Hindoeïsme: 1 van de 5 wereldgodsdiensten

Het hindoeïsme is de oudste wereldregie en ontstond ongeveer 5000 jaar geleden. De Ohm is de mantra en de Omkar het symbool. Net als de andere vier wereldreligies: het christendom, jodendom, boeddhisme en de islam heeft ook het hindoeïsme een ethiek, vastgelegd volgens de Dharma. Hiernaast is het kastensysteem en geloof in reïncarnatie bij de hindoes zeer belangrijk. Ook in Nederland wordt er aandacht geschonken aan de hindoes, door middel van een eigen publieke omroep: Organisatie Hindoe Media. Wat zijn tenslotte bekende hindoeïstische feestdagen?

Ontstaan van deze wereldgodsdienst

Het hindoeïsme is de oudste wereldreligie en ontstond ruim 5000 jaar geleden. In de Indusvallei waren veel mensen in hun vrije tijd bezig met het aanbidden van goden. Al gauw ontstond er een hindoeïstische visie en levenswijze die zich in een snel tempo verspreidde richting het Indisch subcontinent: India, Bangladesh, Pakistan, Sri Lanka en gebieden van Nepal, China, Butan en Myanmar. Kort nadien werden de eerste veda's opgesteld: een verzameling geschriften die de basis vormden voor het hindoeïsme en waar de kennis over deze levensbeschouwing werd in neergeschreven. De oudste veda is de Rig-Veda, met kennis over de lofzangen. Deze wordt ook wel de 'veda van de verzen' genoemd. Daarnaast zijn er ook nog de Sama-Veda ('veda der liederen'), de Yajur-Veda ('veda der offerspreuken') en de Atharva-Veda ('veda omtrent formules en rituelen'). India is hedendaags nog steeds de koploper van het aantal hindoes in de bevolking (80 procent).

Omkar

De Omkar (afkomstig van de mantra Ohm) is het heilige symbool van deze levensbeschouwing. Het weerspiegelt 'oneindigheid, de eeuwigheid en het universum'. Het symbool bestaat uit vijf belangrijke onderdelen:

1. diepe slaap bewustzijn
2. menselijk bewustzijn
3. droom bewustzijn
4. absoluut bewustzijn
5. absolute overgave

Ohm

Ohm is de mantra van het hindoeïsme. Het dient uitgesproken te worden als 'AUM': een zoemende klank die zoveel mogelijk op de goddelijke scheppingsklank moet gelijken. Het is Sanskriets en afgeleid van het woord 'evam' wat 'zo of dus' betekent.
Elke letter van het woord 'AUM' weerspiegelt een bewustzijn:

• 'A' staat voor 'waak bewustzijn'
• 'U' staat voor 'droom bewustzijn'
• 'M' staat voor 'diepe slaap bewustzijn'

Het is een mysterieuze lettergreep die uitgesproken wordt door de hindoes voor of na de lezing van een hindoetekst. Zo is een bekende uitspraak: 'Ohm mani padme hum': eer de parel in de lotus. Over deze beroemde hindoeïstische uitspraak werd ook een strip gemaakt van Suske en Wiske: De parel in de lotusbloem.

De ethiek

Van een hindoe wordt verwacht dat hij de wetten van de Dharma naleeft. Enkel op die manier kan een mens tot volledige zelfverwezenlijking komen:

• onderwerping
• het vergelden van het goede met het kwade
• matigheid
• reinheid
• het beteugelen van de zinnen
• kennis van de heilige boeken
• braafheid
• kennis van de hoogste ziel
• waarheidsliefde
• beheersing van boosheid en woede

Het kastenstelsel

De hindoes leven volgens een kastenstelsel:

• Brahmanen (priesters)
• Kshatriyas (krijgers)
• Vaisjas (handelaren en boeren)
• Sjudras (handwerkslieden)
• Kastelozen (zij kunnen nergens worden onder geplaatst)

Geloof in reïncarnatie, karma en Dharma

Hindoes geloven in reïncarnatie en spreken over de 'karma': elke daad die je als mens doet, heeft gevolgen voor dit leven en het volgende waarin je terecht komt. Bij reïncarnatie wordt de ziel of de geest na de dood in een nieuw lichaam geboren. Bovendien kan je door goed je best te doen in het leven er voor zorgen dat je bij de reïncarnatie geboren wordt in een hogere kaste. Ook omtrent het kastensysteem bepaalt de Dharma de regels, namelijk dat iedereen zijn huidige plek in het systeem moet aanvaarden en daar naar leven. Zo mag een handelaar bijvoorbeeld geen taken van een krijger op zich nemen.

Hindoeïsme als polytheïstische of monotheïstische levensbeschouwing

Er kunnen twee belangrijke visies onderscheiden worden over het hindoeïsme. Bij de ene visie wordt het hindoeïsme afgespiegeld als een polytheïstische levensbeschouwing, waarbij men verschillende goden aanbidt (Bhagwan genoemd). Voorbeelden hiervan zijn de Brahma, Vishnu en Shiva. Brahma staat voor het scheppende aspect van god, Vishnu voor het beschermende aspect en Shiva tenslotte voor het vernietigende. Bij de monotheïstische levensbeschouwing ziet men elke god als een onderdeel van één grote god.

Organisatie Hindoe Media

Ook in Nederland is er aandacht voor aanhangers van het hindoeïsme en werd er een publieke omroep opgestart: de Organisatie Hindoe Media, afgekort (OHM), waarmee dus verwezen wordt naar de mantra 'Ohm'. Deze omroep maakt programma's over en voor hindoes. Iedere week wordt er zendtijd voorzien op Ned2 en Spirit24. Ook op Radio 5 worden er programma's uitgezonden over en voor hindoes: de hindoewijzer en de lotusvijver.

Bekende feestdagen

Jaarlijks worden er drie grote feesten gevierd, namelijk De Holi, Divali en de Krishna Janamashtmi.