Passief-Agressieve Persoonlijkheid

Iedereen moet wel eens tegen zijn zin iets doen en niemand doet dat graag en met veel plezier. Wanneer iemand echter altijd klaagt en beweert het slachtoffer te zijn van boze opzet, problemen heeft met gezag en onredelijk is in zijn of haar steeds wisselende wensen of eisen, zou er wel eens sprake kunnen zijn van een passief-agressieve persoonlijkheid.

Algemeen

Mensen met een passief-agressieve persoonlijkheid vermijden conflicten. Ze voelen zich onvolmaakt of incompleet maar projecteren dit gevoel op anderen in de hoop dat deze als daders van hun lijden ontmaskerd worden. Ze hebben intens veel moeite met kritiek of bevelen, zich onderwerpen aan iemand wordt als een nederlaag ervaren. Maar ze durven niet te zeggen wat ze denken, durven geen nee te zeggen en wentelen zich dan vol overgave, klagend en gefrustreerd in hun slachtofferrol. In tegenstelling tot de depressieve persoonlijkheid, vinden zij hun lijden onverdiend maar zijn ze er wel trots op dit te doorstaan.

Kenmerken

• Grillig gedrag, wisselende wensen/eisen
• Snel prikkelbaar en zeer ongeduldig
• Jaloers op anderen
• Vaag in het uiten van wensen en behoeften
• Subassertief
• Onzeker over eigen kunnen
• Passief verzet plegen

Relaties met andere mensen

Passief-agressieve persoonlijkheden stellen zich erg afhankelijk op maar hebben vaak wel een onredelijke houding ten opzichte van gezaghebbenden. Ze voelen zich onwaardig maar verwachten tegelijkertijd dat anderen hen bewijzen dat dit niet het geval is. Ze zijn nooit direct maar kunnen heel goed iemand laten voelen dat deze hen onheus behandeld heeft. Ze saboteren op een manipulatieve manier karweitjes die ze niet willen doen, treuzelen, stellen uit of “vergeten” de, in hun ogen onredelijke, verplichtingen. Kritiek hierop zien ze altijd als onterecht. Het is te vergelijken met het gedrag van een opstandige puber, alleen is dat gelukkig van voorbijgaande aard.

Relatie met een partner

Passief-agressieve persoonlijkheden zijn meester in het aanvaarden van de slachtofferrol en in die zin kunnen ze ook heel goed de ander in de daderrol duwen. Vaak gaat dit zo ver dat er zelfs een relatie wordt gecreëerd waarin de partner ook inderdaad ongevoelig of erger dreigt te worden.

Hulpverlening

Het valt voor een therapeut niet mee de nare ervaringen te herkaderen en van daaruit duidelijk te maken dat bijvoorbeeld invloed van anderen nog geen onderwerping hoeft te betekenen. Ze klagen over onrecht maar willen eigenlijk niets aan de situatie veranderen omdat ze zich veiliger voelen in de slachtofferrol. Hier aan tornen, betekent dat ze zich assertiever en actiever moeten opstellen. Hun angst om verlaten te worden, maakt nou juist dat zo moeilijk.