Carnaval in de Zwitserse stad Luzern

Carnavalstijd zijn de hotels volgeboekt. Appartementen en vakantiehuizen in de regio tellen veel gasten. De stad heeft ruim 76.000 inwoners. Meer dan tienduizend van die (tijdelijke) bewoners zijn in alle vroegte om 5.00 uur present voor de zogenaamde Urknall. Speciale vroege treinen en bussen hebben die enthousiastelingen naar het centrum van de stad gebracht. Het carnaval van Luzern (Fasnacht) kan beginnen. Na de oorverdovende Urknall zetten de blazers hun instrumenten aan de lippen en pakken de trommelaars hun stokken. De hele stad dreunt van het muzikale geweld van alle kanten.

Carnaval of Fasnacht met guugenkorpsen uit hoeken en gaten

Fasnacht is een volksviering die ooit in 1443 begon, daarna herhaaldelijk werd verboden maar nu alweer tientallen jaren traditioneel plaatsvindt. Boven het Vierwoudstedenmeer klinkt een oorverdovende knal (Urknall) en even later springen op de Kapellplatz tientallen hoog opgehangen zakken met confetti open. Een zee van papiersnippers dwarrelt daarna op de hoofden van de duizenden wachtenden in de winterkou van de vroege ochtend. Even later zet het eerste Guugenkorps zijn muziek in. Trompgeluiden schetteren en weerkaatsen tegen de gevels van de oude panden. Het volk wijkt uiteen zodat het korps zijn route kan lopen. In een mum van tijd komen uit de hoofdstraten en alle zijstraten Guugenkorpsen en weten zich steeds weer tussen de menigte door te wringen. Boven de stad hangt een kakofonie van geluiden.

Kleurige kostuums en rare maskers in Zwitserse stad Luzern

Fasnacht in Luzern kent tientallen van die Guugenkorpsen met opzwepende muziek en vooral veel trommelgeweld door slagwerkers met uitgebreide drumstellages. Uit de omgeving zijn ook korpsen naar het stadscentrum gekomen, voor zover ze niet ter plekke meedoen aan het ochtendritueel van het carnaval, dat ook in veel dorpen plaats heeft. De muzikanten dragen kleurige kostuums en hebben, terwijl ze rondlopen, hun hoofden verstopt in de vreemdsoortigste maskers. Bij het musiceren op hoeken en pleinen worden de maskers een kwartier afgelegd totdat het beperkte repertoire de menigte in extase heeft gebracht en de stoet weer verder trekt. Zo gaat dat op de Schmutziger Donnerstag uren door tot aan de eerste optocht die rond half twaalf plaatsvindt.

Strassenkleid en Hudi’s

Het gros van het publiek is verkleed in zogenaamde Strassenkleider. Een Strassenkleid is een soort monnikspij die zowel door mannen als vrouwen, jongens en meisjes wordt gedragen. Het kledingsstuk is gemaakt van een warme stof die geheel is bedekt met vaak glanzende en zeer kleurrijke bovenstof. Bij het meest traditionele Luzernmodel bestaat die bovenstof uit over elkaar vallende horizontale stroken in verschillende kleuren met een voorkeur voor blauwtinten. Een Strassenkleid kan over andere kleding worden gedragen waardoor de Fasnachtvierders goed beschermd zijn tegen de winterkou. Naast Strassenkleider komen allerlei ander outfits voor zoals Walt Disney figuren of sprookjesfiguren en types uit een musical. Een derde categorie verklede carnavalvierders zijn de zogenaamde Hudi’s. Zij zijn verkleed in fantasie-outfit die niet een bepaalde figuur voorstelt. De kleurigheid van al die mensen staat in groot contrast met de vaak sombere wintersfeer van de stad Luzern aan de rand van het immens grote Vierwoudstedenmeer met veel mist.

Kettingzaag

Naast gekostumeerden in Strassenkleid en anderen trekken de meest narrische figuren door het publiek, of staan als standbeelden stil ergens op straat of op een plein. Een surrogaat vuilnisman, compleet met groenbak, veegt eindeloos de confetti bijeen. Een houthakker met een onklaar gemaakte kettingzaag, maar die wel een immense herrie veroorzaakt, lukt het om in looppas door de menigte komen. Ergens staat een bontgekostumeerde, op het bijna ondefinieerbare geluid van een klein cassetterecordertje, te playbacken op een jodelnummer. Een vent met een volledige vogelkooi op zijn rug en takkenbossen op zijn hoofd zigzagt door het publiek over een drukbevolkt plein. Elvis Presley klost met schoenmaat 46 over de beroemde overkapte houten brug die de oever van de oude binnenstad scheidt van de nieuwe stad. De driehoekige houten panelen boven in de nok van het houtwerk, normaal beschilderd met stadsgezichten, zijn vervangen door clowneske taferelen.

Rust langs de Reuss

Steevast elk jaar om half twaalf volgt de eerste optocht van tientallen Guugenkorpsen door de hoofdstraten van de stad. Na de optocht wordt het iets rustiger. Maar dat is van korte duur. En weer trekken de muziekkorpsen door alle straten. De eerste slachtoffers van het vroege uur liggen inmiddels voor Pampus op de schuine helling langs de Reuss die het water van het Vierwoudstedenmeer afvoert. De stad loopt zoetjesaan nog voller omdat om twee uur de grote middagoptocht plaatsvindt. Daarna gaat het festijn door tot laat in de avond.

Monsterkorso

Na enkele dagen van minder activiteiten volgt Güdismontag, een bijna identieke dag als de Schmutziger Donnerstag. De optocht in de middag is nog grootser dan de vorige optochten. De laatste dag van de Fasnacht is vooral de avond een ware happening. In een groot Monsterkorso trekken jaarlijks tegen de honderd Guugenkorpsen voorbij. De stoet duurt gewoonlijk bijna drie uur. En daarna? Alsof ze er niet genoeg van kunnen krijgen trekt een aantal korpsen weer de stad in en musiceert tot ruim na twaalf uur terwijl Aswoensdag reeds is aangevangen. Dit in tegenstelling tot de omliggende dorpen die zich wél aan de sluitingstijd van twaalf uur houden en vaak afsluiten met een heksenverbranding.

Lees verder

• Carnaval in de Zwitserse stad Basel
• Guggenmusik tijdens carnaval in het Zwitserse Luzern
• Grotesken, van Gouden Huis fresco’s tot carnavalsmaskers
• Duizenden tamboers bij het Baselse carnaval