mijn kijk op

Waarom dankbaar zijn dat je in deze ellendige wereld leeft?

Ons wordt geleerd blij in het leven te staan en, als je gelovig bent opgevoed, dankbaar voor het leven dat God ons heeft geschonken. Maar er zijn toch veel redenen te bedenken om niet dankbaar te zijn, of zelfs boos te zijn dat we ongevraagd op deze ellendige aardkloot zijn neergezet. Want niet iedereen is het met de zienswijze eens dat het leven een geschenk is. Je kunt immers net zo makkelijk beargumenteren dat ons bestaan juist een straf Is. Want het spreekwoord "eind goed al goed" lijkt niet op te gaan voor ons leven. Helaas is het regelmatig: Eind slecht al slecht.

Dankbaar waarom

Als we de zin van het leven en het lijden konden begrijpen, was het misschien gemakkelijker om dankbaar te zijn. Maar omdat we geen notie hebben wat het nut is van ons dikwijls zware bestaan, is het vaak toch moeilijk om dankbaar te zijn, voor alle ellende die een mens kan overkomen. Ziekte, handicaps, verkeersongelukken, geestelijke overbelasting, werkeloosheid, economische tegenslag, relatieproblemen, traumatische ervaringen, overkomen ons en/of onze dierbaren immers allemaal van tijd tot tijd. En dan hebben we het nog niet eens over verkrachting, oorlog, slavernij, seksueel misbruik, uitroeiing, marteling, kindermishandeling en andere vormen van mensenrechtenschendingen op deze ellendige aardkloot.

De prijs is hoog

Als je het zakelijk bekijkt hoef je alleen dankbaar te zijn indien je meer krijgt dan je geeft:

• We hoeven niet dankbaar te zijn dat we salaris ontvangen van onze werkgever. Dat verdienen we immers omdat daar een tegenprestatie in de vorm van inspannende arbeid tegenover staat.
• Maar wel zijn we een werkgever dankbaar omdat hij ons kind volledig betaalt terwijl die misschien niet optimaal presteert vanwege een tekortkoming.
• En we zijn dankbaar dat een vrijwilliger onze hoogbejaarde ouders zonder geldelijke beloning, hulp verleent.
• De kelner is wellicht dankbaar vanwege een niet verplichte fooi.

Je hoeft dus niet dankbaar te zijn dat je altijd uit de koelkast een glas drank kunt nemen bij dorst, een patatje bij trek, de kachel kunt aanzetten als het vriest, of seks kunt bedrijven indien daar behoefte aan is. We verdienen dat omdat we belangrijke tegenprestaties leveren, die de natuur kennelijk van ons vraagt namelijk:

1. Zo lang mogelijk in leven blijven onder dikwijls miserabele omstandigheden.
2. Nageslacht produceren en ze vervolgens beschermen en tot volwassenen opvoeden.

Moeten we dankbaar zijn dat we op deze risicovolle aarde zijn terechtgekomen. Die vraag kun je in principe pas beantwoorden als je aan het eind van je leven bent en de slotsom kunt opmaken. Wellicht waren veel Joodse medeburgers tot circa 1942 dankbaar voor het leven, totdat ze op oudere leeftijd in het concentratiekamp terecht kwamen en alsnog in de gaskamer het moment vervloekten dat ze waren geboren. En dat gold ook voor de gevangen genomen Afrikanen die ook wij als "nette" Nederlanders vingen en als slaven verkochten aan Amerikanen.

Dankbaar zijn omdat we het niet slecht hebben

Het is onzin om dankbaar te zijn als je het niet slecht hebt en redelijk gezond bent. We hebben nooit gevraagd om op deze wereld te komen. We hoeven dus niet dankbaar te zijn dat we geen honger hebben, nog niet door een ernstige ziekte zijn getroffen. Natuurlijk vergelijken we ons met anderen. Maar omdat mijn buurman in een rolstoel zit, hoef ik toch nog niet dankbaar te zijn dat ik kan lopen? We hebben er eenvoudigweg recht op dat we kunnen lopen! We zijn natuurlijk wel blij als we niet in een invalidewagen zitten en dus de dans ontspringen. Maar blij zijn houdt niet automatisch dankbaarheid in. Net zoals je ook alleen maar blij bent als je een prijs hebt in de loterij, en niet dankbaar omdat je immers al jarenlang loten koopt.

Eind goed, al goed

Een spreekwoord dat aangeeft dat je een voldaan tevreden gevoel hebt, indien de zaken uiteindelijk toch nog op hun pootjes terecht komen, ondanks dat er veel problemen aan zijn vooraf gegaan. Helaas is het menselijk leven zo geprogrammeerd dat het uiteindelijk slecht met ons afloopt. Eind slecht al slecht? Een sprankje hoop is er misschien te ontlenen aan het feit dat de meeste "bijna dood ervaringen" positief zijn. Hoewel we natuurlijk geen "volledig dood ervaring" kennen.

Lees verder

• Dit is de zin van ons bestaan, of je het leuk vindt of niet
• Toeval bestaat niet, want elk toeval is 100% onvermijdelijk