Omgaan met geld moet worden aangeleerd

Van de Nederlanders heeft anno 2016 zestig procent weinig tot geen geld achter de hand voor onvoorziene omstandigheden. Opvoeding blijkt bij de financiën een grote rol te spelen. Veel ouders schieten te kort in de financiële opvoeding van hun kinderen. Het blijkt dat kinderen die niet leren met geld om te gaan twee keer zo vaak financiële problemen krijgen wanneer ze volwassen zijn.

Gevolgen van het ontbreken van een financiële opvoeding

Volwassenen die als kind niet geleerd hebben met geld om te gaan hebben vaker betalingsachterstanden, sparen vaak niet, gaan onverstandig om met aankopen en hebben problemen met rondkomen. De verschillen tussen beide groepen zijn groot. Van de volwassenen die als kind geleerd hebben met geld op te gaan kan zestig procent goed rondkomen, terwijl dit van de volwassenen die dit niet van huis uit hebben meegekregen slechts zesendertig procent is (Bron: Nibud, 2016).

Verwennerij

Er zijn verschillende zaken die bijdragen aan een slechte financiële opvoeding en één van die zaken is verwennerij. Een kind dat overdreven veel geld krijgt en waarvan iedere materiële wens snel vervuld wordt, leert niet dat hij soms zijn verlangens moet uitstellen tot het moment dat hij of zij het kan betalen. Daarnaast leren ze ook niet om prioriteiten te stellen en weloverwogen keuzes te maken bij aankopen. Zo worden door volwassenen die als kinderen financieel verwend werden veelvuldig impulsieve aankopen gedaan.

Veel ouders realiseren zich niet dat het gevolg van het verwennen van hun kinderen kan zijn dat ze opgroeien tot volwassenen met een niet kloppend beeld van zichzelf en deze maatschappij. Deze kinderen kunnen volgens Willem de Jong en Hara Estrous Marano in het ergste geval uitgroeien tot gemakzuchtige egocentrische volwassenen die nooit tevreden zijn en geen doorzettingsvermogen hebben en daardoor niet met tegenslag, problemen en afwijzing om kunnen gaan en het dus zwaar krijgen in hun verdere leven.

Wanneer je meer wil weten over de gevolgen van verwennerij op de karaktervorming van kinderen, lees dan:

• 'A Nation of Wimps: The High Cost of Invasive Parenting' door Hara Estrous Marano
• 'Het verwende kind syndroom: Jongens en meisjes verwaarloosd door verwenning' door Willem de Jong
• 'The Opposite of Spoiled: Raising Kids Who Are Grounded, Generous, and Smart About Money' door Ron Lieber

Dit laatste boek gaat niet zozeer in op de karaktervorming, maar staat vol tips om te voorkomen dat het kind financieel verwend wordt. Het boek gaat over zakgeld, omgaan met mobiele telefoons, klusjes doen voor geld enz. Het bovenste boek van dokter Marano geeft wel een heel vernietigend commentaar op de hedendaagse opvoeding.

Kleedgeld en zakgeld

Kleedgeld en zakgeld zijn voor kinderen een goede manier om te leren met geld om te gaan. Bij het Nibud staan richtlijnen over de hoogte van het zakgeld en het kleedgeld. Vanaf de middelbare schooltijd is het een goed idee om het zakgeld maandelijks te gaan geven. Het kind leert dan dat op op is en dat hij uitgaves moet plannen. Wat zakgeld betreft kan je de richtlijnen van het Nibud volgen, het is hierbij beter om minder te geven dan hogere bedragen.

Waarom liever minder dan meer zakgeld?

Het is voor iedere puber goed om een bijbaantje te zoeken en aan het werk te gaan. Wanneer jongeren te veel te besteden hebben, zal dit ze hierin niet stimuleren om te gaan werken. Door een bijbaantje doen ze niet alleen werkervaring op, maar ontdekken ze ook dat je best veel moet doen om dat geld te verdienen. Zo leren ze de waarde van geld en geven ze het minder snel uit aan onzin. Ook gaan ze zo hun bezittingen meer waarderen en er minder slordig mee om. Een kind klusjes laten doen voor geld, heeft hetzelfde effect. De beloning moet hierbij wel in verhouding zijn met het werk wat het kind verricht en de tijd die hij eraan kwijt is (richtlijn: denk aan ongeveer vier euro voor een uur werk).

Leergeld

Zakgeld en kleedgeld moet je zien als leergeld. Het kind zal vast wel eens fouten maken of zijn geld besteden aan iets onverantwoords. Daar is dat zakgeld en kleedgeld ook voor. Het is bedoeld om te leren hoe je met geld omgaat. Als ouder is het dus niet verstandig om deze fouten dan te gaan compenseren. Kinderen moeten leren van hun fouten en dus ook leergeld betalen. Dat kunnen ze beter doen, wanneer ze nog thuis wonen dan later wanneer ze volwassen zijn.

Goed voorbeeld doet goed volgen

Wanneer ouders hun zaakjes financieel goed voor elkaar hebben, geeft dit een goed voorbeeld. Kinderen zien dan dat ouders sparen voor aankopen en het soms met wat minder doen omdat dit financieel noodzakelijk is. Het is ook belangrijk dat ouders praten over geld. Schulden maak je alleen als het echt niet anders kan en niet voor luxezaken. Je betaalt eerst je vaste lasten, daarna komen de eerste levensbehoeften. Wanneer er verder nog wat overblijft is het verstandig om hiervan een deel apart te zetten op een spaarrekening. De rest kan dan gebruikt worden voor luxe zaken.