De kunst van het luisteren: word de perfecte gesprekspartner

Luisteren klinkt als een simpel begrip, en het is iets wat we elke dag veelvuldig doen. Maar er zijn verschillende manieren van luisteren, en sommige mensen zijn er beter in dan anderen. Gelukkig is goed naar mensen luisteren iets wat je jezelf vrij makkelijk kunt aanleren. Als je bereid bent hier wat tijd en moeite in te stoppen kun je snel vooruitgang maken. Tijdens het luisteren naar mensen denken we vaak al na over wat wij nu willen zeggen, hoe we gaan reageren, en welke richting we het gesprek op willen sturen. Doordat je zo bezig bent met wat jij met het gesprek wil bereiken, luister je eigenlijk niet zo aandachtig naar wat je gesprekspartner graag wil vertellen. Goed leren luisteren verrijkt niet alleen je eigen leven, maar kan ook heel veel impact hebben op de mensen om je heen, en je zult zeker complimenten krijgen over wat een fijne gesprekspartner en goede luisteraar je bent (geworden).

Goed luisteren vergt aandacht en focus

Maak je geen zorgen als je nog geen goede luisteraar bent, het is een vaardigheid die je jezelf kunt aanleren. Het is niet zo moeilijk, maar vergt wel enige oefening en wat tijd. En de mensen om je heen zullen het verschil zeker merken en je relaties met je partner, kinderen, vrienden, collega’s en anderen zullen ten goede veranderen.

Er gebeurt veel in onze hersenen als we met andere mensen praten. We horen wat de ander zegt, maar tegelijkertijd reageren we op wat er gezegd wordt, we oordelen, interpreteren de informatie, en we bereiden ons voor op wat we daar vervolgens zelf op willen antwoorden. Bewust of onbewust proberen we het gesprek te sturen in een richting die wij op willen. Dat kan zijn omdat je graag iets wil vertellen, advies wil geven, of juist omdat je graag bepaalde informatie uit je gesprekspartner wil trekken. Maar om echt goed te luisteren moeten we proberen dit allemaal los te laten en juist te luisteren zonder oordeel of een agenda.

Focus op je gesprekspartner en blijf in het moment

Probeer je aandacht op de ander te richten door gewoon alleen maar te luisteren. Wanneer je gedachten afdwalen of je betrapt jezelf erop dat je al nadenkt over wat jij graag wil zeggen in plaats van echt te luisteren, probeer je aandacht dan weer terug te brengen naar je gesprekspartner. Luister gewoon echt naar de woorden die hij of zij gebruikt, focus op de intonatie, op de lichaamstaal. Het is niet erg als het niet in één keer lukt en je af en toe wat afdwaalt, wat belangrijk is is dat je jezelf corrigeert zodra je merkt dat je niet meer met je volle aandacht bij de ander zit. Hoe meer je dit doet, hoe makkelijker het zal worden, en hoe minder vaak je zult afdwalen.

Laat je niet afleiden door je omgeving. Leg je telefoon weg of zet hem op stil. Op je telefoon kijken is de snelste manier om een gesprek af te kappen, het komt ontzettend onverschillig en ongeïnteresseerd over. Ook op de klok kijken of op je horloge zijn slechte gewoontes als je een gesprek op gang wil houden. Als je wordt afgeleid door dingen die om je heen gebeuren, merk het dan op en breng jezelf weer terug naar het gesprek. Het is wederom niet erg als dit gebeurt, als je jezelf maar corrigeert. Als je bewust bezig blijft om jezelf bij het gesprek te houden, word je hier steeds beter in, en zul je jezelf er steeds minder vaak op betrappen dat je eigenlijk niet echt luisterde.

Probeer te luisteren zonder te (ver)oordelen

We vormen vaak direct een mening of oordeel over wat er wordt gezegd, we reageren constant op de woorden, acties en emoties van anderen (zelfs als dat voor je gesprekspartner niet direct merkbaar is). Onbewust ben je bezig om alles wat de ander zegt en/of doet in jouw kader en jouw wereldbeeld te plaatsen. Probeer nu eens om neutraal te luisteren en niet direct een oordeel te vellen (dan wel positief, dan wel negatief). Laat de informatie eerst gewoon binnen komen.

Behalve direct een oordeel vellen over wat de ander zegt, hebben we ook vaak de neiging om er van alles in te lezen en in te vullen. Maar onze interpretatie van hoe dingen bedoeld worden is vaak gebaseerd op onze eigen ervaringen, verwachtingen, angsten en wereldbeelden. We nemen dingen vaak heel persoonlijk op terwijl die niet zo bedoeld waren. Dus probeer je eigen gevoelens eruit te filteren terwijl je luistert, probeer om niet te interpreteren wat de ander bedoelt, want dan ben je juist weer heel erg bezig met je eigen gevoelens in plaats van echt te luisteren. Als je dingen niet kunt plaatsen of ze toch op een bepaalde manier hebt geïnterpreteerd, vraag dan aan je gesprekspartner wat er precies bedoeld werd. Op die manier ontstaan er geen misverstanden, houd je de communicatie open en duidelijk, en het maakt dat de ander zich echt gehoord voelt.

Laat je gesprekspartner het gesprek sturen

Vaak hebben we onze eigen agenda als we met iemand praten of naar iemand luisteren. We willen het gesprek een bepaalde richting op sturen. Dit kan zijn omdat we iets willen delen, of omdat we iets van de andere persoon willen weten, dus sturen we het gesprek in die richting, hetzij door leidende vragen te stellen of door gerichte opmerkingen te maken.

Als je een goede luisteraar wil zijn, is het belangrijk om de ander het gesprek te laten leiden, zodat de ander echt kan zeggen wat hij of zij graag kwijt wil. Hierdoor voelen mensen zich echt gehoord. Natuurlijk kun je reageren op wat de ander zegt en vragen stellen, maar probeer de vragen heel open te stellen en ze niet te gebruiken om het gesprek te sturen.

Veel oefenen

De kunst van het luisteren is niet iets waarover je één keer wat leest en vervolgens feilloos toepast. Het vergt veel oefening, je moet proberen je constant bewust te zijn van wat je doet, van waardoor je wordt afgeleid, van hoe je oordeelt en interpreteert, en van hoe je het gesprek stuurt. Begin met gewoon te proberen op te merken wat er precies allemaal gebeurt in je hoofd als je naar iemand luistert. Je realiseren wat er allemaal door je hoofd gaat tijdens het luisteren is de eerste stap op weg naar jezelf corrigeren en bijsturen. In het begin kan dit veel energie kosten, maar je zult merken dat het je steeds gemakkelijker af gaat, tot het bijna automatisch is.

Het kan even duren voordat je de kunst van het luisteren echt onder de knie hebt, maar je zult al wel snel verbeteringen zien en je gesprekspartners zullen ook snel verschillen merken. Echt luisteren naar wat mensen zeggen, wat ze willen, en hen gewoon het gevoel geven echt gehoord te worden, is niet alleen voor je gesprekspartners fijn, maar zal je eigen leven ook zeker verrijken. Het kan echt de moeite waard zijn om iemand deze aandacht te geven en het kan heel inspirerend zijn voor hen, maar ook voor jezelf om een aandachtige luisteraar te zijn!