mijn kijk op

Toeval bestaat niet, want elk toeval is 100% onvermijdelijk

Toeval bestaat niet, want elk toeval is 100% onvermijdelijk Het fenomeen dat wij toeval noemen is in feite een opmerkelijke, doch niettemin een 100% onvermijdelijke, samenloop van omstandigheden. Het is namelijk onvermijdelijk dat de dobbelsteen op een bepaald getal valt en dat we elkaar tegenkomen op die plek in het buitenland. Of dat we op hetzelfde moment over iets beginnen te praten. Volgens de theorie van het determinisme is alles een kwestie van oorzaak en gevolg, en hebben we dus geen echte vrije wil. Maar dat wil nog niet zeggen dat al dat onvermijdelijke ook gepland is.

Definitie toeval

Er zijn verschillende definities van toeval. Maar wat in het dagelijks leven meestal onder toeval wordt verstaan, is een opzienbarende samenloop van omstandigheden die schijnbaar zonder opzet, aanleiding en zonder enige logica tot stand komt, en die daardoor als een soort van wonder wordt ervaren. Alleen blijkt vervolgens bij nader onderzoek, of bij simpel nadenken, dat een dergelijk mirakel volkomen voorspelbaar zou zijn geweest indien we vooraf alle gegevens hadden gekend.

Alles is oorzaak en gevolg, en dus onvermijdelijk

Stel dat er een zeer intelligente computer was waarin we de informatie zouden kunnen stoppen van alle krachten op deze wereld: De hersencellen van alle levende wezens, de atomen van alle materie, alle natuurkrachten tot in het kleinste detail, enz, enz. Dan zou die computer dus geprogrammeerd zijn met alle denkbare oorzaken. Hij zou dan ook alle gevolgen tot op de millimeter voor de eeuwigheid kunnen voorspellen.

Het is onvermijdelijk hoe dobbelsteen valt

Op het moment dat we de dobbelsteen werpen staat al vast hoe die valt. Het is namelijk het resultaat van de beweging van onze hand, de wrijving van de tafel alsook omgevingsfactoren zoals, luchtstroming, temperatuur enz. Zouden we de dobbelsteen namelijk een tweede keer onder exact dezelfde omstandigheden gooien, dan kwam hij op het zelfde getal.

Knikkers

Wat voor die dobbelsteen geldt is ook van toepassing op een emmer vol met knikkers. Als we namelijk een emmer met 1000 knikkers van een grote hoogte naar beneden gooien, komen die in een ogenschijnlijke chaos naar beneden en ergens op de grond tot stilstand. Maar zouden we die emmer een tweede keer op exact dezelfde manier kunnen gooien dan komen de knikkers allemaal op precies de zelfde plek neer als de eerste keer. (Dus knikkers op dezelfde manier gerangschikt in de emmer, alle gesleten moleculen vanwege de eerste worp zitten weer op hun plek, omgevingsfactoren, zoals wind, zon, tijd, bestrating ook weer exact hetzelfde). Met andere woorden: een exact de zelfde oorzaak heeft altijd exact het zelfde gevolg.

De mens is als een knikker

Wat voor die emmer met knikkers geldt is ook op alles dat leeft van toepassing: Stel dat u een verkeersweg moet oversteken.
U kijkt van rechts naar links en op een gegeven moment doet zich een kans voor tussen een scooter en een grijze Volkswagen. U loopt snel naar de overkant waar u eerst nog even een meisje op een fiets laat passeren alvorens u het trottoir bereikt.

Nu draaien we de klok letterlijk terug en alle omstandigheden zijn exact het zelfde als de vorige keer. U bent dus ook niet de vorige keer overgestoken.
De vraag is nu wanneer u ditmaal oversteekt. Antwoord:
U kijkt van rechts naar links en op een gegeven moment doet zich een kans voor tussen een scooter en een grijze Volkswagen. U loopt snel naar de overkant waar u eerst nog even een meisje op een fiets laat passeren alvorens u het trottoir bereikt.

Geen mens kan zich voorstellen dat hij de tweede keer, dus onder exact de zelfde omstandigheden, op een ander moment zou oversteken. Maar als we dan blijkbaar uitsluitend op één bepaalde manier kunnen oversteken, hebben we dan eigenlijk nog wel een vrije wil?

Vrije wil

Het lijkt dat we die niet echt hebben. Alles heeft te maken met erfelijkheid en omgevingsinvloeden. Want we zijn zowel lichamelijk als geestelijk het product van onze (voor)ouders, opvoeding, en alle omgevingsfactoren vanaf onze geboorte tot heden. Die supercomputer had kunnen voorspellen dat we tussen de scooter en grijze Volkswagen zouden oversteken. Het ding had uiteraard ook voorspeld dat dit artikel zou worden gepubliceerd en wie het vervolgens allemaal zouden lezen.

