Opvoeding in Marokkaanse gezinnen

Opvoeden is voor elke ouder een lastige taak. Extra lastig wordt het wanneer je je kind op moet voeden in een maatschappij die andere normen en waarden nastreeft dan die jij er vanuit je cultuur op na houdt. Het is lastig om te bepalen wat goed en wat slecht voor je kind is, omdat het kind tussen twee culturen in zit die beide eisen aan hem of haar stellen. Hoe voeden ouders van Marrokaanse afkomst hun kinderen op? De meeste mensen van Marrokaanse komaf wonen in de vier grote steden van Nederland: Utrecht, Den Haag, Amsterdam en Rotterdam. De meesten komen oorspronkelijk uit het noorden van Marokko. De helft hiervan komt uit de stad, de andere helft komt van het platteland. Nederland hanteert drie categorieën van mensen van Marokkaanse komaf:

1. Eerste generatie: deze groep bestaat uit mensen die niet in Nederland geboren zijn
2. Tussengeneratie: deze groep mensen is op de leeftijd 6-16 jaar naar Nederland geëmigreerd
3. Tweede generatie: deze groep mensen is in Nederland geboren of voor het 6e levensjaar naar Nederland geëmigreerd

De meeste mensen vallen in de eerste categorie, de eerste generatie. Deze groep bestaat voornamelijk uit oudere mannen die in de jaren '60 en '70 in het kader van arbeidsmigratie naar Nederland zijn geëmigreerd. Deze mensen hebben hier gezinnen gesticht, onder andere met hun eigen vrouwen die in het kader van gezingshereniging naar Nederland zijn gekomen.

Opvoeding van de oudere generatie

De oudere generatie geeft aan een strenge opvoeding genoten te hebben. De banden tussen de familieleden onderling waren warm maar ook autoritair. Meisjes werden gaandeweg hun opgroeien steeds meer voorbereid op het komende huwelijk dat zij aan zouden gaan. Zij kregen daarnaast veel huishoudelijke taken en gingen meestal niet meer naar school.

Opvoedingstaken

Marokkaanse ouders hebben warmte en aandacht geven hoog in het vaandel staan voor hun kinderen. Wanneer het kind 2 à 3 jaar is heeft het een mijlpaal bereikt volgens de ouders, omdat zij dan meer gaan begrijpen en normen en waarden kunnen leren. Wanneer het kind 4 jaar is wordt er verwacht dat het gehoorzaam is. Tussen het 4e en 7e levensjaar leren kinderen goede manieren. Wanneer het kind ongeveer 18 à 20 jaar is wordt het geacht volwassen te zijn en zich zodanig te gedragen.

Tv kijken

De televisie staat een groot deel van de dag aan in het Marrokaanse gezin. Moeders vinden dat de televisie een educatieve waarde heeft en daarnaast voor ontspanning zorgt. Naarmate de kinderen ouder worden neemt het aantal uur dat zij televisie kijken toe. Er wordt echter wel streng gecontroleerd welke programma's de kinderen kijken. Bij de oudere kinderen geldt vaak als voorwaarde dat het huiswerk eerst gedaan moet zijn alvorens zij televisie mogen kijken.

Meisjes

Waar jongens zich steeds meer buitenshuis gaan begeven naarmate zij ouder worden, trekken meisjes zich steeds meer binnenshuis terug en doen zij minder vaak mee aan buitenschoolse activiteiten. Zij nemen een deel van de huishoudelijke taken op zich.

De puberteit

Veel Marokkaanse ouders ervaren de puberteit van hun kinderen als een lastige periode. Kinderen worden steeds mondiger en eigenwijzer, deels doordat zij zich aan beide culturen willen conformeren. Veel ouders van de oudere generatie denken dat zij in de puberteit alleen nog maar sturend op moeten treden, terwijl ook in deze levensfase steun en begeleiding erg wenselijk zijn.

