mijn kijk op

Homoseksualiteit: aangeboren en onveranderbaar of toch niet?

Homoseksualiteit: aangeboren en onveranderbaar of toch niet? Is homoseksualiteit aangeboren of aangeleerd? Homoseksualiteit is de benaming voor een seksuele voorkeur voor mensen van hetzelfde geslacht. Hoogleraar in de neurobiologie Dick Swaab, schreef een column in het NRC onder de titel 'Geen Keus'.¹ Daarin stelt hij onomwonden dat gebleken is dat homoseksualiteit niet valt te genezen. Er kan wat hem betreft "weinig twijfel over bestaan dat in volwassenheid onze seksuele oriëntatie vastligt en niet meer te beïnvloeden is". Hij negeert echter onderzoeken en studies waaruit het tegendeel blijkt; verandering is mogelijk. Een andere heersende opvatting is dat homoseksualiteit is aangeboren. Onderzoekers hebben anno 2024 echter geen exclusieve biologische basis voor de homoseksuele oriëntatie kunnen vaststellen. De etiologie van een homoseksuele oriëntatie is anno 2024 onduidelijk, maar het lijkt een complex samenspel te zijn van biologische, psychologische en sociale factoren.

Vroege programmering in de baarmoeder? / Bron: Ken Hammond (USDA), Wikimedia Commons (Publiek domein)Vroege programmering in de baarmoeder? / Bron: Ken Hammond (USDA), Wikimedia Commons (Publiek domein)

Is homoseksualiteit aangeboren?

Is homoseksualiteit aangeboren of spelen andere factoren een rol bij de ontwikkeling van homoseksualiteit? Homoseksualiteit, een seksuele voorkeur voor mensen van hetzelfde geslacht, blijft een boeiend onderwerp. Hoogleraar Dick Swaab stelt dat het niet te 'genezen' is, terwijl er onderzoeken zijn waaruit blijkt dat verandering (soms) wel mogelijk is.

De discussie over aangeboren versus aangeleerd gaat door. In 2024 hebben onderzoekers geen exclusieve biologische basis vastgesteld, maar lijkt homoseksualiteit het resultaat van een complex samenspel tussen biologische, psychologische en sociale factoren.

Geen exclusieve biologische basis

Swaab beweert in zijn column resoluut dat "alles wijst op een vroege programmering van onze seksuele oriëntatie in de baarmoeder, waardoor deze de rest van ons leven vastligt". Deze bewering wordt echter niet gestaafd door wetenschappelijk onderzoek (zie de volgende drie hoofdstukken). Biologische theorieën over het ontstaan van homoseksualiteit richten zich op anatomische, hormonale en/of genetische factoren. Onderzoekers hebben anno 2024 echter geen exclusieve biologische basis voor de homoseksuele oriëntatie kunnen vaststellen. In feite veronderstellen veel onderzoekers dat een homoseksuele geaardheid voortkomt uit een combinatie van biologische (genetische en hormonale) invloeden en omgevingsfactoren. De psychiater Satinover vat het heel elegant samen:

"Like all complex behavioral and mental states, homosexuality is...neither exclusively biological nor exclusively psychological, but results from an as-yet-difficult-to-quantitate mixture of genetic factors, intrauterine influences... postnatal environment (such as parent, sibling and cultural behavior), and a complex series of repeatedly reinforced choices occurring at critical phases of development."[2]

Het gaat bij de ontwikkeling van de (homo)seksuele oriëntatie om de interactie tussen genetische, biologische, psychologische en sociale factoren. De socioloog Steven Goldberg zegt hierover:

"Virtually all of the evidence argues against there being a determinative physiological causal factor and I know of no researcher who believes that such a determinative factor exists…such factors play a predisposing, not a determinative role…I know of no one in the field who argues that homosexuality can be explained without reference to environmental factors."[3]

Complex samenspel van factoren

Drie Amerikaanse psychiaters, Bazemore, Wilson en Bigelow, hebben een uitgebreid overzichtsartikel over homoseksualiteit samengesteld, die is gepubliceerd op de website van Med-scape Reference. Kort samengevat is hun antwoord op de vraag over het ontstaan van homoseksualiteit: "Homosexuality has been present in human societies throughout history. The etiology is unclear but appears to involve a complex interplay of biological, psychological, and social factors".[4]

Hersenonderzoek

Er zijn in het verleden een aantal onderzoeken geweest die melden dat de grootte van drie verschillende hersenstructuren kan variëren naargelang de seksuele geaardheid bij mannen (Allen & Gorski, 1992; LeVay, 1991; Swaab & Hofman, 1990). Deze onderzoeken moeten met de nodige voorzichtig worden bekeken zolang replicatiestudies niet zijn uitgevoerd. Zelfs als de bevindingen van deze onderzoeken consequent worden herhaald, dan weten we nog niet zeker of de anatomische correlaten een oorzaak of een gevolg zijn van seksuele geaardheid en gedrag.[5] Een correlatie betekent niet hetzelfde als causaliteit (oorzakelijk verband). Hersenen zijn plastisch en hersendelen veranderen ten gevolge van gewoontes/gedrag of andere invloeden zoals medicijn- of middelengebruik (zie onder).

Het homogen bestaat niet / Bron: EliasSch, PixabayHet homogen bestaat niet / Bron: EliasSch, Pixabay

Genetische invloeden

Hét homogen bestaat niet

Een onderzoek onder bijna een half miljoen mensen dat gepubliceerd is in Science maakt duidelijk: hét homogen bestaat niet.[6] Het onderzoek stelt vast dat menselijk DNA niet kan voorspellen wie homo- of heteroseksueel is. Seksualiteit wordt niet bepaald door louter biologie, psychologie of levenservaringen, omdat de seksuele aantrekkingskracht van mensen wordt bepaald door al deze factoren.

De studie toont aan dat genen een kleine en beperkte rol spelen bij het bepalen van seksualiteit. Genetische erfelijkheid – alle informatie die in je genen is opgeslagen en die wordt doorgegeven aan volgende generaties – kan slechts 8 tot 25 procent verklaren waarom je je aangetrokken voelt tot personen van hetzelfde geslacht, zo laat dit onderzoek zien.

Bovendien ontdekten de onderzoekers dat seksualiteit polygeen is, wat betekent dat honderden of zelfs duizenden genen kleine bijdragen leveren aan de eigenschap. Dat patroon is vergelijkbaar met andere erfelijke (maar complexe) kenmerken zoals lengte of een neiging om nieuwe dingen te proberen. Hoe lang je wordt hangt onder meer af van de genen die je van je ouders erft, maar wordt ook beïnvloed door omgevings- en voedingsfactoren, zoals het al dan niet roken tijdens de zwangerschap, het dieet van de moeder tijdens de zwangerschap (van langdurig eenzijdig tot gezond en gevarieerd), alsook van wat je eet in je kinderjaren, of je genoeg slaapt en hoe gezond je verder bent. Zaken zoals kleurenblindheid en rood-groen kleurenstoornissen, sproeten en kuiltjes kunnen daarentegen worden herleid tot slechts enkele genen. Maar polygene eigenschappen kunnen in sterke mate worden beïnvloed door de omgeving, wat betekent dat er geen duidelijke winnaar is in dit nature versus nurture debat. Eigenschappen als seksualiteit en intelligentie zijn 'genetisch complex' en het resultaat van omgevingsinvloeden en kleine genetische effecten.

Deze studie wijst uit dat, zoals bij veel menselijk gedrag, seksualiteit geen sterke genetische basis heeft. Toen het onderzoeksteam op zoek ging naar DNA-patronen die sterke correlaties hadden, ontdekten ze dat geen enkel gen meer dan 1 procent van de seksualiteit van mensen kon verklaren. De sterkste signalen kwamen van vijf willekeurige genen. Een genetische associatiestudie kan evenwel niet achterhalen of er een oorzakelijk verband bestaat tussen het DNA en de gemeten eigenschap. Er is dus wel een genetische component in de seksuele voorkeur van mensen, maar die is subtiel te noemen. Het is effectief onmogelijk om het seksuele gedrag van een individu te voorspellen op basis van zijn genoom.

Dit onderzoek onderstreept de belangrijke rol van de omgeving bij het vormen van menselijk seksueel gedrag. Seksuele voorkeuren blijken een optelsom van omgevingsinvloeden (vanaf het moment van conceptie tot nu) en talloze kleine bijdragen van DNA.

Tweelingonderzoek

Er is een aanzienlijk verschil tussen een eigenschap die genetisch wordt beïnvloed en genetisch wordt bepaald. In feite heeft onderzoek onder identieke tweelingen (die een identieke genetische samenstelling hebben) zulke lage concordantie rates aangetoond (het percentage gevallen waarin beide tweelingen zich als homoseksueel identificeren, als ten minste één van hen dat doet) dat het idee van homoseksualiteit als een vaste, genetisch bepaalde kenmerk als weerlegd moet worden beschouwd.[7]

Genen komen tot expressie doordat ze worden overgeschreven naar een mRNA-molecuul, dat vervolgens wordt vertaald naar een specifiek eiwit. / Bron: Madprime, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)Genen komen tot expressie doordat ze worden overgeschreven naar een mRNA-molecuul, dat vervolgens wordt vertaald naar een specifiek eiwit. / Bron: Madprime, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)

Veranderbaarheid van genexpressie

Genetische aanleg oefent een belangrijke invloed uit op de ontwikkeling van de mens, maar deze invloed is afhankelijk van leerervaringen en andere omgevingsinvloeden. Het leervermogen van de mens is zeer groot. De veranderbaarheid van genexpressie, dat wil zeggen de manier waarop de erfelijke informatie zich uitdrukt of de mate van het tot uiting komen van de genetische informatie, moet niet onderschat worden. Genexpressie is in feite niets meer of minder dan het deactiveren van bepaalde delen van het genoom (de complete genetische samenstelling). Leren en ervaring leiden tot een explosieve groei van het aantal verbindingen tussen bestaande hersencellen; de hersenen zijn zeer plastisch oftewel beïnvloedbaar. De plooibaarheid van je hersenen wordt 'neuroplasticiteit' genoemd. Vanuit de wetenschap dat leerervaringen en andere omgevingsinvloeden de expressie van het genetisch materiaal beïnvloeden, kan gesteld worden dat de invloed van de genen kan worden veranderd door het veranderen van gedrag, denkprocessen en de omgeving.

Niet-genetische biologische oorzaken

Hormonale invloeden of intra-uteriene omstandigheden

Sommige onderzoekers hebben niet-genetische biologische theorieën voorgesteld voor de oorsprong van homoseksuele gevoelens, zoals hormonale invloeden of intra-uteriene omstandigheden.[8] Van geen van deze factoren kan echter worden gezegd dat ze doorslaggevend zijn. Het bewijs ondersteunt een rol voor prenatale testosteronblootstelling bij de ontwikkeling van geslachtsgebonden interesses in de kindertijd, evenals de seksuele oriëntatie in het latere leven, althans voor sommige personen. Het lijkt er echter op dat naast hormonen ook andere factoren een belangrijke rol spelen bij het bepalen van de seksuele geaardheid. Het laatste woord is hier anno 2024 nog lang niet over gezegd. Deze verklaringen blijven het onderwerp van een legitiem wetenschappelijk debat.

Geboortevolgorde-effect

Een ander element is het zogeheten 'fraternal birth order effect' (FBOE), 'geboortevolgorde-effect' in het Nederlands, waarbij onderzoeken suggereren dat homoseksuele mannen vaak oudere broers hebben. Deze theorie stelt dat hoe meer oudere broers je hebt als man (van dezelfde moeder), hoe groter de kans is dat je homoseksueel bent. Hoewel de exacte werking ervan anno 2024 niet opgehelderd is, wordt verondersteld dat het te maken heeft met de hormonale samenstelling in de baarmoeder van de moeder. Na elke zwangerschap van een zoon verandert deze samenstelling, wat de hersenontwikkeling van de volgende zoon beïnvloedt. Het geboortevolgorde-effect is een mogelijke verklaring voor homoseksualiteit, ofschoon het slechts de geaardheid van één op de tien mannelijke homo's zou verklaren.[9]

Brendan P. Zietsch van de Universiteit van Queensland in Australië zegt dat we nog niet zeker kunnen zijn van het fenomeen, zolang er geen gebruik gemaakt is van uitgebreide steekproeven met een hoge waarschijnlijkheid.[10] Dit betekent simpelweg dat bij onderzoek een grote en zorgvuldig gekozen groep mensen wordt gebruikt, zodat de resultaten een goede afspiegeling zijn van de hele groep die men wil bestuderen. Hierdoor worden de uitkomsten van onderzoek betrouwbaarder.

Psychologische en sociale factoren

Dus als mensen niet als 'homo' worden geboren, waar komen seksuele verlangens naar personen van hetzelfde geslacht dan vandaan? Ervaringen uit de kindertijd spelen hierbij een rol. Dit wil niet zeggen dat er een bepaald patroon van jeugdervaring is dat altijd resulteert in homoseksualiteit, noch dat er een dergelijk patroon is dat veel voorkomt bij degenen die homoseksuele gevoelens ontwikkelen. Toch zijn er enkele patronen die vaak voorkomen in de levensgeschiedenis van mensen met seksuele gevoelens voor mensen van hetzelfde geslacht. Deze omvatten een slechte band met de ouder of leeftijdsgenoten van hetzelfde geslacht, of het slachtoffer zijn geweest van seksueel misbruik als kind.

Seksueel kindermisbruik / Bron: Myriams Fotos, PixabaySeksueel kindermisbruik / Bron: Myriams Fotos, Pixabay

Slachtoffer van seksueel misbruik als kind

In een groot onderzoek onder 557 LHB-volwassenen en een controlegroep van 525 heteroseksuelen bestaande uit broers en zussen van de LHB-groep vonden in de LHB-groep aanzienlijk aanzienlijk meer gevallen van psychologische en lichamelijke mishandeling door ouders of verzorgers, meer seksueel kindermisbruik, meer huiselijk geweld op volwassen leeftijd en meer seksueel misbruik op volwassen leeftijd.[13] Biseksuele mannen en vrouwen rapporteerden vaker een geschiedenis van verkrachting dan homo's en lesbiennes. Homomannen rapporteerden het hoogste percentage van seksueel misbruik door een mannelijke dader tijdens de kinderjaren, en heteroseksuele mannen rapporteerden dit het minst. Zelfs binnen hetzelfde gezin liepen LHB-broers en zussen een groter risico op slachtofferschap van misbruik door ouders dan hun heteroseksuele broers en zussen.

In een andere studie onder 327 homoseksuele en biseksuele mannen die deelnamen aan een lopend cohortonderzoek met betrekking tot risicofactoren voor een infectie met hiv, meldden 116 hunner (35,5%) seksueel misbruikt te zijn als kinderen.[14]

Slechte aansluiting met peers van hetzelfde geslacht / Bron: Wokandapix, PixabaySlechte aansluiting met peers van hetzelfde geslacht / Bron: Wokandapix, Pixabay

Een slechte band met de ouder of peers van hetzelfde geslacht

Naar verluidt zijn verschillende jeugdfactoren geassocieerd met een homoseksuele oriëntatie bij mannen, waaronder gender non-conformiteit (sommige kinderen merken dat ze meer aansluiting vinden bij de interesses die eerder bij het andere gender lijken te horen) en afwijzing door de ouders (vooral of in het bijzonder door de ouder van hetzelfde geslacht) en leeftijdsgenoten (vooral of in het bijzonder door peers van hetzelfde geslacht).[11]

Interactiemodel

De psychiaters Byne en Parsons stellen een 'interactiemodel' voor, waarin genen of hormonen niet per se seksuele oriëntatie specificeren, maar in plaats daarvan bepaalde persoonlijkheidskenmerken beïnvloeden en daardoor de manier beïnvloeden waarop een individu en zijn of haar omgeving interageert terwijl de seksuele oriëntatie en andere persoonlijkheidskenmerken zich ontvouwen en ontwikkelen.[12] Een dergelijk mechanisme zou zorgen voor meerdere ontwikkelingspaden die leiden tot homoseksualiteit en doet meer recht aan de werkelijkheid dan een eendimensionaal 'schema'.

Gezinsomstandigheden / Bron: Wavebreakmedia/Shutterstock.comGezinsomstandigheden / Bron: Wavebreakmedia/Shutterstock.com

Gezinsomstandigheden en 'homohuwelijk'

Ook interessant te dezen is een 10 jaar lopende studie van Morten Frisch en Anders Hviid onder de Deens bevolking.[15] Hieruit blijkt dat het sterk afhangt van de gezinsomstandigheden tijdens de kindertijd of mensen een 'homohuwelijk' aangaan. Er is door Morten Frisch en (statisticus) Anders Hviid onderzoek gedaan naar gegevens die bij de overheid bekend waren en ze hebben daar (statistische) verbanden tussen gelegd. Gegevens over seksuele oriëntatie zijn niet bij de overheid bekend, wel de samenlevingsvorm van burgers, zoals (homo-)huwelijk. De onderzoekers hebben de gegevens geanalyseerd van in totaal 2.000.000 miljoen mannen en vrouwen.

Een aantal factoren die de kans bij mannen aanzienlijk vergroten zijn: opgroeien in een instabiel gezin, een afwezige of onbekende vader en gescheiden ouders. En bij vrouwen: die als kind hun moeder langdurig moesten missen door scheiding of hun moeder verloren door overlijden.

De onderzoekers Frisch en Hviid concluderen: "Our study provides population-based, prospective evidence that childhood family experiences are important determinants of heterosexual and homosexual marriage decisions in adulthood."[16]

Biologische predispositie en beslissende omgevingsfactoren

Bij het ontwikkelen van een homoseksuele oriëntatie kan men beter spreken van een biologische predispositie, waarvan de invloed op het gedrag alleen dan tot uiting komt, wanneer er sprake is van specifieke omgevingsfactoren. Of omgekeerd geredeneerd, omgevingsfactoren leiden alleen dan tot een homoseksuele oriëntatie wanneer er een bepaalde biologische aanleg is. Homoseksualiteit wordt beïnvloed door een biologische predispositie —zoals genen en hormonen— doch de beslissende oorzakelijke factoren worden gevormd door ervaringen die iemand van jongs af aan opdoet en deze zijn van psychologische en sociale aard.

Is homoseksualiteit onveranderbaar?

Het concept van 'seksuele oriëntatie', in Nederland vaak aangeduid als 'seksuele geaardheid', is veelzijdig en bestaat uit een combinatie van (seksuele of interpersoonlijke) aantrekkingskracht, gedragingen en persoonlijke identiteit. Veranderingen in een of meerdere van deze elementen, wat bekend staat als'seksuele fluïditeit, en een gebrek aan 'stabiliteit' of 'exclusiviteit' in of tussen deze elementen, vormen een bewijs dat seksuele oriëntatie kan veranderen.[17] Deze verandering kan plaatsvinden door therapeutische interventies, maar veel vaker vindt deze verandering buiten een therapeutische context plaats.

Klik op afbeelding voor vergroting / Bron: Ex-Gays? p.78-79.Klik op afbeelding voor vergroting / Bron: Ex-Gays? p.78-79.

Verandering door (therapeutische) interventies

Vroeger wetenschappelijk onderzoek

Er zijn in het verleden veel onderzoeken gepubliceerd waaruit blijkt dat homoseksuelen in meer of mindere mate van seksuele oriëntatie veranderden door middel van therapeutische interventies. Het probleem met deze studies is dat ze in de tijd dat ze gepubliceerd werden weliswaar voldeden aan de toen geldende wetenschappelijke standaard, maar dat ze thans niet voldoen aan de normen die gesteld worden aan wetenschappelijk onderzoek. Hiernaast tref je een handig overzichtje aan van deze studies.[18]

Onderzoek van Jones en Yarhouse

Er is echter ook een recente studie die wél aan de hedendaagse eisen voldoet. Een uitgebreide studie uit 2007 (en 2009) van Stanton L. Jones en Mark A. Yarhouse, toont overtuigend aan dat de interventies van de christelijke organisatie Exodus International een significante verandering van de seksuele oriëntatie van homoseksuelen tot stand kan brengen. Ook ontkracht dit onderzoek de overtuiging die anno 2024 onder psychotherapeuten en gedragswetenschappers maar ook in bredere kring wortel heeft geschoten, dat een behandeling om de homoseksuele oriëntatie te veranderen schadelijk zou zijn voor de psyche van degene die onder behandeling staat.[19]

Stanton L. Jones en Mark A. Yarhouse, Ex-Gays?Stanton L. Jones en Mark A. Yarhouse, Ex-Gays?
De onderzoekers begonnen met 98 deelnemers. In de loop der jaren vielen er mensen uit, wat typerend is voor longitudinale onderzoeken. Van de 61 deelnemers die de volledige zes jaar in de studie van Jones en Yarhouse participeerden, vertoonde de steekproef als geheel een statistisch significante – hoewel bescheiden – verandering op verschillende maten van seksuele geaardheid, weg van homoseksualiteit gedurende de jaren dat ze gevolgd werden. Verdere analyse toonde aan dat 38% van de deelnemers aan het onderzoek zichzelf beschouwen als succesvol in hun streven te veranderen. Hieruit mag en kan natuurlijk niet de conclusie worden getrokken dat iedereen kan veranderen. Jones en Yarhouse hebben met hun onderzoek de heersende opvatting weerlegd dat verandering niet mogelijk zou zijn: "As Jones and Yarhouse point out, rigorously documenting even one case of intentional sexual orientation change would suffice to refute the APA’s categorical statement that such change is impossible. They clearly have done more than that."[20]

Onderzoek van Spitzer

Ook vanuit onverdachte hoek is de opvatting weerlegd dat een homoseksuele oriëntatie onveranderbaar is. In een studie uit 2003 van de gerenommeerde psychiater Robert L. Spitzer, blijkt dat 'heroriëntatietherapie' succesvol kan zijn. Bijna vijftig jaar geleden nam, mede door zijn inbreng, de meerderheid van de Amerikaanse psychiaters het besluit homoseksualiteit te schrappen uit de lijst met psychiatrische stoornissen (de zgn. Diagnostic and Statistical Manual of Mental Diseases II). Homoseksualiteit werd niet langer beschouwd als een psychiatrische stoornis, en hulpverlening moest zich dus niet richten op genezing. Onze Weg —een christelijke organisatie voor mensen met homoseksuele gevoelens— vat het onderzoek kort en bondig samen in het jubileumnummer van BinnensteBuiten (2007):

"[Spitzer] heeft 200 ex-homoseksuelen (143 mannen en 57 vrouwen) geïnterviewd die veranderd waren op de volgende aspecten: homoseksuele aantrekkingskracht, homoseksuele fantasieën, verlangen naar een romantische, emotioneel intieme relatie met iemand van hetzelfde geslacht, en homoseksueel gedrag met seksuele opwinding. Deze verandering moest minstens vijf jaar stand gehouden hebben. Zij hadden er veel voor gedaan om tot deze verandering te komen. Zij hadden een programma gevolgd dat door een christelijke organisatie voor hulp aan homoseksuelen was georganiseerd, of zij waren in therapie geweest bij hulpverleners die zich hebben gespecialiseerd in seksuele heroriëntatie. Meer dan 90% had gebruik gemaakt van beide vormen van hulpverlening.

