De symbolische betekenis van letters in de Hebreeuwse Bijbel

De symbolische betekenis van letters in de Hebreeuwse Bijbel Het Hebreeuwse alfabet bestaat uit tweeëntwintig letters. Deze Hebreeuwse letter zijn niet zomaar een aantal abstracte taalkundige elementen waar je woorden en zinnen mee kunt samenstellen, zoals dat met de letters in de Nederlandse taal het geval is. Hebreeuwse letters hebben een bijzondere betekenis. Ze hebben allen een naam en een eigen identiteit. De Hebreeuwse letters hebben een symbolische betekenis. Ze hebben ook een getalswaarde gekregen waarmee gerekend kan worden.

Het Hebreeuwse alfabet

Het Hebreeuwse alfabet bestaat uit tweeëntwintig letters. Het zijn allemaal medeklinkers. Ook de letter Alef is een medeklinker. De Alef heeft niet de klank van de 'a', zoals je verwachten zou, maar de klank van een harde tik in de keel. De Hebreeuwse letters vormen het zichtbare lichaam van de woorden. De klinkers, de ziel van de taal, zijn onzichtbaar. Met de tweeëntwintig letters van het Hebreeuwse alfabet is het verhaal van de schepping geschreven. De Nederlandse auteur Harry Mulisch schreef over deze tweeëntwintig Hebreeuwse letters in zijn boek 'De procedure'.

Vergeet namelijk niet, dat de wereld in het Hebreeuws is geschapen; in een andere taal was dat niet mogelijk geweest, nog het minst in het Nederlands, waarvan zelfs de spelling niet vast staat tot hemel en aarde vergaan. […] Tweeëntwintig letters: Hij (God) ontwierp ze, hakte ze uit, woog ze, combineerde ze en verwisselde ze, elk met alle; door middel van hen vormde Hij de hele schepping en alles wat nog geschapen moest worden. (H. Mulisch (1998) De Procedure, p. 13-14)

De symbolische betekenis van de Hebreeuwse letters

Elke Hebreeuwse letter heeft een naam en een eigen identiteit. De betekenis van de Hebreeuwse letters overstijgt de klank waarvoor ze staan. De letters vormen het hart van de taal en van de Hebreeuwse religie. De tweeëntwintig letters van het Hebreeuwse alfabet hebben elk een symbolische betekenis. Ook heeft elke letter in het Hebreeuws een bepaalde getalswaarde.

Alef א

De eerste letter van het Hebreeuwse alfabet is de Alef. De letter heeft de getalswaarde één. Alef verwijst naar de eenheid en in het bijzonder naar de eenheid van God. Deze letter staat er symbool voor dat er maar één God en Schepper is. Dit wordt verwoord in de centrale belijdenis van Israël: 'Luister, Israël: de HEER, onze God, de HEER is de enige!' (Deuteronomium 6:4).

Bet ב

Bet is de tweede letter van het Hebreeuwse alfabet. Bet is de eerste letter van de Thora. De letter heeft een numerieke waard van twee. Doordat twee de getalswaarde van deze letter is staat deze letter voor de dualiteit in de schepping. Met deze dualiteit worden tegenstellingen bedoelt die door God geschapen zijn, zoals dag en nacht, licht en duisternis, de wateren en de droge aarde, de zon en de maan.

Gimel ג

De derde letter van het alfabet, Gimel, heeft een getalswaarde van drie. Deze letter wordt gezien als de brug tussen de tegenstellingen die vanuit de tweede letter, de Bet, zijn ontstaan. De derde letter brengt balans tussen de tegenstellingen. Het gaat dan om een dynamische balans, een evenwicht dat constant in beweging is.

Dalet ד

De Dalet is de vierde letter van het Hebreeuwse alfabet. Deze letter heeft een getalswaarde van vier. Door de vorm van deze letter krijgt hij zijn betekenis. Sommigen zien in deze letter een gebogen man. De letter symboliseert dan de nederigheid en ontvankelijkheid. Anderen herkennen door de horizontale en verticale lijn van deze letter een traptrede. Dat verwijst naar de structuur om hoger op te komen, om weerstand te overwinnen. Wanneer de Dallet in iemands naam staat, duidt dat op een sterke wil en doorzettingsvermogen. Een Bijbels voorbeeld daarvan is David, die door een sterke wil en veel doorzettingsvermogen koning van heel Israël geworden is.