Opvoedingsdoelen

Iedere ouder heeft een aantal doelen voor ogen die ze willen bereiken met de opvoeding van het kind.

Maatschappelijk presteren

Dit is het belangrijkste opvoedingsdoel van de Marokkaanse ouders. Hiermee wordt onder meer het behalen van een diploma, een belangrijke baan hebben of functie uitoefenen en slagen in de maatschappij bedoeld.

Sociaal conformisme

Dit is eveneens een belangrijk opvoedingsdoel. Hier wordt onder meer onder verstaan dat men respect heeft voor de ouders en de ouders gehoorzamen, beleefd zijn en goede manieren vertonen. Sommige moeders vinden het belangrijk dat een meisje een zekere vorm van schaamte en bescheidenheid heeft.

Moreel conformisme en religiositeit

Hieronder wordt verstaan dat het belangrijk is gelovig te zijn en moreel ontwikkeld zijn. Ouders hechten vrijwel allemaal veel waarde aan een religieuze opvoeding voor hun kinderen. Dit kan zowel gericht zijn op de persoonlijke beleving van de Islam als de voorschriften. Ouders vinden het belangrijk dat meisjes voor het huwelijk niet om gaan met mensen van het andere geslacht en dat jongens alleen om gaan met goede mensen en zich niet doelloos ophouden in café's en andere gelegenheden.

Controle en steun

Over het algemeen kennen Marokkaanse gezinnen een grote mate van controle en steun. Deze steun heeft echter wel een aantal grenzen. Zo spreken ouders niet over alle onderwerpen even vrij met de kinderen, het is belangrijk dat kinderen respect en een zekere mate van schaamte hebben. Controle kan direct of meer indirect plaats vinden, afhankelijk van de heersende opvoedingsstijl van de ouders, welke meer autoritair of meer autoritatief (meer uitleg en sturing, meer gelijkwaardigheid) kan zijn.

Straffen en belonen

Kinderen luisteren niet altijd even goed, dit komt in alle culturen voor. De ouders uit de oudere generatie belonen de kinderen vaak materieëler dan de jongere generatie. Deze laatste groep beloont een kind vaak met een compliment of letterlijk een aai over de bol.
Wanneer kinderen de regels overtreden, waarschuwen de moeders en praten zij met de kinderen. Dit kan in de vorm van preken over goed en kwaad zijn, maar ook in een situatie van overleg. Het doel is in elk geval dat kinderen er iets van leren.
Lijfelijke straffen komen steeds minder voor. In sommige laag-opgeleide gezinnen komt het echter nog wel eens voor. Moeders die fysiek straffen vinden dit vaak heel onplezierig, maar weten geen alternatief.

Seksespecifieke opvoeding

De Marokkaanse gezinsstructuur volgt dikwijls nog de traditionele verdeling waarin de man de hoofdkostwinner is en de vrouw voor het huis en het gezin zorgt. De meeste ouders zien het liefst dat hun kinderen een Marokkaanse partner huwen. Moeders die echter zelf uitgehuwelijkt zijn hechten er veel waarde aan dat hun dochter trouwt met wie zij zelf wil en wanneer zij wil.
De dochters van de oudere generatie worden vaak meer beperkt met het oog op het risico voor geroddel en het belang van schaamte en maagdelijkheid. Jongens worden meer gecontroleerd op afstand en hebben daarom een grote bewegingsvrijheid.
De seksuele voorlichting wordt meestal aan het begin van de puberteit gegeven. Het accent ligt hierbij vaak op het voorkomen van een zwangerschap voor het huewelijk, niet zelden in de vorm van helemaal geen seks voor het huwelijk.

Familie

Er wordt veel waarde gehecht aan steun en hulp in de opvoeding van familieleden. Dit betreft voornamelijk praktische en emotionele steun en vrijwel geen informatieve steun. Uit angst voor roddels zijn sommigen vrij terughoudend in het spreken over het gezin met anderen.