Christendom: seksualiteit en verheffing seksuele moraal

De vroege christenen gingen in tegen de immorele seksuele activiteiten van de Grieken en Romeinen. Zij werden daartoe aangespoord door de woorden van Jezus Christus: "Als ge mij liefhebt zult ge mijn geboden bewaren " (Johannes 14:15), en Gods gebod: "Gij zult niet echtbreken". Daarom wezen ze de seksuele moraal van de Grieken en Romeinen categorisch van de hand. Bijgevolg werden ze veracht en vervolgd.

• Verdorven seksuele moraal
• De afwijzing van promiscue heteroseksuele seks
• Promiscuïteit
• Dubbele moraal
• Compleet andere ethiek en leefstijl
• Nieuwe seksuele moraal
• De afwijzing van homoseksualiteit
• Pederastie
• Verstoring van de scheppingsorde
• De afwijzing van bestialiteit
• Huwelijkse privacy
• De mores met betrekking tot seks en huwelijk: een schematisch overzicht
• Verheffing van de seksuele moraal

Dit artikel is gebaseerd op hoofdstuk 3 van het boek How Christianity Changed the World (Hoe het christendom de wereld veranderde) uit 2004 van Alvin J. Schmidt, professor emeritus sociologie.

Verdorven seksuele moraal

De eerste christenen die naar Rome kwamen geloofden in de waarde en de onaantastbaarheid van het menselijk leven, zoals we in deel 2 hebben kunnen lezen. Zij waren geschokt door de extreem lage waarde die de Romeinen aan het menselijk leven gaven. Tegelijk werden ze geconfronteerd met een door en door verdorven seksuele moraal. Christenen stapten een wereld binnen waarvan Paulus zei: "Zij hebben de waarheid van God veranderd in de leugen, en eerbiedigen en vereren het schepsel boven de Schepper (...). Daarom heeft God hen prijsgegeven aan hartstochten vol on-eer" (Romeinen 1:25-26).

De afwijzing van promiscue heteroseksuele seks

Promiscuïteit

Romeinse literatuur van schrijvers als Juvenal, Ovid, Martial en Catullus wijst erop dat het hebben van seks niet als een activiteit werd beschouwd die wegens morele redenen was voorbehouden tot het huwelijk. Integendeel, promiscuïteit lijkt de boventoon te voeren op het moment dat de eerste christenen in de Romeinse samenleving verschenen. Seksuele immoraliteit was zo uitgesproken, dat een vrouw die kuisheid tentoonspreidde werd gezien als een uitzondering, aldus de Romeinse historicus Tacitus (ca. 56-117). De verlaging van de seksuele moraal vindt men terug in archeologische vondsten, waarop talrijke scènes van heteroseksuele sekshandelingen staan afgebeeld op keramische objecten, mozaïeken, tekeningen en andere artefacten. Ze verbeelden orale seks en groepsseks evenals twee mannen die het met één vrouw doen, en twee mannen en twee vrouwen die copuleren. Deze seksuele afbeeldingen werden onverhuld weergegeven, noch beschermden Romeinse ouders hun kinderen voor het zien van deze pornografische taferelen op producten die in ieder huishouden werden gebruikt, zoals vazen en schalen.

Dubbele moraal

Er heerste een dubbele moraal ten aanzien van seksualiteit. Over het geheel genomen waren de Romeinse wetten en sociale normen ontworpen om de seksuele escapades van getrouwde mannen te beschermen. De eerste-eeuwse schrijver die bekend staat als pseudo-Demosthenes schreef over het huwelijk: "We hebben minnaressen voor ons plezier, concubines om in onze behoeften te voorzien en echtgenotes om wettige nakomelingen voor ons te baren."[1] Een getrouwde vrouw die seksuele gemeenschap had met iemand anders dan haar eigen man, maakte zich schuldig aan overspel. Een getrouwde man daarentegen niet, tenzij hij seksuele betrekkingen had met de vrouw van een andere man. In dat geval pleegde hij een misdaad naar de andere man wiens bezit hij had toegeëigend.

