Vriendschap, illusie of zegen?

Over vriendschap valt veel te zeggen. Hoeveel vrienden heeft een mens, wat zijn de regels voor vriendschap en hoe lang duurt vriendschap? Het aantal online vriendschappen groeit, maar de kwaliteit is moeilijk te vergelijken met vriendschap in het 'echt'. In alle gevallen is vriendschap geven en nemen, gedeeld verdriet, verdubbelde vreugde. Met zo'n geborgenheid en loyaliteit is vriendschap geen illusie, maar een zegen. Een echt goede vriend weet alles van je, en blijft toch van je houden!

Hoeveel vrienden?

'You can't have too many friends because then you're just not really friends.'
We kennen de foto's, de films... de vriendinnenparty's met acht schaterende vrouwen, de lange tafels waar vijftien vrienden wekelijks pret maken, de vriend voor de bios, de vriendin voor het shoppen, de vriend voor het voetbal, de vriendin voor de reisjes... Als het gaat om het aantal vrienden eisen mensen veel te veel van zichzelf. Wie veel vrienden heeft denkt daardoor soms nog steeds dat het er meer moeten zijn. Wie slechts een of twee vrienden heeft, voelt zich zelfs mislukt. Zo zijn vrienden slechts een maat voor populariteit. De bladen, kranten en tv-programma's ten spijt, mensen hebben doorgaans maximaal vijf echte vrienden. De meeste mensen hebben er slechts twee of drie. Wie een drukke baan heeft, een partner en kinderen, en 's avonds eindelijk vrij is, gaat echt niet nog eens achter vrienden aan. Tijd en energie ontbreken. En uit onderzoek is gebleken dat ons brein slechts een sociaal netwerk van ongeveer tweehonderdvijftig mensen aan kan. Daar horen familieleden, collega's, kennissen en iedereen die je heel af en toe ziet, ook bij. Zijn het er meer, dan wordt het in je hoofd een warboel, ga je mensen door elkaar halen en vergeet je hun kenmerken.

Vriendschap heeft een beperkte levensduur

'Friends are like stars that come and go, but the ones that stay are the ones that glow.'
Gemiddeld is een mens na zeven jaar toe aan nieuwe vrienden. Als de zeven jaar verstreken zijn is ongeveer de helft van de vriendschappen afgelopen en ontstaan er nieuwe vriendschappen. De kans dat je huidige vriend(in) er na zoveel jaar dus nog is, is niet zo groot. Vaak heeft die natuurlijke wijziging in je vriendschapskring te maken met mobiliteit, dus verhuizingen, ander werk of opleiding, ingrijpende gebeurtenissen zoals huwelijk, echtscheiding, zwanger worden, enz. Een gebrek aan loyaliteit is niet altijd een factor van betekenis. Want vriendschap hangt deels ook af van praktische zaken. Is er wel gelegenheid elkaar regelmatig te ontmoeten en heb je de tijd en moeite er nog steeds voor over? Vriendschap is steeds een aftreksom. Jouw investering minus wat je terug ontvangt. Krijg je voor je gevoel minder dan je erin stak, dan is een verhuizing of andere baan net het laatste zetje om elkaar helemaal niet meer te spreken. Echter, een ware vriend is iemand die voor levensveranderingen niet opzij gaat. Hij of zij komt juist naar jou toe, als alle anderen zijn vertrokken.

Regels voor vriendschap

'A friend hears the song in your heart and sings it to you when your memory fails.'
Er zijn enkele basisregels waar vriendschap aan moet voldoen om de vriendschap ook te behouden. Ten eerste is dat emotionele steun bieden als je vriend of vriendin dat nodig heeft. Je hoort hem of haar aan, en helpt waar je kunt, ook bij praktische problemen. 'Geen tijd' hebben is absurd. Vriendschap kost tijd, dus dit is altijd een kwestie van prioriteiten stellen. Daar hoort bij dat je voor de vriend(in) opkomt als iemand kritiek op hem/haar heeft. Je stelt je dus loyaal op en staat niet toe dat je vriend/in door anderen wordt belaagd. Het element vertrouwen heeft daar direct mee te maken. Elkaar vertrouwen betekent onder meer dat je de ander het gevoel geeft dat hij/zij je diepste wensen, gevoelens en geheimen met je kan delen. De beste vriendschappen hebben daarom een balans tussen enerzijds vertrouwelijkheid en geborgenheid, anderzijds opwinding en gezelligheid. Doe in vriendschap altijd je best de ander een goed gevoel te geven. Deel elkaars successen en vier ze. Als je leven een last wordt, beurt een goede vriend(in) je op en geeft je weer energie. Slechte vriendschap vermoeit, goede vriendschap verrijkt.