Het duurde meestal een paar jaar voordat zij zich seksueel anders gingen voelen. Het veranderingsproces bestond uit een geleidelijke vermindering van homoseksuele en een intensivering van heteroseksuele gevoelens. Gemiddeld duurde het een jaar of vijf voordat zij konden zeggen dat zij een stabiele verandering hadden bereikt. 76% van de mannen en 47% van de vrouwen waren heteroseksueel getrouwd. Ongeveer 20% gaf aan ondanks hun verandering te blijven worstelen met hun homoseksuele gevoelens. Vrouwen bleken minder moeite te hoeven doen om tot een verandering te komen dan mannen."[21/22]

Aanzienlijke verandering
Het onderzoek van Spitzer heeft in de Verenigde Staten veel stof doen opwaaien en zowel lof als kritiek geoogst.[23] Het onderzoek laat zien dat mensen die sterk gemotiveerd zijn en gebruik maken van verschillende hulpbronnen om te veranderen, aanzienlijke veranderingen kunnen bereiken op meerdere aspecten van de seksuele oriëntatie, en tot een goede en (wederzijds) bevredigende heteroseksuele relatie kunnen komen. Een totale verandering komt nauwelijks voor, zeker niet bij mannen. Er is ook een groep mensen die wel hun homoseksuele gedrag leert beheersen (hetgeen niet verward moet worden met 'onderdrukken') en zichzelf niet meer benoemt als homoseksueel, maar niet of nauwelijks veranderen in de richting van heteroseksualiteit. Ook deze verandering kan door mensen met ongewenste homoseksuele gevoelens beleefd worden als een positieve ontwikkeling.

Onderzoek ingetrokken?
In een interview in 2012 met webredacteur Gabriel Arana van The American Prospect, hekelde Spitzer publiekelijk zijn onderzoek, onder meer vanwege het feit dat mensen zijn onderzoek niet interpreteerden zoals hij dacht dat ze zouden doen; zijn onderzoek werd gebruikt door voorstanders van reparatieve therapie en dat stiet hem tegen de borst.[24] Tevens uitte Spitzer methodologische bezwaren: "There was no way to judge the credibility of subject reports of change in sexual orientation."[25/26] Er werd in de media gesuggereerd dat hij zijn onderzoek had ingetrokken. De Archives of Sexual Behavior heeft echter geen formele intrekking van Spitzer's artikel gepubliceerd, met het argument dat een intrekking niet gepast is, aangezien Spitzer niet beweert dat hij een fout heeft gemaakt of dat zijn gegevens onjuist waren.[27] Het onderzoek van Spitzer staat, voor wat het waard is, nog steeds overeind.

Seksuele oriëntatie kan mettertijd veranderen

Verschuiving

De gedachte die anno 2024 bij veel mensen heeft postgevat is dat de homoseksuele oriëntatie al voor de geboorte vastligt en (dus) onveranderbaar is. Dit is echter in strijd met allerlei (wetenschappelijke) publicaties. Onderzoek wijst juist op het tegendeel. Het is uitgebreid gedocumenteerd dat mensen met SSA (same-sex attraction) een verschuiving mee kunnen maken in de richting van OSA (opposite-sex attraction). Dit kan plaatsvinden met behulp van therapie of andersoortige interventies (Stanton en Yarhouse, 2007), maar uit de literatuur blijkt dat dit meestal zónder therapie plaatsvindt (Neal en Briar Whitehead, My genes, 3rd edition 2013, pag.260). Soms gaat het om grote veranderingen en soms gaat het om kleine veranderingen. Deze uitkomsten laten zien dat de seksuele oriëntatie fluïde en niet vast en onveranderbaar is. Dit geld met name voor SSA en in veel mindere mate voor OSA.

Longitudinale onderzoeken / Bron: StockSnap, PixabayLongitudinale onderzoeken / Bron: StockSnap, Pixabay

Longitudinale onderzoeken

De Dunedin Multidisciplinary Health and Development Study (DMHD) is één van de langst lopende longitudinale onderzoeken, ofschoon het hierbij niet gaat om een aselecte steekproef. Een geboortecohort (dat wil zeggen een groep personen die allemaal in een zelfde periode, bijvoorbeeld een kalenderjaar, zijn geboren) van 1.037 personen uit een bepaalde stad in Nieuw-Zeeland is gevolgd in de periode dat ze begin twintig tot eind dertig waren. Respondenten werden gevraagd om hun huidige aantrekkingskracht te omschrijven aan de hand van de volgende categorieën:
  • alleen voor het andere geslacht
  • vaker voor het andere geslacht
  • minstens één keer voor hetzelfde geslacht
  • ongeveer gelijk voor beide geslachten
  • vaker voor hetzelfde geslacht, maar minstens één keer voor het andere geslacht
  • alleen voor hetzelfde geslacht
  • nooit voor hetzelfde geslacht
  • zich tot niemand aangetrokken voelen

Het onderzoek kon eventuele veranderingen onderzoeken tussen 21 en 26 jaar, tussen 26 en 32 jaar en tussen 32 en 38 jaar. De veranderingspercentages lijken niet af te nemen naarmate respondenten ouder worden. Veranderingspercentages in aantrekkingskracht bij mannen van hetzelfde geslacht varieerden van 26% tot 45%, en het veranderingspercentage bij vrouwen die door hetzelfde geslacht werden aangetrokken varieerden van 55% tot 60%. Van de mannen van hetzelfde geslacht die verandering rapporteerden, ging tussen 67% en 100% van de veranderingen richting heteroseksualiteit, en dit gold ook voor 83% tot 91% van de vrouwen van hetzelfde geslacht die veranderingen ondergingen. Over het algemeen werden bij 1% tot 2% van de mannen die geïdentificeerd werden als heteroseksueel veranderingen waargenomen en bij heteroseksuele vrouwen varieerde dit van 4% tot 12%.[28]

Gezien deze bevindingen, is het niet correct om seksuele gerichtheid jegens hetzelfde geslacht te beschrijven als een onveranderlijke eigenschap. Het is onwetenschappelijk om te stellen dat seksuele geaardheid onveranderlijk is, gelet op wat we anno 2024 weten uit longitudinale, op de bevolking gebaseerde studies, waaruit blijkt dat er zich in de loop van de tijd natuurlijk veranderingen voordoen in de aantrekkingskracht die sommige individuen ervaren ten aanzien van personen van hetzelfde geslacht. Diamond en Rosky schrijven hierover: "Although some sexual-minority individuals report consistent patterns of same-sex attraction over time, other sexual-minority individuals undergo changes: sometimes increases/decreases in same-sex attractions and sometimes increases/decreases in other-sex attractions. The question of why such changes occur and why they appear to occur more commonly in women than men remains an active and unresolved topic of debate (Diamond, 2007, 2012; Kuhle & Radke, 2013; Ross, Daneback, & Månsson, 2012; Yost & McCarthy, 2012)."[29]

Aantrekkingskracht, gedrag en identiteit kunnen veranderen

Onderzoekers hebben ontdekt dat alle drie bovengenoemde dimensies van seksuele geaardheid – aantrekkingskracht, gedrag en identiteit – mettertijd onderhevig zijn aan veranderingen. In een paper bespreekt Sprigg de resultaten van vier grote datasets die een longitudinale analyse van dezelfde groep mensen bespreken (drie uit de Verenigde Staten en één uit Nieuw-Zeeland die hierboven kort aan de orde is gekomen). Al deze onderzoeken laten zien dat een significante verandering in elk van de elementen van seksuele geaardheid mogelijk is. Het percentage dat overging van homoseksualiteit naar heteroseksualiteit varieerde van 13% tot 53%, terwijl het percentage dat van heteroseksualiteit naar homoseksualiteit veranderde slechts varieerde van 1% tot 12%. Dit suggereert dat heteroseksualiteit grotendeels stabiel is, maar homoseksualiteit niet.[30]

Ter ontkrachting van de opvatting dat seksuele geaardheid onveranderlijk is, hoeft men niet te verwijzen naar het onderzoek van Spitzer of Jones en Yarhouse. Het zijn juist longitudinale bevolkingsonderzoeken die 'natuurlijke veranderingen' in kaart brengen waaruit blijkt dat seksuele geaardheid meer plastisch is dan gewoonlijk wordt aangenomen. Wetenschappelijk onderzoek naar seksuele identiteit, aantrekkingskracht en gedrag suggereert in sterke mate dat seksuele geaardheid niet statisch is en in de loop van het leven kan variëren, vooral bij vrouwen.

Individuele verhalen

Er zijn de laatste jaren allerlei lezenswaardige boeken verschenen van mensen met een homoseksuele oriëntatie die een verandering hebben doorgemaakt. Het is evident dat sommige mensen verandering ervaren in de intensiteit en richting van hun seksuele verlangens. Enkele voorbeelden van mannen en vrouwen die daarvan getuigenis afleggen zijn Christopher Yuan met 'Out of a Far Country', Rosaria Butterfield met 'Secret Thoughts of an Unlikely Convert' en David Bennett met 'A War of Loves'.

De regenboogvlag van de LGBT- of LHBT-beweging / Bron: theodoranian, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)De regenboogvlag van de LGBT- of LHBT-beweging / Bron: theodoranian, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)

Het heersende paradigma

Hoe komt het dat de communis opinio verschilt van wat wetenschappelijk onderzoek tot dusverre heeft aangetoond? Peter S. Sprigg, die is verbonden aan de Family Research Council in Washington, geeft aan dat in Amerika (en dat zal mutatis mutandis voor de Nederlandse situatie niet veel anders zijn), de LGBT-lobby (LGBT = Lesbische, Gay, Bi- en Transseksueel) en een groeiend deel van grote sociale instellingen zoals de academische wereld en de nieuwsmedia, een visie op seksuele geaardheid heeft aangenomen die het 'gay-identiteitsparadigma' genoemd kan worden.[31] De basis van dit paradigma bestaat uit de volgende overtuigingen:
  • Seksuele geaardheid is een aangeboren persoonlijk kenmerk, zoals ras.
  • Mensen worden homo, lesbisch, biseksueel of hetero geboren.
  • Homoseksuele mensen kunnen nooit heteroseksueel worden.
  • Homoseksueel zijn is in wezen niet anders dan hetero zijn, behalve het geslacht waartoe men zich seksueel aangetrokken voelt.
  • Het kan geen kwaad homoseksueel te zijn.

Op basis van deze overtuigingen (of, in veel gevallen, onuitgesproken vooronderstellingen), verklaren activistische groepen, en veel anderen zijn het daarmee eens, dat het discriminerend en zelfs racistisch is om te geloven dat heteroseksualiteit de voorkeur heeft boven homoseksualiteit, en dat dit een vorm van onverdraagzaamheid en zelfs 'haat' vertegenwoordigt jegens individuen die zich identificeren als homoseksueel. Dit zorgt ervoor dat personen die opvattingen huldigen die in strijd zijn met dit paradigma, in een kwaad daglicht worden gesteld en worden gemarginaliseerd en gecensureerd.

Motivatie voor verandering

Maar waarom zouden (sommige) mensen hun seksuele oriëntatie willen veranderen? Wat is hun motivatie, wat drijft hen? Mensen met SSA (same sex attraction) die op een gegeven ogenblik hulp zoeken, doen dat volgens Neal en Briar Whitehead om de volgende redenen:
  • Kortstondige en onstabiele relaties. Sommige homoseksuelen vinden na enige tijd dat homoseksualiteit niet de beloofde voldoening oplevert.
  • Ontrouw. Zelfs ondanks 'intens verlangen naar stabiliteit en continuïteit', worden homo-monogame relaties zelden gekenmerkt door trouw.
  • Dwangmatig gedrag. Termen als 'dwangmatig', 'hyperseksualiteit' en 'verslaving' komen steeds vaker voor in studies naar homoseksualiteit, seksverslaving komt drie keer vaker voor dan bij heteroseksuelen, aldus Neal en Briar Whitehead.
  • Eenzaamheid met het voortschrijden der jaren. Uit onderzoek blijkt ook dat homoseksuele ouderen vaak kampen met eenzaamheidsproblemen.
    Depressie / Bron: Johan Larson/Shutterstock.comDepressie / Bron: Johan Larson/Shutterstock.com
  • Andere problemen. Degenen die hulp zoeken, kampen vaak met depressie, suïcidaliteit, middelenmisbruik en zoeken ook naar antwoorden voor deze problemen.
  • Een vroege dood. Een minder vaak voorkomend motief voor therapie (41%) is angst voor de dood.
  • Geweten. Sommige homo's en lesbiennes zoeken naar verandering, maar niet om een ​​van de bovenstaande redenen, aldus Neal en Briar Whitehead. Ze maken goede tijden door en zouden blij zijn als ze hun leven op die voet konden voortzetten, ware het niet dat ze last krijgen van wat ze waarschijnlijk hun geweten zouden noemen; een blijvend gevoel dat wat ze doen niet is zoals het bedoeld is. De wortel hiervan is vaak een religieuze overtuiging, maar ze zijn terughoudend om dit te omschrijven als 'geïnternaliseerde homofobie of homohaat', een steeds vaker voorkomende uitdrukking. Dit is de meest genoemde reden om te streven naar verandering.[32]

Veel mensen met homoseksuele gevoelens weten echter niet dat verandering mogelijk is, aldus Neal en Briar Whitehead. Hier is sprake van een nadrukkelijke vorm van discriminatie: "Ex-gays who have spent years in the gay scene say many gays would get out of the scene if only they knew how. Given the abundant statistical evidence of change, the attempt by gay activists to discredit the change process is a culpable form of discrimination against a significant group of homosexuals who want to change."[33]

Voor hulpverlening kun je terecht bij:
  • www.therapeuticchoice.com (Verenigde Staten - algemeen)
  • www.hopeforwholeness.org (Verenigde Staten - christelijk)

Een boek over homoseksualiteit, geschreven door een 'ervaringsdeskundige':
  • Ansel Pronk: 'Homoseksualiteit in het licht van Gods liefde en genade'

Former LGBTQers Testify: 'If You No Longer Want to Be Gay or Transgender, You Don't Have to Be'

'I Used to be Gay', een getuigenis met een muzikale omlijsting

Gay Hollywood ontwerper Becket Cook
  • Becket Cook: BiolaUniversity. Homosexuality & Culture [AS Lecture Series]. https://youtu.be/qEgIHSOpqf4

'Een onwaarschijnlijke bekering''Een onwaarschijnlijke bekering'
Boek: 'Een onwaarschijnlijke bekering'
Rosaria Butterfield vertelt haar levensverhaal zoals alleen een professor dat kan: kritisch, onderzoekend, eerlijk en diepgravend. De lesbische hoogleraar Rosaria Champagne Butterfield had een goed leven. Ze doceerde Engels bij een vooraanstaande universiteit, had twee huizen en nam actief deel aan de homo- en lesbogemeenschap. Maar als ze bijna veertig is, krijgt ze een brief van een dominee. Dat is het begin van een reeks schokkende ontdekkingen.

