Tehilliem: Psalm 31 - een Joodse uitleg

Psalm 31 is door David geschreven terwijl hij op de vlucht was voor Saul en geheel vertrouwde op HaShem. Psalm 31 leert ons dat we alleen op G'd moeten vertrouwen. We moeten ons leven niet door angst laten leiden, slechts door de vrees voor G'd die ons oneindig veel liefde ervoor teruggeeft. Tehilliem worden ook anno 2024 door Joodse mensen collectief en individueel gereciteerd, omdat het verlangen ontstaat om G-d te prijzen en te danken; of als alternatief, in tijden van crisis en nood, als een vorm van smeekbede, en zelfs als een plek om spijt te betuigen over zonde.

• Tekst Psalm 31
• Hebreeuwse tekst Psalm 31 - תהילים לא
• Luister naar Psalm 31
• Toelichting op Psalm 31 van Rabbi Yitzchok Rubin
• Commentaar van Rashi op Psalm 31
• Psalm 1 tot en met 92

Tekst Psalm 31

Bij U, Eeuwige schuil ik, maak mij nooit te schande. Bevrijd mij en doe mij recht, hoor mij, haast u mij te helpen, wees voor mij een rots, een toevlucht, een vesting die nog redding biedt. U bent mijn rost, mijn vesting, u zult mijn gids zijn, mij leiden, tot eer van uw naam, mij losmaken uit het net dat voor mij is gespannen, u bent mijn toevlucht.
…..
…..
Bij allen die mij belagen wek ik de lachlust, bij mijn buren nog het meest. Wie mij kennen zijn verbijsterd, wie mij zien aankomen op straat wenden zich af en ontvluchten mij. Vergeten ben ik als een dode, weg uit het hart, afgedankt als gebroken aardewerk. Ik hoor de mensen over mij fluisteren, van alle kanten dreigt gevaar. Ze steken de hoofden bijeen en smeden plannen om mij te doden.
…..
…..
Getrouwen van de Eeuwige, heb Hem lief. De Eeuwige behoedt de standvastigen, voorgoed rekent hij af met de hoogmoedigen. Allen die uw hoop vestigt op de Eeuwige: wees sterk en houd moed.

