Wat betekent links en rechts in de politiek?

Links en rechts zijn twee termen die heel vaak worden gebruikt in een politieke context. Links en rechts staan voor strekkingen binnen het maatschappelijk ideaal. Linkse of progressieve politici staan er voor gekend om vooruitstrevende of progressieve ideeën te hebben. Rechtse of conservatieve politici zijn eerder behoudsgezind en willen de samenleving duidelijk structureren met sterke leiders. Rechtse partijen in Nederland zijn het VVD en SGP. Links zijn SP en PvdA. In Vlaanderen bestaat de rechterzijde uit Vlaams Belang, N-VA, Open Vld, terwijl de linkerzijde bestaat uit o.a. sp.a en Groen!. De christendemocratische partijen behoren eerder tot de centrumrechtse partijen.

Waarvoor staat links en waarvoor staat rechts?

De aanduidingen links en rechts vormen nog steeds een belangrijk ordeningscriterium in het politieke beschrijf. Politici, politicologen en commentatoren goochelen met deze begrippen om er politieke ideeën, opvattingen of attitudes mee aan te duiden. Links en rechts wordt gebruikt om een onderscheid te maken tussen de partijen die de samenleving willen veranderen of vorm geven. Links wordt vergeleken met vooruitstrevend. Rechtse politici zijn eerder conservatief of behoudsgezind. Linkse politici trachten vooral de volledige gemeenschap te laten vooruitgaan, zorg te dragen voor de zwakkeren, minderheden in de maatschappij te beschermen en een groep boven het individu te stellen. Rechtse politici en partijen willen lage belastingen, duidelijke structuren met sterk leiderschap en plaatsen het individu boven de maatschappij. Het politiek spectrum is een manier om verschillende politieke opvattingen en stromingen te kunnen duiden langs één of meerdere assen. De meest populaire politieke as is uiteraard de links-rechts-as.

De geschiedenis van links en rechts in de politiek

Links en rechts ontstonden niet zomaar. Deze twee termen ontstonden na de Franse revolutie. Op 1 oktober 1791 zaten immers alle verkozenen samen in de eerste Franse wetgevende vergadering na de revolutie. De verkozenen die een grondige verandering wilden, zaten links in het halfrond. Verkozenen die absoluut behoud wilden en het regime van de Franse koning 100% verdedigden, zaten rechts in het halfrond.

Weerspiegelen links en rechts nog de maatschappij?

De links-rechts-verhouding is een zeer gemakkelijke manier om een politiek debat te beschrijven en te begrijpen. Politici hoeven niet voor alle thema’s rechts of links te zijn. Het is perfect mogelijk dat een partijstandpunt rond de vluchtelingenproblematiek conservatief is, maar rond openbaar vervoer zeer uitgesproken links is. De meningen over links en rechts zijn erg verdeeld. Sommigen beweren dat deze opdeling niet gemaakt mag worden. Anderen beweren dan weer dat het links-rechts-verhaal zeer actueel is. Een ding is zeker. Eenmaal je als politici beschouwd wordt als een rechts of extreemrechts man of vrouw, dan geraak je deze stempel moeilijk kwijt. Men moet ervan uitgaan dat links en rechts het politieke debat kunnen vereenvoudigen.

Rechtse partijen in Nederland en Vlaanderen

In Nederland behoren de partijen VVD en SGP tot de rechtse partijen. De partij D66 wordt als een centrumrechtse partij beschouwd, net als het CDA dat van het politieke midden naar centrumrechts is verschoven. PVV beschouwt zichzelf als een rechtse partij, maar heeft toch enkele linkse standpunten. In Vlaanderen zijn de belangrijkste rechtse partijen Vlaams Belang (neigend naar extreem rechts), de Nieuw-Vlaamse Alliantie (N-VA), de liberale democraten (Open VLD) en de christendemocraten (CD&V).

Linkse partijen in Nederland en Vlaanderen

De volgende partijen worden in Nederland tot de linkse politieke partijen gerekend: GroenLinks (GL), Socialistische Partij (SP), Nieuwe Communistische Partij Nederland (NCPN), Partij van de Arbeid (PvdA) en de Verenigde Communistische Partij (VCP). De partij D66 heeft zowel linkse als rechtse standpunten. De belangrijkste linkse politieke partijen in Vlaanderen zijn Groen!, sp.a en de Partij van de Arbeid.

Conclusie van het links-rechts-verhaal

De linkse partijen vinden het heel erg belangrijk dat de overheid een belangrijke rol moet spelen in de samenleving, vooral bij het beschermen van de zwakkeren in de maatschappij. Rechtse partijen staan echter heel erg open over maximaal particulier initiatief, met andere woorden privatiseren van zoveel mogelijk overheidsdiensten. Tijdens de economische crisis, met bijgaande besparingsrondes voor veel Europese regeringen als gevolg, is duidelijk geworden dat er een groot verschil bestaat tussen linkse en rechtse partijen. Rechtse partijen zijn er voor gewonnen om de belastingen te verlagen, grondige overheidshervormingen door te voeren en een bezuinigingsbeleid te voeren. Dit beleid leidt er toe dat de gewone burger te veel de lasten moet dragen van de hervormingen en de grote vermogenden de dans kunnen ontspringen. Linkse partijen zien eerder heil in de spreiding van de bezuinigingslasten over de hele bevolking, inclusief de multinationals. Linkse politici zijn ook eerder geneigd om de belastingen te verhogen, in plaats van te kijken waar er bezuinigd kan worden.