Compleet andere ethiek en leefstijl

Tegen de achtergrond van deze moraal kwamen de christenen met een radicaal andere seksuele ethiek en levensstijl, waarbij gesteld wordt dat seksualiteit alleen binnen het huwelijk (tussen een man en een vrouw) thuishoort. Seksualiteit is daarbij een uiting van wederzijds respect (eer aan de ander) en liefde en niet gericht op het vervullen van je eigen begeertes en lusten. Paulus vertelde tegen de christenen in Korinthe: "Aan de vrouw moet de man geven wat haar toekomt, maar evenzo ook de vrouw aan de man. De vrouw heeft over het eigen lichaam niet zelf de zeggenschap, maar de man; evenzo heeft de man over het eigen lichaam niet de zeggenschap, maar de vrouw " (1 Korinthiërs 7:3-4). Niet alleen geloofden de christenen dat seksualiteit in het huwelijk thuishoort, maar ze geloofden ook dat man en vrouw samen één vlees worden (Genesis 2:24; Efeziërs 5:31). Seksualiteit is een eenwording van man en vrouw binnen een door God ingesteld verbond, het huwelijk. Man én vrouw weerspiegelen samen Gods heiligheid (1 Korinthiërs 12:12, Efeziërs 5:25-27). Het huwelijk is de samenvoeging van geest en lichaam; je smelt als man en vrouw als het ware samen door de seksualiteit. Dit alles betekent dat een echtpaar volkomen trouw en toegewijd moeten zijn aan elkaar.

Nieuwe seksuele moraal

Doordat christenen overspel en buitenhuwelijkse seks afwezen, introduceerden zij een nieuwe seksuele moraal dat diametraal tegengesteld was aan die van de omringende heidense cultuur. In Galaten 3:26-28 staat bovendien dat voor God man en vrouw gelijk zijn. Het plegen van overspel is daarom altijd verkeerd, of je nu man of vrouw bent. De gelijkheid van de man en de vrouw in het huwelijk was een nieuwheid in de onderhavige maatschappij. Het christendom kent een hoge waardering toe aan de vrouw. Dit staat in schril contrast met de heidense godsdiensten van die tijd.

De afwijzing van homoseksualiteit

Pederastie

Bij de Romeinen was homoseksualiteit ook wijdverbreid. Mannen gingen meestal homoseksuele relaties aan met jongens tussen de 12 en 16 jaar. Dit werd pederastie genoemd, een vorm van pedofilie. Romeinse literatuur van zowel voor als na Christus verwijst vaak, evenals Griekse literatuur, naar deze praktijk en het laat zien dat deze vorm van homoseksueel gedrag wijdverbreid en zeer gangbaar was. Alvin J. Schmidt haalt Florence Dupont aan, een modern historicus, die opmerkt dat de Romeinen zo geobsedeerd waren met pederastie dat "beardless youths had to be prohibited from taking part in Saturnalia in order to protect their virtue."[2] De saturnaliën (Latijn: Saturnalia) was de naam die de Romeinen gaven aan de feestdag op de zonnewende van 21 december ieder jaar. Het huidige verbod om als volwassene seks te hebben met een minderjarige, is het resultaat van de invloed van het christendom op de westerse beschaving. Als het christendom niet haar intrede had gedaan in de heidense cultuur van de Grieken en Romeinen waar pederastie wijdverbreid was, dan is het maar de vraag of deze vorm van seksueel kindermisbruik ooit zou zijn verboden. Nu het christendom steeds meer aan invloed inboet, zal het verzet tegen pederastie afnemen, zo voorspelt Schmidt.[3]

Verstoring van de scheppingsorde

De christelijke afwijzing van de homoseksuele praxis bleef niet alleen beperkt tot pederastie. Seks tussen twee volwassen mannen of vrouwen werd ook beschouwd als moreel afkeurenswaardig. Paulus wijst de homoseksuele praxis af en hij maakt daarin geen onderscheid tussen pederastie en volwassen homoseks (Romeinen 1:27). De Bijbelse afwijzing van homoseksualiteit werd niet pas geïntroduceerd door Paulus, maar is al in het Oude Testament terug te vinden (Leviticus 20:13). Homoseksualiteit is een verstoring van de scheppingsorde. Zo is het niet bedoeld toen God de mens als man en vrouw schiep.