Albert Einstein

Indien u zich in bovenstaande theorie grotendeels kunt vinden, bevindt u zich in goed gezelschap. Albert Einstein bleef zich, als aanhanger van het determinisme, tot het eind van z’n leven verzetten tegen de algemene definitie van toeval.

Lees verder

© 2009 - 2024 Robbie, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Het standaard argument tegen de vrije wil: determinismeHet standaard argument tegen de vrije wil: determinismeStaat alles vast of hebben wij als mensen de controle over wat we doen? Het probleem van de vrije wil is één van de bero…
Karma is meer dan een handelingKarma is meer dan een handelingKarma gaat over de daden die je in je leven verricht. Iedere actie van jou in dit leven, zal een tegenreactie geven. Wan…
Tussen hemel en aardeTussen hemel en aardeDe ene heeft een duidelijk geloof bij het gegeven dat er meer is tussen hemel en aarde en de ander is in de overtuiging…

recensieFilmrecensie: BoltVrijwel elke schoolvakantie is er een nieuwe Disneyfilm te zien. Zo ook deze voorjaarsvakantie. De film Bolt met in de h…
Belangrijke begrippen uit de wetenschapsfilosofieBelangrijke begrippen uit de wetenschapsfilosofieAls je de wetenschapsfilosofie en de geschiedenis van de geesteswetenschappen bestudeert dan zijn er een aantal begrippe…
Bronnen en referenties
Reacties

Peter, 17-01-2015
Toeval bestaat, maar de vergelijking tussen faste voorwerpen en mensen die besluiten kunnen maken is toch verschillend. Het is inderdaad zo dat als je een dobbelsteen werpt, en die komt op cijfer zes terecht, en je dan onder exact dezelfde omstandigheden de dobbelsteen weer werpt, dan komt die weer op een zes terecht.

Ik denk toch dat in het voorbeeld van de weg oversteken de zaak anders ligt. Vanaf dat iemand de straat over gaat steken, kun je andere dingen doen. Hier wordt uitgegaan van oversteken tussen een scooter en een grijze volkswagen, en deze persoon laat nog eerst een meisje op een fiets passeren. De eerste keer gaat dit goed en bereikt deze persoon veilig de overkant. We laten nu in het tweede geval de situatie door deze persoon verkeerd inschatten. Degene die oversteekt denkt nog net voor het meisje op de fiets de overkant te bereiken. Foutje gemaakt en het meisje met de fiets rijdt tegen deze persoon aan. Valpartij, scheur in de broek, fiets stuk, verzekeringswerk, misschien wel meer.

Het is hetzelfde als een bekende tegen komen. Was èèn van deze mensen vroeger of later van huis gegaan loop je elkaar mis, of ontmoet je elkaar misschien iets eerder of iets later. Ik denk dat toeval bestaat, en dat dit beïnvloed wordt, of een gevolg is van wat levende wezens besluiten te doen. Reactie infoteur, 19-01-2015
Beste Peter, dank voor je reactie.
Mijn zienswijze is dat in het tweede geval die persoon geen andere beslissing kan nemen dan in het eerste geval, omdat alle omstandigheden weer exact het zelfde zijn. Ik weet het natuurlijk niet zeker, want het betekent tevens dat er eigenlijk geen vrije wil bestaat. Ik bedoel dus dat je als je een bekende tegenkomt dat ook altijd onvermijdelijk was omdat die bekende en jij nu eenmaal onvermijdelijk op dat ene moment van huis zijn gegaan.
Ik weet het niet zeker, hoewel ik sterk vermoed dat het zo zit.

