Huiselijk geweldspiraal volgt voorspelbaar patroon

Jarenlang elkaars partner, en nog nooit één keer ruzie gehad is gelukkig een utopie. Want een pittige woordenwisseling lucht vaak op, en kan zelfs relatiebevorderend werken. Maar uiteraard niet als de discussie ontaardt in fysiek of geestelijk geweld. Zo'n spiraal van huiselijk geweld ziet er vaak hetzelfde uit. Meestal is bij huiselijk geweld de man de dader en de vrouw het slachtoffer.

Conflictbeheersing

Een stevige echtelijke ruzie kan helend werken en opluchten. Maar wel binnen grenzen, en zeker niet in combinatie met geweld, want anders kan er juist een verwoestende destructieve werking van uitgaan. Hoe is het in het toch mogelijk dat een in eerste instantie romantische liefde uiteindelijk in vechtpartijen kan ontaarden.

De geweldspiraal tussen man en vrouw

Vaak volgt de spiraal van huiselijk geweld een zelfde voorspelbaar patroon van verschillende stadia:

1. Het romantische begin

Soms zoeken mensen elkaar uit op basis van eigen onopgeloste conflicten. Jonge mensen kiezen dan een partner van wie zij verwachten dat die hen zal geven wat ze tot dusverre misten, zoals liefde, waardering, zorg of macht. Als je bijvoorbeeld als kind zorg bent tekort gekomen kun je iemand uitzoeken waarvan je denkt dat die jou die zorg geeft, of die juist die zorg nodig heeft. Dan word je dus de redder van die ander. Maar een ander kiezen op basis van eigen onopgeloste problemen houdt een risico in, en er ontwikkelen zich relatiepatronen die op de duur verstard raken.

2. Ideaal barst

Op een bepaald moment blijkt de nieuwe relatie minder ideaal dan aanvankelijk werd aangenomen, en het romantische ideaal vertoont de eerste barsten.

3. Vrouw eist haar wensen

Vrouwen brengen hun gevoelens vaak makkelijker onder woorden en zij voelen zich ook meer verantwoordelijk voor het onderhouden van de relatie. Zij zal een gesprek beginnen en kritiek uiten. De man begrijpt vaak niet dat kritiek op de relatie juist een constructieve poging is om de relatie te verbeteren.

4. Man voelt zich aangevallen

De man kan de geuite kritiek opvatten als verlies van liefde en als een risico om ingeruild te worden. Bovendien wordt de trots gekrenkt en er is angst om onder de plak te komen. Hij reageert daarom niet met begrip en openheid, maar met boosheid en er wordt per saldo niets opgelost.

5. Vrouw tracht situatie te redden

Vrouwen voelen zich snel verantwoordelijk voor de goede sfeer. Ze bindt dus in om de relatie te herstellen en herstelt daarmee ook de macht van de man. Maar ze ontkent op die manier haar eigen behoeften.

6. Man weer tevreden

Door de reddingsactie van de vrouw ontspant de man en de romantische mythe is weer hersteld. Hij voelt zich weer begrepen en gewaardeerd. Aanvankelijk gaat dat bij de man gepaard met aanhankelijkheid, toegewijd gedrag enz. Maar aangezien er niets wezenlijks is opgelost zal stadium 1 t/m 6 zich nog dikwijls herhalen, waarbij de conflicten over wisselende zaken kunnen gaan, maar wel steeds volgens hetzelfde patroon. Op de duur raakt de vrouw steeds meer gefrustreerd.

7. Vrouw gefrustreerd

Vrouwen die hun behoeften moeten onderdrukken en de definities van hun man moeten overnemen, in plaats van hun eigen betekenis aan situaties te geven, raken meer en meer gefrustreerd. Omdat vrouwen vaak niet goed hebben geleerd om hun woede direct te uiten gaat deze een ondergronds bestaan leiden. Het stereotype beeld van de zeurende, ontevreden en altijd klagende vrouw dient zich aan. En langzaam maar zeker loopt de spanning steeds verder op.

