Eenkindbeleid China en afschaffing van eenkindpolitiek

Volksrepubliek China hanteert sinds 1979 de eenkindpolitiek. In november 2013 kondigt de regering een versoepeling van het eenkindbeleid en afschaffing van de heropvoedingskampen aan. De groei van de bevolking is door de eenkindpolitiek geremd en het land proeft nu de nadelen van de onnatuurlijke maatregel. In 2015 wordt de eenkindpolitiek afgeschaft. Er is dringend behoefte aan jonge arbeidskrachten in een vergrijzende bevolking. Helemaal zonder kindpolitiek gaat het land niet verder, het voert een tweekindbeleid in.

Het grootste volk op aarde

• Eenkindbeleid in China
• Staatspersbureau Xinhua kondigt versoepeling aan
• Eenkindpolitiek
• Strafkampen voor heropvoeding
• Te vondeling leggen van meisjes
• Boeren en de eenkindbeleid
• Boetes en rijke Chinezen
• Gezinsplanningsbureaus
• Nadelen van eenkindbeleid
• Veel meer jongetjes dan meisjes
• Bedenker van de eenkindpolitiek
• Meer dan een miljard Chinezen
• Tweekindbeleid

Eenkindbeleid in China

In de Volksrepubliek China geldt sinds 1979 de eenkindpolitiek. Elk echtpaar mogen niet meer dan één kind krijgen en wie meer kinderen op de wereld zet is strafbaar en moet een boete betalen of in het slechtste geval worden 'heropgevoed door arbeid'. China wil met het eenkindbeleid het bevolkingsaantal laten dalen. Eind jaren 70 werden er in China 25 miljoen baby’s per jaar geboren. Er was een geboorteoverschot van 2,9 procent. Het land vreesde voor hongersnood en economische problemen. De bevolkingsexplosie zette in na de Tweede Wereldoorlog. Grootste reden was de daling van het sterftecijfer.

Staatspersbureau Xinhua kondigt versoepeling aan

In november 2013 heeft de Communistische Partij een beleidsdocument openbaar gemaakt waarin staat dat het eenkindbeleid versoepeld wordt. Het staatspersbureau Xinhua maakte het nieuwe document op 15 november 2013 bekend. Het document is een uitvloeisel van de jaarvergadering van het Centraal Comité, die in de week voorafgaand aan de 15e november werd gehouden. Er werd vergaderd over het beleid van de komende jaren.

Eenkindpolitiek

De eenkindpolitiek wordt dan nog niet helemaal afgeschaft, maar de regels worden versoepeld. Als de vader of moeder van het gezin zelf enig kind is ('dandu') dan mag het echtpaar twee kinderen hebben. Tot nu toe mochten de echtparen, sinds een versoepeling van de strenge regels in 2011, alleen twee kinderen op de wereld zetten als ze allebei uit een eenkindgezin kwamen. De regel geldt voor echtparen uit de steden. Op het platteland gelden weer andere regels. Op het platteland mochten de echtparen nog een kind als hun eerste kind een meisje was. Meer dan twee kinderen was ook voor de plattelanders taboe.

Minder zwangerschappen

Het eenkindbeleid dateert uit 1979, toen de bevolkingsgroei van China erg snel ging. Er was sprake van een bevolkingsexplosie. De politiek voorkwam honderden miljoenen geboortes en dat zorgde voor minder armoe in het land. De politiek zorgde echter ook voor veel gedwongen abortussen en sterilisatie, terwijl dat eigenlijk verboden is. Het geslacht van de foetus wordt bepaald met een echo. Die geslachtsbepalende echo’s mogen niet meer worden uitgevoerd en er staan straffen op het uitvoeren van selectieve abortussen.
Anticonceptie, vooral door plaatsing van spiraaltjes, zorgde ook voor minder zwangerschappen.

Strafkampen voor heropvoeding

In China werden strafkampen ingericht om critici van de Communistische Partij op te bergen en her op te voeden. De kampen hebben in de loop der jaren een andere functie gekregen. Jarenlang misbruiken lokale partijfunctionarissen de kampen om mensen met kritiek op bijvoorbeeld corrupte zaken de mond te snoeren.

De strafkampen en gevangenissen werden aanvankelijk gebruikt om mensen op te bergen die de boete voor het overtreden van de eenkindpolitiek niet konden betalen.

Te vondeling leggen van meisjes

De eenkindpolitiek heeft de verhouding tussen jongens en meisjes danig verstoord. Ouders willen liever een zoon dan een dochter en daarom werden er veel abortussen gepleegd. Ook werden de babymeisjes met regelmaat te vondeling gelegd. Een ander probleem is de mensenhandel in baby’s. Baby’s worden ontvoerd en verkocht en meisjes worden verhandeld.

Boeren en de eenkindbeleid

Boeren op het platteland hebben altijd grote kritiek gehad op het eenkindbeleid. Ze willen meer kinderen, zodat die kunnen helpen op de boerderij. Speciaal voor het werken op het land werd er voor de boeren een uitzondering gemaakt. Als hun eerste kind een meisje was, mochten ze het nog eens proberen en een tweede kind op de wereld zetten. De uitzondering gold ook voor paren die een gehandicapt eerste kind kregen. Paren die een meerling kregen mochten hun kinderen ook houden.

