Angst en allergie in het kerkelijk pastoraat

Mensen in het pastoraat kunnen een onverklaarbare angst of allergie hebben voor sommige mensen in hun gemeente. Soms zijn ze zo angstig of allergisch voor iemand dat ze liever niet meer naar de kerk gaan. Als pastor een keer in de spiegel kijken kan helpen. In de meeste gevallen worden de mensen met dit soort angsten niet goed of te weinig begrepen. Ze moeten zich vaak aan allerlei regels houden om te voldoen aan de normen en waarden die de kerk voorschrijft. Het is heilzaam om te weten hoe je met dat soort mensen om kunt gaan zodat zij zich ook prettiger voelen.

Klassieke angst in het pastoraat

De klassieke angst is die voor dominante personen. Bij allergie gaat het om een soortgelijk verschijnsel bij andere personen. Voor dominante personen loop je liever een eindje om en bij irritante mensen ga je zonder dat je het weet van je afbijten.

Polaire structuren in het pastoraat

Smit geeft aan dat hij de indeling van Zijlstra heel nuttig vindt. Zijlstra onderscheidt vier persoonlijkheidstypes die twee aan twee met elkaar samenhangen en tevens elkaar tegenpool kunnen zijn:

• Afhankelijke persoon contra de onafhankelijke persoon
• Vrije persoonlijkheid contra de structureerde persoon
• De types die polair met elkaar verbonden zijn, zijn bang voor hun tegenpool. De onafhankelijke is bang voor de afhankelijke en andersom.
• Het vrije type is bang voor het ordelijke type en omgekeerd.

Onder water

Maar volgens Zijlstra draagt iedereen zijn eigen tegenpool in zichzelf mee. Die zit namelijk ‘onder water’. Als je bijvoorbeeld onder druk komt te staan komt die tegenpool plotseling ‘boven water’. De afhankelijke wordt onafhankelijk en omgekeerd.

Vrienden worden met de tegenpool

Wanneer een pastor zijn eigen verborgen tegenpool ontdekt is het voor hem of haar eenvoudiger om met die voor ‘moeilijke’ andere mensen in contact te komen. Smit noemt die andere ‘moeilijke’ mensen ‘ridders te paard’. Mensen die hoogverheven boven iedereen uit willen steken. Door het eigen maken van deze houding komen mensen van hun ‘paard’ af en gaan ze samen met de pastor lopend verder.

Allergie en cognitie in het kerkelijk pastoraat

Door het kennen van allergie ontstaan er nieuwe uitdagingen. Als je afhankelijk bent, ben je vaak allergisch voor onafhankelijke. De allergie is de uitdaging om te groeien in de richting die door de allergie gewezen wordt. Het kennen van je eigen kernkwaliteiten helpt je om je eigen valkuil te kennen. De valkuil is echter dat waar je goed in bent al te ‘vast zet’. Je kernkwaliteit verliest zijn souplesse en wordt en starre houding. Valkuilen en allergieën helpen dus om te groeien. Wanneer je zelf bewust bent van je eigen groei en ontwikkeling heeft dat echter ook nadelen. De allergie kan wederzijds ontstaan tussen twee personen die in gesprek met elkaar zijn of een relatie met elkaar hebben. Het is voor diegene die bewust is van zijn ontwikkeling moeilijker te accepteren dan voor de persoon die minder ontwikkeld is en, zich niet bewust is van het feit dat hij of zij niet cognitief ontwikkeld is.

Toerusting

Mensen die in het pastoraat werkzaam zijn hebben een complex werk. De hele persoonlijkheid is in het geding. Dit vraagt om voortdurende scholing, training en toerusting. In dit groeiproces is het steeds op zichzelf reflecteren en onderkennen van eigen zwakke en sterke punten. Het is een leven lang leren.