Hebreeuwse tekst Psalm 31 - תהילים לא

א לַמְנַצֵּחַ מִזְמוֹר לְדָוִד. ב בְּךָ-יְהוָה חָסִיתִי אַל-אֵבוֹשָׁה לְעוֹלָם בְּצִדְקָתְךָ פַלְּטֵנִי. ג הַטֵּה אֵלַי אָזְנְךָ מְהֵרָה הַצִּילֵנִיהֱיֵה לִי לְצוּר-מָעוֹז לְבֵית מְצוּדוֹת לְהוֹשִׁיעֵנִי. ד כִּי-סַלְעִי וּמְצוּדָתִי אָתָּה וּלְמַעַן שִׁמְךָ תַּנְחֵנִי וּתְנַהֲלֵנִי. ה תּוֹצִיאֵנִי מֵרֶשֶׁת זוּ טָמְנוּ לִי כִּי-אַתָּה מָעוּזִּי. ו בְּיָדְךָ אַפְקִיד רוּחִי פָּדִיתָ אוֹתִי יְהוָה אֵל אֱמֶת. ז שָׂנֵאתִי הַשֹּׁמְרִים הַבְלֵי-שָׁוְא וַאֲנִי אֶל-יְהוָה בָּטָחְתִּי. ח אָגִילָה וְאֶשְׂמְחָה בְּחַסְדֶּךָאֲשֶׁר רָאִיתָ אֶת-עָנְיִי יָדַעְתָּ בְּצָרוֹת נַפְשִׁי. ט וְלֹא הִסְגַּרְתַּנִי בְּיַד-אוֹיֵב הֶעֱמַדְתָּ בַמֶּרְחָב רַגְלָי. י חָנֵּנִי יְהוָה כִּי צַר-לִיעָשְׁשָׁה בְכַעַס עֵינִי נַפְשִׁי וּבִטְנִי. יא כִּי כָלוּ בְיָגוֹן חַיַּי וּשְׁנוֹתַי בַּאֲנָחָהכָּשַׁל בַּעֲו‍ֹנִי כֹחִי וַעֲצָמַי עָשֵׁשׁוּ. יב מִכָּל-צֹרְרַי הָיִיתִי חֶרְפָּה וְלִשְׁכֵנַי מְאֹד וּפַחַד לִמְיֻדָּעָירֹאַי בַּחוּץ נָדְדוּ מִמֶּנִּי. יג נִשְׁכַּחְתִּי כְּמֵת מִלֵּב הָיִיתִי כִּכְלִי אֹבֵד. יד כִּי שָׁמַעְתִּי דִּבַּת רַבִּים מָגוֹר מִסָּבִיבבְּהִוָּסְדָם יַחַד עָלַי לָקַחַת נַפְשִׁי זָמָמוּ. טו וַאֲנִי עָלֶיךָ בָטַחְתִּי יְהוָה אָמַרְתִּי אֱלֹהַי אָתָּה. טז בְּיָדְךָ עִתֹּתָי הַצִּילֵנִי מִיַּד-אוֹיְבַי וּמֵרֹדְפָי. יז הָאִירָה פָנֶיךָ עַל-עַבְדֶּךָ הוֹשִׁיעֵנִי בְחַסְדֶּךָ. יח יְהוָה אַל-אֵבוֹשָׁה כִּי קְרָאתִיךָ יֵבֹשׁוּ רְשָׁעִים יִדְּמוּ לִשְׁאוֹל. יט תֵּאָלַמְנָה שִׂפְתֵי-שָׁקֶר הַדֹּבְרוֹת עַל-צַדִּיק עָתָק בְּגַאֲוָה וָבוּז. כ מָה רַב-טוּבְךָ אֲשֶׁר-צָפַנְתָּ לִּירֵאֶיךָפָּעַלְתָּ לַחֹסִים בָּךְ נֶגֶד בְּנֵי אָדָם. כא תַּסְתִּירֵם בְּסֵתֶר פָּנֶיךָ מֵרֻכְסֵי-אִישׁתִּצְפְּנֵם בְּסֻכָּה מֵרִיב לְשֹׁנוֹת. כב בָּרוּךְ יְהוָה כִּי הִפְלִיא חַסְדּוֹ לִי בְּעִיר מָצוֹר. כג וַאֲנִי אָמַרְתִּי בְחָפְזִי נִגְרַזְתִּי מִנֶּגֶד עֵינֶיךָאָכֵן שָׁמַעְתָּ קוֹל תַּחֲנוּנַי בְּשַׁוְּעִי אֵלֶיךָ. כד אֶהֱבוּ אֶת-יְהוָה כָּל-חֲסִידָיואֱמוּנִים נֹצֵר יְהוָה וּמְשַׁלֵּם עַל-יֶתֶר עֹשֵׂה גַאֲוָה. כה חִזְקוּ וְיַאֲמֵץ לְבַבְכֶם כָּל-הַמְיַחֲלִים לַיהוָה.

Luister naar Psalm 31

Luister naar Psalm 31 in het Hebreeuws.

Toelichting op Psalm 31 van Rabbi Yitzchok Rubin

levensbedreigend
De dreigingen waarmee Koning David geconfronteerd werd waren levensbedreigend. Keer op keer wendt hij zich tot G'd en smeekt om redding. Hoe komt het dat David zo bang is terwijl hij zoveel vertrouwen heeft in G'd. Hoewel hij G'd vertrouwt voelt hij angst en dit leidt tot gebed. Hij weet dat hij niet bang hoeft te zijn, maar hij is slechts een mens.

rationeel
David voelt schaamte, maar toch is de angst aanwezig. Hij weet dat G'd luistert en alleen dat idee al geeft David hoop. Rationeel gezien weet hij dat HaShem de enige veilige plek is, maar mensen handelen niet altijd rationeel. Daarom wil David dat God hem leidt om dichter tot Hem te komen.

kracht
David maakt zich constant zorgen. En nu zijn wanhoop zo groot is hoopt hij dat G'd naar zijn stem luistert die zegt: 'U bent mijn kracht.'

bevrijding
De grootste bevrijding kan gevonden worden in de uiterste waarheid, die werkelijkheid is haShem. Als we ons daar aan toewijden zijn we veilig. G'd alleen ziet ons lijden. Alleen Hij weet dat in onze ziel omgaat.

vijand
De externe en interne vijand heeft slechts macht over ons als we niet aan U overgeven. Ons leven raakt verbitterd als we ons losmaken van G'd. Door G'd te zoeken en onze hoop op Hem te vestigen houden we moed.

Commentaar van Rashi op Psalm 31

Per vers het commentaar van Rashi, de Joodse Bijbelcommentator die leefde van 1040-1105. Rashi wordt beschouwd als de leraar van de leraren. Door alle traditionele Joden wordt Rashi als autoriteit op het gebied van de Joodse Bijbel en de Talmoed beschouwd. Vandaar dat het belangrijk is om zijn commentaar op de Psalmen weer te geven. Rashi gebruikt nieuw Hebreeuws aangevuld met Oud Franse woorden. Zijn taalgebruik is soms wat orakelachtig kort. Voor nadere verklaring is het verstandig een orthodox Joodse rabbijn te raadplegen.

