Waarom Kerstmis niet voor iedereen een feest is

De kerstperiode is voor menigeen dé ultieme feestperiode. Mensen doffen zich op, halen meer eten (dan goed voor ze is) in huis en de woning ademt gezelligheid uit. Dit geldt inderdaad voor het merendeel van de mensen, maar niet voor iedereen. Sommigen durven er niet voor uit te komen, omdat ze dan haast verplicht zijn het uit te leggen en er lijkt een taboe te liggen op geen zin in Kerstmis hebben. Immers, behalve als er iets ernstigs recent heeft plaatsgevonden, moet iedereen het leuk vinden. Misschien is de kerstperiode ook dé periode om zonder oordeel te accepteren en respecteren dat Kerstmis niet voor iedereen een feest is. De meeste mensen zijn rond de kerstperiode bezig met hoe het in huis gezellig te maken. Wat gaat er bijvoorbeeld gegeten en gedronken worden, wie uit te nodigen, wat voor cadeaus te kopen voor onder de boom en wat voor feestkleding trekken we aan. Het is bijna vanzelfsprekend dat iedereen op een eigen manier hiermee bezig is en je ziet eerder vragen als: “Hoe vier jij kerst?” dan “Vier jij kerst?”

Toch is Kerstmis vieren ook weer niet helemaal vanzelfsprekend. Er kunnen verschillende redenen zijn waarom iemand Kerstmis niet viert. Soms is simpelweg accepteren dat niet iedereen het een feestelijke periode vindt, het beste. Respect voor de ander zijn of haar mening is altijd belangrijk, maar zeker in deze periode.

Kerstmis, dé (feestelijke) geboorte

Kerstmis is hét christelijke feest, want met Kerstmis vieren we de geboorte van Jezus Christus. Die tweede kerstdag op de 26ste is iets wat we erbij bedacht hebben, zoals we dit met Pasen en Pinksteren ook doen. Dit heeft vanuit de religie gezien echter geen waarde.

Kerstmis, het ultieme familiefeest

Kerstmis is lange tijd een feest geweest dat met name door het familiegebeuren vormgegeven werd. Voor relatief veel mensen geldt het nog steeds als een typisch familiefeest, maar vanaf de jaren 90 van de 20ste eeuw zie je steeds meer ‘alternatieven’. Alternatief in de zin van de dagen niet specifiek met familie optrekken maar het bijvoorbeeld met vrienden vieren, thuis of buiten de deur. Maar ook juist een vakantie boeken. Dan kan je zelf bepalen of je op je vakantieadres kerst alsnog viert of juist helemaal niet.

Bepalen wat je gaat doen kan je als volwassene natuurlijk altijd, echter voor veel mensen is de druk te groot om uit te leggen dat je het bijvoorbeeld (dit jaar) niet viert of geen zin het familiegebeuren hebt.

Als Kerstmis niet leuk is?

Veruit de meeste mensen vinden de kerstperiode een periode vol gezelligheid en samen tijd doorbrengen. Als je dat zo ervaart, geniet er dan met volle teugen van. Daarnaast is een veel kleinere groep waar de kerstperiode niet staat voor het ultieme ‘samenzijn’. Vreemd genoeg vinden veel mensen uit deze laatste groep het vervelend om te zeggen dat Kerstmis niet dat feestelijke voor hen in zich heeft. Mogelijk is in deze angst om uitleg te moeten geven, een reden dat er niets over gezegd wordt of dat men in stilte Kerstmis aan zich voorbij laat gaan.

Mogelijk breekt de veranderende (multiculturele) wereld, waar lang niet alleen maar christenen in onze directe omgeving leven, het taboe open. Ongetwijfeld blijft Kerstmis een nationale feestdag, maar is het niet vieren van kerst ook iets wat erbij hoort. Om een beeld te geven wat redenen kunnen zijn, enkele voorbeelden die mogelijk inzicht geven.

Stress

De omgeving kan zeggen dat iemand niet moet stressen, want Kerstmis is vrije tijd en dus relaxen. Echter, er zijn mensen die het niet voor elkaar krijgen om zonder stress Kerstmis te vieren en dus laten ze liever het feest maar helemaal aan zich voorbij gaan (want er valt met zoveel stress niet echt veel te genieten).