Een relatie kost je twee vriendschappen

'However rare true love may be, it is less so than true friendship.'
Door de meeste mensen wordt liefde aanzienlijk hoger gewaardeerd dan vriendschap. Of dit zo is, is natuurlijk een punt van discussie. Wie een liefdesrelatie aangaat, moet deze 'betalen' met het inleveren van gemiddeld twee vriendschappen, zo hebben wetenschappers van Oxford University berekend. De reden is niet moeilijk te bedenken. Mensen hebben simpelweg niet genoeg tijd meer voor het onderhouden van vriendschappen als alle tijd door de liefde wordt opgeslokt. Voordat mensen een intieme relatie aangaan hebben ze gemiddeld vijf vriendschappen, maar zodra er een vaste relatie is, daalt dit getal naar drie. Behalve een nieuwe relatie zijn er ook andere factoren die vriendschappen de das omdoen. Zo zijn het krijgen van kinderen of zelfs het kopen van een hond ook redenen die vriendschappen doet verwateren. Zit de vriend(in) echter in dezelfde levensfase als jij, en gaan jullie levens redelijk parallel met elkaar op, dan is de kans het grootst dat de vriendschap bewaard blijft.

Vriendschap op internet

Vrienden 'aan' en 'uit' zetten

'Every person is a new door to a different world.'
Toegenomen individualisering in de maatschappij maakt het steeds moeilijker om echte vriendschap te sluiten. Internet versterkt dit gegeven. De snelheid en oppervlakkigheid van het internet stelt ons in staat om slechts korte contacten te hebben met mensen die we in het echt niet zien of geen diepere relatie mee willen hebben. Echte vriendschap dreigt het daarom steeds vaker te 'verliezen' van virtuele vriendschappen. Vluchtige sms'jes, mailtjes en messages nemen de plaats in van samen iets afspreken of gezellig iets gaan doen. Online kiezen mensen 'vriendschappen' die hen het beste uitkomt. Wil je even iemand spreken, dan ga je online. Wil je er snel weer vanaf, dan is dat geen probleem. En ontmoeten hoef je de ander nooit. Een op de drie mensen heeft online vrienden, vrouwen vooral via fora, mannen via blogs en games.

Social network-vriendschappen

'Too much agreement kills a chat.'
Zit iemand op een sociale netwerksite dan heeft hij gemiddeld honderddertig 'vrienden'. Online hebben mannen meer vrienden dan vrouwen en zijn ook minder kieskeurig wie ze tot hun vrienden rekenen. Vrouwen voegen eerder mensen toe die ze al kennen en in het echt tegenkomen, terwijl mannen hun online vriendenbestand meer als een sport zien. Ze denken dat hoe meer vrienden ze op internet hebben verzameld, hoe interessanter ze zijn. En dan het competitie-element: Wie de meeste vrienden heeft is het populairst, zo wordt gedacht. Natuurlijk is het zo dat het woord vriendschap op internet wel een andere betekenis heeft dan IRL. Beter kunnen we dan ook spreken van 'kennissen'. Want het idee om online honderd vrienden te hebben, is flauwekul. Je zou een dagtaak hebben aan het bijhouden van alles wat in hun leven speelt.

Samen op vakantie is ultieme vriendschapstest

'A simple friend thinks the friendship is over when you have an argument, but a real friend knows that it's not a friendship until after you've had a fight.'
Vrienden die samen op vakantie gaan... het lijkt zo'n fantastisch idee, maar de praktijk is helaas niet zo geweldig. Je kent je vrienden pas echt als je dag in, dag uit met elkaar doorbrengt: Vakantie dus. Vakantie vraagt veel aanpassingsvermogen, geduld en tolerantie. Niet iedereen kan dit alsmaar opbrengen, en vooral ouderen hebben er moeite mee om zich aan anderen te schikken. Een groot probleem is ook hoe men verschilt qua verwachtingen. De een wil luieren en wandelen, de ander wil alle bezienswaardigheden afhollen of sportief aan een berg hangen. Heeft je vriend of vriendin dan ook nog eens kinderen mee op reis, dan worden de ergernissen vaak nog groter. Op een of andere manier lijken de kinderen van een ander altijd 'erger' dan die van jezelf, maar ook als je zelf geen kinderen mee hebt en de ander wel, kunnen er problemen rijzen. Vakantie is dus een toets, hoe 'open' ben je, hoeveel lever je van jezelf in, wie betaalt wat en hoe zit de balans van geven en nemen? Zodra het evenwicht zoek is, wordt de vakantie een flop. En de vriendschap is over. Overleeft de vriendschap een ruzie, dan zit het goed.