Noten
  1. NRC Handelsblad, 7 oktober 2008.
  2. Satinover, J.: Homosexuality and the Politics of Truth, 1996, Grand Rapids, MI: Baker Books.
  3. Goldberg, S.: When Wish Replaces Thought: Why So Much of What You Believe is False. Buffalo, New York: Prometheus Books, 1996.
  4. Patricia H Bazemore, MD; Chief Editor: David Bienenfeld, MD. Homosexuality. http://emedicine.medscape.com/article/293530-overview (voor de laatste keer geraadpleegd op 4 november 2012)
  5. Family Research Council. What Causes Homosexuality? https://downloads.frc.org/EF/EF08L41.pdf (ingezien op 16-8-2020)
  6. Ganna, A, Verweij, KJH, Nivard, MG, Maier, R, Wedow, R, Busch, AS, Abdellaoui, A, Guo, S, J Sathirapongsasuti, F, Lichtenstein, P, Lundström, S, Långström, N, Auton, A, Harris, KMullan, Beecham, GW, Martin, ER, Sanders, AR, Perry, JRB, Neale, BM, Zietsch, BP. Large-scale GWAS reveals insights into the genetic architecture of same-sex sexual behavior. Science. 2019 Aug 30;365(6456). pii: eaat7693. doi: 10.1126/science.aat7693.
  7. Zie o.a.: Långström N, Rahman Q, Carlström E, Lichtenstein P. Genetic and environmental effects on same-sex sexual behavior: a population study of twins in Sweden. Arch Sex Behav. 2010 Feb;39(1):75-80. doi: 10.1007/s10508-008-9386-1. Epub 2008 Jun 7.
  8. Melissa Hines. Prenatal endocrine influences on sexual orientation and on sexually differentiated childhood behavior. Front Neuroendocrinol. 2011 Apr; 32(2): 170–182. Published online 2011 Feb 17. doi: 10.1016/j.yfrne.2011.02.006
  9. Filosofie Magazine.‘Homoseksualiteit is genetisch bepaald’. https://www.filosofie.nl/homoseksualiteit-is-genetisch-bepaald/ (ingezien op 1-12-2023)
  10. Zietsch BP. Reasons for Caution About the Fraternal Birth Order Effect. Arch Sex Behav. 2018 Jan;47(1):47-48. doi: 10.1007/s10508-017-1086-2. Epub 2017 Oct 2. PMID: 28971279.
  11. Balsam KF, Rothblum ED, Beauchaine TP. Victimization over the life span: a comparison of lesbian, gay, bisexual, and heterosexual siblings. J Consult Clin Psychol. 2005 Jun;73(3):477-87.
  12. William R. Lenderking, PhD, Cheryl Wold, MPH, Kenneth H. Mayer, MD, Robert Goldstein, MPH, Elena Losina, MS, George R. Seage, III, MPH, DSc. Childhood Sexual Abuse Among Homosexual Men. Prevalence and Association with Unsafe Sex. J Gen Intern Med. 1997 Apr;12(4):250-3.
  13. Landolt, M.A., Bartholomew, K., Saffrey, C. et al. Gender Nonconformity, Childhood Rejection, and Adult Attachment: A Study of Gay Men. Arch Sex Behav 33, 117–128 (2004). https://doi.org/10.1023/B:ASEB.0000014326.64934.50
  14. William Byne, Bruce Parsons. Human Sexual Orientation: The Biologic Theories Reappraised. Archives of General Psychiatry 50(3):228-39 · April 1993.
  15. Frisch, M, Hviid, A. Childhood family correlates of heterosexual and homosexual marriages: a national cohort study of two million Danes. Arch Sex Behav. 2006 Oct;35(5):533-47.
  16. Ibid. Zie ook: www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17039403 (voor de laatste keer geraadpleegd op 9 april 2015)
  17. Peter Sprigg. Evidence Shows Sexual Orientation Can Change. https://www.frc.org/sexualorientation (ingezien op 7-8-2020)
  18. Stanton L. Jones en Mark A. Yarhouse, Ex-Gays? A Longitudinal Study Of Religiously Mediated Change In Sexual Orientation, IVP Academic, 2007, p.78-79.
  19. Ibid. Zie voorts het definitieve rapport van Stanton L. Jones en Mark A. Yarhouse: Ex Gays? An Extended Longitudinal Study of Attempted Religiously Mediated Change in Sexual Orientation; Sexual Orientation and Faith Tradition Symposium; APA Convention, 2009. Het onderzoek van Jones & Yarhouse is ook gepubliceerd in een gerespecteerd peer reviewed wetenschappelijk vakblad: Stanton L. Jones & Mark A. Yarhouse. (2011). “A longitudinal study of attempted religiously-mediated sexual orientation change.” Journal of Sex and Marital Therapy, Volume 37, pages 404-427. Het onderzoek van Jones & Yarhouse is ook gepubliceerd in een peer reviewed wetenschappelijk vakblad: Stanton L. Jones & Mark A. Yarhouse. (2011). 'A longitudinal study of attempted religiously-mediated sexual orientation change.' Journal of Sex and Marital Therapy, Volume 37, p.404-427. Een 'peer-reviewed' wetenschappelijk artikel is een artikel dat is getoetst door vakgenoten.
  20. Andrew J. Sodergren. Restoring the Broken Image: Healing Homosexuality. https://humanumreview.com/articles/restoring-the-broken-image-healing-homosexuality (ingezien op 7-8-2020)
  21. Stichting Onze Weg heeft in 2014 een nieuwe website gelanceerd: www.onderweg.nu. De stichting is ook verder gegaan onder de naam 'Onderweg.nu'.
  22. Onze Weg: In vogelvlucht. 25 jaar Onze Weg. Jubileumuitgave BinnensteBuiten, oktober 2007, jaargang 20, nr.3.
  23. Zie: EX-Gay Research: Analyzing the Spitzer Study and Its Relation to Science, Religion, Politics, and Culture, 2006.
  24. Jennifer Power. Reparative therapy. https://www.latrobe.edu.au/news/articles/2012/opinion/reparative-therapy (ingezien op 6-8-2020)
  25. Psychology.ucdavis.edu. Attempts To Change Sexual Orientation. https://psychology.ucdavis.edu/rainbow/html/facts_changing.html (ingezien op 8-8-2020)
  26. Nu zullen er ook critici zijn die zeggen dat de onderzoeksgroep van Jones en Yarhouse religieus was en belang had bij een bepaalde uitkomst, waaruit volgt dat je de uitkomsten van het onderzoek niet kunt vertrouwen. Jones en Yarhouse gaan hier in hun onderzoek uitgebreid op in onder het kopje: 'But the reports of religious nuts trying to change cannot be trusted! (The accusation of subject bias)'. Ze schrijven daarover: "We expect our results to be dismissed on the basis of bias in the self-report of the individuals studied. Our research participants, it will be argued, cannot be trusted to report their experience rightly and truthfully. They will be maligned as parroting the claims of a repressive religious system and a heterosexist society. We would respond first that we have attempted to urge, over and over, the value of honest report of their experience. One of the virtues of long-term follow-up as conducted in this longitudinal study is that we can expect that, if false presentation is present, that individuals will become more likely over time to report their true status, and we are committed to reporting those results honestly. It is also critical to note that almost the entire fabric of human research is built on the reliability and validity of self-report. We ingest new headache medications because we trust the self-report of subjects in clinical trials that their headaches are lessened by a new medication; we rely on new medicines or psychotherapies for depression because we trust the report of individuals that they are less depressed. This area is arguably different in some important respects, particularly in that homosexual “lifestyle” is the subject of vigorous moral, religious, and political debate today, and reporting that you are less headachy or depressed is surely less subject to intense pressure and scrutiny than those others reports. Even so, we have no indication that any of the participants in our study are political pawns or parrots, but rather that they are struggling, honest human beings grappling with personal situations and experiences of immense complexity, and that they have told us the truth about their personal experiences. To this criticism we would note finally that it was in recognition of this potential criticism that we did not rely on simple, dichotomous reports of whether the participants are “straight or gay, ” but rather inquired after the specifics of their experiences of sexual attraction, fantasy, infatuation, and so forth. We found our participants to be transparent in reporting their experience when asked in detail, for instance, about the frequency and intensity of sexual attraction to persons of the same and opposite sex."
  27. Nu heeft Spitzer volgens tegenstanders van SOCE (sexual orientation-change efforts) in 2012 om voor hem moverende redenen via een brief zijn eigen studie ingetrokken. 'Ook Spitzer is eindelijk tot zinnen gekomen en erkent dat het complete onzin is dat mensen met een homoseksuele oriëntatie kunnen veranderen,' zo kun je lezen in allerlei artikelen en fora op het internet. Maar juich niet te vroeg. Christopher H. Rosik heeft naar aanleiding van de brief van Spitzer een artikel geschreven. Hij schrijft daarin over deze 'intrekking': "Spitzer has not retracted his study. The proper term for what Spitzer has done is provided in the title to his recent letter of apology: He has reassessed his interpretation (Spitzer, 2012). It appears that he may have originally wished to retract the 2003 study, but the editor of the journal in which the study was published, Kenneth Zucker, Ph.D., denied this request. Zucker has been quoted regarding his exchange with Spitzer as observing: 'You can retract data incorrectly analyzed; to do that, you publish an erratum. You can retract an article if the data were falsified-or the journal retracts it if the editor knows of it. As I understand it, he’s [Spitzer] just saying ten years later that he wants to retract his interpretation of the data. Well, we’d probably have to retract hundreds of scientific papers with regard to interpretation, and we don’t do that.' (Dreger, 2012)" Concluderend stelt Rosik: "I sincerely hope that this brief analysis helps clarify what did and did not happen when Spitzer 'retracted' his earlier study. No new scientific finding was discovered that discredited SOCE. No egregious methodological flaw was identified. The same arguments forwarded in favor or against the study a decade ago still stand. Legitimate debate about the study’s significance can and should still take place. Nothing has changed other than Spitzer has revised his earlier interpretation for what are likely to be a host of understandable but inherently non-scientific reasons. This is his right to do, but let no one tell you that in doing so he has discredited his research or alternative interpretations more favorable to those who report change in their same-sex attractions and behavior." (Bron: Christopher H. Rosik, Ph.D. Spitzer’s ‘retraction’ of his sexual orientation change study: what does it really mean? 31 mei 2012. http://www.lifesitenews.com/news/spitzers-retraction-of-his-sexual-orientation-change-study-what-does-it-rea (voor de laatste keer geraadpleegd op 4 november 2012)
  28. Diamond LM, Rosky CJ. Scrutinizing Immutability: Research on Sexual Orientation and U.S. Legal Advocacy for Sexual Minorities. J Sex Res. 2016;53(4-5):363-391. doi:10.1080/00224499.2016.1139665
  29. Ibid, p11.
  30. Peter Sprigg. Evidence Shows Sexual Orientation Can Change: Debunking the Myth of 'Immutability'. Maart 2019. https://www.frc.org/sexualorientation (ingezien op 7-8-2020)
  31. Peter Sprigg. How to Respond to the LGBT Movement? Family Research Council in Washington, D.C., 2018.
  32. Neal en Briar Whitehead. My Genes Made Me Do It! Homosexuality and the scientific evidence. Third edition: October 2013. Pag.251-255
  33. Ibid. Pag.255.

Lees verder

© 2009 - 2024 Tartuffel, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Homo-, hetero- en biseksualiteitIn tegenstelling tot vele dieren, vallen de meeste mensen op de wereld op mensen van het andere geslacht, maar er zijn o…
Jongeren en hun seksuele geaardheidJongeren en hun seksuele geaardheidDe seksuele geaardheid (of seksuele gerichtheid) is de aard van een persoon met betrekking tot liefde, verliefdheid en s…
Uit de kast, hoe doe je dat?mijn kijk opUit de kast, hoe doe je dat?Coming out is het veel gebruikte woord voor "uit de kast" komen, veel jongeren maar ook ouderen hebben dagelijks problem…
Homoseksualiteit: homo’s in AfrikaHomoseksualiteit blijft een omstreden onderwerp in veel Afrikaanse landen. Het uiten van homoseksualiteit brengt grote c…
Pesten: ontwikkelingspsychologieDe kindertijd is een ingrijpende ontwikkelingsfase in het leven van een kind. Er is sprake van pesten op het moment dat…
Adolescentie: Seksualiteit en gezinssituatieAdolescentie, ook wel pubertijd genoemd, is de meest complexe ontwikkelingsfase in het leven van een kind. Tal van probl…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: Unsplash, Pixabay
  • Andrew J. Sodergren. Restoring the Broken Image: Healing Homosexuality. https://humanumreview.com/articles/restoring-the-broken-image-healing-homosexuality (ingezien op 7-8-2020)
  • Balsam KF, Rothblum ED, Beauchaine TP. Victimization over the life span: a comparison of lesbian, gay, bisexual, and heterosexual siblings. J Consult Clin Psychol. 2005 Jun;73(3):477-87.
  • Christopher H. Rosik, Ph.D. Spitzer’s ‘retraction’ of his sexual orientation change study: what does it really mean? 31 mei 2012. http://www.lifesitenews.com/news/spitzers-retraction-of-his-sexual-orientation-change-study-what-does-it-rea (voor de laatste keer geraadpleegd op 4 november 2012) / https://www.lifesitenews.com/opinion/spitzers-retraction-of-his-sexual-orientation-change-study-what-does-it-rea (ingezien op 6-8-2020)
  • Debbie Thurman: The APA's Pro-Gay "River of Denial" (http://narth.com/docs/thurman.html)
  • Diamond LM, Rosky CJ. Scrutinizing Immutability: Research on Sexual Orientation and U.S. Legal Advocacy for Sexual Minorities. J Sex Res. 2016;53(4-5):363-391. doi:10.1080/00224499.2016.1139665
  • EX-Gay Research: Analyzing the Spitzer Study and Its Relation to Science, Religion, Politics, and Culture, 2006.
  • Family Research Council. What Causes Homosexuality? https://downloads.frc.org/EF/EF08L41.pdf (ingezien op 16-8-2020)
  • Filosofie Magazine.‘Homoseksualiteit is genetisch bepaald’. https://www.filosofie.nl/homoseksualiteit-is-genetisch-bepaald/ (ingezien op 1-12-2023)
  • Frisch, M, Hviid, A. Childhood family correlates of heterosexual and homosexual marriages: a national cohort study of two million Danes. Arch Sex Behav. 2006 Oct;35(5):533-47.
  • Ganna, A, Verweij, KJH, Nivard, MG, Maier, R, Wedow, R, Busch, AS, Abdellaoui, A, Guo, S, J Sathirapongsasuti, F, Lichtenstein, P, Lundström, S, Långström, N, Auton, A, Harris, KMullan, Beecham, GW, Martin, ER, Sanders, AR, Perry, JRB, Neale, BM, Zietsch, BP. Large-scale GWAS reveals insights into the genetic architecture of same-sex sexual behavior. Science. 2019 Aug 30;365(6456). pii: eaat7693. doi: 10.1126/science.aat7693.
  • Goldberg, S.: When Wish Replaces Thought: Why So Much of What You Believe is False. Buffalo, New York: Prometheus Books, 1996.
  • http://mygenes.co.nz
  • http://www.narth.com
  • http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17039403
  • http://www.nrc.nl/media/article1786146.ece/Kampen_om_homo_s_te_genezen
  • Jennifer Power. Reparative therapy. https://www.latrobe.edu.au/news/articles/2012/opinion/reparative-therapy (ingezien op 6-8-2020)
  • Jones & Mark A. Yarhouse. (2011). 'A longitudinal study of attempted religiously-mediated sexual orientation change.' Journal of Sex and Marital Therapy, Volume 37, p.404-427.
  • Jouw GGD. Hoe groot word ik? https://www.jouwggd.nl/lichaam/hoe-groot-word/ (ingezien op 11-1-2022)
  • Jove. Polygene eigenschappen. https://www.jove.com/science-education/10778/polygene-eigenschappen?language=Dutch (ingezien op 11-1-2022)
  • Landolt, M.A., Bartholomew, K., Saffrey, C. et al. Gender Nonconformity, Childhood Rejection, and Adult Attachment: A Study of Gay Men. Arch Sex Behav 33, 117–128 (2004). https://doi.org/10.1023/B:ASEB.0000014326.64934.50
  • Långström N, Rahman Q, Carlström E, Lichtenstein P. Genetic and environmental effects on same-sex sexual behavior: a population study of twins in Sweden. Arch Sex Behav. 2010 Feb;39(1):75-80. doi: 10.1007/s10508-008-9386-1. Epub 2008 Jun 7.
  • Melissa Hines. Prenatal endocrine influences on sexual orientation and on sexually differentiated childhood behavior. Front Neuroendocrinol. 2011 Apr; 32(2): 170–182. Published online 2011 Feb 17. doi: 10.1016/j.yfrne.2011.02.006
  • Michael W. Hannon. Against Heterosexuality. The idea of sexual orientation is artificial and inhibits Christian witness. Maart 2014, www.firstthings.com/article/2014/03/against-heterosexuality
  • NRC Handelsblad, 7 oktober 2008.
  • NRC. Het homogen bestaat niet (maar dna beïnvloedt wel onze seksualiteit). https://www.nrc.nl/nieuws/2019/08/29/het-homogen-bestaat-niet-maar-dna-beinvloedt-wel-onze-seksualiteit-a3971620 (ingezien op 21-12-2019)
  • Onze Weg: In vogelvlucht. 25 jaar Onze Weg. Jubileumuitgave BinnensteBuiten, oktober 2007, jaargang 20, nr.3.
  • Patricia H Bazemore, MD; Chief Editor: David Bienenfeld, MD. Homosexuality. http://emedicine.medscape.com/article/293530-overview (voor de laatste keer geraadpleegd op 4 november 2012)
  • Peter Sprigg: Censoring the ex-homosexual message, http://www.frc.org/op-eds/censoring-the-ex-homosexual-message (voor de laatste keer geraadpleegd op 22 januari 2013)
  • Peter Sprigg. Evidence Shows Sexual Orientation Can Change: Debunking the Myth of 'Immutability'. Maart 2019. https://www.frc.org/sexualorientation (ingezien op 7-8-2020)
  • Peter Sprigg. How to Respond to the LGBT Movement? Family Research Council in Washington, D.C., 2018.
  • Psychology.ucdavis.edu. Attempts To Change Sexual Orientation. https://psychology.ucdavis.edu/rainbow/html/facts_changing.html (ingezien op 8-8-2020)
  • Satinover, J.: Homosexuality and the Politics of Truth, 1996, Grand Rapids, MI: Baker Books.
  • Stanton L. Jones en Mark A. Yarhouse, Ex-Gays? A Longitudinal Study Of Religiously Mediated Change In Sexual Orientation, IVP Academic, 2007.
  • Stanton L. Jones en Mark A. Yarhouse: Ex Gays? An Extended Longitudinal Study of Attempted Religiously Mediated Change in Sexual Orientation; Sexual Orientation and Faith Tradition Symposium; APA Convention, 2009.
  • Stanton L. Jones & Mark A. Yarhouse. (2011). “A longitudinal study of attempted religiously-mediated sexual orientation change.” Journal of Sex and Marital Therapy, Volume 37, pages 404-427.
  • Spitzer, R.L. (2003). Can some gay men and lesbians change their sexual orientation? 200 participant reporting a change from homosexual to heterosexual orientaion. Archives of Sexual Behavior, 32(5), 403-417.
  • Swaab, D.: Wij zijn ons brein - van baarmoeder tot alzheimer. Atlas-Contact, juli 2011.
  • The NARTH Response to the APA 2009 Task Force Report, http://www.narth.com/docs/apataskforcereportbroch.pdf
  • Whitehead, Neil en Briar: My Genes Made Me Do It! - Homosexuality and the Scientific Evidence. 2010 Whitehead Associates (Revised) Second Edition. First published in the USA, 1999.
  • William Byne, Bruce Parsons. Human Sexual Orientation: The Biologic Theories Reappraised. Archives of General Psychiatry 50(3):228-39 · April 1993.
  • William R. Lenderking, PhD, Cheryl Wold, MPH, Kenneth H. Mayer, MD, Robert Goldstein, MPH, Elena Losina, MS, George R. Seage, III, MPH, DSc. Childhood Sexual Abuse Among Homosexual Men. Prevalence and Association with Unsafe Sex. J Gen Intern Med. 1997 Apr;12(4):250-3
  • Zietsch BP. Reasons for Caution About the Fraternal Birth Order Effect. Arch Sex Behav. 2018 Jan;47(1):47-48. doi: 10.1007/s10508-017-1086-2. Epub 2017 Oct 2. PMID: 28971279.
  • Afbeelding bron 1: Ken Hammond (USDA), Wikimedia Commons (Publiek domein)
  • Afbeelding bron 2: EliasSch, Pixabay
  • Afbeelding bron 3: Madprime, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)
  • Afbeelding bron 4: Myriams Fotos, Pixabay
  • Afbeelding bron 5: Wokandapix, Pixabay
  • Afbeelding bron 6: Wavebreakmedia/Shutterstock.com
  • Afbeelding bron 7: Ex-Gays? p.78-79.
  • Afbeelding bron 8: StockSnap, Pixabay
  • Afbeelding bron 9: theodoranian, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)
  • Afbeelding bron 10: Johan Larson/Shutterstock.com
Reacties

Max, 11-02-2018
Jarenlang werd homoseksualiteit in de medische wereld gezien als een ziekte. Het werd gezien als een seksuele afwijking.In de jaren 50 werd homoseksueel gedrag officieel erkend als zijnde een psychiatrische ziekte. Door hevige protesten en ophef vanuit de Amerikaanse politiek in 1973 werd homoseksualiteit echter niet langer gezien als ziekte en sindsdien wordt homoseksualiteit binnen de psychiatrie genegeerd… Dus, door hevige protesten en ophef vanuit de Amerikaanse politiek is dat niet meer?… Reactie infoteur, 12-02-2018
Bedankt voor uw reactie. Homoseksualiteit werd beschouwd als (psychische) stoornis, totdat in 1973 homoseksualiteit uit de DSM (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders) werd gehaald. Het was evenwel een politiek gemotiveerde keuze. De psychologe Elizabeth Moberly schreef hierover in 1997: "The 1973 decision was based not on any advance in scientific or medical knowledge. It occurred instead as a result of successful gay lobbying—and a considerable body of psychological data on homosexuality was dismissed as no longer relevant." (Bron: https://goo.gl/gWxt5h)

Thom, 26-10-2017
Ik ven zelf een 14 jarige homoseksueel en ik ben het erg oneens met wat in dit artikel wordt besproken. De stelling “je geaardheid kan veranderd worden” vind ik erg vreemd. De mensen die zeggen dat ze zijn “veranderd” kunnen ook gewoon hun gevoelens onderdrukken. Ik ken namelijk andere homoseksuelen die het hebben onderdrukt en zelf zijn getrouwd met een vrouw. Deze mensen zeggen ook wel dat ze houden van die vrouw en mogelijk kinderen maar zeggen ook dat ze niet van ze houden op de manier dat ze van mannen houden. Daarom vind ik niet dat je kan zeggen dat het veranderbaar is.

Ik heb tijdens het lezen van dit artikel mij niet erg fijn gevoeld en ik denk dat het kwetsend kan zijn tegenover andere homoseksuelen. Ook heb ik het gevoel dat u dit artikel meer uit een religieuze hoek heeft benaderd.

We zijn allemaal mensen en of je nou op mannen of op vrouwen valt maakt geen moer uit. Reactie infoteur, 30-10-2017
Bedankt voor uw reactie. Je kan uit een aantal gevallen geen algemene conclusie trekken. Dat u mannen kent die hun seksuele gevoelens voor personen van hetzelfde geslacht onderdrukten, trouwden met een vrouw en later alsnog uiting gaven aan hun (onderdrukte) gevoelens, betekent niet dat verandering niet mogelijk is. Er zijn talloze mensen die getuigen van een verandering in hun leven, ook op dat gebied. Een voorbeeld is de voormalige lesbische hoogleraar Rosaria Champagne Butterfield die een radicale verandering heeft doorgemaakt, wat te lezen is in haar pennenvrucht 'Een onwaarschijnlijke bekering'. Dit verhaal (en de talloze andere verhalen) afdoen als 'onderdrukken van gevoelens', is het ontkennen van de realiteit.
Een mens is inderdaad meer dan een omhooggevallen amoebe. We zijn allemaal mensen, geschapen naar Gods beeld en daarom uniek en waardevol.

Jacb, 17-01-2016
Ik, hetero man en niet religieus (ik vind de vermelding hiervan voor dit topic wél zo eerlijk en transparant), kan de woorden niet vinden om uit te drukken hoe weerzinwekkend ik dit hele verhaal vind. En de absurde hoeveelheid tijd die er iedere keer weer voor genomen wordt om maar weer te reageren op iedereen die zijn/haar afkeur komt uitten. Met welke reden? Wat is het waard? Welk doel, anders die dan behalve een enkele sterveling ervan proberen te overtuigen dat een homo "nog te redden valt", dient dit? Wat is er zo belangrijk aan, dat al de tijd die hier in is gaan zitten niet gespendeerd wordt aan zaken als je familie liefhebben, je buurvrouw helpen die slecht te been is of iets anders wat jezelf en/of een ander gelukkig van wordt. Vanaf de eerste alinea is al op kilometers afstand te ruiken dat hier religieuze redenen voor zijn. De bemoeienis met een ander zijn keuzes (of geaardheid in dit geval) waar je geen enkele last van hebt is typerend. Het bevestigd voor mij wederom de groeiende mate van intelorantie naar elkaar, waarbij treurig genoeg veel te vaak religieuze achtergronden voor te vinden zijn. Ik kan lezen dat je geen kwade bedoelingen hebt en dat je overtuigd bent van je gelijk, maar ik wens je toe dat je overtuiging rondom dit onderwerp (en wellicht ook nog andere rigoreuze opvattingen) zich zodanig ontwikkeld dat je je er niet meer druk over maakt. Besef goed dat je hier veel mensen mee kwetst en onzeker maakt. De oorzaak van homofilie is niet belangrijk en doet niet ter zake. Kennelijk is het zo en accepteer het. Dat doe ik ook met mijn religieuze medemens. Ik ga geen weken (al dan niet maanden/jaren) van mijn tijd besteden aan het volschrijven van het internet waarom religie raar is en hoe ik mogelijkheden zie hoe ze andersdenkend worden. Het is leven en laten leven. Getuige de enkele reacties die ik van je voorbij heb zien komen zal er met een hoop dure woorden, verwijzingen naar onderzoeken en argumenten gestrooid gaan worden, maar ik hoop dat de essentie van mijn betoog je niet ontgaat… Ik wens je veel wijsheid en rust in je leven toe.