Juul, 02-01-2015
Ik weet niet of dit forum nog leeft maargoed ik wilde er toch nog even een reactie op geven want het is een woord waar ik al een tijdje mijn interesse bij heb. Het woord toeval bestaat niet naar mijn gevoel zoals ik hiervoor al eerder las. Dat een jongen zijn trein mistte een trein terug pakte en vervolgens een bekende tegenkwam. Tuurlijk is het leven niet voorspelbaar dat zou inderdaad niet oke zijn. Maar ik geloof erin dat alles wat we meemaken gebeurd met een reden overigens gaat dit ook over de mensen die je tegenkomt en ontmoet in je leven dat is absoluut ook geen toeval. Door de een leer je wat vriendschap is en door de ander wat liefde is etcetc. Ik snap überhaupt niet waar het woordje toeval vandaan komt wat hiervoor beter in de plaats past is het woordje onverwachts, dit sluit beter aan bijv: je bent in het buitenland en je buurman is er ook en ineens zien jullie elkaar dan klinkt het logischer dat je zegt: hee buurman wat onverwachts. Als we dieper gaan kijken en filosofie erbij betrekken dan is het toch ook geen toeval dat adam en eva is verzonnen of de theorie van darwin. Ik bedoel het zijn zoveel verschillende dingen die erbij komen kijken dat het woordje toeval gewoon letterlijk wegvalt. Ik ben nog steeds bezig naar mijn research: waarom bestaat het woord toeval? Ik Hoop dat ik dit op een dag in 1 zin kan vertellen ipv een heel verhaal maar tot nu toe is dit hoe ik erover denk. Reactie infoteur, 02-01-2015
Dank u voor uw reactie. Eens "onverwachts" een goede vervanger kan zijn voor toeval.

Tronic (infoteur), 19-08-2011 #8
Hoi Rob,
Erg leuk onderwerp. Ik heb al eens gereageerd, maar nu nog een keertje. Zoals ik al heb gezegd kan de mens diep in atomen (subatomair niveau) geen oorzaak en gevolg vinden. Het maken van een allesomvattende berekening wordt daardoor onmogelijk, want kleine veranderingen hebben vaak grote gevolgen (chaostheorie). Dus je hoeft je geen zorgen te maken dat je geen vrije wil zou hebben, of zoiets dergelijks :-D
gr Enrico Reactie infoteur, 19-08-2011
Beste Enrico, dank je voor je sympathieke en tevens bemoedigende reactie.
gr,
Rob

Sacha, 14-08-2010
Ik heb vorig jaar een bijna dood ervaring gehad, een heel lang verhaal
maar dus die nacht was het het ergst. In die nacht zag ik mijn opa, die al overleden was. En kreeg ik de volgende 2 dingen door (net alsof het iets was wat je gewoon wist, zoals je weet dat 1 en 1, 2 is)
:toeval bestaat niet, en ik had nog een missie op aarde. Ik heb het dus overleefd, maar die 2 zinnen zijn me altijd bijgebleven. Heel vreemd, en ik heb er ook vaak nog over nagedacht. Reactie infoteur, 14-08-2010
Wat een interessant verhaal.

Kreeg je de boodschap uit de mond van je opa?
En waren de mededelingen zo kort of werd er nog iets bij verteld en uitgelegd.
Bijvoorbeeld wat die missie dan precies inhield.
En waarom toeval niet kan bestaan?

Coen, 24-04-2009
Beste Rob,

Allereerst ben ik geen wetenschapper en heb ik ook niet echt gestudeerd. Ik kan me wel heel erg goed voorstellen dat je met het "woord" toeval in je maag zit.

Wat ik nl. denk is dat toeval een woord is dat door de mens gebruikt wordt om iets makkelijk aan te duiden. Iemand bekends tegenkomen in de winkelstraat wordt al snel betiteld met toevallig. Als je bedenkt dat beiden de keuze heeft gemaakt om naar de winkelstraat te gaan, is het ineens niet zo toevallig meer. Wat hier echter wel gebeurt, is dat beiden een duidelijke eigen wil heeft getoond om er naar toe te gaan. Is het dan volgende keer ook toevallig dat ik niemand bekends tegenkom, of is dat normaal? Ja in de volksmond moet toeval gebruikt worden, want daarmee kun je een gevoel uiten.

Dus in mijn ogen: Nee toeval bestaat niet, alles wat er gebeurt heeft te maken met de keuzes die we maken en die worden weer beïnvloed door de natuur. Maar de mens is gemakzuchtig en zoekt dus dit soort woorden. Ga het anders maar eens uitleggen als je iemand tegenkomt… Reactie infoteur, 24-04-2009
Beste Coen,

Ik geloof dat ik het helemaal met je eens ben.