Stress kan er om allerlei redenen zijn, als er bijvoorbeeld veel rivaliteit in huis is kan de mooiste kleding of het mooiste totaalplaatje al tot stress leiden. Verder zien we veel mensen die voor het diner stress hebben, want komt alles wel goed én op het juiste moment gereed? Of het grote ‘moeten’ levert stress, want voor nogal wat mensen geldt dat als ze iets ‘moeten’ het per definitie stress oplevert.

Feeststemming
Hoewel het mogelijk voor nogal wat mensen ongeloofwaardig klinkt, kan Kerstmis voor een bepaalde groep mensen niet de feeststemming opwekken die nodig is om een gezellig feest te vieren. Het is natuurlijk ook niet hoe de meeste mensen er in zitten en voor veel mensen dus moeilijk voor te stellen.

Het ontbreken van de feeststemming kan komen, omdat iemand een feest niet koppelt aan iets wat van oudsher religieus is. Als een geloof - ieder willekeurig geloof - ver van je staat, kan Kerstmis als feestmoment iets zijn wat volledig aan je voorbij gaat. Maar er kan natuurlijk op deze datum iets ernstigs gebeurd zijn. Zeker zolang iets niet goed verwerkt is, kan dit te pijnlijk zijn en soms blijft het een dusdanig gevoelige plek, dat het feest in zijn geheel niet gevierd (meer) wordt.

Alleen

Een ander aspect, dat nog wel eens over het hoofd wordt gezien, is het gegeven dat er nogal wat mensen echt alleen zijn. Daarmee is niet gezegd dat deze mensen eenzaam zijn, maar het wil – zeker in de kerstperiode – nog wel eens het geval zijn dat er niemand is. Geen directe familieleden hebben, roots hebben in een ander gebied en dus familie op grote afstand, of in zijn geheel geen familie. Als je ergens nog niet lang bent heb je mogelijk ook nog geen vrienden gemaakt, of vrienden maken gaat je per definitie niet gemakkelijk af.

Mensen krijgen het niet altijd gezellig gemaakt in hun eentje en dat kan betekenen dat men het zo ongemerkt als mogelijk aan zich voorbij laat gaan.

Geld

Het niet hebben van geld kan voor mensen een reden zijn om het feest aan zich voorbij te laten gaan. Geen geld om leuke kleding te kopen, lekker eten of een cadeautje. Natuurlijk zegt de omgeving dat dit niet uitmaakt, maar voor degene die het ondergaat vaak wel. Het doet iets met de eigenwaarde en soms levert het – hoe onterecht dan ook – zelfs schaamte op. Er worden smoesjes verzonnen om het feest aan zich voorbij te laten gaan. Het lijkt er op dat we relatief veel mensen het moeilijk te accepteren vinden dat er in een land als Nederland nog armoede voorkomt.

Overigens zijn er in dit kader ook allerlei goede initiatieven in Nederland die zorgen dat mensen wel een feestelijke maaltijd op tafel kunnen zetten en een cadeautje kunnen kopen.

Nep

Er is ook een groep mensen die Kerstmis als een ‘opgeklopt’ feest ziet. We moeten het gezellig hebben, veel blingbling in de omgeving en we eten ons ongans. De meeste mensen spreekt het kerstfeest – in wat voor vorm dan ook – wel aan, maar er is natuurlijk ook een veel kleinere groep mensen die dit juist niet aanspreekt. Ze ervaren het als ‘nep-leuk’ of ‘nep-gezellig’. Een feestje moet je immers kunnen vieren als je er zin in hebt en niet omdat er een belangrijk iemand - volgens een religie – geboren is.

Tot slot

Natuurlijk zijn er altijd mensen die een reden om Kerstmis niet te vieren maar oproepen, omdat het gemakkelijker uitkomt (om wat voor reden dan ook). Er is ook een groep mensen die het echt zo ervaart en het is wel zo correct om deze relatief kleine groep mensen in hun waarde te laten.

Familie of vrienden die als motto hebben dat ze die ene man of vrouw over moeten halen om ook aan te schuiven, zouden dit wellicht eens niet kunnen doen. Meer dan welgemeend je deur open zetten, is wellicht ook tijdens de kerstperiode niet aan de orde. Dat is ook respect tonen.