Voor iedere lezer op dit forum: je hoeft NOOIT voor wie dan ook (religieus of niet) een poging te doen je geaardheid te veranderen (los van de vraag of het überhaupt mogelijk is) als je hier geen behoefte toe voelt. Reactie infoteur, 17-01-2016
Bedankt voor uw reactie. In een eerdere reactie (op iemand anders) heb ik reeds laten weten dat ik in feite niets heb met termen als 'homoseksueel' en 'heteroseksueel'; mijn identiteit ligt NIET in mijn seksuele gevoelens (http://goo.gl/WHZmqY). Een lezenswaardig boekje te dezen is 'The End of Sexual Identity: Why Sex Is Too Important to Define Who We Are' van Jenell Williams Paris. Je kunt overigens al wel 'op kilometers afstand ruiken' dat de schrijfster een religieuze insteek heeft. Want wie definieert en identificeert zichzelf tegenwoordig niet op grond van zijn seksualiteit? Juist, een aantal 'religekkies'.

Het staat u vrij om 'dit hele verhaal' weerzinwekkend te vinden. U verbaast zich over het feit dat ik de moeite neem om (soms uitgebreid) te reageren op mensen die op dit artikel reageren. Welnu, ik vind dat wel zo correct, maar u mag daar uiteraard anders over denken. In de tijd dat u uw reactie schreef, had ú overigens ook andere zaken kunnen doen. (Bovendien sluit het één –het schrijven van artikelen en het reageren op reacties– het ander –mantelzorg, je familie liefhebben, etc.– niet uit, maar dat terzijde.)

Dit artikel is niét bedoeld om mensen 'te overtuigen dat een homo nog te redden valt', maar is een reactie op de boude stelling van hersenonderzoeker Swaab 'dat er weinig twijfel over bestaat dat in volwassenheid onze seksuele oriëntatie vastligt en niet meer te beïnvloeden is'.

Ik bemoei mij niet met de keuzes die een ander maakt. (U overigens wel met die van mij, getuige uw reactie.) Ik pleit alleen voor pro-choice: laat mensen VRIJ in de keuzes die ze maken, ook als ze daarmee tegen de tijdsgeest ingaan. Dát is ware tolerantie. U lijkt te pleiten voor 'onverschilligheid' ("… maar ik wens je toe… ''), maar daar pas ik voor. Zo sta ik niet in het leven. Ik besef inderdaad dat afwijkende meningen –d.w.z. meningen die diametraal tegengesteld zijn aan de meerderheidsopvatting anno 2016– mensen –die behoren tot die meerderheid– kunnen irriteren en 'kwetsen', maar dat is geen reden om dan maar te zwijgen of met de stroom mee te zwemmen.

Dan de zin: "Ik ga geen weken (al dan niet maanden/jaren) van mijn tijd besteden aan het volschrijven van het internet waarom religie raar is en hoe ik mogelijkheden zie hoe ze andersdenkend worden." Uw vergelijking gaat geheel mank. Ik schrijf geen artikelen met de strekking of grondhouding: 'X is raar, doe of geloof Y'. Uw reactie lijkt gebaseerd te zijn op allerlei aannames, maar u ziet daarbij over het hoofd dat u geen gedachten kunt lezen. Check uw aannames goed, bijvoorbeeld door het stellen van vragen.

"Het is leven en laten leven, " schrijft u. Maar tegen de achtergrond van deze opmerking begrijp ik uw reactie niet. Leven en laten leven betekent iemand of iets z'n gang laten gaan en je er niet mee bemoeien. Dat doet u echter niet, getuige uw reactie. Of geldt 'leven en laten leven' alleen zolang mensen in de pas lopen?

Uw laatste zin sluit overigens mooi aan bij het principe 'pro-choice': laat mensen VRIJ in de keuzes die ze maken. Ik kan dat niet vaak genoeg benadrukken.

Ik wens u ook het allerbeste toe.

Papua, 18-07-2015
Nou, laat ik voor mijzelf spreken…

Ik denk dat het deels aangeleerd en deels aanleg is.
Ik, als zelfbenoemde hetero, masturbeer voornamelijk op 'gay-sex en/of shemales', echter heb ik niet nooit niet enkele gevoelens gehad voor een man en regelmatig/vaak voor een vrouw.

Dit is denk allemaal gekomen, in mijn geval dan, door evolutie van porno. Zo begon ik met de playboy en ben nu op het punt dat ik voornamelijk naar milf, shemale en gay porno kijk. En nee ik ben absoluut geen addic. Ik kijk hooguit 2 x per week een paar minuten!


In mijn geval gaat het dan voornamelijk om de sex zelf en komt het gevoel totaal niet aan de orde. Maar zoals hieronder al een keer wordt aangegeven. In het oude Griekenland en de oude Romeinen was het eerder regel dan uitzondering dat men sex had met eigen geslacht. Tevens zijn er genoeg aanwijzingen dat het ook in het Oosten en Afrika de normaalste gang van zaken was.


Dus zeg het maar… Reactie infoteur, 30-07-2015
Bedankt voor uw reactie. Over de etiologie van homoseksualiteit heeft Christopher Yuan vrij recent een onderhoudende lezing gehouden: 'Homosexuality: Nature or Nurture'. Hier te bekijken: https://goo.gl/wv7HmO
Hij heeft een christelijke levensovertuiging en van daaruit beschouwt hij ook dit onderwerp. Dit neemt echter niet weg dat zijn voordracht theoretisch goed in elkaar zit. Het een sluit het ander dan ook niet uit. ;)

N.B.: Mensen die geïnteresseerd zijn in het getuigenis van Christopher Yuan, kunnen deze hier bekijken: https://goo.gl/JYp0O0
Zijn achtergrond wordt als volgt omschreven: "Christopher lived a promiscuous gay lifestyle for years. After being convicted of dealing and distributing drugs and discovering he was HIV+, Christopher surrendered his life to Jesus Christ." Dat betekent echter niet: 'Eind goed, al goed'. Het is het begin van een reis en niet het einde.

Leon, 18-05-2015
- 'Het zou een in essentie homofoob artikel zijn. Dit is echter ongefundeerde lariekoek. Wat is homofobie en wanneer wordt de term verkeerd gebruikt? De Amerikaanse organisatie NARTH (National Association for Research & Therapy of Homosexuality) schrijft hierover het volgende: "The term 'homophobia' is often used inaccurately to describe any person who objects to homosexual behavior on either moral, psychological or medical grounds. Technically, however, the terms actually denotes a person who has a phobia--or irrational fear--of homosexuality. Principled disagreement, therefore, cannot be labeled 'homophobia'."'

Mooi is hoe u, na het afwijzen van de term homofobie, een oneindige stroom van angst/waanbeelden omtrent homoseksualiteit oproept, die nergens op gebaseerd lijken te zijn behalve (veruit) de meest 'boude stelling' (zoals u het zelf noemt) die zo ongeveer op deze wereld bestaat, namelijk dat er een god bestaat die zich interesseert in wat voor relaties wij aangaan, of wat onze favoriete seksuele bezigheden zijn. Of dit voorkomt uit een angst voor homoseksualiteit weet ik niet, maar irrationeel is het zeker. Zelfs het middels 'morele principes' en 'pseudo-wetenschappelijk bewijs' aanduiden van homoseksualiteit als een inferieur 'gedragspatroon' (want dat is wat u in feite doet: zie onderstaande citaten) is erg schadelijk ten aanzien van de toch al moeilijke positie van homoseksuelen in Nederland, maar vooral op andere plaatsen in de wereld.

- 'Homoseksualiteit komt voort uit een tekort' (Pardon?)

- 'Men moet daarvoor de kop niet in het zand steken uit angst iets negatiefs te zeggen. Het ontkennen van de realiteit is naar mijn mening juist schadelijk; het houdt mensen vast in negatieve gedragspratronen.' (U bedoelt hiermee dat homoseksualiteit een negatief gedragspatroon is?)

- 'homoseksuele gevoelens en het dwangmatige gedragspatroon' (Het dwangmatige gedragspatroon, als in homoseksualiteit zelf?)

Los van wat homofobie dan wel of niet zou betekenen, schetst u een negatief beeld van homoseksualiteit en zet daarmee een grote groep mensen in een negatief daglicht; een groep die historisch gezien, maar ook in een hedendaagse context, subject is geweest van veel 'principiële ballast', haat en discriminatie van buitenaf. Het lijkt mij vanzelfsprekend dat deze ballast, waaraan u rijkelijk bijdraagt, van invloed is op de 'keuze' die homoseksuelen (volgens u schijnbaar dienen te-) maken ten aanzien van hun seksualiteit. Door een angstbeeld te scheppen rondom homoseksualiteit, is de vrije keuze, of 'pro-choice' die u voorstaat, niets meer dan een leeg omhulsel.
Over framing gesproken: de manier waarop u de 'homoseksuele levensstijl' wegzet als een weg vol depressies, ziektes, eenzaamheid, kortstondige relaties, onevenwichtige opvoeding - allen voortkomend uit een soort chronisch tekort - overstijgt werkelijk de definitie van het woord 'framing' en brengt het in het domein van discriminatie.

- 'Their reparative drive is born out of a woman’s fear of harm from the male, for fear is common to the feminine mind.'

De stelling dat homoseksualiteit bij vrouwen voort zou komen uit angst voor mannen is belachelijk, maar nog erger is wellicht de toevoeging dat 'angst veelvoorkomend is binnen het vrouwelijke brein'. Een ronduit seksistische stellingname, die nergens op is gebaseerd.

- 'In werkelijkheid zijn homo’s juist bang voor heteroseksuele mannen en hun (mannelijke) kwaliteiten, evenals voor mannelijke leiders en de macht die mannen uitstralen.'

Ik wil ook graag weten waar dit op gebaseerd is? Niet alles dat in een boek opgeschreven is, is de waarheid, vooral wanneer er - als fictieve autoriteit - god aangehaald wordt (zeg ik met zeer veel ironie).

Persoonlijk heb ik geen last van alle zaken die u in verband brengt met homoseksualiteit. Werkelijk niks van het beeld dat u schets is van toepassing op mij, noch andere homoseksuelen en lesbiennes die ik ken. Ook in het commentaar hieronder schijnen mensen (die er openlijk voor uitkomen homoseksueel te zijn) zich niet te kunnen vinden in uw analyse omtrent hun geaardheid. Framing is ook de ideeën die u heeft over een 'tekort' dat ten grondslag zou liggen aan mijn seksualiteit, of de angst die ik zou voelen ten aanzien van hetero mannen. Ook het feit dat het bij mij zou ontbreken aan 'mannelijke spiritualiteit' (wat dit ook moge betekenen) is totaal uit de lucht gegrepen, evenals de veronderstelde angst voor mannen van lesbiennes. Waar is het empirisch bewijs voor deze zaken? Toch word ik, enkel op basis van mijn seksualiteit, met dergelijke 'psychologische afwijkingen' in verband gebracht, evenals lege statistieken die niet op mij van toepassing zijn. Het framen van een gehele bevolkingsgroep is wat u constant doet, en toch durft u mij op ditzelfde te wijzen?

Als u werkelijk een vrije keuze voorstaat, waarom verbindt u dan talloze negatieve statistieken en gedragingen aan homoseksualiteit, zonder te benoemen dat talloze homoseksuelen juist zeer positief in het leven staan (hetgeen evident is bij het zien van de vele gay-parades wereldwijd). Uw verhaal is allerminst een gebalanceerde analyse van homoseksualiteit en leidt dus niet tot de gebalanceerde of vrijblijvende keuze die u zo waardevol lijkt te achten. U kunt stoppen mij, uzelf en anderen voor de gek te houden: het is overduidelijk dat u bij 'de keuze' sterk staat voor 'verandering' of 'genezing' en een homoseksuele levensstijl wenst te ontmoedigen. Zo ook is het voor mij evident dat deze visie is gestoeld op uw religieuze overtuiging, minder dan empirisch bewijs. Reactie infoteur, 10-06-2015
Bedankt voor uw tweede reactie. U lijkt te kiezen voor de persoonlijke aanval door mij neer te zetten als een haatdragend persoon, behept met angst- en waanbeelden. Bleef het in uw eerste reactie nog beperkt tot 'homofoob' en werd er een link met racisme gelegd, nu doet u er nog een schepje bovenop. U gaat naar mijn mening niet tot nauwelijks in op de inhoud van mijn reactie, maar doet deze simpelweg af door het in verband te brengen met psychiatrische problematiek ("een oneindige stroom van angst/waanbeelden omtrent homoseksualiteit"), en een rancuneuze en discriminatoire opstelling (zo zou ik 'rijkelijk bijdragen aan veel principiële ballast, haat en discriminatie'). De onderliggende boodschap is: 'U deugt niet'. Ook vliegen er etiketjes voorbij als "pseudowetenschappelijk bewijs", "een ronduit seksistische stellingname", "framing", "discriminatie", "het voor de gek houden van mijzelf en anderen". Daarnaast lijkt u de discussie heel erg op uzelf te betrekken, terwijl ik het nergens over u heb gehad. Dat zou ook ridicuul zijn, want ik ken u helemaal niet. Wat kan ik nu over u zeggen?

Dit alles overwegende, leek het mij enerzijds verstandig om uit deze discussie te stappen om verdere escalatie te voorkomen en om het niet te laten ontaarden in een welles-nietesdiscussie. Anderzijds wilde ik niet allerlei aantijgingen, zoals 'een ronduit seksistische stellingname', ook al ontbreekt vaak iedere vorm van onderbouwing, onbeantwoord laten. Na wikken en wegen, heb ik besloten wèl te reageren, maar ik zal om 'welles-nietes' te voorkomen een aantal (verduidelijkings)vragen stellen en proberen de discussie van het persoonlijke naar de inhoud te trekken. Op de 'infoteurpagina' (tartuffel.infoteur.nl), staat dat we ons in discussies (tegenwoordig) beperken tot maximaal drie reacties. Dan weet u dit op voorhand.

Ik zou volgens u 'een oneindige stroom van angst/waanbeelden omtrent homoseksualiteit oproepen'. U gebruikt een psychiatrische term ('wanen'). Volgens het handboek voor de classificatie van psychische stoornissen DSM-5 uit 2014, is angst "het anticiperen op een dreiging in de toekomst" (pag.287) en zijn wanen "vaststaande overtuigingen die niet vatbaar zijn voor feiten die ermee in tegenspraak zijn" (pag.159), waarbij er inhoudelijk een scala van thema's mogelijk zijn, bijvoorbeeld achtervolgings-, betrekkings-, somatische, religieuze of grootheidswanen. Welnu, waaruit blijkt dat ik een oneindige stroom angst- en waanbeelden omtrent homoseksualiteit oproep? Kunt u dit onderbouwd toelichten? Met andere woorden: waaruit bestaan concreet deze angst- en waanbeelden?

Uw stelling over 'god' komt uit de wolken vallen. Als ik ongelovig zou zijn geweest, had ik een reactie kunnen schrijven met dezelfde strekking. Ik heb geen "pseudowetenschappelijk bewijs" nodig om iets aan te duiden wat mijn woorden niet zijn. Het woord 'inferieur' komt uit uw koker en roept —zeker gezien de teneur van deze discussie— associaties op met de terminologie van nazi-Duitsland. Indien bewust gebruikt, dan is dit mijns inziens een subtiel geval van 'framing'. Buiten dat lijkt de term pejoratief bedoeld.

Met betrekking tot negatieve gedragspatronen het volgende. Volgens dr. David E. James komt homoseksualiteit voort uit een tekort, en: "This lack drives them to unite with someone of the same gender in order to make up for the lack they unconsciously sense in themselves." Dit kan tot mechanismen leiden, zoals wordt beschreven door Joseph Nicolosi, Ph.D. in het artikel 'An Open Secret: The Truth About Gay Male Couples': http://goo.gl/nwHfQH. De mogelijke negatieve medische en psychische gevolgen van een homoseksuele leefstijl, zijn uitgebreid gedocumenteerd. Men leze bijvoorbeeld het artikel 'The Health Risks of Gay Sex' van John R. Diggs, jr., M.D. (http://goo.gl/vTtUcP).

Dan volgt een ongefundeerde beschuldiging. Zo zou ik bijdragen aan de 'principiële ballast', haat en discriminatie. Het is heel gemakkelijk om mensen met een u onwelgevallige mening zwart te maken door ze te beschuldigen van haat en discriminatie. Dit is echter quatsch. Ik wijs iedere vorm van discriminatie, achterstelling en haat jegens mensen met homoseksuele gevoelens af en nergens in dit artikel of elders roep ik op tot haat of discriminatie van wie dan ook. Ik verwijs deze beschuldiging dan ook naar het rijk der fabelen. Voorts spreekt u over "de 'keuze' die homoseksuelen (volgens u schijnbaar dienen te-) maken ten aanzien van hun seksualiteit". Nogmaals, ik leg niemand iets op, niemand hoeft van mij keuzes te maken, het staat iedereen geheel vrij zijn of haar eigen leven in te richten. Zoals ik reeds in het artikel schreef is het van belang dat eenieder zelfstandig en in vrijheid zijn eigen weg moet kunnen gaan. Laat mensen daarin vrij, ook als ze keuzes maken die tegen de tijdsgeest indruisen. That's it. Zoek er verder niets achter, rond, op of om, want er schuilt geen addertje onder het gras. Uiteindelijk is het terug te voeren op één enkel woord of principe: 'vrijheid'. 'Pro choice' komt voort uit vrijheid en is geen 'leeg omhulsel', maar een belangrijk principe waar ik voor sta en waar ik mij hard voor maak — ook als mensen keuzes maken die diametraal tegengesteld zijn aan de keuzes die ik zou maken, of als mensen van mening zijn dat ze geen keuze kunnen maken omdat ze in hun beleving geen keuze hebben. Da's allemaal prima. Mijn artikel doet niets af aan de vrije keuze die mensen hebben. Mensen bepalen zelf en in vrijheid hoe ze ten opzichte van (homo)seksualiteit staan en ze kunnen daarbij putten uit talloze informatiebronnen en ze kunnen (informatie uit) bronnen accepteren of verwerpen, enz.

De vrijheid van anderen verdedig ik met verve, ook al sta ik afwijzend tegenover hun denkbeelden of leefwijze. Een concreet voorbeeld. Ik heb zeer kritische artikelen geschreven over de islam (bijvoorbeeld http://goo.gl/RzHBmE en http://goo.gl/whpscL), maar ik sta pal voor de vrijheid van godsdienst, ook als het moslims betreft (http://goo.gl/37WkVe). Ik laat mij kortom door niemand een angst- of schuldcomplex aanpraten. Ik word niet gedreven door angst, haat of intolerantie. Kevin DeYoung schrijft in de inleiding van zijn nieuwste boek 'What does the Bible really teach about homosexuality?" de volgende behartigenswaardige woorden: "Don't assume the worst about those who disagree with you" (pag.22).

Over de volgende alinea wil ik opmerken dat theorievorming op basis van psychologisch onderzoek niets te maken heeft met framing. Bovendien is uw resumé van de homoseksuele leefstijl niet correct. U put hierbij vooral uit het rijtje redenen van mensen met SSA die op een gegeven ogenblik hulp zoeken. Wellicht is het u ontgaan, maar Neal en Briar Whitehead merken ook op: "The gay lifestyle is not unrelieved misery. Some gays and lesbians don’t leave it for any of the above reasons. They have plenty of good times and would be happy to stay where they are if it weren’t for what they would probably call their conscience… ". U verbindt deze redenen van mensen om hulp te zoeken vervolgens aan discriminatie, waar het nochtans niets mee te maken heeft en inhoudelijk gaat u er verder niet op in. U had ook kunnen proberen aan te tonen dat de redenen die deze mensen opgeven om hulp te zoeken, kant noch wal raken. Als u hierin zou zijn geslaagd, had dit uw beschuldiging dat deze veranderwens samenhangt met homofobie, indirect kracht bijgezet. Een gemiste kans, lijkt mij.