He ה

De vijfde letter van het alfabet is de He. De getalswaarde van deze letter is vijf. De Hee wordt in verband gebracht met het zijn. Deze letter vertegenwoordigt de gave van het leven. Het is de eerste letter van het Hebreeuwse werkwoord zijn (haya). De letter hee verwijst naar het zijn, de levensessentie van alles wat door God geschapen is.

Waw ו

De zesde letter van het Hebreeuwse alfabet heeft de getalswaarde van zes. Deze letter, de Waw, wordt geschreven als een verticale lijn. Deze lijn verbindt boven met onder. Daarmee symboliseert deze letter de verbinding tussen hemel en aarde, tussen God en mensen. Over deze verbinding tussen hemel en aarde droomt de aartsvader Jakob (Genesis 28:10-22). Door deze zogenaamde Jakobsladder werden hemel en aarde met elkaar verbonden. De letter waw verwijst met zijn getalswaarde ook naar de zes scheppingsdagen en naar de zes richtingen (links en rechts, boven en beneden, voor en achter).

Zaïn ז

De Zaïn is de zevende letter van het Hebreeuwse alfabet. Deze letter staat voor de zevende dag van de schepping. Dat is de dag die de Schepper apart heeft gezet als rustdag: 'Op de zevende dag had God zijn werk voltooid, op die dag rustte hij van het werk dat hij gedaan had. God zegende de zevende dag en verklaarde die heilig, want op die dag rustte hij van heel zijn scheppingswerk' (Genesis 2: 2-3). Daarmee is deze zevende letter een bron van harmonie en rust.

Chet ח

De letter Chet is de achtste letter van het alfabet. Deze letter symboliseert het leven. Het gaat dan om het leven dat het biologische leven ontstijgt. Deze letter wordt ook in verband gebracht met de ziel en het spirituele leven. Na de zeven dagen van de schepping komt de mens tot zijn ontplooiing als hij boven de natuurlijke werkelijkheid uit zich in wijsheid en Godsvrucht ontwikkelt.

Tet ט

De Tet, de negende letter van het Hebreeuwse alfabet, staat symbool voor al het goede in de schepping. De essentie van de letter Tet is vrouwelijk. De letterlijke betekenis van deze letter is mand of nest. De getalswaarde van deze letter is negen. Dat staat voor de negen maanden van de zwangerschap. Deze letter heeft de vorm van een baarmoeder.

Jod י

De Jod is qua vorm de kleinste letter van Hebreeuwse alfabet. Het is de eerste letter van de naam van de Heer (JHWH). De Jod is daarmee het symbool voor het Heilige, voor de Schepper van hemel en aarde. De letter staat voor de eenheid van de schepper, maar ook voor de veelvoud. De Jod heeft namelijk de getalswaarde tien en tien wordt in de Bijbel gebruikt om veelvouden aan te geven.

Kaf כ

De elfde letter van het Hebreeuwse alfabetet is de Kaf. De letterlijke betekenis van deze letter is de holle palm van de hand. Deze letter is als het ware een soort komvormige, uitgestrekte handpalm die klaar is om te ontvangen. Deze letter die wordt geschreven als een lijn met een gebogen vorm. Deze letter leert de mens te buigen en zijn eigen belangen bij te sturen. De getalswaarde van deze letter is twintig.

Lamed ל

De Lamed is de twaalfde letter van het Hebreeuwse alfabet. Deze letter staat symbool voor het leren. Met dit leren wordt een spiritueel leren bedoeld. Het gaat om het leren dat leidt tot geestelijke groei. De lamed wordt geschreven als een golvende beweging. Deze letter staat voor de constante bewegingen en veranderingen in de natuur. Deze letter staat voor het getal dertig.

