Modewoord motivatie

Motivatie is zo’n woord wat je steeds vaker tegenkomt. Want we lijken alles te moeten doen, ondernemen vanuit een goed gemotiveerd verhaal. De dingen die je doet in betaald- en onbetaald werk, hobby, waar je woont, met wie je omgaat. Het moeten allemaal bewuste processen zijn en dus moet er een verhaal achter zitten. Op zich niet zo vreemd, want je kunt het vertalen naar bewust leven en niet meer op de automatische piloot, nadenken dus over alles wat je doet. Veranderingen in een tijdperk brengt dit bewustzijnsproces met zich mee en dwingt ons dus min of meer over zaken na te denken en ze niet vanuit een automatisme te doen of omdat het zo hoort. Toch is waakzaamheid ook in een dergelijk proces niet verkeerd, het zou bijvoorbeeld het spontane teniet kunnen doen.

Wat wil motivatie eigenlijk zeggen?

Kort gezegd is motivatie hetgeen een persoon de dingen laat doen die hij/zij doet. Motivatie gaat ver in het proces van de menselijke gedragingen. De motivatie bepaald zoveel in het menselijke leven, waarbij het soms ook over onbewuste processen gaat. Het wordt opgesplitst in intrinsieke en extrinsieke motivatie.

Intrinsiek

Intrinsieke motivatie komt uit de persoon zelf en hoewel mensen vanuit een bewustzijnsproces graag de redenen wil waarom je doet wat je doen, kan intrinsieke motivatie ook gewoon een gevoel zijn. Iets wat niet echt goed met een reden te bekleden is, maar het voelt zo. Denk maar eens aan de reden waarom men zegt dat je het “gevoel” moet hebben bij het huis wat je koopt. Je stapt er binnen en het gevoel is er of is er niet. Als het gevoel er is, is dit een intrinsiek proces. Als het een proces is van een mooie woning die goed op te knappen is en uiteindelijk weer te verkopen is, dan is het een extrinsiek proces.

Extrinsiek

Extrinsiek is dan ook een motivatie vanuit een externe bron. Bij het eerdergenoemde huis kan het het gegeven zijn dat je de woning op een gegeven moment met winst kunt verkopen of dat het een courant huis is wat je koopt. Of denk maar eens aan het accepteren van een nieuwe functie niet vanwege het gegeven dat je dit werk zo graag wilt doen, maar omdat het een goed salaris of mooie bonus op zal leveren. Je beweegredenen om iets te doen worden dus gevoed door externe factoren.

Hoe echt is motivatie?

Iedereen kent wel de sollicitatie die naast een CV voorzien moet worden van een motivatie. De reden waarom juist jij geschikt bent voor die functie en niet die ander. Dit vergt ook een grote mate van creativiteit om je motivatie niet te veel op die van een ander te laten lijken. Immers, aankomen met het gegeven dat je gewoon een leuke baan wilt en deze je wel leuk lijkt, is niet voldoende motivatie. Enerzijds is dit goed, omdat het je min of meer dwingt om je te verdiepen in de organisatie en te bekijken wat je zo aanspreekt in deze functie. Wat overigens voor degene die een baan moet hebben, omdat hij/zij momenteel geen baan heeft, ook weer een gefingeerd verhaal op kan leveren. Wat maakt dat er aan de waarde van de een gemotiveerd verhaal niet te zwaar getild moet worden. Zeker niet ten tijde van economische recessie. Iemand spreken en doorvragen over ondermeer die motivatie levert vaak meer op dan een leuk stukje tekst.

Gevoel

Mensen die hun gevoel de ruimte geven en zeggen dat ze iets doen, omdat het “goed voelt” hebben eigenlijk geen goede motivatie en toch is een dergelijk proces vaak veel meer waard. Iemand die iets doet omdat het goed voelt, staat dicht bij het eigen gevoel en dat wil zeggen dat het in de lijn (de flow) van de persoon zelf ligt en geen bedacht verhaal is. Helaas komt het niet altijd even goed over. Immers, het wordt vaak als impulsief en weinig doordacht gezien. Soms is dit ook zo, maar lang niet altijd.

Dit zegt vervolgens dan weer meer over de persoon die het op waarde moet schatten. Geen verwijt maar een constatering en heeft te maken met het gegeven dat we vanaf jonge leeftijd geprogrammeerd worden. Bij het programmeren hoort vervolgens ook bewijs, feiten en niet zozeer een gevoel. Gevoel is vaag en niet tastbaar en we willen allemaal bewijs. Een goed gemotiveerd verhaal is dan veel meer waard, terwijl iemand met een creatieve geest een perfect verhaal in elkaar kan zetten wat vervolgens geen onderliggende gedachten kent… ofwel het is gebakken lucht.

Tot slot

Motivatie in de traditionele zin van het woord is dan ook tot op zekere hoogte belangrijk, beter is het gevoel de ruimte te geven en proberen het gevoel uiteindelijk onder woorden te brengen. Soms met wat hulp van iemand die je de juiste vragen kan stellen. Maar zolang we in het vastomlijnd kader van motivatie lopen en we moeten verklaren waarom we iets willen, kopen, doen… zal dit proces niet erg snel veranderen.