Vervolgens vindt u iets 'belachelijk', zonder toe te lichten waarom, waarna we uitkomen bij de volgende beschuldiging: "Een ronduit seksistische stellingname, die nergens op is gebaseerd." Hoe weet u dat het nergens op gebaseerd is? Hebt u zich in het onderwerp verdiept of hebt u het betreffende boek gelezen? Als ik in uw schoenen zou staan, had ik gevraagd waar de schrijver dit op baseert, dit vervolgens op zijn merites beoordeelt en dan pas een conclusie getrokken. Welnu, ik zal hier uit eigen beweging kort op ingaan. Ik heb daarbij voor iedereen toegankelijke bronnen opgezocht. Vrijwel alle angststoornissen komen meer voor onder vrouwen dan onder mannen (http://goo.gl/neLnK7). Uit onderzoek is gebleken dat bij vrouwen de amygdala sterker en anders reageert op bepaalde informatie en prikkels dan bij mannen en dit kan verklaren waarom angststoornissen vaker voorkomen bij vrouwen (zie o.a. S. Hamann. Sex Differences in the Responses of the Human Amygdala. Neuroscientist. 2005 Aug;11(4):288-93). De Amerikaanse organisatie 'CalmClinic' helpt mensen met paniek- en angststoornissen. Op hun website staat een artikel over de oorzaken van angst bij vrouwen: "Anxiety is a much more common problem for women than it is for men. While this may be due in part to cultural and societal traditions and expectations, it is also due to the chemicals that make up our bodies and the myriad of physical changes that occur in women’s bodies and not in men’s" (www.calmclinic.com/anxiety-in-women). In een onderzoek uit 2013 kregen 80 mannen en vrouwen noradrenaline en glucocorticoïden toegediend; respectievelijk een neurotransmitter en een hormoon die in het lichaam vrijkomen als reactie op stress. Ook was er een controlegroep die een placebo kreeg toegediend. Hierna moesten de proefpersonen in een functionele MRI-scanner de mate van angst aangeven bij plaatjes van neutrale en angstige gezichten. Wat bleek? De glucocorticoïden hadden bij zowel vrouwen als mannen geen effect. Noradrenaline had echter bij zowel mannen als vrouwen wel effect. Een tegenovergesteld effect: "In summary, our findings show that noradrenergic arousal has opposite effects on fear processing in men and women, with increased fear processing in women and reduced fear processing in men. Such sex differences in fear processing in times of high arousal may represent a biological mechanism that contributes to the differential prevalence of fear-related disorders in men and women." (Schwabe L, Höffken O, Tegenthoff M, Wolf OT. Opposite effects of noradrenergic arousal on amygdala processing of fearful faces in men and women. Neuroimage. 2013 Jun;73:1-7. doi: 10.1016/j.neuroimage.2013.01.057. Epub 2013 Feb 4.)

Zoals vroeger over de krant werd gezegd: "Niet alles wat gedrukt staat is waar!" Dat geldt ook voor hetgeen u naar voren brengt. Ik schreef in mijn eerste reactie: "U stelt dat "de 'waarom' vraag logischerwijs enkel te beantwoorden is met het bestaan van homofobie", dat er "los van het feit dat op homoseksualiteit wordt neergekeken, er nauwelijks reden is om van seksualiteit te willen veranderen" en dat een veranderwens "nauwelijks voortkomt uit een intrinsieke motivatie om van seksualiteit te veranderen". Hoe weet u dit? U komt met allerlei boude stellingen, maar een onderbouwing blijft uit." U stelt mij een wedervraag, maar u hebt mijn vraag nog niet beantwoord.

Theorievorming is gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek, wat zich onderscheidt van alledaagse kennis doordat wetenschappelijke kennis generaliseerbaar is. Dit heeft niets met framing te maken en daarnaast is het om diverse redenen heel goed mogelijk dat mensen zich daarin niet zullen herkennen. Voorts zij nog opgemerkt dat ik het nergens heb gehad over ùw seksualiteit of ùw angst, enz. Het is onverstandig om hetgeen in een discussie te berde wordt gebracht, op jezelf te betrekken. "Spiritual masculinity" en "spiritually absent" kan naar mijn mening het beste vertaald worden met "geestelijke mannelijkheid" respectievelijk "geestelijk afwezig". Hoe weet u overigens of iets "totaal uit de lucht gegrepen" is als u niet (precies) weet wat het betekent? Ten slotte uw vraag waar dit op is gebaseerd. De kans is aanwezig dat ik —bij leven en welzijn— in de (nabije) toekomst een artikel schrijf over het boek van David E. James, maar voor nu heb ik een paar voor iedereen toegankelijke bronnen proberen te vinden die hier op aansluiten: My genes made me do it! Chapter 11. Path Analysis - social factors do lead to homosexuality (http://goo.gl/q9z8ud); A. Dean Byrd & Stony Olsen. Homosexuality: innate and immutable? (http://goo.gl/88XQWB).

Kom ik ten slotte uit bij de laatste alinea. In het onderhavige artikel verbind ik niet "talloze negatieve statistieken en gedragingen aan homoseksualiteit". Wat ik probeer is te laten zien dat er geen exclusieve biologische basis is voor de homoseksuele oriëntatie, dat verandering mogelijk is en dat mensen er desgewenst voor kùnnen kiezen er iets aan te doen. Niets meer en niets minder. En wat ik in mijn eerste reactie heb geschreven, is steeds in reactie op wat u naar voren bracht. Als u zich bijvoorbeeld afvraagt waarom mensen van seksualiteit zouden wìllen veranderen, dan kom ik met een overzicht van mogelijke redenen. Dat kunt u mij niet euvel duiden, zo gaat dat in een discussie. Ik heb in het rijtje zelfs de volgende nuancering opgenomen: "The gay lifestyle is not unrelieved misery. Some gays and lesbians don’t leave it for any of the above reasons. They have plenty of good times and would be happy to stay where they are if it weren’t for what they would probably call their conscience… ". Ik heb in mijn reactie aan u er zelfs bewust voor gekozen deze nuancering op te nemen. Zoals u kunt zien heb ik deze in eerdere reacties op andere personen (op 13-4-13 en 31-3-12) weggelaten. Of homoseksuelen "zeer positief in het leven staan" kan ik niet beoordelen op grond van de gay-parades wereldwijd. Ook zeggen deze parades niets over het psychische en sociale welbevinden van de deelnemers.

Ik suggereer nergens dat mijn artikel 'een gebalanceerde analyse is van homoseksualiteit' op basis waarvan mensen 'een gebalanceerde en vrijblijvende keuze' kunnen maken. Wat ik wel probeer, heb ik in het begin van de vorige alinea aangegeven. Ook houd ik mijzelf en anderen niet voor de gek. Waarom zou ik? Ik heb bij het schrijven van mijn artikelen geen verborgen agenda. Indien het mijn bedoeling was geweest om een homoseksuele levensstijl te ontmoedigen, had ik wel een artikel geschreven in de lijn van 'The Health Risks of Gay Sex' van John R. Diggs, jr., M.D. (http://goo.gl/vTtUcP). Ik zou daar geen doekjes om winden. En wat uw slotzin betreft: Het afwijzen van een homoseksuele leefstijl kan gebeuren op grond van een religieuze overtuiging, maar ook op basis van medische en psychische gegevens. Dit laatste gebeurt uiteraard op grond van empirisch bewijs. Om te achterhalen waardoor homoseksualiteit ontstaat, heb je ook onderzoek nodig. En last but not least, het aantonen dat verandering van seksuele oriëntatie mogelijk is en dat pogingen om de seksuele oriëntatie te veranderen in zijn algemeenheid niet schadelijk zijn, gebeurt op basis van gedegen wetenschappelijk onderzoek (http://goo.gl/MTFKji).

Leon, 12-05-2015
Het is zeer vermoeiend een tekst te lezen die zo nadrukkelijk probeert zich in te dekken in schijn-nuances en voorzichtigheden, terwijl het geheel in essentie volledig homofoob is.

Ik ben blij dat je vaststelt dat homoseksualiteit geen bewuste keuze is. Dat seksualiteit (in zijn algemeenheid) tot stand komt door een complex samenspel van genen en omgevingsfactoren lijkt te kloppen. Het precieze aandeel dat genen of de omgeving hierin hebben, staat nog open voor discussie.

Ik zal mijn kritiek op dit stuk op basis van een aantal citaten naar voren brengen:

- 'Een aantal factoren die de kans bij mannen aanzienlijk vergroten zijn: opgroeien in een instabiel gezin, een afwezige of onbekende vader en gescheiden ouders. En bij vrouwen: die als kind hun moeder langdurig moesten missen door scheiding of hun moeder verloren door overlijden. Deze uitkomsten maken een volledig biologische verklaring zoals Swaab voorstaat, steeds onwaarschijnlijker.'

Dat homoseksualiteit deels het gevolg is van een instabiele gezinssituatie sluit naadloos aan bij christelijke denkbeelden over de rol van moeder- en vaderschap en huwelijkse trouw. Hoewel je terecht kan opmerken dat mijn persoonlijke ervaring er niet toe doet is het toch belangrijk om aan te merken dat ik zelf, ondanks het stabiele huwelijk tussen mijn vader en moeder en de zeer stabiele gezinssituatie bij ons thuis, toch homoseksueel ben. Hetzelfde geldt voor vrijwel alle homoseksuele kennissen die ik heb. Het schetsen van dergelijke correlaties is niet alleen zeer onbetrouwbaar (zo zou het bijvoorbeeld kunnen dat kinderen in traditionele gezinnen gemiddeld minder vrijheid ervaren om hun eigen seksualiteit te verkennen, of meer druk ervaren om in de voetsporen van vader en moeder te treden wat relaties betreft), maar bovenal zeer schadelijk. Het schetst een negatief beeld van homoseksualiteit, als een soort afwijking die wordt veroorzaakt door gebrek aan affiniteit en gebrekkige kennis over het aangaan en onderhouden van gebalanceerde (heteroseksuele) relaties.

- 'Van belang is dat eenieder zelfstandig en in vrijheid zijn eigen weg moet kunnen gaan. Iemand kan zijn homoseksuele gevoelens uitleven in een homoseksuele levensstijl, maar iemand kan ook homoseksuele gevoelens hebben en dat onder ogen zien, maar — voor zover mogelijk — kiezen voor een weg van verandering, of hij kan erin berusten en kiezen voor seksuele onthouding.'

Hoewel het nobel klinkt, is deze opvatting in meerdere opzichten schadelijk en draagt, vooral binnen de context en toon van dit stuk, bij tot zeer negatieve denkbeelden en onrealistische verwachtingen ten aanzien van homoseksuele mensen. Ten eerste is de 'waarom' vraag belangrijk: waarom zouden mensen van seksualiteit moeten/willen veranderen? Er kunnen enkele individuele gevallen zijn waarbij een homoseksueel persoon de wens heeft om bijvoorbeeld een heteroseksuele gezinssituatie voor zichzelf te creëren, maar ik ben er van overtuigd dat een dergelijk besluit vrijwel altijd beïnvloed zou zijn door maatschappelijke druk, met name de wens om 'normaal' gevonden te worden, of om homofobie uit de weg te gaan - en dus nauwelijks voortkomt uit een intrinsieke motivatie om van seksualiteit te veranderen. De 'waarom' vraag is logischerwijs enkel te beantwoorden met het bestaan van homofobie. Los van het feit dat op homoseksualiteit wordt neergekeken, is er nauwelijks reden om van seksualiteit te willen veranderen. Er zullen vast individuele gevallen zijn waarbij dit wel het geval is, maar deze zijn nauwelijks het benoemen waard. Het is de context van wereldwijde homofobie die het aanhalen van dergelijke voorbeelden zeer verdacht maakt. In een context van racisme ten aanzien van zwarte mensen bijvoorbeeld, is het verdacht (of zelfs ronduit walgelijk) om aan te merken dat het mogelijk is je huidskleur (middels een vermoeiend en zeer intensief traject met verreikende gevolgen) cosmetisch te veranderen. Steeds kom je uit op de vraag: waarom? Het is naïef om hierbij de nadrukkelijke discriminatie van dergelijke minderheden niet te betrekken, het 'waarom' is hier immers onlosmakelijk mee verbonden. Waarom wordt er niet of nauwelijks besproken in hoeverre heteroseksualiteit een keuze is, en in hoeverre deze aan verandering onderhevig is? Er wordt op deze manier een bizarre verantwoordelijkheid bij homoseksuelen neergelegd: 'waarom heb jij er niet voor gekozen om hetero te worden?'. Het 'pro-choice' argument draagt bij een aan omgedraaid beeld van de werkelijkheid: in plaats van te werken aan acceptatie van minderheden, wordt hen de dringende verantwoordelijkheid opgelegd om zichzelf aan te passen naar de smaak van de meerderheid, terwijl, los van de discriminatie ten aanzien van homoseksualiteit of de heteroseksuele voorkeur van de meerderheid, hier totaal geen redelijke aanleiding toe is.

- 'No one says I want to be a heroin addict, but once they find themselves in the situation, they need help. They can make a distinction in wanting to change and they may or may not succeed.'

Om dit citaat überhaupt het vermelden waard te vinden moet je visie ten aanzien van homoseksualiteit toch aardig problematisch zijn. Het is ronduit walgelijk hoe homoseksualiteit hier vergeleken wordt met een verslaving en hoe gesuggereerd wordt dat homoseksuelen 'hulp nodig hebben'. Nogmaals: de wens om te willen veranderen komt grotendeels voort uit homofobie en maatschappelijk onbegrip. Het 'probleem' ligt allerminst bij homoseksuelen zelf, noch dienen zij zich te veranderen. De manier waarop in de maatschappij naar homoseksualiteit gekeken wordt dient echter wel veranderd te worden, en anders dan homoseksualiteit is homofobie wel degelijk een (zeer hardnekkig) probleem.

In een alternatief universum is homoseksualiteit wellicht de norm: daar worden (door homoseksuelen) uitgebreide stukken geschreven over de heteroseksuele tendens onder een minderheid van de bevolking: in hoeverre deze een keuze is, en in hoeverre deze mensen zich zouden kunnen aanpassen aan de maatschappelijke norm van homoseksualiteit. Hopelijk voel je aan hoe zinloos en bizar een dergelijke discussie daadwerkelijk is. Reactie infoteur, 16-05-2015
Bedankt voor uw reactie. Het zou een in essentie homofoob artikel zijn. Dit is echter ongefundeerde lariekoek. Wat is homofobie en wanneer wordt de term verkeerd gebruikt? De Amerikaanse organisatie NARTH (National Association for Research & Therapy of Homosexuality) schrijft hierover het volgende: "The term 'homophobia' is often used inaccurately to describe any person who objects to homosexual behavior on either moral, psychological or medical grounds. Technically, however, the terms actually denotes a person who has a phobia--or irrational fear--of homosexuality. Principled disagreement, therefore, cannot be labeled 'homophobia'." (http://goo.gl/nYHQeg) Ik denk dat de term vooral gebruikt wordt als een ad hominem argument tegen degenen die traditionele opvattingen omtrent huwelijk, gezin en seksualiteit huldigen en daarmee tegen de mores van de dominante meerderheid ingaan. Hoogleraar Nieuwe Testament Robert A.J. Gagnon is zich terdege bewust van deze en andere risico's wanneer hij besluit een boek te schrijven over homoseksualiteit. Hij benoemt in de inleiding van het boek 'The Bible and Homosexual Practice' 7 mogelijke risico's die bijbelgeleerden en theologen nemen wanneer ze zich kritisch uitlaten over de homoseksuele praxis. Het eerste risico dat ze volgens hem lopen is om als 'homofoob' neergezet te worden: "… a label which conveys the impression of a psychiatric disorder. This label is employed as part of an overall strategy of intimidation to forestall genuine debate and belittle vocal dissenters. Moral disapproval of sinful behavior, of behaviors that are destructive to individuals and/or society, or contrary to God's will, is different from fear and must be distinguished if the conversation is to proceed." (Pag.26) Iemands denkbeelden onterecht aanduiden als 'homofoob', kan gezien worden als 'framing': het (bewust of onbewust) gebruiken van specifieke taal en/of beelden (metaforen) met als doel om te overtuigen, ofwel met een uitgekiende woordkeus het debat naar je hand zetten. Onwelgevallige denkbeelden omtrent homoseksualiteit worden door 'een weldenkende meerderheid', die meent een andersdenkende minderheid haar kijk op seksualiteit te moeten opleggen, gelabeld als 'homofoob'. En welk weldenkend mens wil nu te boek staan als homofoob? Je wordt hiermee moreel gediskwalificeerd. Een dergelijke tactiek lijkt zijn vruchten af te werpen: "Velen verkiezen daarom hun mening maar heimelijk voor zich te houden en durven er niet mee 'uit de kast te komen'… Het kan verkeren." (http://goo.gl/4lPnoA)

Opgroeien in niet-traditionele gezinsverbanden is van invloed op latere keuzes die het kind maakt, onder meer ten aanzien van (homo)seksualiteit en relatievorming: "Growing up in a non-traditional family —a family without two married parents or a step family— may increase rates of same-sex cohabitation in two ways. First, growing up in a non-traditional family may weaken parents‘ ability to monitor and influence children, which may facilitate earlier initiation of sex and adult roles (Thornton 1991), as well as exploration of same-sex relationships. Second, parental cohabitation or separation may foster liberal values (Axinn and Thornton 1996) that are more accepting of non-marital living arrangements such as homosexuality." (Charles Q. Strohm. The Formation of Same-Sex and Different-Sex Unions During Young Adulthood: Evidence from Two British Birth Cohorts. Research Triangle Institute California Center for Population Research, Latest Revised: February 1, 2012)

Homoseksualiteit komt voort uit een tekort. Men moet daarvoor de kop niet in het zand steken uit angst iets negatiefs te zeggen. Het ontkennen van de realiteit is naar mijn mening juist schadelijk; het houdt mensen vast in negatieve gedragspratronen. Dr. David E. James, van wie in 2008 het boek 'God’s Truth about Gender' uitkwam, zegt het volgende over de psychologie van homoseksualiteit: "The psychology of homosexuality is rooted in deficit. Homosexual males typically perceive an internal lack in reference to certain issues of spiritual masculinity. This lack drives them to unite with someone of the same gender in order to make up for the lack they unconsciously sense in themselves. Many homosexual men had fathers in the home who were physically present but spiritually absent, so a relational model of the spiritually male-associated identity was nonexistent. Homosexual males desire other men not for what they can give sacrificially in love. The desire is based upon what they get—that is, their lost manhood found in the physical image of another man. Lesbians are different from gay men. Their reparative drive is born out of a woman’s fear of harm from the male, for fear is common to the feminine mind. Many lesbians were abused sexually as children or experienced some form of masculine harm. A lesbian might even have witnessed her mother being physically abused by her father. The abuse may be verbal or emotional as well. Lesbians tend to be extremely anti-male in their stance and demeanor. This sentiment is born out of fear and anger. Lesbianism is more favorably characterized as avoidance of masculinity rather than a desire for femininity. In the end, masculinity is the driving spiritual power for both male homosexuality and lesbian sexuality. The difference is that male homosexuals seek it, while lesbians avoid it." (http://goo.gl/bqTKw2)

Naar aanleiding van het artikel werpt u de vraag op 'waarom mensen van seksualiteit moeten/willen zouden veranderen'? Welnu, uit het artikel blijkt zonneklaar dat mensen van mij helemaal nièts moeten. Ik pleit juist voor 'pro choice': laat mensen vrij in de keuzes die ze maken. Daar zit geen woord Chinees bij. In uw reactie komt u echter met een volledige omkering van het begrip 'pro choice', maar daarover later meer.

