Factoren die de ontwikkeling beïnvloeden

Als je de opleiding SPW doet en je hebt als doelgroep kinderen gekozen, moet je op een gegeven moment weten welke factoren de ontwikkeling van het jonge kind beïnvloeden. Hieronder volgt een korte uiteenzetting hierover.

Wat is ontwikkelingspsychologie?

Het bestuderen van gedrag, denken en beleven van mensen in verschillende levensfasen, vanaf de geboorte tot aan het einde van het leven.

Factoren die van invloed zijn op de ontwikkeling

Interne factoren:

• Aangeboren geschiktheid (erfelijk materiaal, talent)

Externe factoren

• Milieu (kans op opleiding bijvoorbeeld)
• Fysische omgeving (denk aan Tjernobyl)

Belemmerende factoren

Belemmerende factoren in de doelgroep t.a.v. bepaalde ontwikkelingsgebieden:
Deze kunnen de oorsprong hebben in het kind, het gezin en/of de omgeving.

Het kind:

• Het geslacht: vanaf 3 jaar blijkt dat jongens meer agressief gedrag vertonen dan meisjes.
• Neuropsychologische tekortkomingen of temperamentkenmerken bij de geboorte die kunnen leiden tot verhoogde impulsiviteit en verstoorde emotieregulatie in de kleuterleeftijd.

Het gezin:

• Onveilige hechting van het kind met (één van) de ouders.
• Een ongunstig gezinsklimaat: ouders ondersteunen het kinderen te weinig en/of hanteren harde straffen en inconsequente disciplinering. waarbij ouders kinderen te weinig ondersteunen en vaak harde straffen en inconsequente disciplinering gebruiken, vergroot het risico op de ontwikkeling van gedragsproblemen bij het kind. Dit kan leiden tot tekorten in vaardigheden betreffende problemen oplossen en sociale informatieverwerking, tekorten in het ontwikkelen van competentie en sociale interacties bemoeilijken.
• De ouders geven het kind te weinig aandacht of veel negatieve aandacht.
• De ouders zijn onzeker in hun opvoeding.
• Veel ruzie thuis tussen ouders of een scheiding tussen ouders.

De omgeving:

• Armoede en sociale uitsluiting. Er blijkt een verband te bestaan tussen armoede en sociale uitsluiting, en gedragsproblemen bij kinderen. Dat verband wordt echter gedeeltelijk beïnvloed door problemen in het gezin (bijv. huwelijksproblemen) of problemen bij de opvoeding (bijv. tekorten in opvoedingsvaardigheden).
• Opgroeien in een sterk vervuilde omgeving (Tsernobyl bijvoorbeeld).

De problemen die zich kunnen voordoen in de doelgroep:

• Kinderen vertonen agressief gedrag naar andere kinderen toe.
• Kinderen hebben een autoriteitsprobleem: luisteren niet naar de leidsters.
• Kinderen reageren niet op prikkels, zijn in zichzelf gekeerd.
• Liegen, pesten, pikken.
• Kinderen vertonen druk en impulsief gedrag.

De aspecten waarmee men zich over het algemeen in deze fase bezig houdt:

Kinderen zijn op deze leeftijd gericht op handelen en spelen. Dit doen ze egocentrisch en op zichzelf gericht. De jonge peuters spelen solitair door middel van parallel spel: d.w.z. wel naast elkaar maar niet met elkaar. Ze ontdekken hun eigen identiteit, van daaruit komt de “nee-fase.” Ze worden minder afhankelijk. Verder breiden ze hun taalkennis uit, en oefenen ze de grove motoriek. De oudere peuters oefenen ook de fijne motoriek, hoewel dit nog niet veel ontwikkeld wordt.