De afwijzing van bestialiteit

Er waren ook Romeinen die zich bezighielden met seks met dieren. Het is echter niet duidelijk vast te stellen hoe wijdverbreid bestialiteit was onder de Romeinen. Ook bestialiteit werd door de eerste christenen gezien als seksuele verdorvenheid en wordt door de Bijbel expliciet veroordeeld (Exodus 22:19). Het gaat tegen de natuurlijke orde in van God.

Huwelijkse privacy

Het christendom had ook grote invloed op op het idee dat echtelijke seksualiteit thuishoort in de privacy van onze slaapkamers. De schaamteloze promiscuïteit die Romeinse keizers en veel van hun onderdanen aan de dag legden, maakt niet allen duidelijk dat de Romeinse seksuele moraal extreem laag was, maar het laat tevens zien dat er geen geïnstitutionaliseerd concept was met betrekking tot seksuele privacy, ook niet voor getrouwde mannen en vrouwen. Christenen daarentegen geloofden dat seksuele intimiteit tussen een man en zijn vrouw een heilige gave is en dat voor het juiste gebruik van deze gave God het kader aangeeft. God stelt de grenzen waarbinnen Zijn gave ten volle kan worden genoten. Zo behoort seksualiteit tussen een man en zijn vrouw thuis in de beslotenheid van de slaapkamer. Ook was het niet Gods bedoeling om deze heilige gave af te beelden op huishoudelijke producten, zoals kommen, lampen, vazen of op schilderijen. Ook moest seksualiteit niet openlijk bedreven worden, zoals dieren dat doen. De christelijk nadruk op privacy en afscherming van de huwelijkse seksualiteit, leidde uiteindelijk tot de institutionalisering van de persoonlijke levenssfeer. Het privacybeginsel zoals we dat heden ten dage kennen, heeft sterke christelijke wortels.

De mores met betrekking tot seks en huwelijk: een schematisch overzicht

Verheffing van de seksuele moraal

De kerkvader Augustinus (354-430) schreef in 'De stad van God' dat de Romeinen de christenen verachten vanwege hun verzet tegen hun immorele seksuele levensstijl. Schmidt merkt op dat deze haat ook vandaag de dag terug te vinden is jegens christenen die op grond van de Bijbel ontucht, overspel en de homoseksuele praxis afwijzen. Ze worden neergezet als onverdraagzaam en intolerant.

Door tegen de Grieks-Romeinse decadentie in te gaan, of het nu ontucht, overspel, homoseksualiteit, seksuele kindermishandeling of bestialiteit betrof, en door het introduceren van Bijbelse seksuele normen, heeft het christendom de seksuele moraal van de wereld verheft. Het was één van de belangrijke bijdragen van het christendom aan de samenleving. Schmidt betreurt het dat veel Amerikanen dit niet langer lijken te waarderen en niet meer op de bres staan om dit erfgoed te verdedigen, terwijl er koortsachtige inspanningen worden verricht om de seksuele uitspattingen van het oude heidendom terug te brengen.[4] Als de apostel Johannes hier nu zou rondlopen, dan zou hij volgens Schmidt ongetwijfeld zeggen wat hij tegen de christenen in Laodicea zei: "Zo dan, omdat je lauw bent en noch heet noch koud, zal ik je uit mijn mond spugen" (Openbaring 3:16).

