Pubergedrag, wat is normaal en wat niet?

Niet alle pubers zijn hevige rebellen, maar wanneer ze dat wel zijn drijven ze je soms tot wanhoop. Hoe moet je ze benaderen en welk gedrag is normaal? Wanneer moet je je zorgen gaan maken over het gedrag van je puber? Meestal gaat het goed maar voor de tien procent van de pubers die hevig rebelleren heb je soms wat handvatten nodig. De tiener valt niet alleen qua leeftijd maar ook qua gedrag tussen volwassenen en kinderen. De ene keer gedragen ze zich irrationeel en de andere keer redeneren ze logisch en samenhangend en lijken ze volwassen.

Aantrekken en afstoten

Een puber is geen kind meer. Hij beschouwt zijn ouders niet meer als alles wetend en hij wilt steeds meer zelf beslissen en op eigen benen staan, al is hij nog niet toe aan de zelfstandigheid en de verantwoordelijkheid die hierbij komt kijken. Zo volgt een ingewikkeld proces waarbij de tiener aan één kant dingen samen met de ouders wil ondernemen en aan de andere kant met rust gelaten wil worden. De tiener wil wel verbondenheid, maar hij wil zichzelf hierin niet verliezen. Hij wil zijn gevoelens met je delen, maar zichzelf niet kwetsbaar opstellen. Hij wil door je geholpen worden, maar toch onafhankelijk zijn. Hij gedraagt zich afwerend, maar heeft toch behoefte aan contact.

Wisselende stemmingen

Vooral bij meisjes is dit vaak erg hevig. De stemming kan van het ene op het andere moment plotseling omslaan van vrolijk naar verdrietig en weer terug. Hierbij horen ook driftbuien, vaak zonder duidelijke aanleiding. Pubers voelen zich vaak onbegrepen en kunnen overgevoelig reageren op je uitlatingen.

Sociaal contact

Tieners zijn het liefst samen met leeftijdsgenoten. Zij spiegelen zich aan elkaar en willen vooral niet opvallen. Niet voor niets lijken alle tieners enigszins op elkaar in uiterlijk en uitlatingen. Pas vanaf hun zestiende gaan tieners hun eigen identiteit ontwikkelen. Volwassenen en hun mening zijn in de puberteit minder van belang en liefst staat de tiener dag en nacht in contact met hun leeftijdsgenoten. Niet voor niets lijken veel tieners wel vergroeid met hun mobiele telefoon. Berichten moeten voortdurend gecheckt worden en kunnen niet worden genegeerd. Deze vorm van sociaal contact gaat voor tieners voor huiswerk maken en contact met gezinsleden.

Tieners en de waarheid

Iedere tiener liegt. Wanneer ouders zeggen dat hun puber nooit liegt, kennen ze hun zoon of dochter niet goed. Pubers liegen om een ruzie of gezeur van hun ouders te voorkomen. Wat niet weet, wat niet deert. Alles voor de lieve vrede. Maar er is ook nog een andere reden waarom tieners creatief omgaan met de waarheid; ze vinden dat ze recht hebben op privacy en dat hun ouders niet van alles op de hoogte moeten zijn.

Passieve tiener

De hele ochtend in bed liggen en daarna 's middags voor de tv hangen, muziek luisteren en met hun mobieltje in de hand zitten. Tieners zijn vaak grenzeloos passief. Dit komt deels doordat hun slaappatroon verstoord is. Een tiener lijdt eigenlijk aan een voortdurende jetlag. In de avond maakt hij te laat melatonine aan en komt hij niet in slaap, in de ochtend kan hij daar door zijn bed niet uit. Veel tieners hebben hierdoor een chronisch slaapgebrek. Daarnaast speelt nog dat de huidige generatie is opgegroeid met passief vermaak zoals televisie, computer en spelcomputer en ook met ouders die vaak geen goed voorbeeld geven. Het spelen, wat kinderen doen, is voorbij en pubers vinden het moeilijk om een andere invulling aan hun vrije tijd te geven. Van passief vermaak word je niet moe en hierdoor raakt je slaapritme nog verder van de wijs.

Lees verder

• Hoe ga je om met een lastige puber?