Excuses aanbieden is moeilijk

Tja, wanneer biedt je je excuses aan? Als je een fout maakt of je iets stoms doet, zou een logisch antwoord kunnen zijn. En toch vindt menigeen het maar erg lastig om excuses aan te bieden. Dit, ondanks dat we vinden dat excuses kunnen maken, wel een goed gebaar is. Je toont karakter door je excuses te kunnen maken … en toch zegt moeite te hebben met excuses maken, ook iets over je én niet per se negatief.

Bbrrr … excuses maken

Voor veel mensen is het erg lastig om excuses te maken. Dit heeft meestal te maken met het feit dat je niet gewend bent om er een puinhoop van te maken. In feite is die basis dus helemaal niet verkeerd.
Wat niet wegneemt dat je excuses aanbieden soms belangrijk kan zijn en je iets moet het met “ongemakkelijke gevoel” in je buik. Soms is het gewoon helder uitspreken beter dan er eerst nadrukkelijk over nadenken. Immers je gedachten en emoties kunnen dan een loopje met je nemen en dat kan – in gedachten – de situatie alleen maar erger maken.

Hoe maak je echte excuses?

Als je goed je excuses wilt maken, dan is het belangrijk dat je duidelijk spreekt, de situatie (nog eens) goed uitlegt en het volgende in je boodschap legt:

• Neem verantwoordelijkheid voor de situatie.
• Geef toe dat wat je (niet) gedaan hebt, schade aangericht heeft en dat jij daar een rol in hebt gespeeld.
• Betuig oprecht spijt en eventueel vraag je om vergeving van je stommiteit (of anderszins).
• Geef aan dat het niet nog een keer zal gebeuren en indien van toepassing zorg voor vergoeding.

Deze aspecten maken het plaatje rond om het proces rond excuses een plaats te geven. Maar bij het excuses maken hoort wel een nadrukkelijke toespitsing tot waar je excuses voor maakt en niet allerlei andere aspecten die erbij gehaald worden. Op deze wijze wordt het voor degene waar je je excuses aan maakt een stuk concreter en serieus ten aanzien van je oprechtheid.
Feitelijk is het een soort oefening in nederigheid en het kan je relatie versterken als er een oprecht excuus gemaakt wordt.

Overal is een tijd en plaats voor

Dus ook voor excuses is een juiste plaats en tijd. Als je iets stoms doet, dan is het direct excuses maken wel zo zinvol. Denk hierbij aan iets wat je tegen iemand zegt of doet (een collega, iemand in de winkel, op de weg).
Heb je een stevige ruzie bijvoorbeeld met vrienden of in de familie, dan is het goed om de gedachten weer even bij elkaar te rapen, af te koelen en de gemoederen wat te laten bedaren.

Soms kan een brief zinvol zijn, maar als je altijd een intense band met elkaar hebt gehad, dan is het beter om het face-to-face uit te spreken (dus ook geen telefoon) en bij voorkeur op neutraal terrein, waarbij je slechts aangeeft een gesprek met de persoon in kwestie te willen. Zorg dat je tijdens het gesprek beslagen ten ijs komt, dus draag zorg voor wat voorbereiding. Dit helpt je het proces in banen te leiden en je zult wat minder gespannen zijn. Dit kan vervolgens weer helpen als je een defensieve houding bij je gesprekspartner ziet (bijvoorbeeld de over elkaar geslagen armen tegen het lijf). Belangrijk is dat je met je excuses begint in de zin en dan het vervolg waar je je excuses voor aanbiedt. Ratel vervolgens ook niet door, maar stop even en laat desnoods een stilte vallen.

Altijd positief?

Nee, niet alle uitgesproken excuses repareren de band weer. Daar moet je nu eenmaal rekening mee houden. Het is vaak al lastig genoeg om niet weer in dezelfde valkuil te stappen en de discussie opnieuw voeren.
Accepteer dat excuses niet altijd het beoogde resultaat opleveren, ook als je zelf inschat dat het om een kleinigheid gaat. Dat is je eigen perceptie en niet die van degene waar je excuses bij aanbiedt.

Tot slot

We vinden het moeilijk om excuses te maken, zover is het wel bekend. En toch kan het uiteindelijk opluchten, de relatie verbeteren en (weer) een gezonde verhouding weergeven. Het enige is die eerste stap zetten!