Een kind helpen dat psychisch mishandeld wordt

Kinderen die psychisch mishandeld worden of emotioneel verwaarloosd kunnen heel veel hebben aan een omgeving die hen steunt. Toch worden kinderen die mishandeld worden vaak niet gezien of geholpen. Dat komt ook vaak omdat omstanders niet weten hoe ze om moeten gaan met het vermoeden dat een kind wordt verwaarloosd of mishandeld.

Mensen houden zich vaak afzijdig als ze kindermishandeling of verwaarlozing vermoeden

Veel mensen doen niets als ze vermoeden dat een kind lichamelijk of psychisch mishandeld wordt. Vaak maken ze zich wel zorgen, maar weten ze ook niet zo goed wat ze kunnen doen. Of ze zijn bang om zich ermee te bemoeien en wat dan de gevolgen zijn. Want het zijn hun zaken niet, zo is het idee vaak. Je bemoeien met een ander gezin is in Nederland niet normaal en die sociale controle wordt vaak ook niet gewaardeerd.

Je hoeft je niet in de gezinssituatie te mengen bij mishandeling

Iemand die vermoedt dat een kind psychisch wordt mishandeld of emotioneel wordt verwaarloosd hoeft niet direct zelf naar de ouders te stappen om te vragen om opheldering. Kindermishandeling kan gemeld worden, maar dat kan anoniem. Dat is dus een mogelijkheid. Maar verder is het vooral erg belangrijk om het kind iets te bieden dat het thuis niet krijgt, namelijk liefde van mensen. Als een kind dat het thuis slecht heeft, merkt dat er wel andere mensen zijn die om hem geven en aandacht en liefde geven, kan hem of haar juist door die moeilijke periode trekken.

Wat kun je doen als omstander om een kind dat psychisch wordt mishandeld of emotioneel verwaarloosd?

In feite zit het in kleine dingen als een omstander een kind wil helpen dat psychisch wordt mishandeld of emotioneel verwaarloosd. Dit kan zijn:

• ’s middags een kopje thee met het kind drinken
• Luisteren naar de verhalen van het kind
• Het kind zo nu en dan te eten vragen
• Ervoor zorgen dat het kind een middagje in veiligheid kan spelen met bijvoorbeeld leeftijdsgenoten (dus je eigen kinderen of kleinkinderen of neefjes of nichtjes)
• Luisteren naar het verdriet dat het kind ervaart en een troostende schouder zijn

Meer vertrouwen en zelfvertrouwen

Als een buur, een ouder van een ander kind, een familielid of iemand anders zich het lot van het kind aantrekt dat het thuis niet zo leuk heeft, kan dat een groot verschil maken. Het kind krijgt van die momenten niet alleen een opkikker, maar ook het zelfvertrouwen in zichzelf en anderen kan daardoor weer groeien. Er zijn toch mensen waar hij zich aan op kan trekken en waar hij terechtkan. Uit verhalen van volwassenen die als kind psychisch mishandeld werden of emotioneel verwaarloosd blijkt wel dat als ze iemand in hun omgeving hadden die er voor hen was, ze zich daar helemaal aan optrokken.

Moet je met het kind praten over wat er thuis gebeurt als het mishandeld wordt?

Zelf het onderwerp aansnijden is niet verstandig. Het kind kan daar erg van schrikken en denken dat u met de ouders gaat praten en dat de situatie dan nog erger wordt. Kleine kinderen beseffen vaak niet dat de thuissituatie helemaal niet normaal is, ze zijn het gewend. Een wat ouder kind dat het wel beseft, zal dat vaak niet toegeven. Kinderen hebben namelijk een enorme loyaliteit naar hun ouders en willen helemaal niets naars over hun ouders zeggen. Of horen. Het komt trouwens ook voor dat het kind van de ouders niet met anderen mag praten over de problemen. Gaat iemand dat dan toch proberen, dan is dat voor het kind heel vervelend. Het kind kan heel bang zijn voor de gevolgen van een gesprek. En dat kan van alles zijn. Het kind is misschien bang voor straf, is bang dat papa en mama dan gaan scheiden of dat de ouders naar de gevangenis moeten als eenmaal duidelijk wordt wat er aan de hand is. Of ze zijn bang dat ze uit huis geplaatst worden. Hoe naar een thuissituatie ook is, voor veel kinderen is en blijft dat een angstbeeld. Wie tussen de bedrijven door eens vraagt hoe het thuis gaat, merkt wel aan de reactie hoe het kind daarop reageert. Gaat een kind dan dingen vertellen, laat het dan rustig vertellen. Vraag vervolgens dan niet te veel naar dingen, geef het kind de regie. Maar geef wel aan dat het kind altijd mag komen als het ergens mee zit.

Kinderen denken vaak dat het aan hen ligt bij mishandeling of verwaarlozing

Vaak denken kinderen ook dat de situatie komt door hen. Dat zij de problemen veroorzaken. Dat wordt hen vaak verteld, maar ze bedenken dat ook vaak zelf. Om die reden is het dan ook goed dat mensen in hun omgeving hen keer op keer vertellen dat het niet aan hen ligt. Dit kan namelijk voorkomen dat het kind negatief over zichzelf gaat denken.

Praten met de ouders

Of het verstandig is om met de ouders te praten, is maar de vraag. Vaak willen ouders het niet weten of reageren ze heel boos. Het gevolg is vaak dat het kind niet meer bij degene mag komen die de zaak heeft aangekaart. Het inschakelen van professionele hulp is vaak veel beter. Bel bijvoorbeeld met de huisarts of een leraar of meld het bij Veilig Thuis (meldpunt kindermishandeling). Het kind blijft daardoor wel een veilig adres hebben, maar er wordt ondertussen wel aan de situatie gewerkt. Bovendien wordt het kind dan niet gestraft voor wat het gezegd heeft.

Lees verder

• Kindermishandeling: Psychische mishandeling en verwaarlozing bij kinderen (special)