Dank je voor je reactie.

groet,
Rob

Nick, 14-04-2009
Helaas is de werkelijkheid zo dat geen enekele situatie zich 2 keer voordoet, en dus het bovenstaande slechts "éen theorie" is en geen werkelijkheid. Stel dat alle factoren hetzelfde zijn, natuurlijk doet zich diezelfde situatie zich voor, als jij 2 keer in die situatie terecht komt zou je dat niet eens doorhebben, want ook je geheugen is weer hetzelfde en dus je herinnering van de voorgaande zelfde gebeurtenis niet aanwezig zijn. Het idee dat alles bepaalt is door oorzaak en gevolg en ook het idee dat er dan geen vrije wil meer is, is een gevangenis voor je geest. Heel leuk om over te filosoferen, maar als je steeds bij dezelfde conlusie uitkomt, moet ook wel aanvoelen als een teleustelling, toch? Reactie infoteur, 14-04-2009
Beste Nick,
Naar mijn mening valt er behoorlijk wat af te dingen op onze zogenaamde vrije wil. Ongetwijfeld zullen we die af en toe wel eens hebben en gebruiken. Maar in 90% van alle gevallen denk ik dat we zelf weinig invloed op ons doen en laten hebben.

Bedankt voor het reageren,
Rob

Dr Ramlal, 08-03-2009
Het is ieders goed recht om met zijn eigen denken en hypothesis te komen. Goed ook om toe te geven dat e kennis beperkt is en dat je zeg maar van anderen hun mening wil horen. Het is te simpel om zulke zaken te onderzoeken en met uitsluitsels te komen, want immers we moeten rekening houden met teveel factoren. inderdaad bestaat toeval niet, maar dat wil niet zeggen dat alles gepland is. niks is gepland, alles gebeurt volgens de natuurwet. simpel gezegd als er bepaalde omstandigheid bestaat zal een bepaald iets zich voordoen. voorbeeld. als een appel rijp is, bepaalt de natuurwet dat als er een bries met bepaalde kracht waait, de appel zal vallen. zolang de bries er niet is valt de appel dus niet. het is bijzonder moeilijk voor mensen hetzelfde te zeggen of je moet geloven in reincarnatie, waarop ik niet in wil gaan. dus als je hebt dat toeval bestaat niet, heb je gelijk. maar je moet erbij zeggen dat niks gepland is en alles gebeurt volgens de natuurwet en omstandigheden die iets veroorzaakt wat een gevold heeft. als een vlinder niet fladdert en wanner fladdert die, dat is niet te bepalen. al zullen alle omstandigheden hetzelfde zijn, de eigen wil, zal nooit hetzelfde reageren, daarom heet het eigen wil. zal de wind in beweging komen en hoe die wind in beweging komt hangt af van factoren.
groetjes
ram Reactie infoteur, 08-03-2009
Beste Dr.Ramlal,

Bedankt voor de reactie.Ik ben het trouwens helemaal met u eens.
Want ik heb ook wel degelijk aan het begin van mijn artikel vermeld, dat hoewel toeval niet bestaat, het niet wil zeggen dat alles gepland is.
Stel je voor dat een vliegtuig crash zou worden gepland of nog ergere dingen die dagelijks gebeuren.
vr.groet,
Rob

Gerritseric (infoteur), 28-02-2009 #7
Hoi Robbie,

Het artikel van u (jou) over toeval klopt niet. In de sub-atomaire wereld is men tot op heden nog niet gestuit op oorzaak en gevolg. De plaats waar elektronen en andere deeltjes zich kunnen bevinden duidt men aan met waarschijnlijkheden. Men kan niets zeggen over de plaats en snelheid van deeltjes tegelijk. De uitspraak 'God dobbelt niet', wordt niet verdedigt door natuurkundigen. Het voorbeeld van de supercomputer klopt ook niet. De chaostheorie laat zien dat grote stelsel vergelijkingen niet oplosbaar zijn, vanwege de onzekerheid op sub-atomair nivo.

Groetjes, Eric Reactie infoteur, 02-03-2009
Beste Eric,
Bedankt voor je reactie,
Je noemt een aantal feiten waarop ik geen antwoord heb omdat mijn kennis te kort schiet. Mijn stelling "toeval bestaat niet" is eerder een gevoel(een geloof), dan dat ik het uiteraard kan bewijzen. Ik heb dit artikel geschreven omdat ik al jaren over dit fenomeen nadenk. Maar ook ermee worstel, want als alles oorzaak en gevolg is, bestaat er eigenlijk ook geen vrije wil meer. En daaraan wil nog niet. Hoewel ik er wel absoluut van overtuigd ben dat al onze handelingen maar voor een heel klein deel uit echt vrije wil voorkomen.
hartelijke groet,
(en noem me svp je)
Rob

Robbie (588 artikelen)
Laatste update: 07-12-2020
Rubriek: Mens en Samenleving
Subrubriek: Filosofie
Bronnen en referenties: 1
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Artikelen met het label 'Mijn kijk op…' bevatten naast objectieve informatie ook een persoonlijke mening en/of ervaring.