Noten:

1. Pseudo-Demosthenes, zoals geciteerd in: John Ortberg. Impact. Ark Media, Amsterdam, 2014, p.183.
2. Florence Dupont. Daily Life in Ancient Rome. Cambridge, Blackwell Publishing, 1989, pag.206.
3. De schrijver en journalist Sylvain Ephimenco schrijft te dienaangaande: "In 2001 pleitte het COC [in Nederland de grootste en bekendste homoseksuele belangengroep] in een nota voor het verlagen van de grens voor seksuele contacten naar 12 jaar, evenals voor het ongemoeid laten van privébezit van kinderpornografie in bepaalde gevallen. Oud-GroenLinks-voorzitter en homoactivist Herman Meijer was ook voorstander van die leeftijdsgrens. In 1985 schreef hij in de Waarheid: ’Is het niet raar, wreed en schadelijk, dat volwassenen die een kind tussen de 12 en 16 jaar ontmoeten dat seksueel contact zoekt, volgens de wet moeten afwijzen?’ En enkele jaren later in XL van het COC: 'De groei van de homobeweging is ten koste gegaan van pedofilie. Een homo is normaal, een pedo niet. Pedofilie zit weer in de taboesfeer, het is crimineel. Nee, dat kan echt niet.' Frappant is overigens wel dat de pleitbezorgers van pedofilie, vanaf de seksuele revolutie in de jaren zestig, vooral in de seculiere hoek zitten (dominee Visser uitgezonderd)." Een voorbeeld is Senator Brongersma (PvdA): "Hij was zelf homo en pedofiel en onvermoeibaar pleitbezorger van seksuele contacten tussen meerderjarigen en kinderen. Toen hij stierf (1998) werd een deel van zijn archief als kinderporno door de politie aangemerkt en in beslag genomen." (Bron: Sylvain Ephimenco. Homo’s en pedo’s. Trouw, 31 oktober 2010, www.trouw.nl/tr/nl/4324/Nieuws/article/detail/1097691/2010/04/15/Homo-rsquo-s-en-pedo-rsquo-s.dhtml (voor de laatste geraadpleegd op 31-10-2014) Na de zaak Dutroux in België met enkele andere zedenzaken in Nederland, lijkt het tij echter vooralsnog gekeerd. Of zoals Schmidt het uitdrukt: "The Christian rejection of pederasty (pedophilia) among the Greco-Romans, fortunately, is still with us." (pag.88)
4. Er zijn echter ook machten en krachten binnen de kerk/christelijke gemeenschap, die de kerk van binnenuit uithollen en corrumperen door twijfel en verwarring te zaaien en die op verhulde wijze het gezag van de Bijbel ondermijnen ten aanzien van kwesties als (homo)seksualiteit en het huwelijk. De theoloog Reinier Sonneveld gebruikt de (ooit bijbelgetrouwe) Evangelische Omroep als platform om te verkondigen dat het Nederlandse christendom zich in een overgangsfase bevindt en het niet lang meer duurt dat in bijna elke kerk homoseksuele relaties hetzelfde behandeld zullen worden als heteroseksuele: "Nu denk ik niet dat elke orthodoxe christen zomaar 'om' is. Maar meer en meer zullen wel voor een pragmatische oplossing kiezen." De theoloog komt niet met een degelijke Bijbelse onderbouwing van het thema (homo)seksualiteit, maar probeert twijfel te zaaien over de vraag of de Bijbel wel zo duidelijk is over homoseksualiteit. Ook tracht hij een kloof te creëren tussen de Bijbel en de hedendaagse christenen: "Christenen zijn eraan gewend dat er een kloof ligt tussen hun eigen tijd en die van de Bijbel. Maar die kloof is dus in 2001 [sinds de Wet openstelling huwelijk voor personen van hetzelfde geslacht] op dit punt [homoseksualiteit] een stuk wijder geworden." En dan voorspelt hij dat in orthodox Nederland de komende jaren een pleidooi zal klinken voor een 'noodhomohuwelijk': "De komende jaren gaan we alom in orthodox Nederland een pleidooi horen voor een 'noodhomohuwelijk'. Men zal