Zelfhulp: de betekenis van 'in eigen kracht staan'

In eigen kracht staan wordt sinds we van verzorgingsmaatschappij omschakelen naar participatiemaatschappij veel gebruikt als bezuinigingskreet. Iedereen moet zijn of haar problemen zoveel mogelijk zelf oplossen en wanneer dit niet kan een beroep doen op het sociale netwerk. Mensen kunnen op veel manieren ‘in eigen kracht staan’, maar soms is hulp van buitenaf gewenst en zelfs noodzakelijk.

In eigen kracht staan is nog niet zo slecht

Met ‘in eigen kracht staan’ wordt oorspronkelijk bedoeld dat mensen een zelflerend vermogen hebben. Een vermogen om door kennis bepaalde zaken die niet goed lopen in hun leven te veranderen en hun leven aan te passen, zodanig dat ze zelf hun eigen problemen kunnen oplossen.

Voorbeeld: wanneer je last hebt van depressies is het belangrijk dat je weet waar je last van hebt en hoe je dit kan herkennen. Je weet dan dat dit je zwakke punt is en dat je hier rekening mee moet houden. Het is dan ook belangrijk dat je weet, hoe je de depressie onder controle kan houden en de klachten die hierbij horen kan verminderen. Wanneer je dit kan, sta je in eigen kracht. Op dit principe zijn de meeste zelfhulpboeken gebaseerd.

Participatiemaatschappij

In 2013 kwamen de meeste mensen voor het eerst in aanraking met het woord participatiemaatschappij. Het werd toen door koning Willem-Alexander uitgesproken in de troonrede. Onze samenleving moest veranderen van een verzorgingsmaatschappij naar een participatiemaatschappij. Voor dergelijke grote maatschappelijke veranderingen staat meestal tien jaar. De politiek heeft een visie hoe deze maatschappij er uit moet zien en rond 2023 heeft dit zich dan uitgekristalliseerd.

Door de bezuinigingen worden mensen gedwongen om steeds meer gebruik te maken van hun sociaal netwerk. Dit is voor beide partijen wennen en vaak moeilijk. Voor de vragende partij is het lastig om een beroep te doen op hun omgeving, die het al zo druk heeft en voor het netwerk is het lastig om de tijd te vinden om de vragende partij te helpen en te ondersteunen. Uiteindelijk zullen mensen op de veranderde samenleving gaan inspelen. Er komen andere woonvormen in beeld en er worden particuliere instantie opgericht die inspelen op de vraag. Dit heeft tijd nodig en dat is dan ook de reden dat de politiek deze veranderingen uitsmeert over een periode van tien jaar.

Zelflerend vermogen

De oorspronkelijke betekenis van ‘in eigen kracht’ staan is zo slecht nog niet. Wanneer iedereen met lichte psychische klachten zelf zijn problemen kan oplossen (al dan niet met behulp van internettherapie), komt er een minder grote druk te liggen op de dure psychiatrische hulpverlening en kunnen zij zich richten op patiënten met zware problematiek. Mensen die helaas vaak een zware druk op de samenleving leggen, omdat ze door ernstige psychische problemen delicten plegen, geen werk hebben, kampen met alcohol-, en drugsproblematiek en leven aan de rand van de samenleving. Patiënten waar nu helaas vaak te weinig aandacht voor is, omdat ze de psychiatrie veel tijd kosten. Tijd die er nu niet is.

Meer informatie over zelfhulp

Wanneer je op internet kijkt is er veel informatie te vinden over online zelfhulpprogramma’s en zaken die kunnen helpen om problemen onder controle te krijgen. Kennis is een begin, maar natuurlijk moet je de opgedane kennis daarna ook nog zelf gaan toepassen en dit vraagt discipline. Discipline die in het begin vaak moeilijk op te brengen is. Later wanneer blijkt dat het werkt, gaat dit vaak beter. Het vervelende is alleen dat de meeste mensen snel geneigd zijn om deze zelfdiscipline te laten varen, wanneer het weer goed gaat en hierdoor weer terugvallen. Hierbij maakt het weinig uit of deze informatie komt van een GGZ of van een zelfhulpprogramma. Het enige wat een maandelijkse afspraak met een GGZ-verpleegkundige meer biedt is een stok achter de deur.

Boeken over zelfhulp

Er zijn heel veel zelfhulpboeken. De onderstaande boeken zijn slechts een greep uit het enorme assortiment:

• “Schuldsanering zelfhulp”, door mr. Drs. G.M. van Duin
• “Het slimme organizing boek”, door Sara Van Wesenbeeck
• “Een verslaving in huis” met als ondertitel “zelfhulpboek voor naastbetrokkenen”, door Robert J. Meyers & B.L. Wolfe
• “De burn-out survivalgids”, door Bertold Ulsamer
• “Omgaan met angst” met als ondertitel “het zelfhulpboek”, door Matthias Devos
• “Een assertiviteitscursus” met als ondertitel “spelenderwijs meer zelfvertrouwen krijgen”, door Hanneke Berg
• “Negatief zelfbeeld, een hulpboek”, door Manja de Neef
• “Pak je faalangst aan”, door Jan Heering
• “Stop Depressie En Zelfmoord In 7 Dagen!” door Bob Vansant