Effectieve Feedback Tips

Feedback betekent terugkoppeling en omvat het geven van informatie aan de ander over gedrag; hoe dit gedrag waargenomen, ervaren en begrepen wordt. In settings als opleiding, stage, beroep of werk-situatie, zowel in persoonlijk als groeps-functioneren, is feedback onderdeel van een leerproces. Om goede (constructieve) feedback te geven, is het belangrijk om een aantal richtlijnen te volgen. Welke factoren van belang zijn en tips voor goede effectieve feedback, kun je lezen in dit artikel.

Feedback Geven en Ontvangen

Feedback, dat letterlijk terugkoppeling betekent, is het geven van informatie of mededelingen aan iemand over hoe zijn of haar gedrag overkomt, waargenomen, ervaren en begrepen wordt. De effectiviteit en de mate waarin feedback wordt gegeven, hangt ondermeer af van de situatie, het onderling contact, de relatie, verstandhouding of sfeer en vertrouwen tussen de betreffende personen of groepsleden, indien het een groepsproces betreft.

Feedback Werking Informatie

Hoe verloopt feedback? Feedback kan op verschillende manieren plaatsvinden, door:

• Zelfreflectie - Laten merken of weten hoe men zichzelf ervaart, over zichzelf denkt en voelt
• Confrontatie - Aan iemand anders mededelen hoe men over hem of haar denkt en voelt
• Feedback Dialoog - Elkaar vertellen hoe men over zichzelf en over de ander denkt en voelt

Feedbackinformatie kan gegeven worden op diverse manieren:

• Bewust - Instemmend knikken of Onbewust - Wegdromen, in slaap vallen
• Spontaan - Uit jezelf (b.v. complimentje) of In antwoord op een vraag - (....? Ja, het was prima)
• Formeel - Beantwoorden van een vragenlijst of Informeel - b.v. een schouderklopje
• Verbaal - b.v. 'Nee, hier heb ik geen zin in' of Nonverbaal - de kamer of ruimte uitlopen

Effectieve Feedback Richtlijnen Tips

Constructieve feedback, d.w.z goede en effectieve feedback dient het volgende in te houden/te zijn:

Beschrijvend

Feedback dient beschrijven in te houden en niet evalueren, interpreteren, veroordelen of naar motieven zoeken. Wanneer men zijn eigen reactie beschrijft, laat men de ander vrij om de gegeven informatie al dan niet te gebruiken. Als men moraliserende opmerkingen en waardeoordelen weglaat, vermindert de neiging van degene die de feedback krijgt om afwerend of afwijzend te reageren.

Specifiek

De informatie dient specifiek te zijn en niet algemeen. In plaats van tegen iemand te zeggen dat hij of zij ongeïnteresseerd of niet betrokken is, is het beter om te zeggen: 'Zonet zag ik dat je niet meer luisterde naar wat er gezegd werd door de anderen, maar ondertussen iets heel anders zat te doen'.

Ontvanger en Gever

Het is belangrijk om rekening te houden met de behoeften van zowel de ontvanger als gever. Feedback kan negatief uitwerken als het alleen eigen behoeften en belangen dient en er geen rekening gehouden wordt met degene die de feedback ontvangt.

Bruikbaar

Feedback informatie dient altijd gericht te zijn op gedrag dat iemand ook daadwerkelijk kan veranderen. Indien iemand op tekortkomingen wordt gewezen, die hij of zij niet zelf in de hand heeft of die niet veranderbaar zijn, wordt de frustratie alleen maar groter.

Gewenst

De gegeven feedback moet nooit afgedwongen, maar altijd gewenst zijn. De meest zinvolle feedback is aan de hand van een vraag die degene zelf heeft gesteld, waarop men vervolgens als observator antwoord geeft.

Juiste moment

Het is belangrijk om feedback goed te timen. Algemeen gezegd is het het beste c.q. is de feedback effectiever indien er niet al te lange tijd zit tussen het betreffende gedrag en de informatie of mededelingen over de effecten van dit gedrag. Er dient wel rekening gehouden te worden met factoren als de bereidheid van de persoon in kwestie en eventuele beschikbare steun in de omgeving.

