De krakeling als symbool van leven en dood

De krakeling is een bijzonder koekje. Door de vorm herinnert het aan leven en dood, maar ook aan een nieuw begin. Het eten van krakelingen is nog steeds gebruikelijk bij begrafenissen in het noorden van Europa. Maar waarom speelt de krakeling zo'n grote rol in het leven en de dood?

De achtvorm van de krakeling

De achtvorm van de krakeling verwijst naar een heel nieuw begin. Op de achtste dag – de eerste dag van de week is Jezus na zijn sterven opgestaan, zo luidt het verhaal. Na de dood was er een nieuw begin van leven. De doorgetrokken acht zoals de krakeling er uit ziet wordt ook wel lemniscaat genoemd. Dit symbool verwijst naar een cyclus van leven en dood en leven dat doorgaat als een vloeiende en doorlopende overgang.

Overledenen herdenken: Allerheiligen en Allerzielen

In november worden in heel veel kerken de overledenen herdacht. Katholieken doen dat op 1 en 2 november tijdens Allerheiligen en Allerzielen. In veel protestantse kerken worden de doden in de laatste zondag van het kerkelijk jaar (de zondag voor Advent) herinnerd. In 2009 was dat op 22 november.

Gedachtenismaaltijd

Sommige families houden ter ere van een overledene ook een gedachtenismaaltijd rond de sterfdag. Katholieken doen dit ook wel 40 dagen na het overlijden. Kerken doen ook aan dergelijke maaltijden. In de protestantse kerk is de gedachtenismaaltijd bekend als het avondmaal dat een paar keer per jaar wordt gehouden. In de katholieke kerken worden daarvoor eucharistievieringen voor gehouden. Dit zijn eenvoudige maaltijden met brood en wijn. Ze hebben een symbolisch karakter verbonden aan het sterven van Jezus en aan zijn betekenis voor de mensen nu. Door samen van hetzelfde brood te eten en uit dezelfde beker te drinken worden mensen gevoed naar lichaam en ziel.

Gedachtenisvieringen – een kaars aansteken

De gedachtenisviering krijgt in veel kerken ook vorm door voor elke overledene in het voorbije jaar een kaars aan te steken. In de katholieke kerk is er bij zo´n viering ook altijd brood en wijn. In de protestantse kerk is er vaak koffie met een koekje. In sommige gevallen wordt dan dus de krakeling geserveerd om het nieuwe begin te symboliseren.

Zielenbrood

In België wordt ook echt zielenbrood gebakken. Dit is een rond broodje met een ingebakken kruis. Voordat het brood wordt gebroken wordt een gebed uitgesproken voor de overledenen die men wil herinneren.

Zoet gebak bij een gedachtenismaaltijd

Dat er bij een gedachtenismaaltijd zoet wordt geserveerd als een krakeling heeft ook nog een andere betekenis. Het verlies van iemand is vaak een bittere gebeurtenis, vol verdriet. De herinneringen aan degene die is overgegaan zijn echter vaak zoet. Door de zoete smaak van brood en gebak bij een gedachtenisviering komt dat goede naar boven en worden herinneringen gedeeld. In de Grieks-orthodoxe kerken is het brood dat gedeeld en gebroken wordt zelfs zoet van smaak.