U stelt dat "de 'waarom' vraag logischerwijs enkel te beantwoorden is met het bestaan van homofobie", dat er "los van het feit dat op homoseksualiteit wordt neergekeken, er nauwelijks reden is om van seksualiteit te willen veranderen" en dat een veranderwens "nauwelijks voortkomt uit een intrinsieke motivatie om van seksualiteit te veranderen". Hoe weet u dit? U komt met allerlei boude stellingen, maar een onderbouwing blijft uit. Vooroordelen lijken u parten te spelen. Ik laat iemand aan het woord die 'zelf homoseksueel is geweest': "Hoe zit het nu met de zogenaamde 'geïnternaliseerde homofobie' dé modekreet van dit moment, die zou moeten verklaren waar het schuldgevoel van homo’s vandaan komt en wat bijvoorbeeld de reden is dat homo’s ervoor kiezen genezing te zoeken? De verklaring van de geïnternaliseerde homofobie is, op zijn zachtst gezegd, nogal uit zijn verband gerukt. Niet dit, maar het tegengestelde is het geval: homo’s voelen zich juist sterk aangetrokken tot homoseksualiteit en dit kun je moeilijk een fobie noemen. Er bestaat bij homo’s dus helemaal geen angst voor andere homo’s of homoseksualiteit. In werkelijkheid zijn homo’s juist bang voor heteroseksuele mannen en hun (mannelijke) kwaliteiten, evenals voor mannelijke leiders en de macht die mannen uitstralen. Het zijn dus de heteroseksuele mannen die ze vrezen, niet de homoseksuele." (Ansel Pronk. Homoseksualiteit in het licht van Gods liefde en genade. Van veroordeling naar genezing. ABCS 2001, Amsterdam, pag.7)

Intrinsieke motivatie is de motivatie die vanuit de persoon zelf komt. Van de drie personen van wie ik onderaan het artikel een link heb geplaatst, kan op basis van hun verhaal gezegd worden dat hun motivatie intrinsiek is. Ansel Pronk geeft voorts duidelijk aan dat werkelijke verandering nooit tot stand zal komen vanuit schaamte- en schuldgevoelens: "In plaats van dat deze de genezing bevorderen, wakkeren ze de homoseksuele gevoelens en het dwangmatige gedragspatroon juist aan. Ze zijn de brandstoffen van ieder verslavend gedrag. Iedere verandering die hoofdzakelijk hieruit voortkomt, zal daarom mislukken." (pag.28)

Nu de vraag waarom mensen van seksualiteit zouden wìllen veranderen. Mensen met SSA (same sex attraction) die op een gegeven ogenblik hulp zoeken, doen dat om de volgende redenen:
- Short-lived and unstable relationships. Some homosexuals find after a time that, homosexuality does not yield the promised satisfaction.
- Unfaithfulnes. Even in spite of 'intense longings for stability and continuity', gay monogamous relationships are rarely faithful.
- Compulsive behaviour. Terms like 'compulsive', 'hyper-sexual' and 'addictive' are turning up more and more in studies of gay sexuality, sexual addiction being three times as common than among heterosexuals.
- Loneliness with increasing age. Male homosexuals become isolated with age.
- Other problems. Those who come for help are often burdened with depression, suicidality, substance abuse and are seeking answers for those as well.
- Early death. A less common motive for therapy (41%) is fear of death.
- Conscience. The gay lifestyle is not unrelieved misery. Some gays and lesbians don’t leave it for any of the above reasons. They have plenty of good times and would be happy to stay where they are if it weren’t for what they would probably call their conscience—a persistent sense that what they’re doing is not what they’re meant to be doing. The root of this is often religious conviction and they would be reluctant to describe this as 'internalised homophobia', an increasingly common phrase. This is the most commonly cited reason for seeking therapy
(Neal en Briar Whitehead. My Genes Made Me Do It! Homosexuality and the scientific evidence. Third edition: October 2013. Pag.251-255)

Veel mensen met homoseksuele gevoelens weten echter niet dat verandering mogelijk is, aldus Neal en Briar Whitehead. Hier is sprake van een nadrukkelijke vorm van discriminatie: "Ex-gays who have spent years in the gay scene say many gays would get out of the scene if only they knew how. Given the abundant statistical evidence of change, the attempt by gay activists to discredit the change process is a culpable form of discrimination against a significant group of homosexuals who want to change. (Pag.255)

Seksualiteit is fluïde. Homoseksualiteit lijkt evenwel veel meer fluïde te zijn dan heteroseksualiteit (My genes. Pag.229). Het is voorts uitgebreid gedocumenteerd dat mensen met SSA een verschuiving mee kunnen maken in de richting van een heteroseksuele oriëntatie. Dit kan plaatsvinden met behulp van therapie (zie o.a. Stanton L. Jones en Mark A. Yarhouse, Ex-Gays? A Longitudinal Study Of Religiously Mediated Change In Sexual Orientation, IVP Academic, 2007), maar uit de literatuur blijkt dat dit meestal zonder therapie plaatsvindt (My genes. Pag.260). Soms gaat het om grote veranderingen en soms gaat het om kleine veranderingen. Deze uitkomsten laten zien dat de seksuele oriëntatie fluïde is en niet vast en onveranderbaar.

U haalt racisme erbij. Wederom een sterk staaltje 'framing': "Los van het feit dat op homoseksualiteit wordt neergekeken, is er nauwelijks reden om van seksualiteit te willen veranderen. Er zullen vast individuele gevallen zijn waarbij dit wel het geval is, maar deze zijn nauwelijks het benoemen waard. Het is de context van wereldwijde homofobie die het aanhalen van dergelijke voorbeelden zeer verdacht maakt. In een context van racisme ten aanzien van zwarte mensen bijvoorbeeld, is het verdacht (of zelfs ronduit walgelijk) om aan te merken dat het mogelijk is je huidskleur (middels een vermoeiend en zeer intensief traject met verreikende gevolgen) cosmetisch te veranderen." Dit is een absurde vergelijking. Want wat is homoseksualiteit? "Homosexuality is a behavior pattern that manifests itself in certain individuals for a variety of reasons, including psychological, social, environmental, behavioral, and genetic predispositions working together to produce the homosexual person", aldus dr. David E. James, die eraan toevoegt: "Sexuality is not an identity. It is a behavioral term. Feelings do not give us our identities." (http://goo.gl/bqTKw2) En waardoor wordt de huidskleur bepaald? Dit wordt bepaald door de hoeveelheid en het type pigment in de huid. Kortom, wat heeft een gedragspatroon van doen met de hoeveelheid en het type pigment in de huid?

Pro-choice betekent volgens u 'dat homoseksuelen de dringende verantwoordelijkheid krijgen opgelegd om zichzelf aan te passen naar de smaak van de meerderheid'. U komt hier met een totale omdraaiing van wat ik met 'pro-choice' bedoel. Zo'n vijf jaren geleden schreef ik reeds in een reactie aan iemand anders: "Duidelijker kan ik toch niet zijn: mijn boodschap luidt dat niemand zijn of haar moraal aan anderen moet opdringen. Mensen onder dwang of drang doen veranderen van seksuele oriëntatie is moreel verwerpelijk en contraproductief." U maakt van 'pro choice' een soort dwingelandij waarbij je maar één keuze hebt: 'te worden zoals de meerderheid', maar 'pro choice' is 'pro choice' en blijft 'pro choice'. Alleen met zo'n houding, kun je werkelijk spreken van 'acceptatie van minderheden'. Mensen moeten gewoon hun leven kunnen leiden zoals zij dat zelf willen, of je je nu homoseksueel noemt of ex-homoseksueel, enz.

U valt over het citaat van psychiater dr. Jeffrey Satinover. Een verslaving zou je kunnen omschrijven als een aangeleerde manier van omgaan met moeilijke emoties of lastige gebeurtenissen die je in je leven hebt meegemaakt. Niemand kiest ervoor om verslaafd te zijn, maar je kunt er wel voor kiezen om er vanaf te komen. Homoseksuele gevoelens en verlangens komen voort uit een tekort en zijn een onbewuste poging om normale, onvervulde emotionele behoeften alsnog te vervullen. Ook hiervoor geldt dat je er niet voor gekozen hebt, maar dat betekent niet dat je er niets aan kunt doen. In beide situaties is verandering mogelijk, of zoals Satinover het uitdrukt: "In almost any human condition people do have the choice to make the attempt to do something about it." Ik vind de vergelijking niet walgelijk, maar reëel. Daarnaast impliceer ik met dit citaat niet dat homoseksuelen dienen te veranderen. Ik schrijf niemand voor hoe ze moeten leven en ik leg een persoon die zijn homoseksuele gevoelens wil uitleven geen strobreed in de weg.

In feite heb ik niets met termen als 'homoseksueel' en 'heteroseksueel' (http://goo.gl/WHZmqY), maar dat terzijde. Ik leef in dit universum en hier geldt wat Robert A.J. Gagnon als volgt samenvat: "At all levels -- anatomically, physiologically, psychologically -- it is self-evident that the appropriate counterpart or complement to a male is a female and to a female a male." (http://goo.gl/ee0039)

Judith, 11-04-2015
Ik zal je bij deze wat argumenten geven.

De onderzoek groep was religieus.
Als dat al geen enorme bel doet laten rinkelen over de "eerlijkheid" van de resultaten.

Vind een GROTERE groep mensen die meedoen en niet uit religieuze brainwash belangen. En dan praten we wel verder.

Maar die mensen ga je niet vinden, want een gelukkige homo/lesbienne zal in geen geval mee willen doen. Waarom willen veranderen wat niet te veranderen valt.

Er bestaan uiteraard ook ongelukkige homo/lesbiennes. En daarvoor pleit jij dat er dan dus de keuze is om een therapie te volgen.

Wel de enige therapie die een ongelukkige homo/lesbienne nodig heeft, is een cursus in zelf liefde/zelf acceptatie.

Want gaan we jou pad op, dan krijg je enkel mensen die vechten tegen iets waarvan ze nooit ontsnappen. Je doet ze ontzettend schade aan, door ze überhaupt te laten geloven dat er verandering mogelijk is maar nooit echt zal komen. Het is als:

They ignored truths for temporary happiness.

De omgeving (jij dus) zorgt ervoor dat er ongelukkige homo/lesbiennes blijven bestaan die twijfelen aan zich zelf.

Ze zullen dagelijks gaan strijden en voor wat? Om een hetero onrecht aan te doen? Want vind je niet dat een "geforceerde relatie" de desbetreffende hetero niet zwaar tekort doet ook. Idem de homo/lesbienne.

Mensen dragen al genoeg maskers wil je nou daadwerkelijk nog een masker erbij gaan creëren.

Jij wilt mensen geen goede hulp aanbieden, je staat gewoon achter een interne en fysieke lijdensweg. Waarbij je uiteindelijk ook de hetero's schaad. Die zitten dan zonder het door te hebben in een "geacteerd" huwelijk.

Unexpressed emotions will never die. They are buried alive and they will come forth, later, in uglier ways.

Wat wil jij toevoegen in dit leven? Zogenaamd achter mensen staan die van hun geaardheid afwillen? Die een weg bieden?

Het is echt precies hetzelfde als dat ik als lesbienne een weg ga bieden voor hetero's die liever wensen gay te zijn.

ONMOGELIJK! Het zal nooit echt zijn. Je kan jezelf dingen "aan praten" en met wilskracht kan je ver komen.

Maar NOOIT zal het ECHT zijn!
Liefde valt niet te forceren daarvoor hoef je geen Einstein te zijn.

You can't reason with your heart: it has it own laws, and thumbs about things which the intellect scorns.

Maar ik heb gezien dat je ondanks vele argumenten van anderen een bord voor je kop hebt. En heel stellig blijft bij je standpunt.

Het enige wat ik daarover kan zeggen is, ik kan niet wachten op de dag dat bewezen word voor eens en altijd dat het een kwestie van zo geboren/genen is.

En wat ik ook kan uitmaken is dat jij overduidelijk hetero bent. Ondanks dat je daar over wilt zwijgen omdat het zogenaamd niks zou uitmaken.

Wel, het maakt wel uit!

Jij kan niet voelen wat een homo of lesbienne voelt, vandaar ook je enorm schadelijke visie!

Succes verder met je koppige blinde overtuiging. Reactie infoteur, 12-04-2015
Bedankt voor uw tweede, meer uitgebreide reactie. In uw reactie kan ik grofweg vijf assumpties onderscheiden. Deze vijf punten vat ik als volgt samen, waarbij de eerste twee betrekking hebben op het onderzoek (of de opzet daarvan) van Stanton L. Jones and Mark A. Yarhouse:
(1) De onderzoeksgroep was religieus en daarom kun je de uitkomsten van het onderzoek niet vertrouwen.
(2) De studieopzet was beperkt, er hadden veel meer groepen aan mee moeten doen.
(3) Homoseksualiteit is aangeboren en onveranderbaar.
(4) Pogingen om de seksuele oriëntatie te veranderen zijn schadelijk voor de psychische gezondheid.
(5) De omgeving zorgt ervoor dat er ongelukkige homo's/lesbo's blijven bestaan die twijfelen aan zichzelf.

Verder lijkt u een paar keer op de persoon te spelen. Dat vind ik niet sterk. In zekere zin ben ik koppig, dat zal ik ruiterlijk erkennen. Ik ben namelijk heel 'koppig' wat betreft het credo: 'Go where the facts take you'. En over mijn gevoelsleven kunt u helemaal geen uitspraken doen. Bovendien is mijn eigen ervaring niet representatief, hoef je niet iets zelf meegemaakt of ervaren te hebben om er een gefundeerde mening of opvatting over te hebben en last but not least bèn ik nièt mijn seksuele gevoelens. Ik ben dus homo, bi, noch hetero. Een interessant artikel te dezen is: http://goo.gl/YTEiSR

Ik zal nu kort ingaan op bovenvermelde vijf punten.

(1) Jones en Yarhouse gaan hier op de 'Ex-Gays Longitudinal Study Site' ("exploring the research of Stanton Jones and Mark Yarhouse into sexual orientation change efforts"), uitgebreid op in onder het kopje: 'But the reports of religious nuts trying to change cannot be trusted! (The accusation of subject bias)'. Ik zal hun respons integraal overnemen:

"We expect our results to be dismissed on the basis of bias in the self-report of the individuals studied. Our research participants, it will be argued, cannot be trusted to report their experience rightly and truthfully. They will be maligned as parroting the claims of a repressive religious system and a heterosexist society. We would respond first that we have attempted to urge, over and over, the value of honest report of their experience. One of the virtues of long-term follow-up as conducted in this longitudinal study is that we can expect that, if false presentation is present, that individuals will become more likely over time to report their true status, and we are committed to reporting those results honestly.
It is also critical to note that almost the entire fabric of human research is built on the reliability and validity of self-report. We ingest new headache medications because we trust the self-report of subjects in clinical trials that their headaches are lessened by a new medication; we rely on new medicines or psychotherapies for depression because we trust the report of individuals that they are less depressed. This area is arguably different in some important respects, particularly in that homosexual “lifestyle” is the subject of vigorous moral, religious, and political debate today, and reporting that you are less headachy or depressed is surely less subject to intense pressure and scrutiny than those others reports. Even so, we have no indication that any of the participants in our study are political pawns or parrots, but rather that they are struggling, honest human beings grappling with personal situations and experiences of immense complexity, and that they have told us the truth about their personal experiences.
To this criticism we would note finally that it was in recognition of this potential criticism that we did not rely on simple, dichotomous reports of whether the participants are “straight or gay, ” but rather inquired after the specifics of their experiences of sexual attraction, fantasy, infatuation, and so forth. We found our participants to be transparent in reporting their experience when asked in detail, for instance, about the frequency and intensity of sexual attraction to persons of the same and opposite sex." (http://goo.gl/F4wncq)

(2) Ook hier gaan Jones en Yarhouse nader op in onder het kopje: 'Why publish a limited study when a more ideal study would have contributed so much more?' (http://goo.gl/F4wncq)

(3) Nog niet zo lang geleden schreven drie Amerikaanse psychiaters, Bazemore, Wilson en Bigelow, een uitgebreid overzichtsartikel over homoseksualiteit, welke is gepubliceerd op de website van Med-scape Reference. Kort samengevat is hun antwoord op de vraag over het ontstaan van homoseksualiteit: "Homosexuality has been present in human societies throughout history. The etiology is unclear but appears to involve a complex interplay of biological, psychological, and social factors".

Over de vermeende onveranderbaarheid: "There is abundant documentation that people with SSA do move toward a heterosexual orientation, often with therapeutic assistance, but mostly without it. Some achieve great change, some less, but it is clear that sexual orientation is fluid, not fixed, so that it is impossible to argue it is genetically pre-determined. There is a good possibility that various degrees of change will happen with the right support, including therapy of various kinds. The problem in the present social climate may be finding such support." (Dr NE Whitehead, PhD. My Genes Made Me Do It! Homosexuality and the Scientific Evidence. Third edition: October 2013. p.260)

(4) Over de vermeende schadelijkheid verwijs ik naar dit artikel van mijn hand: http://goo.gl/zEVSjV

Voorst suggereert u alsof mensen met ongewenste SSA die verandering nastreven en/of geen uitdrukking willen geven aan deze gevoelens, een masker opzetten, niet authentiek zijn, een lijdensweg tegemoet gaan, enz. Van een aantal mensen staat onderaan het artikel een link naar hun verhaal (op film of op schrift). Hoe komt u erbij dat deze mensen hun gevoelens zouden onderdrukken? (Dat is namelijk wat u suggereert met de zinsnede: "Unexpressed emotions will never die. They are buried alive and they will come forth, later, in uglier ways.") Het gaat er niet om dat zij er op een dag voor hebben gekozen om (geforceerd) 'hetero' te zijn en vervolgens alle gevoelens die daarmee niet stroken gaan onderdrukken. Nee, ze erkennen dat ze bepaalde gevoelens hebben en maken vervolgens een veranderingsproces door (van jaren). In hun getuigenissen vertellen of schrijven ze (soms zeer uitgebreid) over dit proces en hoe ze omgaan en zijn omgegaan met hun gevoelens.

(5) Dit is een bekend verwijt. Zo simpel ligt het echter niet: "Gay activists have been forced to explain why persons with SSA are at 'elevated' risk for addictions, anxiety, depression and suicidality. They blame the problem on the stress of living in a rejecting, heterosexist culture. If this were true then one would expect to see lower levels of such problems in more accepting cultures such as the Netherlands, but this is not the case." (Dale O’Leary, Dean Byrd, Ph.D., Richard P. Fitzgibbons, M.D., James E. Phelan, LCSW, BC.D. A Response to the APA’s ‘Factsheet’. http://goo.gl/40aVN3)

Judith, 09-04-2015
Wat een vermoeiende slecht onderbouwde lap tekst. Het is bizar, hoeveel weerwoorden hierop te geven zijn. Ik ga er niet aan beginnen. Het enige wat ik kwijt wil is dat het nog maar een kwestie van tijd is voordat onomstotelijk vast komt te staan dat mensen daadwerkelijk zo worden geboren. Wat ze ermee doen is een tweede. Maar kom niet aan met de reinste onzin: dat het valt om te buigen. Reactie infoteur, 09-04-2015
Bedankt voor uw reactie.
Ik herhaal wat ik op 23-10-2012 aan Nico Nes schreef: "Wie niet bereid is een beredeneerd argument in te brengen, heeft last van dogmatisch denken."

Jj, 10-01-2014
Wat een bespottelijk artikel. Ik zie de 'argumenten' dat homoseksualiteit niet per se aangeboren is niet als betrouwbaar. Er wordt alleen gezegd dat een persoon bewust een keuze kan maken homoseksualiteit niet te praktiseren. Dit houdt echter geenszins in dat deze persoon 'kiest' geen homo te zijn. Hij onderdrukt zijn gevoelens en geeft niet toe aan homoseksuele uitingen. Kies je dan om hetero te zijn? Wat mij betreft zeker niet! Je kiest ervoor om er niet aan toe te geven, maar het veranderd niet wie je bent of wat je voelt.

Gemiddeld duurde het een jaar of vijf voordat zij konden zeggen dat zij een stabiele verandering hadden bereikt.76% van de mannen en 47% van de vrouwen waren heteroseksueel getrouwd. Ongeveer 20% gaf aan ondanks hun verandering te blijven worstelen met hun homoseksuele gevoelens. -
Dat iemand getrouwd is, betekent niet dat je er bewust voor kiest om hetero te zijn. Nogmaals het houdt in dat je er voor kiest homoseksuele gevoelens te onderdrukken, maar ben je dan jezelf?

Mijn conclusie: noch Swaab noch de auteur van dit artikel hebben gelijk. Laat iedereen in zijn waarde en voelen wat hij/zij wil. Reactie infoteur, 13-01-2014
Bedankt voor uw reactie.

Nog niet zo lang geleden schreven drie Amerikaanse psychiaters, Bazemore, Wilson en Bigelow, een uitgebreid overzichtsartikel over homoseksualiteit, welke is gepubliceerd op de website van Med-scape Reference. Kort samengevat is hun antwoord op de vraag over het ontstaan van homoseksualiteit: "Homosexuality has been present in human societies throughout history. The etiology is unclear but appears to involve a complex interplay of biological, psychological, and social factors". Hoe ze tot deze bevinding komen, kun je nalezen in hun artikel. Waar het mij om gaat is dat bij het beeld dat Swaab neerzet iedere nuancering ontbreekt door zijn eenzijdige gebruikmaking van bestaande kennis en onderzoeken.

Ik schreef dat mensen met een homoseksuele oriëntatie er voor kunnen kiezen om hun identiteit niet te ontlenen aan of te baseren op deze gevoelens. Ook kunnen ze desgewenst proberen hun seksuele oriëntatie (deels) te veranderen. Dat is niet iets wat ik heb verzonnen of voorschrijf, maar wat blijkt uit de ervaringen van heel veel mensen. Van een aantal mensen staat onderaan het artikel een link naar hun verhaal (op film of op schrift). Hoe komt u erbij dat deze mensen hun gevoelens zouden onderdrukken? Het gaat er niet om dat zij er op een dag voor hebben gekozen om hetero te zijn en vervolgens alle gevoelens die daarmee niet stroken gaan onderdrukken. Nee, ze erkennen dat ze bepaalde gevoelens hebben en maken vervolgens een veranderingsproces door (van jaren). In hun getuigenissen vertellen of schrijven ze (soms zeer uitgebreid) over dit proces en hoe ze omgaan en zijn omgegaan met hun gevoelens. Verder verwijs ik naar het onderzoek van Stanton L. Jones en Mark A. Yarhouse, die laten zien dat de interventies van de christelijke organisatie Exodus International een significante verandering van de seksuele oriëntatie van homoseksuelen tot stand kan brengen. De behandeling van Exodus is niet gericht op het onderdrukken van homoseksuele gevoelens, maar op het onderkennen van deze gevoelens terwijl je je niet identificeert als gay. Mensen met ongewenste SSA die begeleid worden door Exodus en die hun gevoelens willen onderdrukken, kunnen beter met het programma stoppen. Het programma is daar niet op gericht en faciliteert ook op geen enkele wijze een dergelijke, in psychische zin, schadelijke houding. Dat druist in tegen de beroepsethiek. Bovendien werkt het onderdrukken van ongewenste gevoelens niet of werkt het zelfs averechts.

