Durf nee te zeggen tegen een kind, voor z'n eigen bestwil

Volgens recent onderzoek worden veel kinderen dusdanig verwend dat het tot ongewenste problemen leidt. Opvoeders die te weinig "nee" zeggen berokkenen het kind meer schade dan ze denken. "Ja" zeggen is vaak ook de weg van de minste weerstand, maar wel een weg die de verkeerde richting op gaat, want je kind kan er onuitstaanbaar door worden. Te veel speelgoed, iPad-gebruik, frisdrank, zakgeld, cadeautjes etc. is niet echt goed voor het besef dat er op latere leeftijd, ook vaak van alles te weinig kan zijn.

Toen geluk heel gewoon was

In de jaren '50 van de vorige eeuw kwam het niet snel voor dat een kind in materieel opzicht verwend werd, want er was eenvoudigweg geen geld voor te veel speelgoed of lekkers. Vader verdiende, met z'n 6-daagse werkweek van in totaal 48 uur, een karig loon van netto 50 gulden per week. En moeder was thuis bezig met huishoudelijke werkzaamheden, die er meer dan genoeg waren in een tijd dat er dikwijls nog heel grote gezinnen waren. Op een lagere schoolklas van 35 kinderen waren er 2 leerlingen wiens vader thuis een auto had, omdat die vertegenwoordiger of dokter was. De andere ouders hadden als vervoermiddel slechts de fiets of bromfiets.

Een douche en koelkast waren ook lang niet in ieder huisgezin te vinden, laat staan dat er frisdrank, ijs of dergelijke lekkernijen grijpklaar aanwezig waren. Weinig kans dus dat een kind meer kreeg dan goed voor hem was. Met het toenemen van de welvaart eind jaren '60, veranderde de situatie drastisch en als vader iets uit de koelkast snoepte, deden de kinderen vanzelfsprekend ook mee.

Te veel speelgoed

In de jaren '50 had je als jongetje geluk indien je meer dan drie speelgoedautootjes en een pakhuis had. En misschien een simpele trein waarvan de locomotief nog een opwindmechanisme met zo'n draaisleutel kende. Als meisje bezat je misschien een paar poppen met een kinderwagentje. Lego lag in die tijd wel al in de winkels, maar was thuis nog zeldzaam omdat het huishoudbudget nu eenmaal krap was. Je had als jongetje geluk wanneer je een vader had die verzot was op modelbouw van spoortreinen enz. En je bofte als dochter of zoon indien je vader bij een bedrijf werkte waar eens per jaar Sinterklaas op bezoek kwam, want dan kreeg je een echt mooi cadeau.

Vandaag de dag is het absurd wat een kind ieder jaar opnieuw aan geschenken ontvangt. Op de verjaardag, als de vele vrienden, buren en familie in groten getale op visite komen worden de kleintje overstelpt met speelgoedattributen die nu niet veel meer kosten bij de Action of Intertoys, maar vroeger onbetaalbaar zouden zijn geweest.

Wordt je kind eigenlijk wel beter van zo'n stortvloed aan geschenken? Een ding is zeker, namelijk dat je zoon of dochter op deze manier niet leert dat er in de wereld op materieel gebied eerder te weinig dan te veel is. En dat hij/zij later, als het eenmaal groot is, waarschijnlijk zuinig met geld en spullen dient om te gaan. Dat besef zul je dus beslist vroegtijdig op een andere manier moeten bijbrengen wil jouw kind later niet in de financiële problemen terecht komen.

Te veel lekkers

De tijd dat een kind eenmaal per week een glaasje limonade kreeg ligt ook ver achter ons. En het is natuurlijk ook niet eenvoudig om je kind over te slaan als je zelf als vader en moeder constant iets lekkers voor je zelf uit de koelkast te voorschijn tovert. Maar een keertje nee zeggen op het gezeur kan echt geen kwaad. En zolang de kleine niet z'n aardappelen en groente opeet, lijkt het ook niet verstandig om het wel nog een extra schep appelmoes te geven. Natuurlijk mogen we wel eens een beetje schipperen, als we doorgaans maar wel consequent zijn als opvoeders op eetgebied. En vlak voor de maaltijd snoepen is nu natuurlijk nog net zo fout als 60 jaar geleden.

