De geconditioneerde mens

De term ‘de geconditioneerde mens’ vergt mogelijk wat uitleg, maar wordt inmiddels steeds meer gebruikt. De mens die vanaf de vroege jeugd dusdanig geprogrammeerd wordt, dat er geen of nauwelijks ruimte is om ‘ruim’ (van geest) te leven, kan verstikken en dat levert frustratie op. Frustratie welke weer kan leiden tot verstoorde interpersoonlijke privé- en/of werkrelaties en soms merken mensen het niet eens en gaan mee in de waan van de dag c.q. het leven.

Opvoeding

Het begint bij de opvoeding van kinderen. Kinderen hebben naast regelmaat en discipline ook vrijheid nodig om zich te kunnen ontplooien. Er achter komen hoe zaken verlopen, hoe mensen op elkaar reageren, waar je interesse naar uit gaat (en dus uitproberen) etc. Dat dit gemonitord dient te worden door de opvoeder is evident, want kinderen weten vaak niet hoe ver ze kunnen gaan. Ze af en toe een grens over laten gaan, waarmee ze mogelijk een keer de neus stevig stoten, hoort ook bij datzelfde opvoedingsproces. Maar de essentie van in het leven staan en de dingen doen waar je goed in bent, waar je interesse naar uit gaat en bovenal, waar je passie ligt… maakt een leven volwaardig en de mens gelukkig.

Vrijheid binnen marges

Om dit te kunnen bewerkstelligen, moet er wel voldoende vrijheid gegeven worden. Vrijheid met marges waarbinnen kinderen stappen kunnen zetten en dus ook wel eens onderuit kunnen gaan. Maar daar zit hem nu net het probleem bij veel mensen.

Het is vaak geen onwil van ouders/opvoeders, maar de meeste mensen handelen binnen datgene wat ze kennen, waar ze zelf mee groot gebracht zijn en waar ze zich veilig bij voelen. Met de beste bedoelingen ter bescherming van het kind, kan datzelfde kind behoorlijk beperkt worden. De beperkingen die de opvoeders opleggen maken dat ook het kind geconditioneerd opgroeit en in dat stramien volwassen wordt. De vraag is echter of dat ernstig, jammer of oké is?

Geconditioneerd opgroeien

Ieder moet voor zich uitmaken wat voor kwalificaties hij/zij hangt aan het geconditioneerd opgroeien. Wat wel inmiddels is aangetoond, dat (jong) volwassenen die geconditioneerd opgegroeid zijn, een grotere kans hebben op problemen in de keuze van baan die echt bij hen past en op latere leeftijd het beantwoorden van ‘de vragen des levens’, beter bekend als de midlifefase.

Immers, we moeten op al jonge leeftijd keuzes maken in studie. Op momenten dat de grootste groep jonge mensen nog niet weet wat hij/zij wil. Een van de redenen dat krap 28% van de jonge mensen werkt in de gevolgde studierichting. Los van het gegeven dat het geen kwaad zou kunnen om de studiekeuzes later te maken, speelt de opvoeding ook een rol.

Hoe kan het ook?

Behalve de eerder genoemde regelmaat en discipline, is het tevens belangrijk een kind te laten kennis maken met wat er op zijn/haar pad komt, kan komen en/of het proces stimuleren. Enkele voorbeelden:

• Kunst variërend van muziek, theater, schilderen etc., kortom vrije expressie.
• Acceptatie van jezelf en de omgeving, iedereen is anders en dat is prima.
• Niet alles wat anders is, is gek. Of het is wel gek, maar daar is niets mis mee.
• De natuur leren kennen en deze respecteren (ook het waarom).
• Uitspreken wat je mening is, is prima. Echter niet oordelen en al helemaal niet veroordelen.
• Gelukkig zijn is belangrijk en dat is voor iedereen anders. Maar zorg wel dat gelukkig zijn niet alleen uitgesproken wordt, maar het ook zo voelt (dichtbij je gevoel komen dus).
• Geld is een ruilmiddel, geen doel op zich.

Dit soort processen kan op verschillende leeftijden nieuw zijn en dus is het begeleiden belangrijk. Voor opvoeders die zelf zo zijn opgevoed mogelijk een vanzelfsprekendheid, maar lastiger wordt het als je als opvoeder zelf redelijk tot streng geconditioneerd opgevoed bent. Toch geldt dat als je de kinderen echt het hele spectrum wil laten ervaren, dit ook kan. Ga desnoods het proces samen in of zoek professionele ondersteuning.

Voor- en nadelen

Nadelen liggen met name in het onbekende waar soms lef of extra stimulans voor nodig is, maar kan ook een voordeel zijn als het kind vervolgens grensverleggend durft te zijn en daarmee het eigen spectrum danig kan vergroten. Een ander voordeel is dat de kans dat het kind zijn/haar levenspad durft te volgen, groter is. Daarmee kom je ook eerder bij het doel, ondernemen waar echt je passie ligt. Dit alles maakt een mens toleranter, oordeelvrij en gelukkig.
Daar weegt een nadeel als het stoten van neus tijdens zo’n ontdekkingsreis feitelijk niet bij op. Maar het is aan de ouders/opvoeders om het kind die stap te laten zetten. En heel soms is een kind zo sterk van geest dat hij/zij zelf al deze weg gaat… ‘een hand vol’ voor menig ouder en ook absoluut belangrijk dit te begeleiden.

Tot slot

We willen allemaal gelukkig zijn en er is een aanzienlijke groep die gelukkig is binnen het geconditioneerde leven. Enerzijds omdat hij/zij niet beter weet en anderzijds omdat dit past bij hem/haar. Maar wat nu als je als ouder/opvoeder de mogelijkheid hebt (en ziet) om een positieve rol te spelen in dit proces, dat gun je toch ieder kind. Overigens geldt ook dat de volwassen mens dit proces nog in kan gaan, meestal wel met begeleiding.