Dr. N.E. Whitehead vat het mooi samen:
"There is abundant documentation that people with SSA do move toward a heterosexual orientation, often with therapeutic assistance, but mostly without it. Some achieve great change, some less, but it is clear that sexual orientation is fluid, not fixed, so that it is impossible to argue it is genetically pre-determined. There is a good possibility that various degrees of change will happen with the right support, including therapy of various kinds. The problem in the present social climate may be finding such support." (Bron: My Genes Made Me Do It! - Homosexuality and the scientific evidence. Pag.260)

"Laat iedereen in zijn waarde en voelen wat hij/zij wil, " schrijft u. Welnu, in het artikel breek ik een lans voor keuzevrijheid, welke 'pro-choice' wordt genoemd en aansluit bij het individuele zelfbeschikkingsrecht van de mens. Dit betekent dat ik vind dat iedereen in vrijheid zijn eigen keuzes moet kunnen maken hoe hij zijn leven inricht en vormgeeft en daar uiting aan geeft (binnen de grenzen van de wet uiteraard). Dit geldt dus zowel voor mensen die hun homoseksuele oriëntatie willen uitleven, als zij die kampen met ongewenste SSA en geen uiting willen geven aan deze gevoelens, maar kiezen voor een andere weg en mogelijk verandering nastreven.

Lena, 04-12-2013
De bronnen en studies die u opnoemt en die D. Swaab 'gewoonweg negeert' zijn betrouwbaar?
Ik heb ze niet allemaal opgezocht maar (lukraak gegoogeld) ik heb nog geen auteur gevonden in uw opiniestuk die niet anti-gay en extreem religieus is.

PS 'Pro choice' niet 'pro choiche' Reactie infoteur, 06-12-2013
Bedankt voor uw reactie. Ook bedankt dat u mij attendeerde op de taalfout. Ik weet hoe je het woord schrijft; het stond correct gespeld in het kopje van de betreffende alinea. Het was een slordigheidje van mijn kant, wat voor de lezer storend kan zijn.

U schrijft dat u 'nog geen auteur gevonden hebt in mijn opiniestuk die niet anti-gay en extreem religieus is'. Mijn eerste reactie is dat wie op de man speelt, kennelijk geen inhoudelijke argumenten heeft. Maar goed, ik zal hieronder kort ingaan op uw beschuldigingen.

Ik begin met de anti-gay beschuldiging. Jones en Yarhouse hebben zich in hun studie 'Ex-Gays? A Longitudinal Study Of Religiously Mediated Change In Sexual Orientation' (of in andere publicaties van hun hand die ik heb gelezen) op geen enkele wijze anti-gay uitgelaten. Dit geldt ook voor hetgeen ik van dr. Jeffrey Satinover heb gelezen of voor de organisatie NARTH (ook één van mijn bronnen). Ik lees regelmatig een artikel op de website van NARTH, maar tot dusverre ben ik er geen anti-gay retoriek in tegengekomen. Ik begrijp dan ook niet waar u zich op baseert. Ik zou van u wel willen weten waar Jones en/of Yarhouse, Satinover of NARTH zich anti-gay uitlaten (graag citaten met bronvermelding).

Met de vermeldingen 'anti-gay' en 'extreem religieus' tracht u de door mij aangehaalde onderzoekers en auteurs in een kwaad daglicht te stellen. Met deze negatieve karakteriseringen lijkt u te suggereren dat zij vooringenomen zijn en dat de resultaten van hun onderzoek dus niet deugen.

Welnu, opvattingen van onderzoekers kunnen invloed hebben op de uitkomsten van onderzoek, maar dat geldt zowel voor seculiere als religieuze wetenschappers. Maar wie zegt mij dat dit bijvoorbeeld bij Jones en Yarhouse het geval is? Hebt u daar bewijzen voor? Het onderzoek van Jones & Yarhouse is netjes gepubliceerd in een gerespecteerd peer reviewed wetenschappelijk vakblad: Stanton L. Jones & Mark A. Yarhouse. (2011). 'A longitudinal study of attempted religiously-mediated sexual orientation change.' Journal of Sex and Marital Therapy, Volume 37, p.404-427. Een 'peer-reviewed' wetenschappelijk artikel is een artikel dat is getoetst door vakgenoten. (Ik las even —een naar mijn beleving— humoristisch intermezzo in: Eerder heb ik wat relativerende opmerkingen gemaakt over collegiale toetsing of peerreview, maar van een persoon die onder de naam 'Ikbenhomo' een hele discussie met mij heeft gevoerd over onder meer de kwaliteit van het onderzoek van Jones en Yarhouse en met het verwijt kwam dat het —op het moment van onze discussie althans— niet peer-reviewed was, heb ik begrepen dat "je zo’n krachtig instrument natuurlijk niet [kan] wegwuiven". Hij zei verder: "In beginsel is het een vast onderdeel bij een wetenschappelijke publicatie, en hoewel ik ook wel zie dat men er soms te luchtig mee om gaat, zorgt het empirisch vastgesteld voor betere onderzoeken en rapportages." Zie zijn reactie op 12-09-2011 21:13.) Als het onderzoek van Jones en Yarhouse vooringenomen broddelwerk was geweest van een stelletje homofobe, religieuze zeloten, dan was het artikel misschien wel in een plaatselijk schoolkrantje van een extreem religieuze school —'waar kinderen geïndoctrineerd worden met religieuze waanvoorstellingen' (vrij naar Richard Dawkins)— verschenen, maar zou het niet gepubliceerd zijn in het Journal of Sex and Marital Therapy. En beide heren komen ook niet net kijken in het academische wereldje. Over Yarhouse bijvoorbeeld: "Dr. Yarhouse has published over 60 peer-reviewed journal articles" (www.sexualidentityinstitute.org/dr-mark-yarhouse).

Bovendien: wie zegt mij bijvoorbeeld dat Swaab geen bevooroordeelde, subjectieve man is die baat heeft bij een specifieke uitkomst, omdat dit aansluit bij zijn atheïstisch, materialistisch-deterministisch wereldbeeld? De kwestie van 'bias in research and biased researchers' komt ook aan de orde in het onderzoek van Jones en Yarhouse (p.129-132) en op een speciale website n.a.v. deze studie gaan ze ook onder meer in op de beschuldiging: "But anti-gay researchers cannot be trusted! (The accusation of researcher bias)" (www.exgaystudy.org/ex-gays/responses-to-criticism).

Hieronder een lang citaat van Jones en Yarhouse waarbij ze ingaan op twee kritiekpunten van homobelangengroep 'Truth Wins Out' (wat aansluit bij uw beschuldigingen):

"Two creative, entertaining, alarming, outrageous and distorted reports about our research have been released to the general media from Truth Wins Out (TWO), a forceful gay advocacy group. The first report, coordinated with the release of the 2007 book, declared ours a 'SHAM STUDY'. The second report was more of a personal attack on author Mark Yarhouse. We here respond to a number of their criticisms:

• TWO calls our book a “biased new politically motivated ‘ex-gay’ sham study;” TWO also claims that “The study was conducted by two supporters of ex-gay ministries.” Response: The motivations behind our study are not political, but scientific. When our scientific and professional organization, the APA, declares homosexuality “unchangeable, ” it is an interesting scientific question to ask, as illustrated in the massive Task Force Report, whether or not this is true. Our motivations were no doubt complex, having religious and moral dimensions as well. As to the claim that our study is “biased, ” we assume that this is a claim that we as researchers are biased. We have indeed previously defended the existence of the religious ministries of Exodus because, as scientists and as professionals, we have felt there to be insufficient evidentiary base behind many of the criticisms. TWO would likely only consider a researcher “unbiased” who approached the study of Exodus ministries with the presumption that change of sexual orientation is impossible. Is that not a bias? We felt it best to approach the subject with an open mind, and to report the findings honestly. If we have a bias, it is towards telling the truth.

• The researchers are “controversial ‘researcher[es]’ at a right wing religious university” Response: This is ad hominem argumentation, both towards us as persons and towards our educational institutions. Perhaps TWO considers us controversial, but we have appropriate credentials and have published credible research in respected journals. We criticize conservative religious thinkers who dismiss quality research just because it is authored by GLBT researchers, funded by gay advocacy groups like the Human Rights Campaign, or published in outlets clearly dedicated to GLBT advocacy. We would like to have the same respect shown to us." (Bron: www.exgaystudy.org/ex-gays/responses-to-criticism).

Cornelis Frans, 08-11-2013
Sexualiteit is aangeboren. Niemand twijfelt daar aan. In het enige neutraal oude Kinsé-rapport wordt door bevraging aangetoond dat iedereen gradueel van 10 tot 90 % homo en bisexueel is tegelijkertijd in diverse graduaties. Beiden zijn in verschillende verhoudingen aanwezig. Men moet alleen de wil hebben en de durf om ook de "verkeerde" aanleg te onderkennen en niet verdringen. We hebben ook op dezelfde wijze de genetische aanleg voor geweld als voor zachtheid in diverse graduatie. Uitwendige factoren kunnen de enen voor de andere meer of minder versterken. Precies zoals de factor voor obesitas en zovele andere zaken? We zien in de praktijk dat van weinig tot veel, de andere zwakkere geaardheid tot uiting komt in gevangenissen, leger, scholen, waar men geen keus heeft en de zwakkere factor gaat boven komen.maar vooral bij de puberteit waar volgens de cijfers 50 % een korte homo-tijd doormaken.enz. Dit is ook bij dieren zo. Wat we in de praktijk ook zien. Uitwendige druk kan, precies zoals bij de religies de oriëntatie bewust en overtuigend doen verschuiven naar de niet-eigenlijke oriëntatie. Dan is dat de therapie. Maar niet blijvend., anders dan de natuurlijke genetische aanleg. Dit is geen 'genezing" maar zelf indoctrinatie of beïnvloeding. Seks is de basis van onze genetisch patroon en kan uiteraard an sich niet verandert. Juist zoals we van een voet geen arm kunnen maken door therapie. Maar best ook. Stel dat dit wel kon? Zoals de Nazi's dachten?…

en i Reactie infoteur, 05-12-2013
Bedankt voor uw reactie. Ik begrijp niet waar u de stellingen: 'seksualiteit is aangeboren' en 'niemand twijfelt daar aan' op baseert. Niet zo lang geleden schreven drie Amerikaanse psychiaters, Bazemore, Wilson en Bigelow, een uitgebreid overzichtsartikel over homoseksualiteit, welke is gepubliceerd op de website van Med-scape Reference. Kort samengevat is hun antwoord op de vraag over het ontstaan van homoseksualiteit: "Homosexuality has been present in human societies throughout history. The etiology is unclear but appears to involve a complex interplay of biological, psychological, and social factors".

Ik ben het met u eens dat de seksuele oriëntatie mettertijd kan verschuiven, zowel spontaan als door therapeutische interventies. Zo is het bijvoorbeeld uitgebreid gedocumenteerd dat mensen van SSA (Same Sex Attraction) een verschuiving mee kunnen maken in de richting naar OSA (Opposite Sex Attraction). Dit kan plaatsvinden met behulp van therapie (http://alturl.com/cu4bh), maar uit de literatuur blijkt dat dit vaak ook zonder therapie —dus spontaan— plaatsvindt (http://www.mygenes.co.nz/PDFs/Ch12.pdf). Soms gaat het om grote veranderingen en soms gaat het om kleine veranderingen. Deze uitkomsten laten zien dat de seksuele oriëntatie fluïde is.

Een citaat van Ellen Schecter: "The truth is that Alfred Kinsey was right: sexuality not only exists on a continuum, but some people can and do move on that continuum across the lifespan." (www.goodtherapy.org/blog/sexual-fluidity)

Dit alles heeft overigens niets met ledematen of nazi's te maken.

Emli, 02-10-2013
Even een kleine gedachte die me tussendoor bij een kort overzicht van onderhavige correspondentie te binnen schiet: iemand die zo overtuigd is van het eigen kunnen veranderen van een biologisch gegeven, zou wel eens hartstochtelijk tegen de eigen aard in kunnen gaan. Wel, laat ik vanaf nu hartstochtelijk mijn donkerbruine oogkleur trachten te veranderen naar die zoveel bezongen hemelsblauwe? Eenvoudiger lijkt mij onze energie aan de echte levensbedreigende problemen te besteden, zoals daar zijn opvoeden tot verantwoordelijke, goede burger die onder meer pesten méé uit de wereld helpt.
Want de gevolgen daarvan kan je als dokter niet altijd zomaar "op je werk achterlaten".

Ik wens je nog levensvreugde, beste Tartuffel

Emli Reactie infoteur, 02-10-2013
Bedankt voor uw reactie. U lijkt te beweren dat seksuele voorkeur is aangeboren en onveranderbaar is, zoals de kleur van je ogen. U bent niet de enige die er zo over denkt. Heel veel mensen beweren dit tegenwoordig. Julie C. Harren schreef hierover:

“Education on the causes of homosexuality is greatly needed, as few people really understand the developmental nature of same-sex attractions. Many people believe the theory that homosexuality is solely biological, while many others mistakenly believe it is a choice.”

Voor een beschrijving van de mogelijke oorzaken van homoseksualiteit, verwijs ik naar dit artikel van iemand die zelf homoseksueel is geweest: goo.gl/6EPrh

Verder merkt Julie C. Harren op (en dan komt dat 'pesten' indirect ook aan de orde):

“… When we educate on the environmental, developmental contributors to homosexuality, one of the outcomes is greater tolerance for homosexuals. Some of the results of education include: a deeper and more widespread societal understanding of their struggles, increased compassion for the hurts they have encountered, and decreased hostility. Hence, there are many advantages for society in general and for homosexuals in particular when expansive explanations are provided. Tolerance and respect are the result of education, even for those who do not approve or accept homosexuality as a moral lifestyle. Therefore, it is not only important to educate on this issue, but appropriate and beneficial to do so. Education on the developmental contributors to homosexuality does not have to be viewed negatively by homosexuals. As I have educated on this important topic I have found that education produces positive results for all people.”

(Bron: Educating the Public on the Causes of Homosexuality - Presented by Julie C. Harren, Palm Beach Atlantic University, http://alturl.com/s3tnm)

Met vriendelijke groet,

Marlene, 18-08-2013
Soms vraag ik me echt af in welke tijd en land we nu leven. Maar goed. Wat ik wil zeggen is dat: 1. De homoseksuele levensstijl bestaat niet. Een levensstijl geeft aan hoe iemand zijn leven leeft. Iemand heeft bv. een ongezonde levensstijl als hij/zij veel rookt, drink en eet en daardoor ernstig overgewicht heeft. Een bourgondische levensstijl geeft aan dat de persoon in kwestie van het leven geniet door middel van drank, eten en feesten. Wat bv. een godsdienstige of een vegatarische levensstijl inhoud spreekt voor zich. Een levensstijl geeft dus de houding, waarden of levensvisie van meerdere personen weer. Ik heb bv. een hele andere houding, waarden en levensvisie dan sommige van mijn homoseksuele en hetroseksuele vrienden. Waar ik houd van feesten, eten en drank (bourgondisch), houden een aantal van mijn homo- en hetroseksuele vrienden daar absoluut niet van. Dit brengt mij meteen tot punt 2: mijn levensstijl heb ik van mijn ouders meegekregen. Als er een homoseksuele levensstijl zou zijn, dan zouden al mijn homoseksuele vrienden dezelfde houding, waarden en levensvisie moeten hebben als ik. Niets is echter minder waar. Daarnaast zouden mijn ouders (vader en moeder, die al meer dan 30 jaar gehuwd zijn, niet eerder gehuwd zijn en niet gescheiden zijn) ook een homoseksuele levensstijl moeten hebben. (Hoe zou ik anders aan een 'homoseksuele levensstijl' komen?) Het lijkt mij een beetje overbodig om te zeggen dat dit niet zo is. Mijn hetroseksuele broer heeft dezelfde levensstijl als ik. Sterker nog, punt 3, we hebben dezelfde waarden en normen bijgebracht gekregen en we werden en worden nog steeds hetzelfde behandeld door onze ouders. Afgezien van het feit dat mijn broer jongenskleren en ik als vrouw meisjeskleren kreeg, kregen we dezelfde opvoeding. Zelfs speelgoed of dit nou voor jongens of meisjes was, moesten we delen. Van homoseksualiteit had ik totdat ik naar de middelbare school ging en verliefd werd op een meisje nog nooit van gehoord. Ik kende in die tijd niemand die homoseksuel was. Dus, punt 4, ik had geen voorbeeld waarvan ik 'homoseksueel gedrag' zou kunnen aanleren. Ik heb in die 10 jaar die volgden, nadat ik voor het eerst verliefd werd op een vrouw, amper met mensen over mijn gevoelens gesproken. Ik had het wel eens met mijn moeder over homoseksualiteit, maar ik heb toen nooit uitgesproken dat ik op vrouwen viel. Mijn moeder en vooral ik zelf dacht dat alles wel zou overwaaien als ik eenmaal de juiste man zou tegen komen. Ik ben genoeg mannen tegen gekomen in die 10 jaar, genoeg mannen die verliefd op mij werden, genoeg mannen waar ik als ik de keuze had ook verliefd op zou kunnen worden. Maar daar, punt 5, ontbrak het net aan: een keuze. Want hoe zeer ik mijn best ook deed, hoe leuk en aardig ze ook waren en hoe goed onze (vriendschappelijke) relatie ook was, geen een van hen bezorgde mij vlinders. De vlinders die ik wel had in die tijd (voor vrouwen) heb ik geprobeerd te onderukken en weg te stoppen. Alleen hoe hard ik ze ook wegstopte en onderdrukte, ze gingen niet weg. Wat ik ook probeerde, of ik nu me super vrouwelijk kleedde en gedroeg of niet en of ik nu ging daten met mannen of niet, de vlinders en de gevoelens voor vrouwen bleven. Na 10 jaar heb ik het gevecht tegen de vlinders en gevoelens opgegeven. Na 10 jaar heb ik de keuze gemaakt om mezelf te accepteren en voor mijn gevoelens uit te komen. Dat is een bewuste keuze geweest. Homoseksualiteit, punt 7, is geen keuze geweest. Want als ik op de jaren van af mijn geboorte tot mijn 25 terug kijk, kan ik alleen maar zeggen dat ik op mijn 15/16, toen ik voor het eerst verliefd werd, al had kunnen zeggen dat ik lesbisch ben. Want dat ik op vrouwen val is niet gekomen door opvoeding of door invloed van mijn omgeving, het is geen 'gedrag' dat ik heb aangeleerd of een 'levensstijl' en het is al zeker geen 'keuze' die ik heb gemaakt. Nee, 'het' zat al die jaren in me. Net zoals het aangeboren is of je blauwe of groene ogen hebt, of een lichte of een donkere huidskleur hebt, is mijn seksuele voorkeur voor vrouwen ook aangeboren. Je wordt als hetero geboren of niet en ik… ik ben net als meer mensen met mij op deze planeet geboren als homoseksueel! En één goede tip voordat je een heel artikel gaat schrijven op basis van wel of niet goede wetenschappelijke studies over dat homoseksualiteit aangeleerd is, een levensstijl is en een keuze is, vraag dan eerst aan de ervaringsdeskundigen (homoseksuelen dus) zelf of het wel correct. Zij kunnen je dat namelijk beter vertellen dan die zinloze wetenschappelijke studies van duizenden euro's. Want homo's weten de antwoorden op je vragen over homoseksualiteit al eerder en beter! Reactie infoteur, 19-09-2013
Bedankt voor uw reactie. Ik wil graag een aantal misvattingen proberen recht te zetten.

Met je eerste zin bedoel je waarschijnlijk te zeggen: “Het is niet van deze tijd!” Dit is een verkapt argument ad hominem, een argument op de persoon. De suggestie is dat je dom bent als je er anders over denkt dan de meerderheid in Nederland op dit moment. Maar wie zegt mij dat de meerderheid het bij het rechte eind heeft? Je kunt een dergelijk opmerking met evenveel recht omdraaien. Gezien de hedendaagse opvattingen over seksualiteit en relaties, vraag ik mij af in welke tijd en wat voor land we nu leven.

In het artikel wordt gesproken over ‘een homoseksuele levensstijl’. Het lidwoord ‘een’ wordt gebruikt en niet ‘de’. Het omvat dus alle mogelijke levensstijlen waarbij iemand zijn homoseksuele gevoelens uitleeft – hoe divers ook. Met ‘levensstijl’ bedoel ik slechts de manier van leven. Wat ik wil zeggen is dat er mensen zijn die deze gevoelens uitleven, maar dat er ook mensen zijn die een andere keuze maken. Niks meer en niks minder.

‘Homoseksuele leefstijl’is een term die ook wordt gebruikt door bijvoorbeeld Thijs Maasen, die zichzelf afficheert als ‘homopsycholoog’ (let op: deze term wordt door hemzelf gebruikt) en een boek heeft geschreven over zijn werk. Daarin staat bijvoorbeeld: “… en kunnen homomannen op eigen kracht hun weg hervatten en hun homoseksuele leefstijl verder vormgeven.” (Thijs Maasen. Narcistische krenkingen - Psychotherapie voor homoseksuele mannen. Schorer Boeken, Amsterdam, 2002, p16.)

Ik adviseer nergens om gevoelens te onderdrukken, noch beweer ik dat het onderdrukken van gevoelens uiteindelijk leidt tot het verdwijnen van deze gevoelens. Dat is namelijk niet zo. Bovendien is een dergelijke psychische reactie op het ervaren van homoseksuele gevoelens zeer ongezond en destructief.

Ik beweer nergens dat homoseksualiteit aangeleerd is door voorbeelden in iemands omgeving. Ik gebruik in het artikel overigens nergens het woord ‘aangeleerd’, ofschoon dit woord wel in de titel van het artikel staat (maar wel met een vraagteken erachter). Mogelijk dat dit voor verwarring zorgt. Ik beweer verder nergens dat homoseksualiteit een keuze is. Integendeel, dat is flauwekul. Ik haal in het artikel niet voor niets psychiater dr. Jeffrey Satinover aan, die zegt: “To say that no one chooses to be gay is true. They find themselves with it. …” Verder schrijf ik duidelijk: “Niemand kiest er voor om homoseksueel te zijn…”.