Te veel aandacht

Een gemiddeld gezien heeft tegenwoordig twee kinderen. Wat heel wat anders is in vergelijking met de periode kort na de tweede wereld oorlog. Want in de eerste jaren na 1945, toen iedereen opgelucht adem haalde dat de oorlogsellende en de hongerwinter voorbij waren, werd de achterstand op de productie van nageslacht snel ingehaald. De als gevolg daarvan ontstane geboortegolf (babyboom) zorgde voor grote scharen kinderen. Daarbij kwam dat het toen ook nog vaak voorkwam dat in de Katholieke gezinnen onder druk van meneer pastoor veel kinderen werden geboren. Al met al was het gevolg dat er bij elke school noodgebouwen werden neer gezet voor extra klaslokalen, terwijl die klassen niet zelden ruim 35 kinderen telden. Er was uiteraard ook een groot tekort aan vakkundige leerkrachten. Maar de consequentie van een bevolkingsopbouw, waarvan de jeugd qua aantal veruit in de meerderheid was t.o.v. ouderen, was dat senioren in die tijd nog het respect kregen dat ze verdienden. Terwijl de jeugd gewoon moest doen wat ze opgedragen kreeg. Er was eerder gebrek aan aandacht voor kinderen dan een teveel.

Vandaag de dag zijn de rollen omgedraaid want die babyboom-generatie zijn de huidige gepensioneerde senioren geworden, terwijl de kinderschare in aantal beperkt is. Scholen moeten nu met elkaar concurreren om voldoende leerlingen te krijgen. De wet van vraag en aanbod leidt ertoe dat de ouderen van nu niet mogen zeuren, terwijl de jongeren met te veel egards worden behandeld. Wat uit opvoedkundig oogpunt geen positieve ontwikkeling is, en waar verstandige ouders ongetwijfeld op alert zijn. Want het is gewoon fout als Jantje of Marieke te veel aandacht krijgt, en ze elk gesprek tussen volwassenen kunnen onderbreken, omdat er gelijk naar dat kind wordt geluisterd. Vroeger was het: "even stil want papa en mama praten met elkaar"', straks ben jij aan de beurt.

te veel geld

Van zakgeld had je kort na de oorlog nog nooit gehoord afgezien van een paar centen voor de snoepwinkel die je af en toe werden toegestopt. Het sparen gaat vandaag de dag een stuk makkelijker en hoeft trouwens ook niet aan het bederven van het kind mee te werken. Verstandige ouders zullen het sparen aanmoedigen en voorkomen dat het kind het zakgeld impulsief besteedt, zodat op die manier de waarde en schaarsheid van het geld wordt bijgebracht. Geef het op een gegeven moment daarom een eigen kleedgeld zodat dochter of zoon leert om gaan met geld en gaat snappen dat geld op kan raken als je het te snel uitgeeft.

Te veel mobiel, computer, TV

Een spelletje dammen, ganzenborden, domino komt in de verdrukking vanwege de vele aantrekkelijke technologische alternatieven. Vader en moer doen daar ook dikwijls na hartenlust aan mee. Fout of goed? wie zal het zeggen. Maar als er iets aan de gezelligheid bijdraagt is het toch wel een potje kaarten. Waarom je kind daarom niet de kunst van klaverjassen bijbrengen. Misschien zijn ze over 50 jaar de laatsten die het nog kunnen.

Ouders van nu

Opvoeding van kinderen is niet altijd eenvoudig. Het belangrijkste is wellicht om je kinderen respect voor anderen en zwakkeren bij te brengen. Vooral door het goede voorbeeld te geven in woord en gebaar. U slaagt er vast in om aardige sociale mensen van uw kroost te maken. Veel succes!