Mem מ

De letter Mem is staat voor water. Het water van wijsheid en van de Thora worden daarmee bedoeld. In de Bijbel wordt er gesproken over dorst naar de Heer. In Psalm 42 vers 3 staat bijvoorbeeld: 'Mijn ziel dorst naar God, naar de levende God'. Men, de dertiende letter van Hebreeuwse alfabet. Verwijst naar het water dat God geeft. De letter Mem heet een getalswaarde van veertig. Veertig is een bijzonder getal in de Bijbel. Veertig jaar verbleef het volk Israël in de woestijn voordat de het beloofde land konden binnen trekken. Deze getalswaarde van deze letter is veertig.

Noen נ

De Noen is de letter die symbool staat voor trouw en voor de ziel. Ook staat deze letter voor de nederigheid, omdat de Noen zowel van onder als van boven gebogen is. In het Aramees betekent de letter Noen vis. Sommigen zien deze letter dan voor de vis die zwemt in het water van de Thora. Het water van de Thora verwijst naar de vorige letter, de Mem. De getalswaarde van de Noen is vijftig.

Samech ס

De vijftiende letter van het Hebreeuwse alfabet is de Samech. Deze letter staat symbool voor de bescherming die wij van God ontvangen. De omtrek van deze letter duidt op God, de Heer. Het binnenste in de letter verwijst dan naar zijn schepping die veilig is, omdat ze beschermd wordt door de Schepper zelf. De getalswaarde van deze letter is zestig.

Ajien ע

De Hebreeuwse letter Ajien wordt in verband gebracht met de tijd. Deze zestiende letter van het Hebreeuwse alfabet staat voor de toekomst en voor de eeuwigheid. Het leert de mens verder te kijken dan het huidige moment. De letter Ajien symboliseert het met open ogen verder te kijken dan onze eigen werkelijkheid. Deze letter heeft een numerieke waarde van zeventig.

Pee פ

De letter Peh is de zeventiende letter van Hebreeuwse alfabet. Deze letter symboliseert de mond. Deze letter verwijst naar de kracht van spraak. Deze kracht wordt verwoord in het Bijbelboek Spreuken 18: 21: 'Woorden hebben macht over leven en dood, wie zijn tong koestert, plukt daarvan de vruchten'. Of zoals Jacobus schrijft in het Nieuwe Testament: 'Zo is ook de tong een klein orgaan, maar wat een grootspraak kan hij voortbrengen! Bedenk eens hoe een kleine vlam een enorme bosbrand veroorzaakt. Onze tong is net zo’n vlam' (Jacobus 3: 5-6). Deze letter leert de mens voorzichtig te spreken. De letter Pee staat voor het getal tachtig.

Tsaddie צ

De Tsaddie staat symbool voor de tsaddik. Een tsaddik is een man die rechtvaardig is voor God. Het is een vroom en godsdienstig persoon. Een tsaddik streeft ernaar om eerlijk te zijn. Rechtvaardigheid en het goede doen zijn belangrijk voor hem. De achttiende letter van het Hebreeuwse alfabet staat voor alles waar een tsaddik naar streeft. De getalswaarde van deze letter is negentig.

Koef ק

De letter Koef is de negentiende letter van het Hebreeuwse alfabet. De betekenis van het deze letter is de achterkant van het hoofd. Ander betekenissen van de letter Koef zijn het oog van een naald en aap. De aap staat voor het dierlijke in de mens. Deze letter daagt de mens uit het dierlijke te overstijgen en te leven zoals de Schepper het bedoeld heeft. Deze letter heeft een numerieke waarde van honderd.

Reesj ר

De twintigste letter van het Hebreeuwse alfabet is de Reesj. De betekenis van deze letter is leider of hoofd. Vanuit deze betekenis staat deze letter symbool voor grootheid. De letter Reesj staat voor het oneindige en voor exponentiële groei. De getalswaarde van deze letter is tweehonderd.

