Zelfstandig wonen met een visuele handicap

Een eigen stekje is een droom voor velen, en dit geldt ook voor blinden en slechtzienden. Dankzij verschillende hulpmiddelen, aanpassingen en vooral een flinke portie creativiteit kunnen de meeste huishoudelijke taken zelfstandig worden uitgevoerd. Diverse externe organisaties en blindenverenigingen bieden bovendien hulp bij specifieke huishoudelijke taken.

• Administratie en postbehandeling
• Keuken en koken
• Kledij
• Poetsen
• Sleutels
• Strijken
• Wassen en drogen
• Winkelen

Administratie en postbehandeling

Slechtzienden maken vaak gebruik van een beeldschermloep om facturen te betalen en post te verwerken. Optische hulpmiddelen zoals handloepen zijn beschikbaar voor het vergemakkelijken van visuele taken. Voor brieven en documenten kunnen blinden gebruik maken van een voorleestoestel, een computer met schermuitleesprogramma's zoals ZoomText, en een goed OCR-programma (zoals Abbyy FineReader, OmniPage of Kurzweil). Deze hulpmiddelen maken het mogelijk om tekst te lezen en te beheren. Brailleleesregels en brailleprinters bieden extra ondersteuning voor tekstverwerking en documentbeheer.

Voor het schrijven van enveloppen gebruiken sommigen een naamstempel of vragen ze een vertrouwenspersoon om dit te doen. Postzegels kunnen worden gemarkeerd met een paperclip of door een klein hoekje te vouwen, zodat blinden en slechtzienden deze kunnen identificeren.

Bankverrichtingen worden steeds vaker uitgevoerd met behulp van bankapps. Hoewel internetbankieren mogelijk is bij veel banken, zijn niet alle bankwebsites volledig toegankelijk. Sommige banken bieden rekeninguittreksels in braille aan op aanvraag. Voor bankverrichtingen kan een bezoek aan het bankkantoor noodzakelijk zijn, vooral als men geen vertrouwenspersoon heeft of niet vertrouwd is met technologie.

Keuken en koken

Een goed georganiseerde keuken maakt koken voor iemand met een visuele beperking mogelijk. Dit kan worden bereikt door het gebruik van kookhulpmiddelen zoals een anti-overkookplaatje, een maatbeker met braille-aanduiding, en een sprekende keukenweegschaal. Kookhulpmiddelen, zoals een (combi)oven en magnetron met voelbare knoppen of draaiknoppen, kunnen ook nuttig zijn. Sommigen geven de voorkeur aan een keramische kookplaat of inductiekookplaat, terwijl anderen liever een gaskookplaat gebruiken.

Kledij

Iedereen heeft zijn eigen voorkeuren bij het kiezen van kleding. Sommigen geven de voorkeur aan functionele kleding die comfortabel is, veel zakken heeft en gemakkelijk te wassen en te strijken is. Anderen besteden meer aandacht aan mode en stijl, en letten op kleur, stof en bijpassende accessoires.

Zelf kleding kopen in de winkel is mogelijk, maar velen vragen om hulp van ziende personen om te beoordelen of de kleding goed past en of er geen onopgemerkte fouten of vlekken zijn. Vaak nemen blinden of slechtzienden een vertrouwenspersoon mee, zoals een vriend, partner, ouder of kind. Kleuren combineren kan uitdagend zijn voor mensen die nooit kleuren hebben gezien. Een kleurendetector, een klein apparaat dat kleuren benoemt, kan hierbij van grote hulp zijn. Sommigen organiseren hun kleding in setjes of gebruiken gestructureerde opbergruimten zoals laden of kasten om kleding te combineren. Een handige methode is om kledingstukken te combineren met neutrale broeken zoals witte, donkere of jeansbroeken, waarop vrijwel elke top past.

Poetsen

Poetsen kan een uitdaging zijn voor blinden en slechtzienden. Vaak wordt er gekozen voor professionele poetshulp, vooral als een visueel beperkte persoon een geleidehond heeft. Wanneer zelf gepoetst wordt, is het handig om zoveel mogelijk items tegen de muur te plaatsen en de ruimte op te ruimen om te voorkomen dat je over iets struikelt. Het kan nuttig zijn om advies te vragen aan een vertrouwenspersoon of buur om ervoor te zorgen dat alle vuiltjes en stof effectief worden verwijderd.

Sleutels

Het vinden van de juiste sleutel uit een sleutelbos kan al een uitdaging zijn voor ziende mensen; voor blinden en slechtzienden kan dit des te moeilijker zijn. Om sleutels gemakkelijk te onderscheiden, kunnen ze worden gemarkeerd met verschillende texturen of kleuren. Een sleutel met een ruw vierkantje kan bijvoorbeeld de sleutel voor de gezamenlijke inkomdeur zijn, terwijl een sleutel met een zacht stoffen bolletje de deur naar de tuin opent. Merkproducten zoals merkpasta, beschikbaar bij diverse blindenorganisaties, kunnen hierbij helpen. Merkpasta is een soort klei die in verschillende kleuren verkrijgbaar is en kan worden aangebracht op objecten om ze te markeren.

Strijken

Hoewel strijken aanvankelijk lastig kan lijken voor blinden en slechtzienden, is het zeker haalbaar met de juiste technieken en hulpmiddelen. Een ergotherapeut of thuisbegeleider kan strijklessen aanbieden om te leren hoe je kleding goed op de strijkplank legt en hoe je kunt voelen of alles goed is gestreken. Een strijkijzer hoeft niet specifiek voor blinden te zijn, maar het kan nuttig zijn als het verschillende pieptonen of geluiden maakt om de temperatuur, waterniveau en strijkstand aan te geven. Hoewel strijken meer tijd en concentratie kan vergen, verbeteren vaardigheden naarmate je meer ervaring opdoet.

Wassen en drogen

Voor blinden en slechtzienden is het mogelijk om zelfstandig de was te doen zonder problemen. Vooraf kunnen ze de vuile was sorteren op basis van het soort wasprogramma en de temperatuur. Met behulp van een kleurendetector kunnen ze de kleding sorteren in witte was, bonte was en fijne was.

Op de markt zijn diverse sprekende wasmachines beschikbaar, maar niet iedereen hoeft een sprekende wasmachine aan te schaffen. Er zijn ook reguliere wasmachines met voelbare draaiknoppen en andere goed te markeren knoppen, zoals met merkpasta. Digitale displays zijn vaak moeilijk te lezen voor blinden en slechtzienden; daarom geven velen de voorkeur aan eenvoudige machines met mechanische knoppen. Droogkasten functioneren op een vergelijkbare manier en hoewel er geen sprekende modellen zijn, zijn er veel eenvoudige modellen met goed voelbare knoppen.

Winkelen

Blinden en slechtzienden gebruiken vaak een witte stok of een blindengeleidehond om naar de supermarkt te gaan. Terwijl sommige slechtzienden liever zelfstandig winkelen en indien nodig hulp vragen aan winkelpersoneel of voorbijgangers, geven anderen de voorkeur aan begeleiding door een ziende persoon. Veel blinden en slechtzienden vinden het nuttig om met een begeleider te winkelen, vooral als het gaat om het navigeren door de winkel en het selecteren van producten.

Lees verder

• Zelfstandig leven als slechtziende persoon
• Blind of slechtziend en tv kijken: Gesproken ondertiteling
• Blind of slechtziend: Hulpmiddelen bij de mobiliteit
• Blind of slechtziend: Hulpmiddelen bij het lezen
• Blind of slechtziend: Winkelen (bezoek supermarkt)