Mannenvriendschappen

'Silence makes the real conversation between friends; not the saying but the never needing to say is what counts.'
Iedereen kent het beeld dat vriendinnen alles met elkaar delen en vooral een emotioneel contact hebben. Feit blijft dat mannen anders met elkaar omgaan dan vrouwen onderling. Het liefst wil een man dan ook vrienden die niet teveel van hun tijd en aandacht vragen. Terwijl vrouwenvriendschappen vooral gaan om veel praten, het hart uitstorten en zelfs huilen, gaan mannen liever samen iets doen. Ze gaan bijvoorbeeld sporten, naar het café, of samen een spel doen. Soms kunnen ze ook urenlang samen zitten zwijgen, denk bijvoorbeeld aan twee vissers die - met weinig woorden - aan de waterkant zitten en genieten van de stilte die tussen hen hangt. Voor vrouwen is dat ondenkbaar. Mannen zien een vriendschap met een vrouw dan ook minder zitten dan vriendschap met een andere man. Een kwart van de mannen vindt vrouwen te dramatisch, oneerlijk, jaloers of vol wrok. Met mannen hebben ze dat probleem volgens hun zeggen niet. Hoe dan ook, er zit wat in: Als je je goed voelt bij de ander, ben je niet bang voor een stilte.

Vriendschap en zaken, liever niet!

'A friendship founded on business is better than a business founded on friendship.'
Samen met je vriendin een webshop opstarten, samen met je vriend een eigen bedrijf beginnen... prachtplannen, nietwaar? Helaas. De kans dat het plan helemaal fout loopt is het grootst als je eerst vrienden bent en dan zakenpartners. Andersom is veel beter. Want geld lenen aan je vriend(in) doe je eigenlijk niet uit zakelijk motief, maar omdat er een andere, vriendschappelijke band is. Wordt er niet terugbetaald, dan barst de vriendschap kapot door het zakelijke conflict. Maar ook als er wel wordt terugbetaald, hangt de vriendschap aan een zijden draadje. Immers, de balans tussen geven en nemen -onbewust aanwezig bij elke vriendschap- is zoek. De ene partner heeft de macht in de vriendschap, de ander voelt zich schuldig omdat ie in het krijt staat. Beter is geld eventueel te geven, dus niet uit te lenen, of te stellen dat je de vriendschap belangrijker vindt en zodoende een andere oplossing wilt zoeken. Met je vriend in zaken gaan, betekent eigenlijk dat je je geen enkel zakelijk conflict kunt veroorloven.

Vriendschap beëindigen

'Truly great friends are hard to find, difficult to leave, and impossible to forget.'
Liefdesrelaties raken soms uit, vriendschappen ook. Zodra het evenwicht van 'geven en nemen' zoek is, loopt de vriendschap gevaar. Het kan zijn dat je op een dag voelt dat loslaten het enige is dat je nog kunt doen. Dit is altijd beter dan de boel te laten escaleren zodat de vriendschap op een dag explodeert. Het beste in alle gevallen is om de vriendschap dus niet te laten ontploffen, maar te laten verwateren. Driekwart van de mensen beweert het eens te hebben gedaan, dit initiëren van een geleidelijk en indirect einde. Beide vrienden voelen dat de vriendschap voorbij is, maar het wordt niet als erg gezien. Soms is het alleen nog leuk om elkaar slechts heel af en toe te zien. Is er toch een situatie ontstaan die zo ernstig is dat er meteen moet worden ingegrepen, dan rest je een hard afscheid. Houd in zo'n geval altijd een mogelijkheid open om elkaar later nog eens te zien of te spreken. Kap dus nooit alle banden, want dit werkt op de korte termijn wel, maar op de lange duur kan spijt je dagen gaan vullen. Zeker als het ging om een boezemvriend.

'Some people come into our lives and quickly go, but some stay for awhile and leave footprints on our hearts. And we are never, ever the same.'