stellen dat een homorelatie misschien niet het ideaal is, maar dat geen enkele relatie ideaal is. We zijn allemaal zondaars, zal keer op keer klinken, en homoseksualiteit is niet opeens een heel speciale zonde – als het al een zonde is. En bovendien zíjn de relaties er al. Een liefdevolle, trouwe én ingezegende relatie is sowieso beter dan enig andere vorm." (Bron: www.eo.nl/geloven/themas/zeker-weten/item/lezersvraag-wat-heeft-de-kerk-tegen-homos/ - voor de laatste keer geraadpleegd op 01-11-2014.) Nu is het de omringende cultuur die christenen beïnvloedt in hun denken en gedrag in plaats van andersom. Maar wat zegt de Bijbel? Dat je je als christen moet aanpassen aan de tijdsgeest? Nee dus: "In tegenstelling met de huidige trend in de christelijke gemeenschap om zich aan te passen aan de omringende cultuur, waar men homoseksualiteit goedkeurt, benadrukt de Heiligheids Code [Leviticus 17 t/m 26] juist dat de Israëlieten zoiets niet mochten doen. Het volk van God moest de heiligheid en zuiverheid van hun God weerspiegelen en niet de gruwelijke en verontreinigende praktijken van de andere volken." (Bron: De sleutelteksten over homoseksualiteit, www.internetbijbelschool.nl/htmldoc/homsleutel.htm, voor de laatste keer geraadpleegd op 01-11-2014.) De apostel Paulus roept de gelovigen op: "Gij geheel anders" (Efeziërs 4:20). En het was de beroemde prediker Spurgeon (1834 - 1892) die zei dat we de Bijbel niet aan de tijd moeten aanpassen, maar dat we door Gods genade de tijd aan de Bijbel moeten aanpassen. Zijn woorden zijn nog steeds actueel. De Amerikaanse Robin Teresa Beck (59) zegt op basis van haar ervaringen met twaalf lesbische relaties in een periode van 35 jaar dat 'een gezonde homoseksuele relatie onmogelijk is, omdat het ingaat tegen de manier waarop God het bedoeld heeft'. Beck noemt het "wreed" wanneer kerkelijke leiders positief staan tegenover homoseksuele relaties. Als zij het lijden, de duisternis en de gebrokenheid zouden kennen die ermee verbonden zijn zouden ze er niet over peinzen. "Mensen zien niet wat homoseksualiteit echt is", aldus Beck. Zelfs wanneer de paus er zijn goedkeuring aan zou hechten blijft zij bij haar standpunt, vertelt de vrouw die vijf jaar geleden katholiek is geworden. "Ik denk dat ik zo kapot en zo totaal ziek was door mijn zonden dat ik zeg: dat nooit meer." Zij vindt dat mensen die van God en hun naasten houden met waarheid en liefde mensen die met homoseksualiteit worstelen moeten helpen. (Bronnen: 'Gezonde homoseksuele relatie is onmogelijk', http://www.katholieknieuwsblad.nl/nieuws/item/6519-gezonde-homoseksuele-relatie-is-onmogelijk, voor de laatste keer geraadpleegd op 14-11-2014 / 'It is impossible to have a healthy gay relationship': Robin Beck on 35 years of ‘hell’ in the gay lifestyle, https://www.lifesitenews.com/news/it-is-impossible-to-have-a-healthy-gay-relationship-robin-beck-on-35-years (voor de laatste keer geraadpleegd op 14-11-2014.) Overigens is het een algemeen gegeven dat homoseksuele relaties worden gekarakteriseerd door instabiliteit en promiscuïteit. (Men leze o.a.: Joseph Nicolosi. 'An Open Secret: The Truth About Gay Male Couples', http://josephnicolosi.com/an-open-secret-the-truth-about/ - voor de laatste keer geraadpleegd op 14-11-2014 / 'Promiscuity', http://factsaboutyouth.com/posts/promiscuity/ - voor de laatste keer geraadpleegd op 14-11-2014.)

Lees verder

• Christendom: invloed op de waarde van het menselijk leven
• Mensen veranderen door Jezus Christus: invloed samenleving