Vers 3
Neig Uw oor naar mij, red mij snel; wees een rots van kracht voor mij, een bolwerk om mij te redden.

een bolwerk: Pleysiz in Oud-Frans, een fort.

Vers 4
Want U bent mijn rots en mijn bolwerk, en terwille van Uw naam zult U mij leiden en tot gids dienen.

zult U mij leiden: Hebreeuws תנחני, mene moi in het Frans, leid mij, zoals (in Exodus 32: 34): "ga het volk leiden (נחה)."

Vers 6
In Uw hand vertrouw ik mijn geest toe; U hebt mij verlost, o Heer, G'd van de waarheid.

vertrouw ik: Hebreeuws אפקיד, komondere in het Oud Frans, zal ik toevertrouwen. Ik vertrouw altijd mijn geest toe omdat U me verlost hebt van problemen.

Vers 7
Ik haatte diegenen die op waardeloze ijdelheden wachten, maar ik hoopte op de Heer.

diegenen die op waardeloze ijdelheden wachten: Die wachten op de redding van heidense goden.

Vers 9
En U hebt mij niet in handen van een vijand overgeleverd; U hebt mijn voeten op een brede plaats geplaatst.

mij overgeleverd: Hebreeuws הסגרתני, livras moi in het Frans, maar Menachem (p. 125) associeerde het als een uitdrukking van afsluiting, en evenzo elke uitdrukking van סגר.

Vers 10
Wees mij genadig, o Heer, want ik ben in nood; mijn oog is gedimd van woede, mijn ziel en mijn buik.

is gedimd: Hebreeuws עששה, een uitdrukking van een lantaarn, עששית. Als een persoon glas voor zijn ogen zet om iets aan de andere kant van het glas te zien, is het uiterlijk (van dat ding) onduidelijk.

Vers 11
Want mijn leven wordt doorgebracht in verdriet en mijn jaren in zuchten; mijn kracht is mislukt vanwege mijn ongerechtigheid en mijn botten zijn in verval geraakt.

en mijn botten zijn in verval geraakt: Hebreeuws עששו, een uitdrukking van verval, alsof een mot (עש) hen had opgegeten.

Vers 12
Van al mijn kwelgeesten ben ik een verwijt geworden - en zeer tot mijn buren - en schrik voor mijn kennissen; zij die mij buiten zien, ontwijken mij.

Van al mijn kwelgeesten: Van al mijn kwelgeesten [niet vanwege mijn kwelgeesten].

ben ik een verwijt geworden: Hebreeuws חרפה, een verwijt.

tot mijn buren: Ik ben een verwijt.

en schrik voor mijn kennissen: Een mes connaissances in het Frans, naar mijn kennissen. Ze zijn bang voor wat er met me gebeurt.

Vers 13
Ik was vergeten als een dode, uit het hart; Ik was als een verloren gebruiksvoorwerp.

als een verloren gebruiksvoorwerp: Dat is bezig verdwaald te raken. Elke uitdrukking van אבדה, verlies, verwijst niet naar de eigenaar van het verloren artikel, die zegt dat hij het verloren heeft, maar dat het verloren artikel van hem verloren is, zoals wordt gezegd (in Deuteronomium 22:3): “wat zal zijn van hem verloren ”; (in Ezechiël 34: 4), "de verlorene die u niet zocht."

Vers 14
Want ik hoorde de roddel van velen, verschrikking van alle kanten wanneer zij samen raad tegen mij vragen; ze smeedden plannen mijn ziel te nemen.

de roddel van velen: Hebreeuws דבת, de raad van velen. דבת is een uitdrukking van (Hooglied 7:10): "de lippen van de slapende laten spreken (דבב)." Evenzo roddelt elke דבת in de Schrift, parlediek in het Oud-Frans (dus Genesis 37:2, Numeri 14:36, Ezechiël 36:3).

verschrikking van alle kanten: dat ze me bang en angstig maken.

wanneer zij samen raad tegen mij vragen: Hebreeuws בהוסדם, wanneer zij raad vragen.

ze smeedden plannen: Hebr. זממו, een uitdrukking van gedachte.

Vers 16
Mijn tijden liggen in Uw handen; red me uit de handen van mijn vijanden en van mijn achtervolgers.