Nauwkeurig geformuleerd

Duidelijke en precies geformuleerde feedback is belangrijk. Of een en ander duidelijk genoeg is, kan gecheckt worden door de ontvanger te vragen de gegeven informatie in eigen woorden te herhalen en dit te vergelijken met wat de feedback gever bedoelde te zeggen.

Correct

Indien de feedback wordt gegeven in een groepssetting (b.v. training), kunnen zowel de gever als de ontvanger checken in hoeverre de feedback nauwkeurig of correct is door andere groepsleden naar hun idee of beleving te vragen: 'Hebben jullie dezelfde ervaring of is dit alleen een indruk van hem/haar'? Op deze manier kunnen eventuele misverstanden en incorrecte zaken zoveel mogelijk vermeden worden.

Positieve feedback - Richtlijnen Gever

Voor de Gever van feedback is het belangrijk om:

• Te concentreren op concrete gebeurtenissen en gegevens uit het hier en nu gebeuren
• De feedback informatie aan te bieden en niet op te dringen
• De feedback op een manier te geven die werkelijk helpt of vruchtbaar is
• De informatie te geven wanneer deze nog actueel en recent is
• Open, eerlijk en integer te zijn en te handelen
• Moraliserende beoordelingen, preken en interpretaties te vermijden
• Toe te geven dat jij als gever er ook naast kunt zitten of vergissingen kan maken
• Toe te staan dat anderen commentaar leveren op je observatie c.q. feedback informatie

Positieve feedback - Richtlijnen Ontvanger

Voor de ontvanger van feedback is het belangrijk om:

• Niet in de verdediging te schieten of steeds te willen argumenteren
• Vooral te luisteren en eventueel om opheldering of voorbeelden te vragen

Analyse Feedbackproces Ontvanger

Analyse feedback. De volgende vragen kunnen ter analyse gesteld worden:

• Ervaar ik veel of weinig feedback?
• Heb ik de neiging om de feedback verkeerd te begrijpen?
• Heb ik de neiging om de informatie tegen te spreken?
• Heb ik de neiging om me te verdedigen of tegenaanvallen te doen?
• Accepteer ik de feedback alleen verbaal en handel ik er verder niet naar?
• Accepteer ik de feedback te klakkeloos, onkritisch of zonder te toetsen?
• Verkrijg ik door de feedback inzichten die me in staat stellen mijn gedrag te veranderen?
• Ben ik door de ontvangen feedback gaan zoeken naar andere gedragsreacties?

Positieve werking Feedback

De positieve werking van feedback:

• Door onderkenning (benoemen) kan het positief gedrag ondersteunen en bevorderen. Bijvoorbeeld: "Door jouw goede analyses heb je ons de kern van het probleem duidelijker gemaakt"
• Het corrigeert gedrag dat niet vruchtbaar c.q. bevorderlijk is voor een bepaalde situatie, een groep of gedrag dat niet aansluit bij bedoelingen of doelstellingen
• De relaties en verstandhouding tussen mensen worden verduidelijkt. Tevens kan het helpen om de ander beter te begrijpen. Bijvoorbeeld: "Annelies, voorheen dacht ik altijd dat wij niet met elkaar door een deur konden, maar nu merk ik dat we elkaar goed aanvoelen".

Feedback Groep Leerproces

Feedback leerproces. Wanneer de bereidheid van groepsleden in een groep om elkaar hulp te geven toeneemt, zullen ook de mogelijkheden om van elkaar te leren toenemen. Hierdoor wordt het mogelijk om de perceptie, beleving en het beeld dat anderen hebben, te vergelijken met de zelfperceptie c.q. het zelfbeeld.

Lees verder

• Communicatie Problemen Top 10
• Communicatie Begrippen (Watzlawick)
• Ruzie maken - 10 spelregels
• Adviesgesprek - Problemen, aandachtspunten en tips