Siert Bruins, één van de vier

Ieder jaar op 4 mei herdenken we de gevallenen uit de Tweede Wereldoorlog, en die van alle andere oorlogen. Onder de gevallenen zijn ook de verzetsmensen en onschuldige burgers die door de bezetter zijn vermoord. Ten tijde van de oorlog sloten Nederlandse pro Duitsland personen zich aan bij de bezetter. Velen van hen zijn veroordeeld vanwege hun misdaden, maar gevlucht naar Duitsland. Zullen ze ooit hun straf uitzitten in Nederland?

Algemeen

Zo rond het begin van de maand mei komen toch weer veel herinneringen en vragen naar boven omtrent de Tweede Wereld oorlog en zijn slachtoffers. Er zijn nog tal van nabestaanden in leven, die nog dagelijks leven met de soms verschrikkelijke dood van hun geliefden. Dan rijst ook telkens weer de vraag of degene die met hun dood iets te maken hadden en zijn gevlucht naar Duitsland, alsnog uitgeleverd moeten worden.

Na de Tweede Wereldoorlog zijn vele mensen veroordeeld wegens het plegen van oorlogsmisdaden. Een aantal van hen is al in de nadagen van de oorlog naar Duitsland gevlucht, anderen zijn ontsnapt gedurende hun gevangenschap. Eén van de vier Nederlandse mannen die al in de nadagen van de oorlog naar Duitsland gingen was Siert Bruins. De andere drie veroordeelden naar Duitsland gevlucht zijn, zijn:

• Klaas Carel Faber, overleden te Ingolstadt op 24 mei 2012
• Herbertus Bikker, overleden te Haspen op 1 november 20108
• Heinrich Boere, overleden te Fröndenberg op 1 december 2013

Siert Bruins

Siert werd geboren begin jaren ’20 van de vorige eeuw in Vlagtwedde. In de Tweede Wereldoorlog sloot hij zich aan bij de Sicherheitsdienst (SD) en verwierf algauw de bijnaam “Het beest van Appingedam”. Hij voerde in de buurt van Delftzijl een waar terreur uit. In juni 2015 is hij de enige van de vier uit Nederland gevluchte mannen die nog in leven is.

Hij vermoorde in april 1945 onder andere de joodse broers Sleutelberg, die ondergedoken zaken.

Na de oorlog

Bruins wordt in 1949 ter dood veroordeeld. De straf kan nooit ten uitvoer worden gebracht, omdat hij voor het einde van de oorlog was gevlucht naar Duitsland, waar hij tot op heden nog steeds verblijft.

In de jaren ’80 van de vorige eeuw was het de nazi jager Simon Wiesenthal (en leden van de Groninger Groep) die Duitsland bekend maakt met de moorden van Bruins. Hij wordt (samen met zijn oud SD chef August Neuhauser) in 1980 veroordeeld tot 7 jaar cel wegens Beihilfe, oftewel medeplichtigheid aan de moorden op de broers Sleutelberg. Hij heeft 5 jaar van de straf uitgezeten en loopt vanaf dat moment als vrij man rond in Duitsland.

Wanneer Siert of één van de andere veroordeelden, voor hun misdaden uit de oorlog, voet op Nederlandse bodem zet, lopen zij het risico alsnog gearresteerd te worden en hun straf te moeten uitzitten.

Proces tegen Bruins

Het was de Nederlandse journalist Gideon Levy die Bruins in 2012 opzocht. Naar aanleiding van dit bezoek werd in maart datzelfde jaar een onderzoek gestart naar de activiteiten van Bruins in de Tweede Wereldoorlog. Met name de executie van Groningse verzetsstrijders. Aan het einde van dat jaar werd hij aangeklaagd voor de moord op Aldert Klaas Dijkema van september 1944.

Na onderzoek door psychiaters werd vastgesteld dat Bruins in staat was om terecht te staan. Begin januari 2014 was het proces ten einde en was er geen oordeel. Volgens de rechter kon namelijk niet meer achterhaald worden of er sprake was van moord, wel was er bewijslast voor doodslag. Maar aangezien het misdrijf verjaard was, kon er niet veroordeeld worden.

In eerste instantie werd er hoger beroep aangetekend, maar dat heeft het Duitse Openbaar Ministerie weer ingetrokken. Siert Bruins hoeft de cel niet meer in.