Hechting, hoe verloopt hechting bij een mens en een kind?

Een pasgeboren baby is volledig afhankelijk van de zorg van een volwassene. Daarom doet een kind van alles om de moeder of vader er toe te zetten dat de ouder hem of haar verzorgt en beschermt. Maar het gaat soms ook mis met de hechting van kinderen. Hechting, wat is het en wat kan er mis gaan?

Hechtgedrag

Een jong kind doet er alles aan om een ouder bij zich in de buurt te houden zodat het kan zorgen voor eten en zorg. Kinderen doen dit door:

• Te huilen
• Te roepen
• Te lachen
• Door vast te grijpen

Kind leeft in symbiose met de moeder

Kinderen die pasgeboren zijn, leven nog lange tijd in een twee-eenheid of wel symbiose met hun moeder. Dat is noodzaak, omdat zij niet voor zichzelf kunnen zorgen. Het kind zoekt een zo veilig en warm mogelijke plek bij de moeder die zorgt voor voedsel.

Experiment van Harlow

Hechtgedrag is echter meer dan alleen maar de noodzaak aan voedsel. Zo deed Harlow in 1958 een test in de VS met resus aapjes. De pasgeboren aapjes werden na 12 uur na de geboorte van hun moeder gescheiden. Ze kwamen in een kooi met twee kunstapen. Eentje was van zachte stof, de andere van een hard materiaal. Beide nepmoeders konden de aapjes wel voeden. Toch gaven alle aapjes de voorkeur aan de zachte moeders. Zelfs als het voedsel werd verwijderd.

Aapjes vluchten naar de grond of naar de moeder

Uit de test kwam naar voren dat de zachte vacht meer hechtgedrag naar voren bracht. Aapjes die een zachte moeder hadden en die in een angstige situatie terechtkwamen gingen dan altijd terug naar die zachtheid. Aapjes die een “harde” moeder hadden deden dat niet en wierpen zichzelf op de grond, klampten zich aan zichzelf vast en maakten ritmische schommelbewegingen. Uit dit experiment bleek dus dat hechting vooral wordt bepaald door warmte en veiligheid. Een warme en veilige binding met de moeder bleek van essentieel belang voor het latere gedrag van de jonge aapjes. De aapjes die zich niet op een veilige en warme manier hadden kunnen hechten met een “zachte” moeder vertoonden later asociaal en agressief gedrag. Bovendien bleken ze hun eigen kinderen niet te kunnen opvoeden. Ze waren ongeïnteresseerd of mishandelden hun kinderen of ze wezen hun kinderen af.

Hechtingstheorie van Bowlby

Ook John Bowlby ontwikkelde een hechtingstheorie. Deze Engelse psychiater die de psychoanalyse volgde baseerde zich op kinderen die plotseling van hun ouders werden gescheiden en in tehuizen werden geplaatst (zoals dat veel gebeurde in de Tweede Wereldoorlog). Bowlby concludeerde dat kinderen die tussen de zesde en achtste levensmaand werden gescheiden van hun moeder en lange tijd buiten het gezin woonden en niet steeds werden verzorgd zoals een moeder dat wel doet, in een ernstige depressie terechtkwamen. Zij hadden symptomen als:

1. Verdriet
2. Teruggetrokkenheid
3. Lege starende blik
4. Verstijfde houding
5. Neerslachtigheid
6. Ze wilden niet eten
7. Ze konden niet slapen

Op latere leeftijd problemen doordat de hechting niet goed is verlopen

Als een kind vervolgens terug ging naar het gezin verdwenen die symptomen vaak wel weer, maar toch kregen de meeste kinderen op latere leeftijd wel weer problemen.

Affectieve verwaarlozing; de gevolgen

Wanneer een kind door zijn ouders of verzorgers affectief wordt verwaarloosd, heeft dat grote consequenties voor de psychische ontwikkeling van het kind. Affectieve verwaarlozing betekent dat een kind de warmte en de veiligheid in de vorm van positieve aandacht van opvoerder niet krijgt en opgroeit met angst en onzekerheid. Het kind wordt daarbij heen en weer geslingerd tussen eenzaamheid en onvoorspelbaar gedrag van de ouders. Het kind moet in plaats daarvan liefde aan zichzelf geven en kan vaak op latere leeftijd niet zo goed liefde aan anderen geven.

Gebrekkige gewetensvorming

Als de relatie tussen de moeder en het kind niet goed is, kan ook het geweten zich moeilijker vormen. Wat het kind doet wordt de ene keer afgekeurd, de andere keer weer goedgekeurd. Het kind kan daardoor een laag gevoel van zelfvertrouwen ontwikkelen en een groot schuldgevoel ontwikkelen. Om van die gevoelens af te komen overtreedt het kind vaak regels om vervolgens gestraft te worden en om op die manier van de schuldgevoelens af te komen.