Hoe maak je een sociogram?

Een sociogram geeft inzicht in de contacten die je hebt en de mogelijkheden tot sociale contacten. Zo kan je je sociale netwerk in kaart brengen, uitbreiden en verstevigen. Het beste kan je dit doen samen met iemand anders, je netwerkcoach. Hoe ziet je huidig sociale netwerk er uit en wat voor activiteiten kan je ontplooien in jouw buurt? De kennis die je opdoet met het opzetten van een sociogram en een netwerkkaart kan je helpen om je sociaal netwerk uit te breiden.

Waarom is het goed je sociale netwerk te verstevigen?

Met een sociaal netwerk staan we positiever in het leven. Doordat sociale relaties een stimulans en een positieve impuls kunnen geven, bereiken we meer wanneer we kunnen beschikken over een sociaal netwerk. We krijgen meer zelfrespect door positieve bevestiging en dit heeft weer een gunstige invloed op onze persoonlijke ontwikkeling. Onthoud goed dat je echt de enige niet bent. Nederland kent vijf miljoen mensen die contactarm zijn en slechts een klein sociaal netwerk hebben.

Netwerkcoach

Het is best lastig om alleen een sociogram te maken. Daarom kan het handig zijn dit traject aan te gaan met behulp van een netwerkcoach. Een netwerkcoach kan een vrijwilliger zijn. Sommige mantelzorgondersteuners of mensen van een vriendendienstproject hebben een cursus netwerkcoach gevolgd. Maak ook een goede vriend, familie of begeleider kan functioneren als netwerkcoach. Een netwerkcoach is er om jou te ondersteunen en te assisteren. Hij kan je bemoedigen wanneer je het even niet meer ziet zitten en met je meedenken. Een netwerkcoach is net dat duwtje in de rug dat voorkomt dat je vroegtijdig afhaakt.

Wanneer je zelf iemand gaat helpen als netwerkcoach is het verstandig geen oordeel, mening of advies te geven. Het is je taak om geduldig en betrokken te zijn en goed te luisteren. Ook kan het helpen om af en toe de gekregen informatie samen te vatten en waar nodig door te vragen.

Breng eerst de huidige sociale situatie in kaart?

Maak een persoonlijke netwerkkaart. In het midden sta je zelf, daaromheen de onmisbare, hieromheen vrienden, daarbuiten de kennissen en de laatste cirkel zijn mensen daarbuiten waarmee je geregeld te maken krijgt zoals familie, buurtgenoten, clubgenoten, collega’s, klasgenoten, artsen, hulpinstanties. Voordat je dit schema gaat invullen maak je een namenlijstje van iedereen die je door de week heen tegenkomt en die je aardig vindt of die je aardig lijkt. Blader ook eens door je foto’s en schrijf ook deze mensen op. Als je al langere tijd geen contact meer hebt maar deze personen nog steeds een warm hart toedraagt is het beslist een goed idee ook hen op te schrijven. Misschien is dit het juiste moment om het contact nieuw leven in te blazen. Mensen die je niet op je netwerkkaart wil zetten laat je er ook gewoon af.

Bekijk dit schema daarna samen met een bekende of met je netwerkcoach en stel jezelf de volgende vragen:

• Wat vind je van de contacten die je hebt?
• Wat vind je van de kwaliteit van die contacten?
• Zijn er mensen met wie je een praatje kan maken?
• Zijn er mensen die je kunnen helpen met praktische zaken?
• Welke mensen heb je bewust niet op de kaart gezet?
• Wat vind je netwerkcoach of bekende van de kaart?
• Zijn er wensen of ideeën die naar boven komen bij het bekijken van de kaart?

De volgende opdracht is het maken van een buurtkaart. Ga eens kijken wat er te doen is in je omgeving. Wat kan je doen of wat doe je al en wie zijn daar je contactpersonen?

Voorbeeld van zo’n buurtkaart:

Wat vind je leuk om te doen in je buurt? Zijn er ook dingen die je nog niet doet maar die je wel graag zou willen doen? Ken je iemand die je interesse deelt en die misschien mee zou willen?

We gaan verder met het stappenplan: Positief doen!

Laten we eerst eens positief naar onszelf gaan kijken. Iedereen heeft kwaliteiten, ook jij.

Welke kwaliteiten heb je?

Benoem er zoveel mogelijk. Om je op weg te helpen zijn hier alvast wat kwaliteiten op een rijtje: Avontuurlijk, Creatief, Zorgzaam, Duidelijk, Genieter, Eerlijk, Enthousiast, Mild, Praktisch, Tevreden, Vrolijk, Zorgvuldig, Attent, Zelfstandig, Moedig, Vastberaden, Lief, Makkelijke prater, Humoristisch, Handig, Gevoelig, Gul, Levendig, Bescheiden, Bedachtzaam, Krachtig, Spontaan, Zelfverzekerd, Geïnteresseerd in je medemens, Behulpzaam.

Wat doe je graag en wat kan je goed?

Koken, schilderen, sporten, muziek spelen, puzzelen, lezen, wandelen, fietsen, jezelf vermaken, film kijken, toneel spelen, fotograferen, verhalen schrijven, uitgaan.

Wat kan je goed?

Omgaan met beperkingen, organiseren, kritiek ontvangen, kritiek geven, vragen stellen, luisteren, problemen oplossen, leiding accepteren, leiding geven, ja zeggen, nee zeggen, compromissen sluiten, slecht nieuws overbrengen, ideeën ontwikkelen, anderen helpen, een opdracht uitvoeren, opdrachten geven, intuïtie gebruiken, ontspannen, inleven in anderen, gevoelens oppikken, eigen fouten toegeven, anderen aanmoedigen, iets aan anderen overlaten.

Nu heb je jezelf een beetje in kaart gebracht en wordt het tijd om een actieplan op te stellen.

• Welke eerste stap ga je zetten?
• Waar gaat dit plaats vinden?
• Wanneer gaat dit plaats vinden?
• Wat wil je hiermee bereiken?
• Neem je iemand mee?

Plannen uitvoeren om je sociaal netwerk te vergroten en resultaten bijhouden.

Ga na twee weken weer eens zitten, liefst samen met je netwerkcoach en beantwoordt de volgende vragen:

• Welke acties heb je ondernomen?
• Wat waren de bedoelde en onbedoelde effecten van deze actie?
• Wat was je reactie hierop en wat vond je zelf van die reactie?
• Welke actie ga je nu ondernemen?
• Wanneer je geen actie meer gaat ondernemen, waarom dan niet?

Schrijf je successen op en geniet hiervan.

Lees ze ook regelmatig terug. Leer van je fouten want die zal je echt wel maken. Bedenk dan wat je de volgende keer anders gaat doen. Aarzelen en twijfelen mag. Probeer dit na een half jaar te evalueren, liefst weer samen met je netwerkcoach. Waar sta je nu? Is jouw sociale situatie verbeterd?

Een sociogram maken en hiermee aan de slag gaan biedt geen kant en klaar oplossing. Wel helpt het om je persoonlijke wensen te ontdekken, je netwerk in beeld te krijgen en kritisch te bekijken. Je gaat je buurt beter verkennen zodat je hier optimaal gebruik van maakt. Vaak ga je ook talenten en interesses herontdekken. Je bent actief bezig geweest, meer betrokken bij je omgeving. Je hebt plannen gemaakt en van je fouten geleerd. Hopelijk draagt het bij aan je zelfrespect en houd je er één of meerdere sociale contacten aan over.