Van kuras tot kogelwerend vest

Tijden veranderen maar helaas blijft vechten en oorlog voeren bestaan. Er is wel veel veranderd in de manier waarop. Zo is er in de loop van de eeuwen ook veel veranderd in de wijze waarop een lichaam beschermd werd en wordt tijdens een gevecht. Ooit moest een kuras voldoende bescherming geven voor een aanval van een tegenstander op korte afstand. Een kuras is een borstharnas dat een strijder vooral moest beschermen tegen inwendige verwondingen omdat die, in tegenstelling tot verwondingen van armen en benen, bijvoorbeeld door een pijl, in het algemeen dodelijk waren. Tegenwoordig dragen strijders dikwijls een kogelwerend vest.

Kuras voor commandanten

Een kuras is het oudste uitrustingsstuk van een strijder. De eerste afbeeldingen van een kuras zijn al te vinden bij de Egyptische en Griekse culturen. Die kurassen zijn gemaakt van stevig leer of twee gesmeden metalen platen. In een metalen kuras had de strijder weinig bewegingsruimte. Ze werden voornamelijk gedragen door commandanten. Het vervaardigen voor alle manschappen was ook te kostbaar. Vanwege een betere bewegingsvrijheid werd het metalen kuras later vervangen door een schubbenpantser. Weer een stap verder was de maliënkolder met nog meer bewegingsvrijheid.

Maliënkolder ook voor soldaten

Een maliënkolder is een beschermend vest dat is samengesteld uit een zeer groot aantal metalen ringetjes. Afhankelijk van het patroon haken vier tot acht ringetjes in een grotere ring. Het vest is flexibel en luchtdoorlatend en heeft daarom een veel hoger draagcomfort dan het kuras. Het werd ook niet alleen door commandanten gedragen maar ook door soldaten. Het principe van de maliënkolder zou al ergens voor Christus zijn uitgevonden maar het is niet bekend waar en wanneer. Het oudst gevonden model is uit een Keltisch vorstengraf uit de vierde eeuw voor Christus.

Schobbejak en halsberg

Een maliënkolder is moeilijk te onderhouden met dikwijls roestvorming tot gevolg. Het vest behoorde later ook tot de wapenuitrusting van de Romeinen. Een maliënkolder biedt wel bescherming tegen steekwapens maar weinig tegen slagwapens. Om die klappen toch op te vangen werd er een wambuis (dik vest) of doublet onder gedragen. De maliënkolder uit de latere middeleeuwen was een kleed tot onder de knieën en woog wel 25 tot 30 kg. Een variant van de maliënkolder is de schobbejak waarbij in plaats van ringetjes metalen plaatjes werden gebruikt. Een andere variant is een halsberg die uit de riddertijd stamt en reikt tot aan de voeten.

Veldheren en staatshoofden in een kuras

In de tijd van de Renaissance, toen de pijl en boog niet meer de belangrijkste wapens waren meer voortaan vuurwapens werden gebruikt, gaven de middeleeuwse harnassen geen bescherming meer, maar waren het toch onafscheidelijke attributen voor staatshoofden en helden. Bijna alle veldheren lieten zich afbeelden met een klassiek kuras. Toch bleef het als onderdeel van een uniform ook een goede bescherming tegen bajonetten, sabels en pieken.

Kogelwerend vest ter bescherming

De moderne variant op al die beschermende vesten is het kogelwerend vest. Een kogelwerend vest is een vest dat als een soort pantser werkt om schade door kogels van pistolen, jachtgeweren en gewone geweren te beperken. Het gebruikte materiaal is meestal Kevlar of Dyneema. Verschillende lagen van dit materiaal vangen de kogel op en verspreiden de kracht van de kogel over een groot gedeelte van het vest waardoor de drager minder ernstige gevolgen ondervindt van een op hem afgevuurde kogel. Maar eigenlijk is de term kogelwerend niet geheel van toepassing. Een kogelwerend vest beschermt alleen tegen een schot met een handpistool en biedt weinig bescherming tegen zwaardere schoten. De vesten worden in de regel gedragen door het leger, de politie, werknemers van beveiligingsbedrijven en bij gelegenheden waarbij dat noodzakelijk is door burgers zoals bijvoorbeeld oorlogsjournalisten.

Lees verder

• Verdedigingswerken in vroeger eeuwen
• Verdedigingswerken voor pijlen of vuurgeschut
• Weertorens voor verdediging
• Landweren ooit voldoende als bescherming