Célestin Freinet en het freinetonderwijs

Célestin Freinet werd geboren in het jaar 1896. Hij was een dorpsonderwijzer uit Frankrijk. In zijn klassen merkte hij dat het gewone leren niet aansloeg. Leerlingen waren verveeld en vonden school saai. In zijn eigen klassen probeerde hij het onderwijs leuker te maken. Hij ging met de kinderen naar buiten en vond daar de lesstof. Zo ging hij bijvoorbeeld langs bij bedrijven om de leerlingen daar iets te leren. Toen hij merkte dat dit aansloeg, kwam zijn eigen onderwijsvisie. Nu zijn er maar een paar scholen in Nederland die deze vorm van onderwijs aanbieden. In België is deze vorm van scholing wat populairder.

Uitgaan van de belevingswereld

Een belangrijk punt in de visie van Freinet is dat leerkrachten rekening houden met de belevingswereld van kinderen. Juist in deze belevingswereld leren ze het beste. Doordat ze er enthousiast over zijn, onthouden kinderen leerstof beter. Door op excursies te gaan en de lesstof op te zoeken, komt dit beter aan bij leerlingen. Dat betekent ook dat er geen boeken te vinden zijn in de freinetscholen. Alle leerstof wordt gemaakt en ontdekt door de leerlingen. Zij zijn dan ook verantwoordelijk voor de onderwerpen die in de klas besproken worden. Deze bespreken ze in vergaderingen met de klas.

Freinet technieken

Om de visie van Freinet uit te dragen, ontwikkelde hij speciale technieken. Op deze manier kunnen leerlingen leren wat echt belangrijk is.

Drukpers

Freinet gebruikte de drukpers als middel om leerlingen de kans te geven om zich te uiten tegenover anderen. Zo kan iedereen leren van elkaar. Heeft iemand bijvoorbeeld een mooi gedicht geschreven, dan kan dat via de drukpers gedeeld worden met de rest van de school. Door de producten uit de drukpers te bespreken, doen de leerlingen op een leuke manier iets met taal. Dit geldt natuurlijk ook voor bijvoorbeeld kunst of juist hele andere dingen.

Klassenvergadering

Freinet zag een klas als minimaatschappij. Iedereen in de klas heeft een eigen taak en is gelijkwaardig. Ook de leerkracht is gelijkwaardig aan andere leerlingen. Hij vervult wel een andere functie, maar maakt ook deel uit van de minimaatschappij in de klas. In de klassen wordt veel vergaderd. Zo komen leerlingen en leerkracht tot de leerstof die leerlingen gaan leren. Ze maken samen een planning en zorgen dat deze wordt uitgevoerd.

Muurkrant

Dat wat kinderen maken is belangrijk. Daarom bedacht Freinet een muurkrant. Kinderen kunnen op de muren bijvoorbeeld tekeningen ophangen. Ook kunnen ze nieuwtjes en verhalen schrijven om op de muur te hangen. Deze dingen kunnen daarna met de klas besproken worden. Door met ze in gesprek te gaan, zijn leerlingen weer op een andere manier bezig met taal of kunst. Zo leren ze op een leuke manier iets nuttigs.

Communicatie is alles

Communicatie is een uiterst belangrijk punt in de visie van Freinet. Hij vindt het belangrijk dat je voor jezelf opkomt en jezelf uit. Door te delen wie je bent, kun je pas echt helemaal jezelf zijn. Alleen dan kun je jezelf ontwikkelen en kom je tot de beste versie van jezelf. In deze communicatie is gelijkwaardigheid ook erg belangrijk. Iedereen is gelijk aan elkaar. Dat betekent ook dat iedereen verantwoordelijk is voor alles. De leerlingen en de leerkracht samen zijn verantwoordelijk voor de sfeer, rommel, maar ook voor wat er geleerd wordt.

Kinderen en leerkracht gelijkwaardig

Het bijzondere aan het freinetonderwijs is dat kinderen en de leerkracht gelijkwaardig zijn. Samen ontwerpen zij lessen en zorgen ze ervoor dat alles in de klas goed verloopt. Kinderen mogen vragen waarom de leerkracht voor iets kiest en er is een open communicatie. Door deze interactie worden kinderen betrokken bij hun eigen leerproces. Zo kunnen ze de beste versie van zichzelf ontwikkelen op hun eigen manier. Doordat de manier perfect aanpast bij de behoeften en belevingswereld van de kinderen, zijn de lessen een stuk leuker. Ook hierdoor slaan leerlingen meer stof op. Deze manier van werken is niet voor alle kinderen geschikt. Ze moeten een grote verantwoordelijkheid dragen. Ook moeten ze praktische bezig kunnen zijn. Dit omdat er niet geleerd worden door in boeken te kijken, maar door te ervaren.

Lees verder

• Helen Parkhurst en het daltononderwijs