Via open, gesloten en suggestieve vragen een nuttig gesprek

Als je bij een gesprek of interview veel van een ander te weten wil komen, dien je vooral goed te luisteren en moet je tussen de regels door kunnen “lezen”. Maar zonder een goede vraagtechniek verkrijg je evengoed niet de juiste informatie. En wat is het verschil in effect en resultaat tussen: een open vraag, gesloten vraag, of suggestieve vraag. Want als je beseft welk van deze type vragen in een bepaalde situatie het meest effectief is, ben je zinvol bezig en word je wezenlijk wijzer van het gesprek met die ander.

De juiste vraag

Vragen stellen doe je om informatie te vergaren, of om iemand te kunnen begrijpen of om je gesprekspartner te helpen bij het ordenen van z’n gedachten. Of om het gesprek (weer) op gang te brengen. Je kunt ook via de juiste vraagtechniek controleren of de ander je goed begrepen hebt enz. Er zijn verschillende soorten van vragen die ieder hun eigen effect hebben. De bekendste zijn: Open vragen, gesloten vragen, suggestieve vragen.

Open vragen

Een open vraag begint meestal met wie, waar, wanneer, hoe, of wat,
bijvoorbeeld:

• Hoe denkt u dit op te lossen.
• Wat vindt u zelf.
• Wanneer gebeurt dat.
• Hoezo dit idee.

Open vragen zijn geschikt bij de opening van een gesprek. Ook wanneer het gesprek niet goed loopt, bijvoorbeeld als iemand ergens om heen draait. Maar als je daarentegen de hele tijd alleen maar open vragen stelt, kan je gesprekspartner het gevoel krijgen dat hij/zij teveel moet vertellen (prijsgeven) en dat kan, bij gevoelige persoonlijke gesprekken, afschrikken.

Gesloten vragen

Een gesloten vraag beperkt de ander met opzet in z’n antwoordmogelijkheden. Ze hebben het doel om feiten te verzamelen. Vaak kun je de gesloten vraag alleen met ja of nee antwoorden. Degene die de vragen stelt bepaalt dan ook vaak de richting van het gesprek. Je kunt snel informatie vergaren. Maar het is ook een mogelijkheid een heftig gesprek even af te remmen. “wil je koffie” of “heb je nog even tijd” Andere voorbeelden:

• Heb je al een afspraak gemaakt.
• Heeft u dit met uw kind besproken.
• Wanneer gaat u beginnen.

Gesloten vragen zijn ongeschikt als je veel te weten wilt komen, bijvoorbeeld over de gevoelens of mening van je gesprekspartner. Het gevaar bestaat ook dat je de ander woorden in de mond legt, want ze kunnen suggestief zijn. Als je constant gesloten vragen stelt loopt het gesprek vast.

Suggestieve vragen

Een suggestieve vraag is in feite een antwoord die in de vorm van een vraag wordt gesteld. Het antwoord ligt namelijk al in de vraag besloten. Je komt niet goed te weten wat je gesprekspartner echt voelt of wil, en het zijn dus geen vragen waarmee je goed communiceert, hoewel er soms wel een prikkelend effect van uitgaat. En als je iets van een ander gedaan wilt krijgen of een bevestiging wil ontlokken kunnen suggestieve vragen natuurlijk heel zinvol zijn:

• U zult nu wel tot deze aankoop willen overgaan.
• Zullen we dan maar eerst even een drankje nemen.
• Het is toch wel duidelijk dat jij de schuldige bent.
• Je bent nu zeker erg bang/boos/opgelucht.

Het is duidelijk dat deze vragen niet een vrij en eerlijk antwoord stimuleren en dat je de antwoorden soms zelfs met een korreltje zout moet nemen. En als jou een suggestieve vraag gesteld wordt, trap er dan ook niet te snel in. Je kunt altijd reageren met: "moet ik even over nadenken".

Andere soorten vragen

• Dubbele vragen: Woon je in de stad en ben je eigenlijk getrouwd. Vragen waar je eigenlijk niet zo veel mee opschiet als de ander die met ja of nee beantwoordt.
• Waarom vragen. Zijn vragen naar een verklaring en zijn vaak niet handig aan het begin van het gesprek. "Waarom zullen we niet naar bed gaan" is niet de eerste vraag die je aan een meisje stelt.
• Komma vragen. Beetje listige vragen die van een compleet antwoord een gedeeltelijk antwoord maken. Voorbeeld: Daarin ben ik niet zo goed.... , Omdat ?...... Dat is niet waar..... , Want ?

Lees verder

• Als je niet weet wat te zeggen bij kapper, feestje of date
• De kunst van echt luisteren naar iemand met privé-problemen