Hoe ga je om met een lastige puber?

Lastige pubers kunnen een bron van irritatie zijn. Ze hebben wisselende stemmingen, ze liegen, hebben een grote mond en doen verder het liefst een hele dag niets. Gelukkig zijn niet alle pubers zo, maar wat als jij nou toevallig zo'n lastig exemplaar in huis hebt. Hoe ga je nu om met deze tieners en hoe houd je het thuis toch nog een beetje leefbaar?

Regels en grenzen

Tieners zijn geen kleine kinderen meer, maar ook geen volwassenen. Ze hebben regels en grenzen nodig. Een tiener op laten groeien zonder regels en grenzen is een vorm van emotionele verwaarlozing. Dit wil niet zeggen dat je als een dictator allerlei regels op moet stellen, dit leidt alleen maar tot rebellie. Wat dan wel. Ga eens samen met je tiener(s) rond de tafel zitten en bespreek de huisregels. Zeg wat jou stoort en vraag hoe zij dit zien en wat zij een goede regel vinden. Vaak blijken ze uiteindelijk strenger voor zichzelf dan dat jij geweest zou zijn. Verzin ook samen met je tiener(s) wat een goede straf zou zijn bij het overtreden van regels en handhaaf dit dan ook. Zodra je zelf de hand licht met je eigen regels, verliest je tiener zijn respect voor je. Natuurlijk zal hij proberen onder de straf uit te komen, maar dat hoort bij het spel. Zorg wel dat je niet teveel regels oplegt. Wanneer je tiener aan alle kanten in zijn vrijheid beknot wordt, zal hij zich nooit aan je regels houden. Verder is het een goed idee om je kind privileges te laten verdienen met met verrichten van bepaalde karweitjes, zoals bijvoorbeeld een uur extra internet tegenover 's avonds een maaltijd koken.

Ruzies en discussies

Ga niet in een verhitte discussie met je tiener. Het is heel verleidelijk om mee te gaan in het drama, maar verstandiger om niet te reageren en je tiener te vertellen dat je het gesprek graag op een ander moment voortzet als hij of zij is gekalmeerd. Dit betekent in de praktijk heel vaak tot tien tellen voordat je iets zegt en proberen je zijn woorden niet persoonlijk aan te trekken.
Veel ruzies volgen het patroon van de dramadriehoek. Daarin vervullen de kemphanen ieder een rol. Dit kan de rol van slachtoffer, de rol van aanklager en de rol van redder zijn. Wanneer je in één van die rollen kruipt, discussieer je niet op gelijkwaardig niveau en blijft de ruzie bestaan. Als aanklager en als redder misken je het slachtoffer en het slachtoffer miskent zichzelf. Als volwassene hoor je hier boven te staan, al is dat makkelijker gezegd als gedaan.

Hoe voorkom je dat je in deze dramadriehoek terecht komt?

• Wanneer je merkt dat je in de dramadriehoek beland, neem dat afstand en vertel je puber dat je dit gesprek op een later tijdstip wil voortzetten. Reageer dan ook niet meer op de aantijgingen van je kind, hoe moeilijk je dit ook valt. Het is tijd voor een time-out. Zeg dat je zijn boosheid snapt, maar geen schreeuwen accepteert en daarom het gesprek op een rustiger moment wilt voortzetten.
• Spreek je tiener altijd aan op zijn gedrag en speel het niet op de persoon. Doe dit ook zo snel mogelijk en krop het niet op totdat je op uitbarsten staat. Ga niet klagen, maar zeg wat je stoort en bespreek samen oplossingen. Handhaaf je regels en accepteer geen ja, maar...
• Neem geen verantwoordelijkheid over en doe geen dingen voor je tiener die hij of zij best zelf kan. Uiteindelijk is je puber zelf verantwoordelijk voor zijn eigen keuzes.
• Laat je niet manipuleren. Bedenk dat de tiener winst haalt uit de dramadriehoek. Wanneer jij je hiertoe laat verleiden, verlaag je jezelf. Je puber zal je hierom minachten.
• Geef alleen advies, wanneer hierom gevraagd wordt.
• Geen verwijten. Zeg bijvoorbeeld: ik wil graag dat je naar mij luistert. in plaats van je luistert niet naar mij. Ik heb graag een opgeruimd huis, in plaats van jij ruimt nooit je rommel op. Vermijdt sowieso de woorden nooit en altijd in de conversatie met je puber.

Verantwoordelijkheid

Laat de verantwoordelijkheid daar waar hij hoort, anders wordt je tiener nooit volwassen en blijft hij hangen in het pubergedrag. Wanneer je tiener zijn kamer niet opruimt zal hij in zijn eigen vuil moet leven. Je kan dan wel als voorwaarde stellen dat hij de deur van zijn kamer ten aller tijden dicht laat, zodat jij er zo min mogelijk mee geconfronteerd wordt. Wanneer hij te laat begint aan zijn werkstuk, zal hij zelf hard moeten werken om dit af te krijgen. Ga hem niet helpen, het is zijn eigen verantwoordelijkheid en wanneer je wilt dat hij zelfstandig wordt, moet je dit niet overnemen.

Veiligheid en waardering

Probeer hetgeen verkeerd gaat en irritant gedrag zoveel mogelijk te negeren en complimenteer goed gedrag. Toon begrip en geef steun en sympathie. Wees zuinig met adviezen. Vraag liever hoe ze dit zelf het liefst willen oplossen. Regels leiden tot verzet, maar geven de tiener tevens het gevoel van veiligheid. Dat is de reden dat regels ook voor tieners belangrijk zijn.