Mijn tijden liggen in Uw handen: De tijden die voorbijgaan aan mij zijn door Uw bevelen en door Uw besluiten.

Vers 18
O Heer, laat mij niet beschaamd worden omdat ik U riep; laat de goddelozen beschaamd worden, laat hen zwijgen tot het graf.

laat mij niet beschaamd worden omdat ik U riep: Omdat ik U riep, is het niet gepast dat ik beschaamd word.

laat hen zwijgen tot het graf: Hebreeuws ידמו, laat hen het zwijgen opleggen en dom worden gemaakt om te sterven.

Vers 19
Laat liegende lippen stom worden, zij die valselijk tegen een rechtvaardig man spreken, met hooghartigheid en minachting.

die valselijk tegen een rechtvaardig man spreken: Die tegen Saul over mij zeggen: "David wil u schaden."

valselijk: Hebreeuws עתק, onwaarheid, iets ongegrond, zoals (Genesis 12:8): "En hij verhuisde (ויעתק) daar vandaan" [d.w.z. iets verwijderd van de waarheid]. Dunash (pp. 17f) interpreteerde het echter als een uitdrukking van iets groots en sterks, zoals (in Job 21:7): "word sterk (עתקו) en krachtig rijk"; (Spreuken 8:18), "krachtige (עתק) rijkdom"; (Jesaja 23:18), "en voor statige (עתקו) kleding."

Vers 20
Hoe groot is Uw goedheid die U hebt weggelegd voor degenen die U vrezen, dat U hebt gewerkt voor degenen die hun toevlucht zoeken tot U, in de aanwezigheid van de mensenzonen!

Hoe groot is Uw goedheid: Ik wist dat zij die bang zijn voor U een goede beloning hebben in de komende wereld, niettemin in deze wereld, omdat de goddelozen hen omringen, ik bid voor hen dat U hen verbergt in het geheim van Uw gelaat.

Vers 21
U zult ze verbergen in het geheim van Uw gelaat, voor groepen mannen; bescherm hen in een schuilplaats tegen de strijd van tongen.

voor groepen mannen: Hebreeuws מרכסי, uit de groepen van slechte mannen die zich groeperen om hen te schaden.

Vers 22
Gezegend is de Heer, want Hij is wonderlijk aardig voor mij geweest in een belegerde stad.

want Hij is wonderlijk aardig voor mij geweest in een belegerde stad: In Keilah, toen Saul over mij zei (I Samuël 23:7): "want hij is ingesloten door een stad binnen te komen met deuren en tralies."

Vers 23
Maar ik zei in mijn haast: "Ik ben afgesneden van voor Uw ogen", maar U hoorde de stem van mijn smeekbeden toen ik het tot U uitschreeuwde.

Maar ik zei in mijn haast: Toen ik Keilah verliet en naar de woestijn van Maon kwam, haastte ik me om te vertrekken omdat Saul en zijn mannen mij en mijn mannen omsingelden om ons te grijpen.

ik zei: in mijn hart.

Ik ben afgesneden: Hebreeuws נגרזתי, ik ben afgesneden, een uitdrukking van een bijl (גרזן) die de boom snijdt. Vanwege het snijden (גרזתו), wordt het גרזן genoemd, een bijl. Dit is hoe Dunash het uitlegde (p. 57). (Menachem definieerde het echter als נגרשתי, ik heb verdreven, maar het heeft geen parallel in de Tora (p. 59).

Vers 24
Heb de Heer lief, al Zijn vrome mensen. De Heer bewaakt degenen die [in Hem] geloven en Hij betaalt met een boog die hem werkt met hooghartigheid.

De Heer bewaakt degenen die geloven: in Zijn redding en vertrouw op Hem.

met een boog: Hebreeuws יתר (met maat voor maat en met nauwkeurigheid, zoals een pijl op een boogpees. Niet in alle edities.) Of, יתר kan worden geïnterpreteerd als een touw voor een touw, een lijn voor een lijn. Een andere interpretatie: יתר is een uitdrukking van hooghartigheid, zoals (in Jesaja 15:7): "Vanwege de hooghartigheid (יתרה) waarmee zij handelden."

Vers 25
Versterk uzelf en Hij zal uw hart moed geven, allen die op de Heer hopen.

Versterk uzelf en Hij zal uw hart moed geven: zoals je ziet dat Hij voor mij deed, om mij te redden omdat ik op Hem hoopte.

Psalm 1 tot en met 92

Wilt u meer Psalmen lezen met een Joodse uitleg? Ga naar: Psalmen 1 tot en met 92.