8. Man gefrustreerd en gewelddadig

De macht van de man slaat uiteindelijk om in machteloosheid, aangezien de vrouw hem weliswaar vaak gelijk geeft, als hij tegen haar uitvalt, maar zij zich tegelijkertijd steeds meer terug trekt en steeds ongelukkiger lijkt te worden. Zij geeft hem het gevoel dat hij alles fout doet, hoe hij z地 best ook doet.

Wanneer een man de eerste keer geweld tegen z地 vrouw gebruikt, roept dat bij hem vaak zoveel schaamte op dat hij zich inbeeldt dat niet hij schuldig is, maar zij degene is die dit geweld oproept. De actieve bron van het geweld wordt op die manier buiten de man geplaatst, wat een belangrijke factor is dat het geweld zich steeds kan herhalen. Om het geweld onder controle te krijgen moet hij haar immers controleren en haar gedrag veranderen. Zijn eigen gedrag hoeft hij dus niet aan te pakken. Het feit dat hij z地 vrouw verwijt dat die degene is die hem zover heeft gekregen leidt juist weer tot extra woede. Al met al is de kans groot dat het geweld zich herhaalt als het eenmaal is toegepast. De situatie escaleert steeds verder doordat vrouwen op hun manier de man gaan straffen door afwijzing.

9. Vrouw raakt geïsoleerd

De gevolgen van traumatisering worden in dit stadium zichtbaar. Vrouwen schamen zich en durven hun familie nauwelijks meer onder ogen te komen. Contacten op straat worden vermeden. Alles wordt gericht op het vermijden van nieuw geweld. Naast dit dagelijkse overleven en vermijden van schaamtelijke confrontaties met de partner en de buitenwereld, is er ook een allesoverheersend gevoel van verraad. Het gevoel dat de man van haar keuze zich anders heeft voorgedaan dan hij in werkelijkheid is. Gevoelens van rouw vanwege de gemiste kansen spelen overigens bij beiden. De zich verraden en machteloos voelende vrouw trekt zich steeds mee terug en krijgt lichamelijke klachten.

10. man vreest verlies van contact

De man tracht de band met z地 vrouw in stand te houden door te proberen de controle over haar te versterken, hetgeen tot meer geweld leidt. Ook hij voelt zich verraden omdat z地 vrouw zich anders heeft voorgedaan dan ze in werkelijkheid is. Ook hij rouwt om het verlies van het romantische ideaal.

11. Vrouw verder geïsoleerd

Alle symptomen van traumatisering gaan overheersen. Er rest nog slechts een dof overleven. Bij seksueel geweld treedt ze uit haar lichaam. Ze voelt het niet meer, het is haar lichaam niet meer. Door bewustzijnsvernauwing is ze niet meer in staat na te denken over oplossingen.

12 Angst voor verlies van controle bij man

Hoe meer zij er niet meer is, hoe groter het geweld waarmee hij haar probeert terug te krijgen. Ook de man vervreemdt van z地 eigen lichaam, gevoelens en gedachten. Schaamte over haar afwijzing en ook zijn bewustzijn vernauwt.

13. Totaal disfunctioneren

In dit stadium blijven de signalen niet langer voor de buitenwereld verborgen. De situatie thuis wordt zo erg dat anderen zich ermee gaan bemoeien en de slachtofferhulpverlening komt (in overleg met de vrouw) op gang.

Hulp en advies van instanties

Neem bij zorgen contact op met Veilig Thuis: 0800-2000. Veilig Thuis is voor advies en ondersteuning, alsook het melden van huiselijk geweld en kindermishandeling. Ook als je je zorgen maakt over iemand anders kun je een beroep doen op Veilig Thuis. Het maakt niet uit of er vragen vragen of vermoedens zijn, of dat je het zeker weet. Je zorgen delen is een belangrijke eerste stap.

Bel indien nodig 112 bij acute situaties!

Lees verder

• Angst, eenzaam, zorgen: bel anoniem De Luisterlijn 7x24 uur
• Let op overlast: Wie zijn de buren in je nieuwe huis?