Quick scan voor in het pastoraat en geestelijke verzorging

De houding van de pastor of geestelijk verzorger hangt af van wat er met een pastorant aan de hand is. Een Quick scan als diagnostisch hulpmiddel geeft de pastor een handvat om zijn grondhouding snel en eenvoudig af te stemmen op de vraagstelling van de pastorant. In het pastoraat is het niet gebruikelijk om met een vragenlijst te werken. Meestal worden voorbeelden uit de Bijbel toegepast. Maar het verdient aanbeveling om als pastor meer aan diagnostiek te doen.

Afstemmen

Het afstemmen op de ander gaat niet altijd vanzelf. Er is aanleg en ook best wel wat ervaring voor nodig. Toch heeft ieder mens het als een soort intuïtief weten in zich. Onze intuïtie helpt ons een eind op weg. We willen als mensen meestal de ander wel helpen. Toch is het handig als we een ´instrument´ tot onze beschikking hebben die snel inzichtelijk maakt hoe je als pastor het beste present kunt zijn.

Quick Scan en diagnostiek

In een Nederlandse pastorale situatie wordt eigenlijk nooit gebruik gemaakt van een uitgebreide diagnostiek. Dat komt meer in een therapeutische setting voor. Echter deze therapeutische context ontbreekt in Nederland helaas. Pastoraat is in ons land meer incidenteel. Dit heeft voor en nadelen. Het voordeel is dat op deze manier een het pastoraat nog ´gratis´ element bevat. In een meer therapeutische context moeten pastorale gesprekken al snel betaald worden.

Vier functies pastoraat en geestelijke verzorging

In de meeste handboeken over pastoraat komt de volgende vierslag vaak voor:

• Helen
• bijstaan
• begeleiden
• verzoenen

Deze vier functies van maken het mogelijk om een ´Quick scan uit te voeren van een levensbeschouwelijk gesprek.

Helen

In deze situatie heeft de pastorant iets schokkends meegemaakt. Er is iets ´gebroken´. Deze beginsituatie vraagt om een specifieke grondhouding van de pastor. Deze grondhouding wordt gekenmerkt door openheid en kwetsbaarheid. De pastor heeft empathie met zijn gesprekspartner. Vanuit deze houding brengt de pastoor een tegenbeweging op gang door te spreken ober het heil in Jezus Christus.

Bijstaan

Hierin gaat het om een houding van langdurig begeleiden en ondersteunen. Hierin neemt de pastor een grondhouding aan waarbij hij voorkomt dat de ander wegzakt in zijn of haar verdriet. De pastor gaat samen met de ander op zoek naar een ervaring of een doel die het leven de moeite waard maken. Bijstaan vraagt om korte regelmatige bezoeken.

Begeleiden

Begeleiden doet een pastor bij iemand die een belangrijke keuze moet maken. Hierbij heeft de ander raad en daad nodig. De pastor treed op als een soort coach en staat aan de zijlijn en helpt de ander eigen antwoorden te zoeken. De pastor dwingt niet maar fungeert als richtingaanwijzer naar de verschillende mogelijkheden.

Verzoenen

In relaties komt het voor dat mensen in onenigheid met elkaar leven maar ook met God. De pastor neemt hier de positie in als een tussenpersoon die verzoening aanreikt. Dit kan door te wijzen op het heil in Jezus Christus maar het kan ook een verzoeningsgebaar zijn in de vorm van een gebed of een dienst. De pastor kan ook vragen of de ander zijn ´verhaal´ wil ´biechten