Eva Carriere, een omstreden medium

Het vreemde bij parapsychologisch onderzoek is dat bepaalde soorten verschijnselen en bepaalde manieren van onderzoek op bepaalde tijdstippen de overhand schijnen te hebben. Hoor je tegenwoordig niet veel meer over levitaties en materialisaties, in de periode tussen de twee wereldoorlogen werden deze verschijnselen echter regelmatig onderzocht.

Onderzoek van mentale verschijnselen

Zowel de oprichters van het Genootschap voor Parapsychologisch Onderzoek als de Amerikaanse zusterorganisatie onderzochten liever de mentale verschijnselen, zoals telepathie en helderziendheid. Dat kwam voor een gedeelte omdat die proeven gemakkelijker te controleren waren en hun resultaten gemakkelijker konden worden vastgesteld. Voor een ander deel kwam dat doordat ze er ongetwijfeld weinig zin in hadden zich te verlagen tot het gooi- en smijtwerk van de seance-ruimte. Hun collega's van het Europese vasteland echter waren minder voorzichtig en kennelijk meer bereid hun professionele reputaties op het spel te zetten, door geloof te hechten aan de fysieke uitingen van het mediumschap.

Materialisatie

Over dit onderwerp zei professor Charles Richet (een vooraanstaand Frans onderzoeker en winnaar van de Nobelprijs voor zijn bijdrage aan de fysiologie): "Ik zal geen tijd verdoen door de absurditeiten (vanuit een psycho-fysiologisch standpunt gezien de bijna onmogelijkheden) van dit verschijnsel te vermelden. Een levend wezen of levende materie - gevormd voor onze eigen ogen - dat de juiste temperatuur, een kennelijke bloedsomloop en een fysiologische ademhaling heeft, die eveneens een soort psychische persoonlijkheid bezit met een wil die afwijkt van de wil van het medium, kortom.....een nieuw menselijk wezen! Dit is wel het toppunt van een wonder! Desalniettemin, het is een feit!"

Opmerking
Professor Richet was ongetwijfeld bereid zich zo ondubbelzinnig uit te spreken, omdat hij gesteund werd door tijdgenoten van naam (zijn landgenoten dr. Gustave Geley en dr. Eugene Osty, de Duitse arts Baron von Schrenck-Notzing, de grote Engelse natuurkundigen Sir William Crookes en Sir Oliver Lodge). Al deze personen waren ervan overtuigd dat ze getuige waren geweest van echte materialisaties die zorvuldig gecontroleerd waren. Natuurlijk konden zij ongelijk hebben gehad. Nobelprijs-winnaars en vooraanstaande natuurkundigen zijn niet beter geschikt dan wie dan ook om het bedrog van een knappe goochelaar te doorzien. Maar dat ze het steeds bij het verkeerde eind hadden, dat alle verschijnselen die ze mediums zagen voortbrengen op bedrog neerkwamen, dat valt moeilijk te geloven. Zeker als je de verslagen leest van hun ervaringen en de voorzorgsmaatregelen die ze tegen bedrog namen. Je kunt je ook moeilijk voorstellen dat sommige mediums (vooral jonge vrouwen) op de een of andere manier de angstvallig bewaarde geheimen van beroepsgoochelaars hadden weten te bemachtigen.

Eva Carriere (Eva C.)

Eva Carriere (ook bekend als Eva C.) was een van de meest omstreden mediums uit het begin van de 20ste eeuw. Haar echte naam was Marthe Beraud. Ze was de dochter van een hoge Franse legerofficier en opgevoed in Algiers. Een generaal ontdekte haar parapsychologische krachten en nodigde professor Charles Richet uit hiernaar een onderzoek te verrichten. Charles reisde naar Algiers en raakte onder de indruk van wat hij zag, namelijk de volledige materialisatie van een persoon die zich Bien Boa noemde. Bien Boa was een reeds lang overleden Brahmaan. Alhoewel Charles een zekere kunstmatigheid aan Bien Boa's baard opmerkte, bleef hij ervan overtuigd dat de figuur op paranormale wijze door het medium Eva was voortgebracht. Later bekende een Arabische oppasser dat hij de geest Bien Boa was. Die bekentenis werd door Marthe Beraud bevestigd. Haar bekentenis beschreef echter een bedriegerij, die (onder de omstandigheden die Charles Richet gecreeerd had) eigenlijk onmogelijk uitgehaald had kunnen worden. Charles beweerde dan ook dat haar verklaring alleen maar de geestelijke labiliteit aantoonde die typerend is voor mediums.

Indrukwekkende parapsychologische verschijnselen in Parijs

Enige jaren later dook Marthe Beraud in Parijs op, waar ze indrukwekkende parapsychologische verschijnselen voortbracht. Deze werden bestudeerd door een aantal parapsychologische onderzoekers (onder wie de Duitse arts Baron von Schrenck-Notzing en Gustave Geley). De meest positieve resultaten werden behaald door de Franse onderzoekers. Gustave Geley publiceerde in zijn boek Helderziendheid en Materialisatie een serie foto's van materialisaties die door Eva C. zouden zijn geproduceerd toen ze in trance verkeerde. Sommige van die foto's tonen onduidelijke, deegachtige massa's, andere zijn volledig gevormde hoofden van mensen. Gustave vertelde hoe hij bij vele gelegenheden een materiele substantie (ectoplasma) zag die door verschillende delen van Eva 's lichaam werd afgescheiden en zich dan opnieuw formeerde tot organische vormen, die stevig aanvoelden.

Het verloop van Eva C's mediumschap

Het verloop van Eva's mediumschap was spectaculair en hoogst betwistbaar. Tegen de tijd dat zij haar seances hield (van 1900 - 1920) waren de controlemaatregelen bij proefnemingen zo verscherpt, dat ze haar seance vaak naakt moest houden. Ook kreeg ze laxerende middelen toegediend om te controleren of ze geen materiaal had ingeslikt om haar effecten door bedrog te verkrijgen.

Beschouwing

Ook in dit geval ontstaat het probleem dat er een keuze gemaakt moet worden tussen: geloven dat de hoogleraren leugenaars waren of dat ze de dupe geworden waren van een grap, of dat (zoals zij beweerden) er een echte materialisatie had plaatsgevonden. Zeker is dat geen geleerde een beedigde verklaring als bewijs zal accepteren wanneer die verklaring een verschijnsel betreft dat de bekende natuurwetten met voeten treedt. Zelfs niet als die verklaring afkomstig is van een Nobelprijs-winnaar. De geleerde zal namelijk een herhaalbaar experiment willen zien, voordat hij een feit bewezen acht. Probleem bij materialisatie is dat het bewijs daarvoor niet op bevel voortgebracht kan worden. Degenen die erin geloven beweren dat het een spontaan verschijnsel is en dat een van de redenen waarom mediums soms bedrog plegen, het feit is dat men hen onder druk zet om de verschijnselen op bevel voort te brengen. Want alleen in het geval de effecten niet spontaan komen, grijpt het medium naar oneerlijke middelen.