Emoties en basisemoties - Universele expressie

Emotie, gevoel, basisemotie. Uit onderzoek over emotie (gezichtsuitdrukkingen en/of mimiek bij emoties) komen zes basisemoties naar voren. Bij een zestal emoties is er sprake van universele gezichtsexpressies; deze expressies worden de basisemoties genoemd. Deze emoties zijn overal ter wereld hetzelfde -los van een bepaald land, werelddeel of cultuur- en worden als zodanig eenduidig herkend. De verschillen tussen emoties, gevoel, gevoelens, basisemoties!

Emoties en gezichtsuitdrukkingen

De emotie en mimiek. Uitspraken over emoties en gezichtsuitdrukkingen werden reeds door Darwin gedaan. Darwin beweerde in de 19e eeuw al dat bij bepaalde emoties gezichtsuitdrukkingen universeel lijken te zijn. Recent(er) heeft Ekman (Amerikaanse hoogleraar/psycholoog) nader en uitgebreid onderzoek gedaan en heeft hier ook over gepubliceerd. Ekman onderschrijft Darwin's bewering van universele gezichtsuitdrukkingen, maar alleen betreffende zes basisemoties. Er lijken zes basisemoties te zijn.

De zes Basisemoties

• Vreugde.
• Verdriet.
• Angst.
• Woede.
• Verbazing.
• Afschuw.

Universele basis emoties

Deze emoties worden basisemoties genoemd, omdat de gezichtsuitdrukkingen die mensen bij deze emoties laten zien, universeel lijken te zijn. Oftewel: overal ter wereld, los van een bepaalde cultuur, hetzelfde lijken te zijn. Men neemt aan dat de uitingsvorm: de mimiek waarmee de basisemoties geuit worden, aangeboren is. Zelfs kinderen die ernstig verwaarloosd zijn geweest (jarenlang afgezonderd of opgesloten) en kinderen die blind geboren zijn (nooit gezichtsmimiek waargenomen hebben), blijken bij de veruiterlijking van hun basisemoties toch deze universele gezichtsuitdrukkingen te vertonen.

Andere Emoties

Er zijn er meer emoties, maar bovengenoemde emoties zijn de zes basisemoties die uit onderzoek naar met name gezichts-uitdrukkingen naar voren komen als: universeel geldend en 'mimisch aangeboren'. Andere emoties zijn niet goed te onderzoeken aan de hand van gezichtsuitdrukkingen alleen (vergen ook andere aspecten die in de ene cultuur iets anders kunnen betekenen dan in de andere, zoals bijvoorbeeld gebaren, houding, uitdrukkingsvormen, intonaties, etc.). Andere emoties die in de literatuur naar voren komen (overigens soms ook als gevoel of gevoelens benoemd) zijn onder andere:

• Bewondering.
• Jaloezie.
• Afgunst.
• Hoop.
• Wanhoop.
• Verwijt.
• Liefde.
• Trots.
• Spijt.
• Berouw.
• Haat.
• Schaamte.
• Schuldgevoel.
• Minachting.

Verschil Emotie en gevoel

Hoewel dit niet eenduidig wordt beschreven, wordt er over het algemeen gesteld dat emotie niet hetzelfde is als gevoel.

Emotie

Bij Emotie is er een psychologische/fysiologische prikkel die iemand aanzet tot actie (actietendens en actiebereidheid).

Gevoel

Bij Gevoel is er meer sprake van een 'weten' van de toestand/het verschijnsel dat optreedt, hetgeen gereguleerd wordt door de hersenen.

Het verschil tussen Emotie en Gevoel wordt ook besproken in Emoties - wat zijn het? Globaal geformuleerd, er is sprake van:

Emotie

Wanneer er noodzaak is tot actie(bereidheid); dit heeft ook voorrang (urgentie)

Gevoel

Wanneer de situatie niet dringend genoeg is om een actieverandering teweeg te brengen.

Emotie - Onderzoek en kritiek

Voor de volledigheid nog een paar kritische kanttekeningen. Niet iedereen lijkt het met de hierboven beschreven universaliteit van gezichtsuitdrukkingen eens te zijn.

Kritiek uit de cultureel antropologische hoek

• Er wordt gesteld dat er wel degelijk culturen bestaan waar bepaalde (basis)emoties qua gezichtsuitdrukking anders geuit worden en dus niet universeel zijn.
• Ook wordt er gesteld dat er in verschillende culturen andere of afwijkende 'gedragscodes en expressieregels' bestaan om met emoties om te gaan, ze juist wel of niet te uiten of te laten zien dan wel te verbergen.
• Er blijken culturen/volkeren te zijn die bepaalde emoties hebben die andere culturen niet hebben of kennen.

Kritiek op wetenschappelijke onderzoeksmethode

De volgende kritische vragen worden gesteld:

• Is onderzoek betrouwbaar of valide als emoties alleen onderzocht worden met gezichtsmimiek als criterium.
• In hoeverre is de manier van onderzoeken dan wel de onderzoeksmethode betrouwbaar? Zo vraagt men zich onder andere af wat de invloed of het verschil is tussen onderzoek naar gezichtsuitdrukkingen middels bijvoorbeeld foto- en film-materiaal of middels observaties van 'real-life-uitingen'.

Lees verder

• Emoties - wat is de functie van emoties
• Emoties - wat zijn het? (2)
• Hormonen - Humeur, emotie & stress
• EQ - Emotionele intelligentie
• Test je Emotionele Gevoeligheid