Sjien ש

De Sjien is de eenentwintigste letter van het Hebreeuwse alfabet. Deze letter wordt verbonden met vuur en transformatie. Deze letter heeft qua vorm drie tanden. De letterlijke betekenis van deze letter is dan ook tand, maar in de vorm van de drie tanden kunnen ook drie vlammen worden gezien. Het zijn de vlammen die het leven reinigen en zuiveren van ongerechtigheid. Deze letter kan ook laten zien dat het goed is om voor het evenwicht in de natuur te kiezen. Van de drie tanden die deze letter vormen zijn de uiteinden de extremen. De middelste tand balanceert daartussen en weet zo de gulden middenweg te vinden. De getalswaarde van deze letter is driehonderd.

Taw ת

De laatste letter van het Hebreeuwse alfabet is de Taw. Het is de tweeëntwintigste letter. Deze letter is een teken en een zegel. De Taw staat symbool voor de waarheid en voltooiing. Met deze letter wordt het Hebreeuwse alfabet voltooid. Met dit alfabet is de waardheid van de Thora opgeschreven. De Taw is de laatste letter van het eerste woord van de Thora 'bereshit', 'in het begin'. In dat begin heeft de Schepper het hele leven, het bestaan van alles wat er is, in gang gezet. In dat woord zijn aanvang en voltooiing verbonden. In dat woord is de voltooiing nooit een einde, maar telkens weer een nieuw begin. De getalswaarde van de laatste letter van het Hebreeuwse alfabet is vierhonderd.

De positie van de letter bepaald de betekenis

Elke Hebreeuwse letter heeft zijn eigen betekenis. Sommige letter hebben meerdere betekenissen. De positie van een letter in een woord of zin bepaald mede welke symbolische betekenis een letter uiteindelijk krijgt. Afhankelijk van de context van een letter is de ene interpretatie passender dan een andere. Een definitieve betekenis is er echter nooit. Het betekenis geven van letters in oude teksten zoals in het Hebreeuws is een voortgaand proces.

Lees verder

© 2019 - 2024 Theofilus, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Turkse taal: alfabet en uitspraakHet Turks lijkt een moeilijke taal maar dit valt in de praktijk reuze mee. Het Turkse alfabet lijkt op het Nederlandse a…
Alfabet en geschiedenis van Feniciërs naar wereldwijd abcAlfabet en geschiedenis van Feniciërs naar wereldwijd abcOm klanken uit de gesproken taal op schrift weer te geven worden letters gebruikt. Dat weergeven op schrift kan dan bete…
Het Spaanse alfabetHet Spaanse alfabetGaat u ook weleens heerlijk naar het zonnige Spanje, bent u van plan aanstaande zomer eventueel naar Spanje te gaan of w…
Het Hebreeuwse alfabetHet alfabet van het (Bijbels) Hebreeuws is heel anders dan het ons bekende Latijnse alfabet. Het oorspronkelijke Oude Te…

Symboliek van getallen in het verhaal van de ark van NoachSymboliek van getallen in het verhaal van de ark van NoachHet geschiedenis van Noach die van God de opdracht kreeg om een ark te bouwen is een bekend verhaal. Minder bekend is da…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: Robert C, Pixabay
  • H. Mulisch (1998). De procedure. Amsterdam: De Bezige Bij.
  • D. Linesch (2014). Clinical Art Therapy and Hebrew Calligraphy: An Integration of Practices. Journal of Clinical Art Therapy, 2(1), 5.
  • Bijbelcitaten uit de Nieuwe Bijbelvertaling (2004) (NBV)
  • https://nl.wikipedia.org/wiki/Hebreeuws_alfabet
  • http://www.abarim-publications.com/Hebrew_Alphabet_Meaning.html#.XF6vg-RYbcs
  • https://www.chabad.org/library/article_cdo/aid/4069287/jewish/The-Hebrew-Alphabet.htm
  • http://www.walkingkabbalah.com/hebrew-alphabet-letter-meanings/
Theofilus (91 artikelen)
Laatste update: 22-02-2019
Rubriek: Mens en Samenleving
Subrubriek: Religie
Bronnen en referenties: 8
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.