Joodse identiteit Messiaanse Joden: waarom deze behouden?

Joodse identiteit Messiaanse Joden: waarom Joodse identiteit behouden? Messiaanse Joden, ook wel Messiasbelijdende Joden genoemd, zijn Joden die Jesjoea (Hebreeuwse naam van Jezus, soms ook Yeshua) aanvaarden als hun Messias, naar wie de Tora en de profeten verwijzen. Hieronder wordt uiteengezet waarom Messiaanse Joden blijven vasthouden aan hun Joodse identiteit. Dit wordt gedaan aan de hand van het boek 'De Messiaanse beweging en haar betekenis voor christenen' van Evert van der Poll (2001).

Waarom Joodse identiteit behouden?

• Wie is een Jood?
• Joodse identiteit
• Waarom blijven Messiaanse Joden vasthouden aan hun Joodse identiteit?
• Om de kerkgeschiedenis recht te zetten
• Om in de diaspora als volk te overleven
• Om het erfgoed van het eigen volk door te geven
• Om het evangelie in de Joodse context te plaatsen
• Een manier om de God en de Messias van Israël te verheerlijken
• Om de nationale roeping van Israël te onderstrepen
• Om de gemeente terug te brengen bij haar Joodse wortel

Wie is een Jood?

In een eerder artikel is stilgestaan bij de vraag welke criteria bepalen wie een Jood is. De norm daarvoor heeft de God van Israël Zelf gesteld, door met Abraham en zijn nakomelingen Isaak en Jakob een eeuwigdurend verbond te sluiten, welke de basis is voor de Joodse identiteit. De Bijbelse definitie van Jood is iemand die afstamt van één van de twaalf zonden van Jacob. Het is overigens een intern Joodse discussie hoe strikt de afstamming wordt bepaald en of iemand die van gedeeltelijke Joodse komaf is, ook beschouwd kan worden als een Jood. Duidelijk is dat iemand Jood is bij geboorte en bijgevolg zijn Jood-zijn niet kan verliezen.

Messiaanse of Messiasbelijdende Joden zijn Joden die Jesjoea (Hebreeuwse naam van Jezus) aanvaarden als hun Messias, naar wie de Tora en de profeten verwijzen. In hem en door hem zijn de oudtestamentische beloften aangaande een Verlosser in vervulling gegaan. Messiaanse Joden die geloven dat Jesjoea de Joodse Messias is, schudden daarmee niet hun Jood-zijn van zich af. Ze gaan niet over tot een andere godsdienst dat 'christendom' heet. Integendeel, door te geloven in de Joodse Messias Jesjoea, waar de schriften van getuigen (Tenach of Oude Testament), worden ze volledig Jood, zoals ze dat zelf zeggen. God formeerde het Joodse volk, opdat de Messias uit hen zou voortkomen. En door de Messias wil God niet alleen het Joodse volk, maar heel de wereld redden. De apostel Johannes schrijft in dit verband: "Het heil is uit de Joden" (Johannes 4:22). Het geloof in Jesjoea vervult het Jood-zijn van Messiaanse Joden; wat is er meer Joods dan te geloven in Jesjoea haMashiach, de Messias van Israël? Jesjoea is het doel waarop de Tora mikt; hij is de levende Tora die in de harten van mensen wil wonen.

Joodse identiteit

Voorts is een artikel gewijd aan de Joodse identiteit van Messiasbelijdende Joden en hoe deze in de praktijk vorm krijgt. Ieder mens houdt zich vroeg of laat bezig met de vragen des levens: wat is mijn afkomst, wat is mijn erfgoed en wat is mijn bestemming. Messiaanse Joden vinden in de eerste plaats hun identiteit in de persoon en het volbrachte werk van de Joodse Messias Jesjoea, maar daarnaast wordt hun Joodse identiteit bepaald door gemeenschapsvorming; betrokkenheid bij Israël en Joodse aangelegenheden in Israël en daarbuiten; het naleven van de geboden (mitzwot) in de Tora; bepaalde gebruiken uit de joodsrabbijnse traditie en Joodse cultuur en folklore; Messiaanse muziek; taalgebruik (een idioom waarbij recht wordt gedaan aan het Joodse karakter van de Bijbel).

Waarom blijven Messiaanse Joden vasthouden aan hun Joodse identiteit?

Hieronder wordt uiteengezet waarom Messiaanse Joden blijven vasthouden aan hun Joodse identiteit; wat zijn hun drijfveren om de Joodse identiteit niet op te geven, maar deze te behouden. Dit wordt gedaan aan de hand van het boek De Messiaanse beweging en haar betekenis voor christenen van Evert van der Poll.

