Seksuele identiteit, genderidentiteit en seksuele geaardheid

In hoeverre zijn de gedragingen en communicatieve handelingen het gevolg van biologische verschillen? Sommige wetenschappers zijn van mening dat bepaalde aspecten van de menselijke biologie, variërend van hormonen en chromosomen tot hersengrootte en genetica, verantwoordelijk zijn voor de aangeboren verschillen in gedrag tussen mannen en vrouwen. Sociologen daarentegen zijn hier niet van overtuigd en beweren dat elke cultuur bepaalde seksuele normen heeft welke sterk variëren ten opzichte van elkaar. Seksualiteit staat symbool voor een socialen, culturele en persoonlijke mening, vooral in de meer ontwikkelde landen hebben er de afgelopen veertig jaar heel wat veranderingen plaats gevonden omtrent de maatschappelijke houding tegenover seksualiteit, genderidentiteit, genderdiversiteit en seksuele geaardheid.

Sekse vs gender

De termen sekse en gender lijken misschien heel vergelijkbaar en worden in onze westerse cultuur dan ook vaak verwisseld met elkaar, maar in werkelijkheid gaat het over twee totaal verschillende termen. Sekse is louter biologisch en wordt bepaald door fysieke kenmerken waaronder geslachtshormonen, geslachtsklieren, interne reproductieve structuren en uitwendige geslachtsorganen. Zodra een individu ter wereld komt wordt het geïdentificeerd als mannelijk of vrouwelijk. Gender daarentegen is heel wat complexer. Deze omvat niet enkel de fysieke kenmerken maar ook de interactie tussen deze kenmerken, het persoonlijk gevoel bij de identificatie zijnde man of vrouw en hoe het individu zicht uit naar de buitenwereld.

Seksuele identiteit

Seksuele identiteit betreft de het comfort en de mate van aanvaarding dat het individu ervaart bij het biologisch geslacht dat bij de geboorte wordt bepaald. Deze identiteit zal zich ontwikkelen tijdens de pubertijd en nog sterker worden naarmate de tiener seksuele aantrekkingskracht zal gewaar worden. Nieuwsgierigheid naar seks is een normaal onderdeel van de menselijke ontwikkeling. Sommige tieners zullen gedurende deze periode van ontwikkeling hun seksuele geaardheid in vraag stellen wat kan leiden tot een coming out naar vrienden en familie toe. Dit kan op zijn beurt jammer genoeg leiden tot afwijzing, gevoelens van isolatie en depressie.

Genderidentiteit

Voor de meeste mensen is zijn of haar genderidentiteit gelijk aan zijn of haar biologisch bepaald geslacht. Tijdens socialisatieproces worden kinderen geleerd wat er van hen wordt verwacht en geaccepteerd als jongen of meisje vrijwel vanaf de geboorte. Vanaf het derde levensjaar zullen de meeste kinderen reeds gedrag vertonen dat typerend is voor hun geslacht maar dit is echter niet altijd het geval. Kinderen kunnen zich reeds op vrij jonge leeftijd bewust worden met welk gender ze willen worden geïdentificeerd. Voor die kinderen waarvan deze bewustwording aansluit bij de maatschappelijke verwachtingen van dit gender zullen er geen vragen worden gesteld.

Hoewel genderdiversiteit reeds uitbundig gedocumenteerd werd binnen bepaalde culturen en er reeds bewijs werd geleverd dat dit doorheen de geschiedenis reeds aan de orde was, is het nog steeds niet gemakkelijk voor die personen die niet passen in dat plaatje wat door de maatschappij als normaal wordt beschouwd. Personen die zich identificeren met een verschillend gender dan hun effectieve biologische sekse kunnen tegenwoordig beslissen om een geslachtsverandering te ondergaan zodat hun genderidentiteit overeenkomt met het feitelijke geslacht. Deze verandering kan zeer oppervlakkig gebeuren door bepaalde kapsels, gedragingen of kledingkeuze maar kan ook permanent zijn door middel van hormoontherapie of een geslachtsoperatie.

Seksuele geaardheid

Vermits seksuele identiteit verwijst naar de mate van comfort van een individu met zijn of haar eigen biologische geslacht richt seksuele geaardheid zich op het biologische geslacht waartoe een individu zich seksueel aangetrokken voelt. Er bestaan drie mogelijkheden die onder de classificatie van seksuele geaardheid vallen namelijk heteroseksueel, biseksueel, en homoseksueel. Heteroseksuelen voelen zich aangetrokken tot personen van het andere biologische geslacht, homoseksuelen tot die van hetzelfde biologische geslacht en biseksuelen voelen zich aangetrokken tot beiden.

Volgens onderzoekers wordt seksuele geaardheid beïnvloed door biologische, genetische of hormonale factoren tijdens de verschillende stadia van ontwikkeling. Vanuit een sociaal en cultureel standpunt wordt seksuele geaardheid geassocieerd met de omgeving waarin iemand is opgegroeid. Hierbij wordt niet enkel rekening gehouden met het sociale en culturele aspect, maar spelen religieuze en politieke invloeden ook een heel belangrijke rol.

Culturele implicaties en verschillen

Een cultuur bepaalt in grote mate welke gedragingen aanvaardbaar zijn voor mannen en vrouwen, alsook welke gedragingen verwacht worden van mannen en vrouwen. Genderidentiteit en cultuur zijn nauw verbonden met elkaar daar deze een grote impact heeft op het dagelijkse leven thuis maar ook op de werkvloed en binnen een gemeenschap. Er zijn wel heel wat verschillen hier omtrent naargelang de cultuur. Sommige culturen hanteren een arbeidsverdeling die bepaalt welke banen geschikt zijn voor mannen en welke voor vrouwen terwijl in andere culturen vrouwen neigen naar het hebben van minder autonomie, minder middelen en een beperkter vermogen tot besluitvorming.

Doorheen de geschiedenis zijn er heel wat verwijzingen naar seksuele geaardheid maar desondanks worden homoseksuele relaties niet altijd geaccepteerd door verschillende culturen. In vele gevallen worden individuen met een andere seksuele geaardheid gediscrimineerd of gestraft. Deze materie wordt vandaag de dag nog steeds als controversieel beschouwd hoewel de houding van mensen uit meer ontwikkelde landen over de hele wereld wel is verbeterd.

Voorbeelden van culturele verschillen

Eén van deze controversiële aspecten is de discussie over homoseksualiteit dat een persoonlijke keuze zou zijn of een natuurlijk voorkomend verschil is. In sommige landen wordt aangenomen dat een gebrek aan beschikbare vrouwen een belangrijke reden is waarom mannen een relaties aangaan met iemand van hetzelfde geslacht. Bijvoorbeeld, sommige culturen houden jonge vrouwen in afzondering tot ze de leeftijd hebben bereikt waarop ze uitgehuwelijkt kunnen worden. Relaties tussen mannen van hetzelfde geslacht wordt hier gezien als voorbereiding op de rol van echtgenoot. Eenmaal getrouwd wordt dit gedrag niet langer aanvaard.

Een ander probleem heeft betrekking op de aanname van de mannelijke superioriteit die vele culturen portretteren. Mannen worden verwacht mannelijk te zijn en vrouwen vrouwelijk. Mannen die minder mannelijk zijn worden ook beschouwd als minder man terwijl vrouwen met mannelijke eigenschappen gezien worden als vrouwen die een bepaalde rol in de maatschappij willen innemen. Beide gevallen worden heel negatief onthaald.