Het vierogenprincipe in de kinderopvang

Sinds 1 juli 2013 moeten alle kinderdagverblijven (kinderen in de leeftijd van 0-4 jaar) voldoen aan het vierogenprincipe. Waarom is gekozen voor het vierogenprincipe? Wat houdt dit principe precies in? Wat betekent het vierogenprincipe in de praktijk, welke belangrijke rol speelt de oudercommissie hierin en waar let de inspectie op?

Het rapport van de Commissie Gunning

In april 2011 bracht de Commissie Gunning het rapport ‘Onafhankelijk Commissie Onderzoek Zedenzaak Amsterdam’ uit. Dit rapport ging over het onderzoek dat de commissie had gedaan naar de Amsterdamse zedenzaak. De Commissie Gunning kwam met een aantal aanbevelingen om misbruik in de kinderopvang zoveel te voorkomen. Eén van deze aanbevelingen is het zogenaamde ‘vierogenprincipe’.

Het vierogenprincipe

Het vierogenprincipe houdt in dat medewerkers in de kinderopvang niet meer alleen op de groep mogen staan, zonder dat een andere medewerker kan meekijken of meeluisteren. De ondernemer is verplicht invulling te geven aan het vierogenprincipe en de ouders te informeren over de wijze waarop dit principe wordt ingevuld. De oudercommissie heeft adviesrecht over hoe het kinderdagverblijf invulling geeft aan van het vierogenprincipe.

Het vierogenprincipe in de praktijk

In de praktijk mag een pedagogisch medewerker nog steeds alleen op de groep mag staan (binnen de kaders van de regeling kwaliteit kinderopvang en peuterspeelzalen 2012), zolang er maar op elk moment een andere volwassene de mogelijkheid heeft om mee te kijken of te luisteren.
Enkele mogelijkheden:

• kantoorpersoneel dat regelmatig onverwacht langskomt om te kijken of alles goed loopt
• het inzetten van groepshulpen, stagiaires en/of vrijwilligers
• open verbinding tussen groepen waardoor je elkaar kunt zien en horen
• het gebruik van een babyfoon (met beeld)
• veel glas en spiegels
• open aanspreekcultuur
• (meer) ramen in de verschoonruimtes en slaapkamers
• 9-urige werkdag
• training
• het gebruik van camera’s
• doorkijkjes
• samenvoegen van groepen aan het begin en einde van de dag
• ouders die hun kinderen ’s ochtends komen brengen en aan het eind van de dag komen halen, kunnen ook als extra paar ogen functioneren

Inspectie vierogenprincipe

Bij de inspectie van een kinderdagverblijf wordt gekeken of deze voldoet aan de kwaliteitseisen zoals deze gesteld zijn in de Wet Kinderopvang en de bijbehorende beleidsregels kwaliteit. Dit gebeurt door de gemeentelijke gezondheidsdienst (GGD) in opdracht van de gemeente. Sinds 1 juli 2013 toetst de GGD ook of de ondernemer advies vraagt over de invulling van het vierogenprincipe aan de oudercommissie en of hij de ouders hierover informeert. Ook moet de oudercommissie vanaf die datum jaarlijks worden geïnformeerd hoe de organisatie de veiligheid waarborgt via het vierogenprincipe. De GGD toetst niet hoe de ondernemer invulling geeft aan het vierogenprincipe. Dit is aan de ondernemer zelf in goed overleg met de oudercommissie. Of de ondernemer sinds 1 juli 2013 voldoet aan het vierogenprincipe is dus vooral afhankelijk van de afspraken die hierover zijn gemaakt met de oudercommissie. De inspectie van het vierogenprincipe is maatwerk. Het ministerie van Sociale Zaken en werkgelegenheid heeft voor de open formulering van het vierogenpricipe gekozen, zodat de ondernemer (samen met de oudercommissie) op zoek kan gaan naar oplossingen die bij de specifieke kinderopvanglocatie passen.

Enquete vierogeneprincipe

Eind 2013 heeft de Abvakabo FNV met RTL Nieuws een enquête gehouden onder ruim 1300 pedagogisch medewerkers. Hieruit kwam naar voren dat het toezicht door een 2e volwassene bij 77% van de kinderopvangorganisaties wordt gedaan door een medewerker van een andere groep. Dit blijkt niet altijd even goed te combineren met het eigen werk. Daarnaast is het soms moeilijk meeluisteren via de babyfoon door ruis of moeilijk meekijken door de vele tekeningen op de glazen wand. Vanuit de brancheorganisatie Kinderopvang is er kritiek op de vraagstelling in de enquête. Deze heeft de uitkomsten beïnvloedt en geeft daardoor geen realistisch beeld. Volgens de Brancheorganisatie Kinderopvang is een cultuurverandering waardoor collega's elkaar durven aan te spreken op elkaars gedrag het allerbelangrijkste. Bovendien hoeft er niet regelmatig meegeluisterd of gekeken te worden, het gaat erom dat iemand weet dat dit elk moment kan.

Lees verder

• Kinderopvang; Horizontale en verticale groepen
• Pedagogische stromingen in de kinderopvang
• NCKO Kwaliteitsmonitor voor de kinderopvang
• Hechting bij een kind dat naar de kinderopvang gaat