Het belang van straattaal

Straattaal is de taal die door jongeren op straat gesproken wordt, meestal in de grote steden. De taal wordt gesproken door jongeren van diverse culturen als algemene taal. Straattaal is Nederlands met Engels, Turks, Marokkaans-Arabisch, Berbers, Surinaams en Papiamento erdoorheen gemengd. Vaak is er ook een duidelijke invloed van muziek en film merkbaar.

Straattaal is niet universeel

Straattaal heeft in iedere stad veel met elkaar gemeen, maar er zijn ook duidelijke verschillen. Iedere stad heeft zijn eigen woorden en uitdrukkingen. De gezamenlijke taal zorgt voor verbroedering en versterkt de groepsidentiteit. De taal is voortdurend in ontwikkeling, woorden verdwijnen en verschijnen, bovendien veranderen woorden geregeld van betekenis.

Straattaal in Nederland

Straattaal is een soort hedendaags Bargoens. De toegevoegde c.q. veranderde woorden gaan meestal over drugs, seks en criminele zaken. Straattaal is ontwikkeld door jongeren die zich afzetten tegen heersende normen en waarden en in Nederland ook tegen de Nederlandse cultuur. Dit blijkt ook duidelijk uit de hoeveelheid woorden waarmee Nederlanders in de straattaal worden aangeduid. Nederlanders worden patatas genoemd. Dit woord is afkomstig uit Suriname. Nederlands eten veel aardappelen en daarom worden ze daar zo genoemd. In straattaal wordt patatas meestal afgekort tot tatta (soms tata). Nederland wordt dan tattaland. Hiernaast wordt voor de Nederlanders soms het woord blanda of bakra (Surinaams voor Hollander) gebruikt, wat allebei blanke betekent. Nederland kan ook worden aangeduid als balanda.

Geld is belangrijk

In deze jongerenwereld is geld zeer belangrijk. Gesprekken gaan vaak over het wel of niet hebben van geld en manieren om hier aan te komen. Wanneer er in straattaal over geld wordt gesproken, gaat het over doekoe (meest gebruikt), floes, scrilla, bread, donnies of do. Zonder geld ben je skeer of doekoeloos. Verder worden er soms bepaalde woorden voor een hoeveelheid geld gebruikt:

• € 1,= is een euri
• € 5,= is lotto
• €10,= is doni
• €50,= is bankoe
• €100,= is barkie
• €1000,= is doezoe

Drugs en straattaal

Ook drugs kent heel veel verschillende benamingen in straattaal, wat het belang hiervan voor de straattaalgebruikers illustreert.
Zo bestaan er voor wiet de volgende woorden: motta, method, dagga, weerie, chronic, bakkeluloe, chaiba, herb, pita, shibby, tjaiba.
Een joint is een pit, toektoek, soekkoe, djonko, blunt, tjaper, jonko, kush of een bakoe.
XTC wordt blijkbaar echt als snoepgoed gezien met benamingen zoals smarties, tjoemers. O’tje en snackie/sneckie.

Straattaal en criminaliteit

Blijkbaar wordt er in straattaal veel gesproken over politie, want de bijnamen hiervan zijn talrijk en ze komen overal vandaan. Sommige zijn bijzonder innovatief, denk bijvoorbeeld aan ibahas (Arabisch voor insekten) en blauwe kippen. Verder chibatta (hoofdzakelijk Groningen), scotoe, popo, Five’O, smetta’s, justitie, penetrant, jakes, balizie, babylon, jakkeros, offie en coppes.

Diefstallen plegen (torries leggen) wordt ook wel straffe, djaffen, nakken, brakki, rippen, tjallen, chappen genoemd en de buit is dan genakt (gestolen).

Er is onderling ook wel eens sprake van geweld. Je kan beter de andere kant oplopen wanneer je dingen hoort als:

• Ik boek je.
• Ik ga je hoeken/nacken/batten/bossen.
• Ptoke luku pala (Wil je een klap voor je kop)?
• Ik ga je klepperen.
• Wil je smack /fittie?

Straattaal is erg onderhevig aan verandering, dus misschien zijn deze woorden morgen alweer vervangen door andere. Straattaal kan je niet leren van internet, dat leer je alleen op straat, door veel met andere jongeren om te gaan en erbij te horen.

Sommige straattaalwoorden die wat langer blijven hangen, zullen misschien uiteindelijk in de Dikke van Dale terecht komen zoals dat ook is gebeurd met enkele woorden uit het Bargoens. De term straattaal hebben de jongeren overigens niet zelf verzonnen, maar overgenomen van taalkundige René Appel die in 1997 deze naam gaf aan de taal die jongeren op straat spreken.

Chillen

Chillen komt oorspronkelijk uit de straattaal, maar dit woord heeft zich inmiddels in de Dikke van Dale gesetteld. Het wil zoiets zeggen als ontspannen, relaxen. Een nietszeggend woord wat van alles kan betekenen, want wat ga je doen wanneer je even gaat chillen? Dit kan betekenen dat je even gaat kletsen met vrienden, even gaat roken of misschien ga je muziek luisteren, een warm bad nemen, buiten rondhangen, breezertje pakken, fietsen, terrasje, chips eten. Nietszeggend dus dat woord chillen en een makkelijke kapstok voor jongeren om hun activiteiten aan op te hangen wanneer hun ouders vragen wat ze zijn gaan doen. Gewoon, chillen.