mijn kijk op

Het katholieke geloof: in volledige vrijheid voor God kiezen

Het katholieke geloof geeft invulling aan één van de drie godsdiensten: het Christendom. Katholieken geloven dat Christus mens geworden is om ons te verlossen van onze zonden. Alleen als ze verlost zijn van hun zonden kunnen ze naar de hemel. Zijn we dan niet zelf verantwoordelijk voor onze zonden? Zeker wel, maar mensen zijn zwak en feilbaar, al kunnen ze steeds opnieuw hun best blijven doen om voor het goede te kiezen en het kwade te overwinnen, vooral binnen zichzelf. Dat geeft ons veel verantwoordelijkheid. Veel dingen liggen buiten onze macht. Voor alle overige dingen heeft de mens de volledige verantwoordelijkheid.

Macht

Het scheppingsverhaal is een beeld dat katholieken helpt te begrijpen wat God van hen wil. In den beginne… waren er een man en een vrouw. Zij hadden alles wat hun hartje begeerde, ze leefden in het paradijs. Totdat ze op de proef werden gesteld door het kwaad. Als ze van een bepaalde boom zouden eten, zouden ze evenveel macht krijgen als God. Ze hadden dus de keus tussen het goede: het blijven leven in het paradijs, en het kwade: iets doen dat God hen verboden had: eten van die boom en daarmee uit het paradijs verdreven worden (maar dat wisten ze toen nog niet). Het gaat er niet om of er echt sprake was van een boom, een verboden vrucht. Dit is een parabel. De betekenis is duidelijk: God is de grootste op aarde en in het heelal. De mens werd op de proef gesteld door de duivel die beweerde dat de mens net zoveel macht kon hebben als God.

Trots

Nog steeds is trots de zwakste plek van de mens. We vergelijken ons met anderen die het beter hebben (nooit met wie het slechter getroffen heeft) en willen dat óók. We vinden zelfs dat wij daar recht op hebben. Als dat niet lukt worden we ontevreden en zijn snel geïrriteerd. We staren ons blind op het groene gras van de buren, terwijl we er beter aan zouden doen tevreden te zijn met ons gezellige terras. We zien niet wat die buurman heeft moeten doen om te bereiken wat hij nu heeft en is. En we weten helemaal niet of hij wel gelukkig is. Intussen zijn we het zelf niet meer. Maar dat is onze eigen keuze, en dat beseffen we niet.

Jaloezie

Van kind af aan komen wij elke dag in de verleiding toe te geven aan het kwaad. Het kwaad komt in vele vormen: luiheid, gemakzucht, ongeduld, hoogmoed, wraak, angst, onrust, jaloezie, ontmoediging, onzekerheid, frustratie, depressie, belediging, eenzaamheid, ziekte, onrecht, minderwaardigheidsgevoelens, vermoeidheid, zorgen, lijden en dood. En elke dag kunnen we ervoor kiezen te vechten of ons mee te laten voeren. We kunnen kiezen tussen het laatste woord willen hebben, of om meningsverschillen te accepteren en niet op de spits te drijven. We kunnen alleen doen waar we zin in hebben of wat ons (nú) uitkomt, of we brengen structuur in ons leven en houden rekening met de wereld om ons heen.

Hemel of hel

Op aarde zal er nooit overal vrede zijn doordat wij mensen geneigd zijn de gemakkelijkste weg te kiezen, en dat is niet per se ook de goede. Tegen die neiging zullen we ons ons hele leven moeten verzetten. Dat hoeven we niet alleen te doen. We kunnen God altijd om hulp vragen. Dat zal ons louteren, we zullen ons ontwikkelen en groeien. En uiteindelijk komen we bij onze Vader in de hemel.

Liefde laat zich echter niet afdwingen. Iedereen blijft dan ook altijd vrij om God niet om hulp te vragen, omdat we denken het zonder zijn hulp heel goed af te kunnen. Iedereen blijft altijd vrij om zijn zonden niet te belijden, omdat dat toch onze eigen zaak is! Iedereen blijft altijd vrij God niet te erkennen, hem zelfs af te wijzen, omdat we denken hem niet nodig te hebben. Dan komen we niet in de hemel, dan komen we in de hel.

Vooruitgang

Het Oude Testament verhaalt van een ruige, brute wereld en een boze, strenge God. Volkeren moorden elkaar uit, in naam van hun afgoden, en zelfs in Zijn naam. Mede daardoor is het Oude Testament voor ons vaak onbegrijpelijk; wij leven immers in een heel andere tijd en houden er nu andere opvattingen op na. Katholieke Kerkleraren hebben ontdekt dat het Oude Testament de vooraankondiging is op het Nieuwe Testament. De twee staan in nauw verband met elkaar. Daardoor zien katholieken vooruitgang in de wereld. Alsof de wereld er klaar voor moest zijn om Jezus te kunnen ontvangen, begrijpen en navolgen. In het begin van Zijn optredens was er slechts een klein groepje dat hem volgde (de apostelen). Maar mettertijd meldden steeds meer mensen zich aan als volgelingen, als zijn leerlingen en zij gaven na Zijn dood het geloof op hun beurt door. Met Jezus, de menswording van God, is God menselijker, toegankelijker, zachtmoedig en barmhartiger geworden. God zag dat wij het zonder Zijn voorbeeld niet redden. Voor katholieken is het Nieuwe Testament daarom een veel mooier en begrijpelijker boek, waar nog steeds veel uit te leren valt. Het Nieuwe Testament is voor hen het belangrijkste boek en de focus ligt veel minder op het Oude Testament.

Menselijk

Want Jezus kwam niet als de machtige redder, als rijke koning, zoals de mensen op grond van de profetieën uit Het Oude Testament verwachtten, nee, hij leefde als een eenvoudige timmermanszoon onder de gewone mensen. Zijn enige menselijke zwakheden bestonden uit het verdriet om de ziekte en dood van mensen om hem heen, woede bij de ontering van de tempel, vermoeidheid door de massa’s mensen die naar hem kwamen luisteren, en angst voor de dood en de beproevingen daaraan voorafgaand.

Voorbeeld

Het Nieuwe Testament leert ons hoe we God nu kunnen zien. Jezus is voor ons mens geworden en heeft voor ons geleden zonder zelf gezondigd te hebben. Daarmee heeft hij voor ons de hemel toegankelijk gemaakt. Hij is ons voorbeeld. Zijn voorbeeld en zijn parabels leren ons hoe een goed leven te leiden. De tien geboden die God aan Mozes gaf (Oude Testament) blijven geldig. Zoals verkeersborden het verkeer regelen en veilig maken, zo zou het een misvatting zijn, Zijn wetten als een inperking van onze vrijheid te zien. De tien geboden zijn te herleiden tot de eerste twee wetten: God te aanbidden en Je medemens te eren als jezelf. Jezus leert ons dat mensen belangrijker zijn dan regeltjes en wetten (dat de wetten er zijn voor de mens en niet andersom). En dat hij voor ons allemaal mens geworden is, voor ieder die in hem wil geloven, ongeacht zijn/haar ras.

Lees verder

• Wederopstanding en het leven na de dood