Evert van der Poll onderscheidt zeven motieven die bij een groot deel van de Messiaanse Joden een rol spelen bij het vormgeven van hun Joodse identiteit.

1. Om de kerkgeschiedenis recht te zetten;
2. Om in de diaspora als volk te overleven;
3. Om het erfgoed van het eigen volk door te geven;
4. Om het evangelie in de Joodse context te plaatsen;
5. Een manier om de God en de Messias van Israël te verheerlijken;
6. Om de nationale roeping van Israël te onderstrepen; en
7. Om de gemeente terug te brengen bij haar Joodse wortel.

Joodse identiteit behouden: Om de kerkgeschiedenis recht te zetten

De eerste gemeenten bestonden aanvankelijk vooral uit Joodse volgelingen van Jesjoea en voor deze Messiaans Joodse gelovigen was het de normaalste zaak van de wereld hun geloof op Joodse wijze en in lijn met de Tora uit te drukken. In de eerste eeuw was het niet de vraag of je als Jood in Jesjoea kon geloven, dat was een vanzelfsprekendheid. Het omgekeerde was juist het geval. uit Handelingen 15 kan opgemaakt worden dat het de vraag was wat er met de heidenen moest gebeuren die tot geloof kwamen. Paulus en Barnabas reisden naar Jeruzalem en bij hun aankomst werden ze verwelkomd door de apostelen en de oudsten en door de rest van de gemeente. Ze brachten verslag uit van alles wat God door hen tot stand had gebracht. Vervolgens gaven enkele gelovigen die tot de partij van de farizeeën behoorden, te verstaan dat ook de niet-Joodse gelovigen besneden dienden te worden en opdracht moesten krijgen zich aan de wet van Mozes te houden.

De discussie draaide in de vroege gemeente om de vraag of gelovigen uit de heidenen wel of niet besneden moesten worden en zich aan de wet van Mozes moesten houden, waarbij onder meer te denken valt aan de spijswetten. Enkele eeuwen later bestond de kerk in overgrote meerderheid uit gelovigen uit de heidenen en werden Joden in de zijlijn gedrukt en werd het hen zelfs verboden expressie te geven aan hun Joodse identiteit. Messiaanse Joden is in het begin van wat men de kerkgeschiedenis noemt hun Joodse identiteit ontnomen en dat willen ze corrigeren. Het is een historische motivatie.

Joodse identiteit behouden: Om in de diaspora als volk te overleven

Als reactie op de druk om te assimileren, vallen ze terug op hun sociaalculturele erfgoed, gelijk staat geschreven in Spreuken 30:33: "Want de drukking der melk brengt boter voort". Van der Poll stelt dat het Messiaanse jodendom onder meer is voortgekomen als protest tegen en als reactie op de christelijke assimilatiezucht (sociaal motief). Het ontsproot in de Verenigde Staten en is daarmee een product van de diaspora.

Joodse identiteit behouden: Om het erfgoed van het eigen volk door te geven

Dit is een pedagogisch motief. Joodse tradities, riten en gebruiken, fungeren als dragers van de waarden en normen van het volk, houden het rijke erfgoed levend en verbindt de generaties met elkaar. Het is heel Bijbels om kinderen te onderrichten in de Bijbelse waarheden:

"Houd de geboden die ik u vandaag opleg steeds in gedachten. Prent ze uw kinderen in en spreek er steeds over, thuis en onderweg, als u naar bed gaat en als u opstaat. Draag ze als een teken om uw arm en als een band op uw voorhoofd. Schrijf ze op de deurposten van uw huis en op de poorten van de stad" (Deuteronomium 6:6-9).

Vaak gebeurt dat op speelse en interactieve wijze, zoals bij de viering van Pesach. De sederavond, onderdeel van Pesach, is een familiebijeenkomst, waarbij de verschillende generaties een eigen rol hebben conform de Haggada, dat is de handleiding die gebruikt wordt voor de bijeenkomst. In de Haggada staan alle teksten die gesproken en gezongen worden, van het verhaal van de Exodus tot liederen na de eigenlijke viering. Zo stelt het jongste kind vier vragen, beginnende met: "Wat maakt deze nacht anders dan andere nachten?" Op speelseducatieve wijze wordt aan kinderen al van jongs af aan de betekenis van Pesach bijgebracht.