Boetes en rijke Chinezen

Grote kritiek was er op de regeling omdat rijke Chinezen de boetes voor hun tweede en derde kind zonder problemen betaalden. Ook zijn er genoeg Chinezen met een positie waarin ze ambtenaren konden omkopen. Het zorgde ervoor dat in de praktijk de eenkindpolitiek niet voor iedereen gelijk uitpakte. De boetes werden een onderdeel van de Chinese economie: het waren de inkomsten van handhavende en controlerende instanties.

Gezinsplanningsbureaus

Het eenkindbeleid geldt per paar, niet per persoon. Wie al een kind heeft bij een partner, kan van een nieuwe partner ook nog een kind krijgen. In China zijn honderdduizenden mensen werkzaam bij en via zogenaamde Gezinsplanningsbureaus. Artsen, aborteurs, inspecteurs en gynaecologen vormen een leger van ambtenaren in dienst van de door de staat gestuurde Gezinsplanningsbureaus.

Nadelen van eenkindbeleid

Het eenkindbeleid heeft zijn nut gehad bij het afremmen van de bevolkingsgroei. China ervaart in de 21ste eeuw ook de nadelen van het beleid.

• Vergrijzing;
• te weinig werknemers om de fabrieken draaiende te houden;
• te veel jongens, zodat ze geen bruid kunnen vinden;

Veel meer jongetjes dan meisjes

Door de eenkindpolitiek en de wens van de ouders om liever een zoon dan een dochter te hebben, zijn er in China veel meer jongens dan meisjes. Het evenwicht tussen de beide geslachten is volledig zoek. De jongetjes zijn daarbij ook nog eens als kleine ‘keizertjes’ ongelofelijk verwend. Ze worden zo in de watten gelegd, dat ze nauwelijks voor zichzelf kunnen zorgen. De Chinezen leggen daarbij ook nog eens veel geld opzij voor hun zoontjes en dat is niet goed voor de economie. De Chinezen moeten gaan consumeren in plaats van het spaarvarken van hun jongen spekken. Meer consumptie van de Chinezen leidt tot meer groei en import en dat is niet alleen goed voor de Chinese economie maar ook voor de wereldeconomie.

Bedenker van de eenkindpolitiek

De Sovjet-Unie getrainde militair Song Jian is de bedenker van de eenkindpolitiek. Al vanaf 1970 werd in China gepropageerd om laat te trouwen en niet meer dan één kind of hoogstens twee kinderen te krijgen. Met deze oproep daalde het geboortecijfer in China al aanzienlijk maar nog niet genoeg, vond de communistische partij. Een ontmoeting tussen Song en de Nederlander Geert Jan Olsder in 1975 was het begin van de eenkindpolitiek. Song raakte geïnspireerd door de Nederlandse populatietheoreticus.
Na bijna veertig jaar is duidelijk dat de eenkindpolitiek niet goed is voor de Chinese economie en maatschappij.
In 2013 denkt China aan het helemaal loslaten van de eenkindpolitiek. Dat wordt in 2015 een feit.

Han Chinezen

De eenkindpolitiek gold niet voor alle inwoners in China. Hij gold wel voor de Han-Chinezen. Hij gold niet voor:

• Chinese minderheden;
• buitenlanders;
• koppels waarin een van de partners buitenlander is;
• koppels waarvan een van de partners uit een minderheidsgroepering komt.

Meer dan een miljard Chinezen

In 2013 zijn er naar schatting 1,3 miljard Chinezen; zonder geboortebeperkende eenkindpolitiek zouden dat er in dat jaar 300 miljoen meer geweest zijn. In 2014 worden er 1.355.692.576 Chinezen geteld. In 2017 zijn dat er 1382. In 2018 zijn dat er bijna 1,4 miljard: 1.391.190.000.

Tweekindbeleid

In 2015 wordt het eenkindbeleid afgeschaft en zijn meer baby's welkom in China. Echtparen mogen twee kinderen hebben, het tweekindbeleid. De massa reageert niet meteen door massal zwanger te worden. Na twee generaties eenkindbeleid met alle daarbij gepaard gaande maatregelen en straffen, hebben veel vrouwen psychische en lichamelijke klachten en zijn wantrouwend tegenover de staat. Ook staan veel werkende vrouwen niet te springen om een tweede kind, al worden ze wel onder druk gezet door schoonfamilie en ouders. In de werkgever-werknemer verhouding verandert er ook het een en ander omdat werkgevers minder graag een vrouw aannemen uit angst dat ze misschien wel zwanger wordt en om zwangerschapsverlof gaat vragen. Het levert discriminatie op het werk op.

Opgelegd beleid

Uiteindelijk is ook het tweekindbeleid opgelegd beleid. De staat bemoeit zich nog steeds met de gezinssamenstelling van de Chinezen met alle handhavingspolitiek die daarmee gepaard gaat.

De verwachting is niet dat na de overstap van het eenkindbeleid naar het tweekindbeleid er een tijd zal komen dat China haar kindbeleid helemaal los zal laten. China is bevreesd voor een niet meer te beheersen bevolkingsaanwas.