Strategisch kiezen is dat verstandig?

Binnen een democratie heeft de kiezer het voor het zeggen en leidt de uitslag tot een representatieve afvaardiging in de kamer. Vaak ontstaat er door de mening van burgers in combinatie met de politieke verkiezingsprogramma’s een voorkeur voor een beperkt aantal partijen. Zijn er echter twee favorieten dan kan men strategisch kiezen of stemmen ten nadele van de kleine partijen. Is het goed dat er op deze manier wordt gestemd of komt men bedrogen uit?

Strategisch kiezen

• Wat houdt strategisch kiezen in?
• Invloed van het nieuws
• Kleine partijen hebben het nakijken
• Wat is kaartjes uitruilen?
• Beter om niet te doen
• De realiteit
• De politieke afrekening

Wat houdt strategisch kiezen in?

Ligt de ene grote partij voor op de andere dan kan die informatie resulteren in een wijziging van het stemgedrag. Men geeft de voorkeur aan de ene partij boven de ander, waardoor slechts tussen die twee partijen worden gekozen. Kleine partijen zijn daarvan meestal de dupe. De kans bestaat dat er slechts twee zeer grote partijen overblijven en de kleine partijen praktisch weinig te vertellen hebben. Is het daarom wel verstandig om zo een keuze te maken?

Invloed van het nieuws

Wat is de prognose van de verkiezingen en waar gaat het vermoedelijk heen? Het nieuws speelt handig in op wat er in het land speelt. Iedere dag kan men zien hoeveel kiezers van partij zijn gewisseld en hoeveel er potentieel nog kunnen veranderen. Door die inzichtelijkheid kunnen burgers worden overgehaald om toch maar een andere keus te maken dan de primaire politieke voorkeur. Men wil liever de ene partij aan de macht hebben in plaats van de andere! Daarnaast bestaat er eveneens de kans dat de burger door informatie wordt gemanipuleerd dat er een andere keus wordt afgedwongen. Daarin zit potentieel ook een dreiging voor het democratisch proces.

Kleine partijen hebben het nakijken

Politieke verkiezingen zijn een race tegen de klok. Zodra de partijen weer op pad gaan barst de verkiezingsstrijd los. Vechten twee partijen om de beste positie en ligt men vrij dicht bij elkaar dan kunnen kiezers van andere partijen worden weggetrokken. Men kan het vergelijken met een zuigende werking van kleine partijen om de grotere te spekken. Dat houdt in dat de kleinste partijen mogelijk geen bestaansrecht meer hebben of dat zij relatief zijn ondervertegenwoordigd. Het recht van de sterkste holt dus de kracht en zeggenschap van kleine partijen uit.

Wat is kaartjes uitruilen?

Beide partijen hebben veelal een reeks van eisen en wensen waarover onderhandeld moet worden. Risico daarbij is wanneer de twee partijen een uitruil doen van wensen. Als jij dit krijgt dan wil ik dat. Beslissingen daaromtrent kunnen snel worden genomen, echter de consequenties kunnen aanzienlijk zijn. Politiek houdt in dat er op een afgewogen manier het landsbelang wordt vertegenwoordigd, zodat dat de belangen van de burger worden behartigd. Primair is de taak om de begroting op orde te maken om zo een gezonde economie te verkrijgen. Past men kaartjes uitruilen toe dan worden belangrijke beslissingen praktisch niet doorgerekend. Blind staren op welk kaartje er nu wordt binnen gehaald lijkt dan ook zeer slecht te zijn voor het algehele belang.

Beter om niet te doen

Indien twee partijen gezamenlijk de meerderheid van het totaal aan stemmen verkrijgt dan bestaat de kans dat zij met elkaar gaan regeren. Dat houdt in dat er een beperkte visie is aangaande het beleid, waardoor eenzijdig besluiten worden gemaakt. Beslissingen slechts door twee partijen gemaakt worden er doorheen gedrukt om zo snel resultaten te behalen. Probleem hierbij is een beperkte democratische variëteit. Dit is helemaal het geval als er sprake is van de kaartjes uitruil, waarbij handjeklap de resultaten bepalen. Indien de burger zich minder door de vooruitzichten laat leiden en de beste politieke stroming kiest, neemt de kans op een gevarieerd kabinet toe. Een kabinet bestaande uit meer dan twee partijen kan ervoor zorgen dat de belangen van de burger beter worden behartigd. Het zorgt voor meer diversiteit en concreet overleg in plaats van ondoordacht politiek beleid.

De realiteit

De burger wordt dagelijks bestookt met informatie waardoor de mening van dag tot dag kan veranderen. Veel mensen vallen dan ook onder de groep zwevende stemmers. Toch neemt de groep switchers met een strategische keus toe. Door de geregelde toevoer van informatie omtrent de prognose wordt de burger in verleiding gebracht om anders te stemmen. Het is echter zo dat men er mogelijk bedrogen uitkomt doordat de kleine partijen ter zijde worden gezet.

De politieke afrekening

Hoeveel succes een kabinet zal hebben hangt af van wat er allemaal gedurende een regeerperiode is bereikt. Men wordt afgerekend op fouten en politieke standpunten kunnen wijzigen. Diegene die strategisch hebben gekozen zullen dat mogelijk een tweede keer niet weer doen. Falend beleid kan dus na een regeerperiode leiden tot een zware terugval van de twee grootste partijen.

Lees verder

• Stabiele politiek werkt gunstig voor de conjunctuur