Joodse identiteit behouden: Om het evangelie in de Joodse context te plaatsen

Deze motivatie is missionair van aard. Doordat het evangelie geplaatst wordt in de cultureel-Joodse context waar het ook uit is ontsproten, kan men beter spreken van het 'terugbrengen' van het evangelie naar zijn oorspronkelijke context. Het evangelie is geen Westers exportproduct, maar transcultureel jodendom in optima forma. De blijde boodschap overstijgt alle volken en culturen en is daarmee relevant voor ieder mens.

Voor Joden geldt dat zij door het geloof in Jesjoea haMashiach niet hun nationale identiteit hoeven op te geven. Integendeel, het geloof in de Joodse Messias Jezus is geen geloofsafval maar de vervulling van het Joodse geloof. Messiaanse Joden willen dit aan hun volksgenoten laten zien door het evangelie terug te brengen naar zijn oorspronkelijke Joodse context en door zich zoveel als mogelijk te vereenzelvigen met de Joodse cultuur, taal en traditie. In feite moet het evangelie voor niet-Joden gecontextualiseerd worden, aangezien het Evangelie volkomen Joods is in zijn oorsprong.

Joodse identiteit behouden: Een manier om de God en de Messias van Israël te verheerlijken

Dit is de geestelijke motivatie. De Joodse levensstijl en de Joodse gebruiken zijn ten diepste een godsdienstige zaak, in de letterlijke zin van 'dienst aan God', een 'dienst aan Jesjoea', Gods zoon. Joodse riten en gebruiken zijn middelen om expressie te geven aan het geloof, om het geloof in de reddende kracht van de Messias door te geven aan volgende generaties, daarmee tegenover Joden te getuigen van Jesjoea en bovenal zijn ze een instrument om dichter tot God te naderen. Zo is bijvoorbeeld de zegening over de challah, het sabbatsbrood, gericht tot Jesjoea, die het 'brood des levens' wordt genoemd (Johannes 6:35).

Joodse identiteit behouden: Om de nationale roeping van Israël te onderstrepen

Dit wordt door Van der Poll het theologische motief genoemd. Na de (eerste) komst van Jesjoea is de rol van Israël als volk geenszins uitgespeeld. God heeft niet de kerk in de plaats van Israël gesteld, want 'de genade die God schenkt neemt hij nooit terug, wanneer hij iemand roept maakt hij dat niet ongedaan' (Romeinen 11:29). Daarom is het de Messiaanse Joden er alles aan gelegen om het volksbestaan in stand te houden en hun Joodse identiteit te behouden.

Israël is geroepen 'een licht voor alle volken' te zijn (Jesaja 49:6), waarbij Jesjoea de ultieme en volkomen belichaming is van deze roeping. Jesjoea zei: "Ik ben het licht voor de wereld. Wie mij volgt loopt nooit meer in de duisternis, maar heeft licht dat leven geeft" (Johannes 8:12). Het volk Israël heeft een getuigende functie:

• door te leven naar de geboden getuigt het van de ene ware God;
• door het schijnsel uit te stralen van 'het licht voor de wereld', getuigt het van Jesjoea, de Redder en Verlosser; en
• door zijn fysieke voortbestaan en terugkeer naar het Land Israël, getuigt het van Gods absolute trouw aan zijn beloften.

Bovendien is er een verband tussen de terugkeer van Jesjoea, zijn wederkomst, en het geestelijk herstel van het Joodse volk (Romeinen 11:15, 26-28). Wil heel Israël worden gered waar Romeinen 11:26 van spreekt, dan moet er natuurlijk wel een herkenbaar volk Israël zijn op de wereld.

Joodse identiteit behouden: Om de gemeente terug te brengen bij haar Joodse wortel

Van der Poll noemt dit de restauratieve motivatie, welke gericht is op het herstel van de gemeente die moet beseffen dat niet zij de wortel draagt, maar de wortel haar (naar het beeld van de edele olijfboom in Romeinen 11). Messiaanse Joden kunnen de gemeente helpen begrijpen wat haar Joodse wortels zijn en een levensvatbare, duidelijk zichtbare Joods-christelijke identiteit zal de kerk een spiegel voorhouden en haar steeds herinneren aan haar Joodse wortels. Hierbij gaat het ook om een herstel van het oorspronkelijk Joodse karakter van het evangelie en de Messiaanse beweging kan daarin een gidsfunctie vervullen, zowel ten opzichte van Israël als de gemeente.

Lees verder

• Joodse identiteit Messiasbelijdende Joden: geboden OT-Tora
• Handelingen van de apostelen: geboorte Messiaanse gemeente
• Joodse identiteit: wie is een Jood, wie is Joods?
• Ultra-orthodoxe Joden: tradities en regels van de charediem
• Joodse volgelingen van Jezus - Kees Jan Rodenburg