Officier van Justitie, wat houdt dat eigenlijk in?

Een Officier van Justitie is een medewerker van het Openbaar Ministerie die belast is met opsporing en vervolging van strafbare feiten en daarbij leiding geeft aan de politie. Hij is de vertegenwoordiger van het Openbaar Ministerie bij rechtbank en kantongerecht. Maar wat doet zo'n Officier van Justitie nou precies?

Opsporing

Niet alleen moet de verdachte opgespoord worden, maar moet er ook bewijs verzameld worden om de verdachte te kunnen veroordelen. De Officier van Justitie moet deze bewijzen aan de rechter leveren om een verdachte te kunnen veroordelen. Mensen die wetten hebben overtreden worden opgespoord door de politie en vervolgd door de rechter. Terwijl de politie met de opsporing bezig is geeft de OvJ (Officier van Justitie) hieraan leiding en houdt in de gaten of de politie zich aan de wet houdt. De eindverantwoordelijkheid voor de opsporing ligt daarom bij het Openbaar Ministerie. De officieren van justitie hebben het gezag over de onderzoeken van de politie. Vooral als het om zware misdrijven gaat, geeft de officier van justitie direct leiding aan het onderzoek
De Officier van Justitie wordt vaak gebeld door de politie om nieuwe bewijzen of vooruitgang te verkrijgen. De OvJ mag bijv. de telefoongesprekken van de verdachte aftappen en goederen in beslag nemen om meer informatie te verkrijgen of om een verdachte op te sporen.
De kern van wat de OvJ dus doet is: het opsporen en vervolgen van misdrijven samen met de politie en de rechter.

Vervolging

Het voorbereiden van een strafzaak kost veel tijd. Zodra de OvJ een rechter in een strafzaak betrekt, is de vervolging begonnen. Soms is dat al voordat iemand in de rechtszaal verschijnt. De rechter kan op verzoek van de OvJ bijvoorbeeld opdracht geven iemand gevangen te nemen, als deze ervan wordt verdacht een ernstig misdrijf te hebben gepleegd. We spreken dan ook wel van voorarrest. De OvJ praat ook veel met de politie over het wel of niet arresteren van de verdachte. Voordat een verdachte voor de rechter moet verschijnen wordt deze eerst toegesproken door de OvJ over de dingen waarvan hij/zij van verdacht wordt. Daarna verschijnt de verdachte pas voor de rechter. De OvJ heeft soms ook nog een gesprek met het slachtoffer over wat er in de rechtszaal gaat gebeuren en wat de regels zijn waar hij/zij zich aan moet houden. In de rechtszaal staat de verdachte centraal en mag het slachtoffer alleen op het einde van het proces iets zeggen. Ook doet de OvJ een voorstel voor de straf die de dader moet krijgen. Dit voorstel wordt eis genoemd. De OvJ is verantwoordelijk voor het uitvoeren van de straf.

Maatregelen/Beleid

De OvJ houdt zich ook bezig met ontwikkelen van beleid. Dit gebeurt vaak in een driehoeksoverleg tussen het OM, de burgemeester en de politie. Ze werken zo ook samen bij grote evenementen waaraan risico’s verbonden zijn om eventuele schade te voorkomen of te verminderen. Ook het verbieden van handel in bepaalde goederen behoort hiertoe, bijv. verdovende middelen, wapens of illegale kopieën van cd’s. De OvJ denkt veel over zaken en maatschappelijke ontwikkelingen na en vertegenwoordigt de belangen van de maatschappij.

Hoger beroep

Een rechter kan vrijspraak geven terwijl de OvJ het daar misschien helemaal niet mee eens is. Zowel een verdachte als de OvJ kan in hoger beroep gaan als hij of zij het niet eens is met het vonnis van de rechter. De zaak wordt dan opnieuw behandeld door het Gerechtshof. De OvJ draagt de strafzaak dan over aan de advocaat-generaal.