De sluiting van de gevangenis op Alcatraz Eiland

In augustus van het jaar 1934 opende Alcatraz zijn deuren op een eiland in de baai van de stad San Francisco in de staat Californië. Het was een federale gevangenis, dus gevangenen uit heel de Verenigde Staten konden er naartoe gestuurd worden. De gevangenis was bedoeld voor de zwaarste criminelen: mannen die een lange gevangenisstraf hadden, mannen die als zeer gewelddadig werden gezien en mannen die al eerder geprobeerd hadden uit de gevangenis te ontsnappen. Alcatraz was namelijk bestempeld als ‘onmogelijk om uit te ontsnappen’. Een kleine dertig jaar en diverse ontsnappingspogingen later werden er echter vraagtekens bij die uitspraak gezet en werd er gepraat over de sluiting van de gevangenis.

Oud gebouw

In augustus 1962 – achtentwintig jaar na de opening van Alcatraz – ontstonden er geruchten dat de gevangenis misschien zou sluiten. Dat had te maken met de ontsnappingspoging die gevangenen Frank Morris, John en Clarence Anglin en Allen West gedaan hadden in juni van dat jaar. Met behulp van zelfgemaakt gereedschap hadden ze de muur van hun cel kunnen bewerken, waardoor ze het ventilatierooster hadden kunnen verwijderen en in de onderhoudsgang achter de cellen hadden kunnen komen. De conclusie die hieruit getrokken werd, was dat het gebouw aan het vergaan was.

Het weer

Sinds de opening van Alcatraz was er wel geprobeerd het gebouw goed te onderhouden. Omdat er echter voortdurend gevangenen waren op het eiland – en omdat deze gevangenen als zeer gevaarlijk gezien werden – was het lastig om al het nodige onderhoud uit te voeren. De grootste factor was echter het weer. Door de vele wind rondom het eiland en het zoute zeewater was het cellencomplex van Alcatraz erg aangetast.

Onmogelijk om uit te ontsnappen?

Frank Morris, John en Clarence Anglin werden na hun ontsnappingspoging niet gevonden. Ook in 1937 was er een ontsnappingspoging gedaan door Theodore Cole en Ralph Roe, waarbij de gevangenen niet teruggevonden waren. Natuurlijk werd Alcatraz goed bewaakt, maar er werd altijd vanuit gegaan dat als gevangenen al uit het cellencomplex konden komen, ze door het ijskoude water rondom het eiland ontmoedigd zouden worden om verder te gaan. De verdwijning van Frank Morris en de Anglin-broers zorgde ervoor dat er aan die gedachte getwijfeld werd.

In de jaren 60 was het aantal bewakers op Alcatraz ook langzaamaan minder geworden. Dit was niet omdat de gevangenen minder gevaarlijk waren, maar omdat goede en veel bewakers te duur waren. Om uit te komen met het budget dat er was, werden onervaren bewakers naar het eiland gestuurd en ook het aantal bewakers werd verminderd.

Kosten

Behalve dat Alcatraz een oud cellencomplex had en dat het misschien niet zo onmogelijk was om uit te ontsnappen als gedacht werd, speelden de hoge kosten ook een grote rol in de discussie om de gevangenis te sluiten. Er waren minder en onervarener bewakers, maar toch lagen de dagelijkse kosten per gevangene op $10,10. In andere federale gevangenissen, zoals bijvoorbeeld Atlanta in de staat Georgia, waren die kosten $3 per gevangene per dag.

De ligging van de gevangenis had ook met de hoge kosten te maken. Omdat Alcatraz op een eiland gebouwd was, moest alles ernaartoe gebracht worden: voedsel, water, benzine en andere benodigdheden. Alles moest per boot naar het eiland vervoerd worden, wat erg onhandig was. Bovendien lag Alcatraz Eiland helemaal aan de westkant van de Verenigde Staten, niet op een centrale plek in het land. Daarnaast werd al het afval van het eiland in het water van de baai gedumpt. Het opruimen hiervan zorgde ook weer voor extra kosten en daarnaast voor een discussie over milieuvervuiling.

Onderhoudskosten

Omdat er toch nog mensen waren die Alcatraz open wilden houden, werd er gekeken naar hoeveel geld er nodig was om het cellencomplex op te knappen. Er werd een berekening gemaakt die uitkwam op ruim 4, bijna 5 miljoen dollar. Omgerekend naar de waarde van de dollar vandaag de dag (2017) zou het gaan om zo’n 35 miljoen dollar. Het bouwen van een nieuwe gevangenis zou dus goedkoper zijn dan Alcatraz opknappen.

Toen er ook steeds meer gepraat werd over hoe er omgegaan moest worden met gevangenen – ze zouden moeten leren om terug te keren in de maatschappij in plaats van dat ze alleen gestraft werden en van de buitenwereld weggehouden werden – was de beslissing snel genomen: op 9 augustus 1962 kondigde FBI directeur James Bennett aan dat Alcatraz voorgoed zijn deuren zou sluiten.

De laatste maanden

Op 10 september 1962 vertrokken zes gevangenen vanuit Alcatraz naar Leavenworth, de federale gevangenis in de staat Kansas. Dit werd gedaan om het overplaatsen van alle gevangenen zo rustig mogelijk te doen. Hoewel er dus elke keer gevangenen vertrokken, kwamen er ook nog nieuwe gevangenen op het eiland aan. De laatste gevangene die aankwam, was Frank C. Weatherman. In december 1962 werd hij AZ-1576.

Op 21 maart 1963 werd de pers uitgenodigd om naar het eiland te komen. Zo konden zij getuige zijn van het overplaatsen van de laatste 27 gevangenen die op dat moment nog gevangen werden gehouden in Alcatraz. Met handboeien en kettingen om hun voeten werden ze vanuit het cellencomplex naar de boot gebracht. Onder hen was ook Frank Weatherman. Toen hem gevraagd werd naar zijn gevoelens bij het vertrek, antwoordde hij: “All of us are glad to get off. Alcatraz was never no good for nobody.” (“We zijn allemaal blij om weg te gaan. Alcatraz was nooit voor niemand goed.”)

Na de sluiting

Nadat alle gevangenen vertrokken waren, werd het eiland een jaar later bezet door een groep Indianen. Pas in 1971 werden de laatste bezetters van Alcatraz Eiland verjaagd. Nauwelijks een jaar later kondigde toenmalig president Nixon aan dat het eiland een nationaal park zou worden. Het zou dus beschermd worden en het zou bezocht mogen worden door toeristen.

In Marion in de staat Illionois was intussen een nieuwe federale gevangenis gebouwd die Alcatraz moest vervangen. Een aantal gevangenen van Alcatraz hebben inderdaad nog een deel van hun tijd uitgezeten in deze gevangenis. Marion is tot op de dag van vandaag nog steeds in gebruik als federale gevangenis.