Beter communiceren door een actieve luisterhouding

Door een actieve luisterhouding aan te nemen laat je zien dat je betrokken bent bij het gesprek. Actief luisteren doe je met je houding, gebaren, gezichtsuitdrukking en je reactie op het gesprek. Hierdoor ga je ook beter communiceren. Op deze manier geef je de verteller aandacht, voorkom je misverstanden en probeer je te begrijpen wat er wordt gezegd. Goed leren luisteren is een vaardigheid die je jezelf kunt aanleren. Dit doe je door de aandacht bij het gesprek te houden en te kijken naar de lichaamstaal van de gesprekspartner.

Goed luisteren is een vaardigheid

Door goed naar een ander te luisteren kunnen misverstanden in de communicatie worden voorkomen. Luisteren is een vaardigheid die je jezelf kunt aanleren. Het is niet alleen maar stil zijn en aanhoren wat de ander vertelt, maar ook je reactie hierop. Reageren doe je met gezichtsuitdrukkingen, houding, gebaren, en je stem. En door het stellen van vragen. Hierdoor voelt de ander zich niet alleen gehoord maar ook begrepen.

Communiceren door lichaamstaal

Aan het begin van een gesprek nemen mensen vaak een afwachtende houding aan. Naarmate iemand zich op zijn gemak gaat voelen wordt een meer open houding aangenomen. Niet alleen een open houding laat zien of iemand op zijn gemak is, ook de handen tonen een open of gesloten houding. Bij toenemende belangstelling zal iemand zich meer naar de ander toekeren. Het hoofd, lichaam, armen en benen keren zich naar de gesprekspartner toe. Als mensen met elkaar staan te praten is de wederzijdse interesse zichtbaar aan de stand van de voeten. Er is interesse als de voeten van de gesprekspartners naar elkaar toewijzen. Wijst er een voet naar de deur dan is dat een teken dat iemand weg wil. Lichaamstaal benadrukt dat wat wordt gezegd.

Een actieve luisterhouding is zichtbaar door

• Een ontspannen en rustige lichaamshouding. Ga tijdens het gesprek geen andere dingen doen maar concentreer je op het gesprek.
• Een licht naar voren gebogen houding waarbij de schouders naar de gesprekspartner zijn gekeerd. Hiermee laat je zien dat je geïnteresseerd bent.
• Het kopiëren van elkaars houding. Gesprekspartners die elkaar graag mogen nemen de houding en gebaren van de ander over. Je kunt ook bewust de houding van de ander spiegelen om bijv. te laten merken dat je goed luistert.
• De spreker aan te kijken. Door de spreker aan te kijken stel je jezelf open voor een gesprek. Door van de spreker weg te kijken sluit je jezelf af voor een gesprek. De verteller begint met het aankijken van degene die luistert. Hij kijkt weer weg terwijl hij door blijft praten en kijkt de ander weer aan als hij het gesprek beëindigd.
• Het houden van denkpauzes. Vul geen onafgemaakte zinnen van de spreker in maar geef hem de tijd om ze zelf af te maken. Laat de spreker uitspreken en onderbreek hem niet.
• Vragen te stellen. Vraag door als je de gegeven informatie niet goed hebt begrepen of bij ontwijkende antwoorden. Vat de informatie samen en stel open vragen.
• Te knikken of te hummen. Zo bevestig je de gekregen informatie.

Slecht luisteren is merkbaar doordat

• Mensen sneller zijn afgeleid omdat ze tegelijkertijd met andere dingen bezig zijn.
• Mensen al bevooroordeeld zijn.
• Mensen een ander onderwerp aansnijden tijdens het gesprek.
• Mensen doen alsof ze willen luisteren maar wachten op een moment om hun eigen verhaal te vertellen.
• Mensen met hun gedachten afdwalen. Het gezegde wordt gehoord maar dringt niet door of men zit met de gedachten heel ergens anders.
• Mensen luisteren om dat wat wordt gezegd later tegen je te gebruiken.

Verbale en non-verbale communicatie

Verbale communicatie is het gesprek dat je voert met een gesprekspartner. Non-verbale communicatie is de communicatie zonder woorden. Het zijn signalen die worden uitgezonden en opgevangen. Non-verbale communicatie verloopt voor een groot gedeelte onbewust en geeft duidelijk weer wat je echt denkt en voelt. Daarom is het ook belangrijk dat de verbale en non-verbale communicatie overeenkomt. Als je een tegenstrijdige boodschap uitzendt zal je gesprekspartner je lichaamstaal voor waar aannemen. Het gevolg daarvan is wantrouwen en verwarring. Maar klopt de verbale en non-verbale communicatie dan schept dat vertrouwen en verbinding. Je kunt non-verbale communicatie ook bewust toepassen in een gesprek. Daarvoor moet je de lichaamstaal leren herkennen en begrijpen. Dit leer je door anderen te observeren en door veel te oefenen.

Het leren begrijpen van lichaamstaal

Er zijn mensen die goed zijn in het begrijpen van lichaamstaal. Mensen die dit niet goed kunnen, leren het door veel te oefenen. Het is belangrijk om je gesprekspartner goed te observeren tijdens het gesprek. Je merkt afwijkende signalen sneller op. Maak ook geregeld oogcontact, maar niet te intensief anders voelt de ander zich ongemakkelijk. Pas op met het trekken van een conclusie op basis van één opgemerkt signaal. Het wil niet zeggen dat als iemand bijv. geen oogcontact maakt dat degene niet geïnteresseerd is. Het kan ook iets anders betekenen. Er zijn meerdere signalen nodig om een goede conclusie te kunnen trekken. Zo kan iemand die geen oogcontact maakt en in elkaar gezakt zit zich niet lekker voelen. In dat geval kun je begrip opbrengen voor je gesprekspartner en het gesprek uitstellen.

De taal van de handen in een gesprek

De handen worden veel gebruikt in een gesprek. Maar wat betekenen die verschillende gebaren eigenlijk? Als de gesprekspartner zijn handpalmen open en naar boven heeft dan is deze persoon oprecht, open en vriendelijk. Houd iemand de palmen naar beneden dan wil deze persoon jou overtuigen of beïnvloeden. Maakt iemand wijzende gebaren dan neemt deze persoon een dominante houding aan. Een gesprekspartner die met één hand zijn nek aanraakt voelt zich onzeker of twijfelt. Houd de persoon zijn vingertoppen tegen elkaar? Dan straalt hij vertrouwen en autoriteit uit.