U beweert dat uw seksuele voorkeur voor vrouwen is aangeboren. U bent niet de enige die er zo over denkt. Heel veel mensen beweren dat tegenwoordig. Julie C. Harren schreef hierover:

“Education on the causes of homosexuality is greatly needed, as few people really understand the developmental nature of same-sex attractions. Many people believe the theory that homosexuality is solely biological, while many others mistakenly believe it is a choice.”

Verder merkt ze op:

“… When we educate on the environmental, developmental contributors to homosexuality, one of the outcomes is greater tolerance for homosexuals. Some of the results of education include: a deeper and more widespread societal understanding of their struggles, increased compassion for the hurts they have encountered, and decreased hostility. Hence, there are many advantages for society in general and for homosexuals in particular when expansive explanations are provided. Tolerance and respect are the result of education, even for those who do not approve or accept homosexuality as a moral lifestyle. Therefore, it is not only important to educate on this issue, but appropriate and beneficial to do so. Education on the developmental contributors to homosexuality does not have to be viewed negatively by homosexuals. As I have educated on this important topic I have found that education produces positive results for all people.”

(Bron: Educating the Public on the Causes of Homosexuality - Presented by Julie C. Harren, Palm Beach Atlantic University, http://alturl.com/s3tnm)

Paul Wartena, 01-05-2013
Wat mij opvalt in bovenstaand stuk is toch de drive om anderen (homo's) willen veranderen. Alleen al daardoor zijn vele homo's minder geneigd te veranderen.
Beter zou zijn om eens een onderzoek te doen naar mannen die na hun puberteit een tijd lang gedacht hebben dat ze homo waren, maar daar langzamerhand zijn van af gestapt: uit zichzelf. Het probleem is dat de meeste van hen niet meer willen weten dat ze ooit dachten homo te zijn, omdat ze bijvoorbeeld getrouwd zijn en nu kinderen hebben. Dat maakt zo'n onderzoek wel erg moeilijk. Ik ben er echter van overtuigd dat het hier om grote aantallen personen gaat: mogelijk 50% van het totale aantal mannen dat op een bepaald moment zichzelf als homo beschouwde.
De mens onderscheidt zich van andere dieren doordat het veel meer dingen moet aanleren, die bij andere dieren aangeboren zijn. Niet alleen lopen en zwemmen, ook praten en vanaf een jaar of 10-12 ook seksualiteit en relatievorming. Seksuele voorkeur wordt mede bepaald door dit leergedrag en door persoonlijkheids- en overlevingsstrategien. Die kunnen echter veranderen. Het idee dat homo's andere hersenen hebben dan hetero's en dat dat het bewijs is van een zogenaamde aangeboren homofilie, is onjuist omdat ook Swaab moet erkennen dat hersen gedeelten zich ontwikkelen naar het gebruik: de aandacht en het denken, net zoals spieren zich ontwikkelen door het gebruik. Homo-emanicpatie-organisaties willen doen geloven dat er alleen overgang mogelijk zou zijn tussen hetero naar homo, wat zij noemen als: uit de kast komen. In werkelijkheid is het omgekeerde net zo goed mogelijk. Door een andere omgeving, die het individu meer respecteert en waarin hij meer tot zijn recht komt, kan zijn zelfvertrouwen groeien en kan hij tot een andere overlevingsstrategie komen. Niet voor niets blijkt de gezinssituatie waaruit de homo voorkomt, gecorreleerd te zijn met zijn voorkeur. Reactie infoteur, 03-05-2013
Het staat mensen geheel vrij hun leven in te richten op een manier die zij voorstaan (binnen de grenzen van de wet). Mijn 'drive' is om mensen die kampen met ongewenste (!) SSA van informatie te voorzien die in Nederland 'onder de pet' lijkt te worden gehouden en tot taboe is verklaard, omdat het niet politiek correct is. Maar laat ik meteen Peter Sprigg (Senior Fellow for Policy Studies at the Family Research Council) aanhalen, die schreef:

"The message that change is possible with respect to sexual orientation means just that. It does not mean change is mandatory; it does not mean change is easy; it does not even mean change is desirable for those who do not desire it. It also does not mean that people choose to experience same-sex attractions. However, people do have a choice what to do with those attractions - whether to engage in homosexual conduct, whether to self-identify as gay and, yes, whether to seek help to change those attractions."

Verder ben ik het met u eens dat de hersenen veel plastischer zijn dan altijd werd aangenomen:

"In recent years, however, neuroscientists have discovered that the adult brain is actually very plastic. As we will see, if neural circuits receive a great deal of traffic, they will grow. If they receive little traffic, they will remain the same or shrink. The amount of traffic our neural circuits receive depends, for the most part, on what we choose to pay attention to. Not only can we make decisions by focusing on one idea rather than another, but we can change the patterns of neurons in our brains by doing so consistently. Again, that has been demonstrated by experiments and is even used in psychiatric treatments for obsessive compulsive disorder." (Mario Beauregard Ph.D., The Spiritual Brain: A Neuroscientist's Case for the Existence of the Soul. HarperOne, 2007, p33.)

Aad, 13-04-2013
Waarom toch altijd deze discussie, het is alleen maar een probleem omdat we er een probleem van maken!, als we gewoon de dingen accepteren zoals ze zijn scheelt dat een hele hoop gedoe, steek je energie in het leuk met elkaar omgaan ipv elkaars leven te vormen naar jouw eigen wensen wat gewoonweg een arrogante houding is… jij wilt toch ook niet dat we jou (mensen die tegen homo's zijn) vertellen hoe je leven moet of vindt je dat wel prettig als anderen cih met jou leven bemoeien?. Reactie infoteur, 13-04-2013
Volgens mij is de strekking van mijn artikel u ten enenmale ontgaan… Ik zal kort ingaan op hetgeen u schrijft. Ten eerste is het flauwekul dat ik iets tegen homo's zou hebben. Ten tweede wil ik niemands leven vormen naar mijn wensen. Ik schrijf niemand voor hoe ze moeten leven en ik leg een homo die zijn homoseksualiteit wil uitleven geen strobreed in de weg. Ten derde: ik heb een artikel geschreven die je niet verplicht bent te lezen en waarvan je de inhoud -als je het toch besluit te lezen- kunt accepteren of verwerpen. Dat staat u he-le-maal vrij. Ik dwing niemand dit stuk te lezen en ik leg m.b.t. homoseksualiteit niéts aan de lezer op. Integendeel, ik schrijf in de laatste alinea: "Van belang is dat eenieder zelfstandig en in vrijheid zijn eigen weg moet kunnen gaan." Wilt u mij dan ook a.u.b. vrij laten om artikelen te schrijven over onderwerpen die ik zelf wil?

Tot slot ben ik het niet met u eens dat 'het alleen maar een probleem is, omdat we er een probleem van maken'. Er zijn wel degelijk gezondheidsrisico's verbonden aan een homoseksuele leefstijl, zie onder meer dit artikel: http://alturl.com/mkfow

Mensen met SSA die op een gegeven ogenblik hulp zoeken, doen dat om de volgende redenen:
- Short-lived and unstable relationships. Some homosexuals find after a time that, homosexuality does not yield the promised satisfaction.
- Unfaithfulnes.Even in spite of ‘intense longings for stability and continuity, ’ gay monogamous relationships are rarely faithful.
- Compulsive behaviour. Terms like ‘compulsive, ’ ‘hyper-sexual, ’ and ‘addictive’ are turning up more and more in studies of gay sexuality, sexual addiction being three times as common than among heterosexuals.
- Loneliness with increasing age. Male homosexuals become isolated with age.
- Early death. A less common motive for therapy (41%) is fear of death.
- Conscience. The root of this is often religious conviction…
(Uit: ‘My Genes Made Me Do It! Homosexuality and the scientific evidence’, hoofdstuk 12: ‘Can sexual orientation change?’ van Neal en Briar Whitehead.)

Het is dus niet "alleen maar een probleem omdat we er een probleem van maken". De auteurs schrijven dat onbekendheid met de mogelijkheden tot verandering veel gays ervan weerhoudt om hulp te zoeken:

“Ex-gays who have spent years in the gay scene say many gays would get out of the scene if only they knew how. Given the abundant statistical evidence of change, the attempt by gay activists [en mensen zoals Swaab] to discredit the change process is a culpable form of discrimination against a significant group of homosexuals who want to change.”

En dát is precies de reden dat ik het onderhavige artikel heb geschreven.

Nico Nes, 22-10-2012
Homoseksualiteit is aangeboren. Wie er anders over denkt is in mijn ogen niet goed bezig. Kort maar krachtig commentaar. Ik heb geen zin om allerlei beweringen of onderzoeken ter discussie te stellen, dat is niet meer van deze tijd. N. Reactie infoteur, 23-10-2012
Wie niet bereid is een beredeneerd argument in te brengen, heeft last van dogmatisch denken.

Henk V., 06-08-2012
Het zullen goed bedoelde gevoelens zijn, althans daar ga ik van uit, waarmee we als minderheidsgroepering voor de zoveelste maal onder de loep worden genomen, met als doel 'warm te draaien(seksuele oriëntatie) voor iemand van het andere geslacht', mag dit? nee, want ik zal niet begeren. Helaas met woorden als 'keuzevrijheid' en 'individuele zelfbeschikkingsrecht' zullen mensen die niet te veranderen zijn zich nog eens ongelukkiger voelen, immers als verloren mens, die over zijn eigen weg beschikt, mag hij de keuze maken voor het een of het andere, doe je dat niet, tja dan moet je het zelf maar weten, ik heb je gewaarschuwd. Zoals u al schrijft, niemand kiest ervoor om tot deze minderheidsgroep te behoren, vooral omdat dit lot zo zwaar is door de (ver/voor)oordelen die je dagelijks te verwerken krijgt. Het zou prettig zijn als dit, door de keuzevrijheid, tussen de schepper en het individu blijft. Bovendien heeft het begeren een veel groter begrip, misschien is het daarom de moeite waard om uw horizon te verbreden en zich eens te gaan oriënteren in hetero land, een interessant werkterrein met de mens in zijn totaliteit. En zeker, het doet er juist veel toe welke seksuele oriëntatie de schrijver heeft, want iemand die weet waar het omgaat, weet ook welke pijn je soms moet doorstaan en dat maakt het dus ontzettend relevant. Reactie infoteur, 08-08-2012
Dit artikel is niét bedoeld om mensen 'warm te laten draaien voor iemand van het andere geslacht', maar is een reactie op de boude stelling van hersenonderzoeker Swaab ‘dat er weinig twijfel over bestaat dat in volwassenheid onze seksuele oriëntatie vastligt en niet meer te beïnvloeden is’. Seksuele oriëntatie is een breed begrip waarmee vooral bedoeld wordt de emotionele, romantische, seksuele of affectieve aantrekking tot een andere persoon, waarbij sprake is van een continuüm. Seksuele oriëntatie is niet een ander woord voor ‘begeerte’.

De begrippen 'keuzevrijheid' en 'individueel zelfbeschikkingsrecht' impliceren niet dat de mens zichzelf kan vormen of boetseren naar zijn/haar eigen beeld. Ik draag niet een soort maakbaarheidsgeloof uit. In het artikel maak ik duidelijk dat de betrokkene die een veranderingstraject ingaat niet te hoge verwachtingen moet koesteren, aangezien een totale verandering nauwelijks voorkomt, het vele jaren kan duren voordat mensen zich seksueel anders gaan voelen en er een grote groep is die niet of nauwelijks zal veranderen in de richting van heteroseksualiteit (maar wel een positieve ontwikkeling kunnen doormaken). Een ieder maakt in de weg die hij/zij gaat zijn/haar eigen keuzes en is alleen verantwoording verschuldigd aan zijn/haar Schepper, zoals u zelf ook stelt.

In het artikel stel ik mensen nergens voor de keuze tussen het één of het ander (tussen het uitleven van homoseksuele gevoelens of het proberen je seksuele oriëntatie te veranderen), en zoek het anders zelf maar uit. Zo simpel ligt het niet en bovendien is dit een ‘vals dilemma’. En de enige waarschuwing die ik in het artikel geef, is gericht tegen hen die met de door mij besproken onderzoeken in de hand homo's onder druk willen zetten om te veranderen.

Over mijn seksuele oriëntatie het volgende. Dit kwam ter sprake in de vorige reactie van Jan S., die schrijft: “Vraag eens aan de heteroseksuele schrijver van dit artikel om eens opzettelijk verliefd te worden op een man… benieuwd of het 'aangeleerd' kan worden”. Welnu, hiermee suggereert hij dat schrijver dezes (a) een heteroseksueel is, die (b) stelt dat een man met een homoseksuele oriëntatie op commando verliefd kan worden op een vrouw, of dat je van de ene op de andere dag even de knop kan omzetten. Dit is quatsch! Als ik iets niet in mijn artikel uitdraag, dan is het dit wel. Ik schrijf duidelijk dat niemand er voor kiest om homoseksueel te zijn; het overkomt je als het ware. Je kunt niet zomaar even een knop omzetten. De reactie van Jan S. is een mengeling van een argumentum ad hominem en een stropopredenering.

De pijn die ik in mijn leven zelf heb doorstaan, kan mij gevoeliger maken voor de pijn van anderen en het kan helpen om gevoelens van anderen te (h)erkennen. Desalniettemin doet mijn seksuele oriëntatie niets af of bij aan de inhoud van dit artikel wat –excuses voor de herhaling– een reactie is op Swaabs column, waarin hij stelt dat in volwassenheid onze seksuele oriëntatie vastligt en niet meer te beïnvloeden is.

U hebt het over ‘heteroland’ en het ‘verbreden van mijn horizon’. Mijn artikel gaat overigens niet over ‘homoland’, maar dat terzijde. Voorts besef ik terdege aan welke verleidingen mensen met een heteroseksuele oriëntatie bloot kunnen staan en met welke moeilijkheden zij kunnen kampen op seksueel gebied. De nood is wat dat betreft groot. Ik citeer in dat kader Philip Nunn: “Iemand met een heteroseksuele geaardheid kan ook te maken krijgen met ‘begeerten’ en ‘oneervolle hartstochten’. Wat onze seksuele geaardheid ook is, we zijn geroepen om verleidingen te weerstaan. ‘Laat de zonde dan niet in uw sterfelijk lichaam regeren om aan de begeerten daarvan te gehoorzamen. En stel uw leden niet ter beschikking aan de zonde als wapens van ongerechtigheid, maar stel uzelf ter beschikking aan God, als mensen die uit de doden levend geworden zijn. En laat uw leden wapens van gerechtigheid zijn voor God. Want de zonde zal over u niet heersen. U bent namelijk niet onder de wet, maar onder de genade.’ (Rom. 6:12-14). We moeten altijd aan God verantwoording afleggen voor wat we onszelf toestaan te denken, te geloven, te zeggen en te doen.”

Jan S., 05-07-2012
Compleet achterlijk artikel dat niet in overeenstemming is met de wetenschappelijke bevindingen én consensus dat homoseksualiteit aangeboren is.

Eigenlijk als je er logisch over nadenkt is het antwoord ook al duidelijk. Vraag eens aan de heteroseksuele schrijver van dit artikel om eens opzettelijk verliefd te worden op een man… benieuwd of het 'aangeleerd' kan worden. Reactie infoteur, 06-07-2012
Het ligt veel genuanceerder dan u doet voorkomen. Onlangs schreven drie Amerikaanse psychiaters, Bazemore, Wilson en Bigelow, een uitgebreid overzichtsartikel over homoseksualiteit, welke is gepubliceerd op de website van Med-scape Reference (http://emedicine.medscape.com/article/293530-overview). Kort samengevat is hun antwoord op de vraag over het ontstaan van homoseksualiteit: "Homosexuality has been present in human societies throughout history. The etiology is unclear but appears to involve a complex interplay of biological, psychological, and social factors".

Voorts suggereer ik nergens in het artikel dat iemand met een homoseksuele oriëntatie op commando verliefd kan worden op een vrouw, of dat je van de ene op de andere dag even de knop kan omzetten. Ik schrijf duidelijk dat niemand er voor kiest om homoseksueel te zijn; het overkomt je als het ware. Wel kunnen mensen met ongewenste SSA desgewenst proberen hun seksuele oriëntatie (deels) te veranderen, maar uit het artikel blijkt duidelijk dat niét iedereen daar in slaagt en dat een dergelijk proces een kwestie is van een lange adem.

U gaat ervan uit dat schrijver dezes een heteroseksuele oriëntatie heeft, terwijl het er niet toe doet wat zijn seksuele oriëntatie is. Het is volstrekt irrelevant en ik laat mij daar dus ook niet over uit.

Mrx, 25-03-2012
Hoewel ik persoonlijk lichte aanstoot neem aan dit artikel en de implicaties die gedaan worden stelt u zelf dat u onpartijdig bent en alleen maar wilt laten zien dat er mogelijkheden zijn om te veranderen mocht daar de behoeft voor zijn. Wat ik me nu afvraag of er ook een onderzoek is geweest onder de mensen die SSA heroriëntatie zijn ondergaan dat deden onder sociale druk. Wat hun achtergrond is geweest en hoe hun zichzelf hebben geaccepteerd en hoe hun omgeving er mee omging. Want als daaruit zou blijken dat mensen die heroriëntatie willen ondergaan vanwege hun omgeving vind ik het ronduit wansmakelijk om die verandering ook aan te bieden. De keuze moet open blijven, dat ben ik met u eens, maar het moet om de juiste redenen gekozen worden. U stelt ook dat een geslachtsverandering vergoed word door de verzekering, dus dat een heroriëntatie ook vergoed moet worden. U vergeet hierbij te melden dat bij geslachtsverandering er een langdurig psychologisch onderzoek loopt en uitvoerig getest word of de persoon in kwestie er wel echt aan toe is. Dat gebeurt bij dergelijke instanties niet, zover ik daar kennis van heb. Als zulke instanties er niet zo geheimzinnig mee om zouden gaan zou ik het nog enigszins kunnen accepteren dat iemand die keuze maakt om te veranderen, maar nu lijkt het net of je je diep moet schamen als je homo bent. En dat lijkt me absoluut niet de bedoeling en de strekking van dit artikel en toch komt het zo over. Reactie infoteur, 31-03-2012
Bedankt voor uw reactie. Wat ik met dit artikel beoog is het wegnemen van een aantal ondeugdelijke aannames ten aanzien van het onderwerp (verandering van de) ‘homoseksuele oriëntatie’. In het artikel staat duidelijk dat ‘niemand er voor kiest om homoseksueel te zijn; het overkomt je als het ware’. Ik suggereer dan ook nergens dat iemand die homoseksuele gevoelens ervaart zich daarover zou moeten schamen. Een dergelijke psychische reactie op het ervaren van homoseksuele gevoelens is ongezond en destructief. Mensen met homoseksuele gevoelens kunnen niettemin schaamte en eenzaamheid ervaren en zoeken naar de betekenis van deze gevoelens. Mensen met ongewenste SSA kunnen een christelijke achtergrond hebben maar dat hoeft niet per se. Vaak blijkt dat zij onvoldoende gehoor of begrip voor hun specifieke problematiek kunnen vinden, zeker in de maatschappij (of bij reguliere ggz-instelling), omdat men tegenwoordig stelt dat je je homoseksuele gevoelens moet accepteren én uitleven. Een persoon met ongewenste SSA voelt zich daarom dikwijls onbegrepen door zijn/haar omgeving en zal vaak op onbegrip stuiten als hij/zij niet zijn/haar homoseksuele gevoelens wenst uit te leven. In een ander artikel naar aanleiding van de affaire rondom de organisatie Different begin dit jaar (over de vermeende ‘homogenezing’ die daar zou plaatsvinden) schreef ik:

“Er blijkt een grote behoefte van christenen met homoseksuele gevoelens aan een specifiek christelijke benadering van de problemen die zij ervaren. Dit lijkt door een Kamermeerderheid volledig te worden miskend. De libertijnse, seculiere geest wordt steeds meer opgedrongen. Mensen mogen alleen zijn wie ze willen zijn, zolang ze niet tegen deze geest ingaan. Mensen die hun homoseksuele gevoelens niet uitleven worden meewarig aangekeken ('ze onderdrukken hun gevoelens' en 'hun omgeving legt ze dit verplichtend op') en de geloofsopvattingen van waaruit de homoseksuele praxis wordt afgekeurd, zijn een doorn in het oog van de seculiere en vrijzinnige meerderheid.” (http://goo.gl/wLjBg

Mijn artikel kan beschouwd worden als het bieden van tegenwicht (in die zin ben ik niet onpartijdig, wat ik overigens ook nergens stel) en ik besef terdege dat mensen hier aanstoot aan kunnen nemen (en dat het zelfs agressie en boosheid kan oproepen) aangezien de opvattingen die hier geventileerd worden indruisen tegen de geest van de tijd en de (politiek correcte) communis opinio.

Indien mensen met ongewenste SSA onder dwang of drang van de omgeving een veranderingstraject ingaan, dan is dit gedoemd te mislukken. Dat kan ik u verzekeren. De organisatie ‘Exodus’ (niet te verwarren met de Nederlandse organisatie Exodus die hulp biedt aan gedetineerden en ex-gedetineerden) is niet omgeven met geheimzinnigheid. Zij boden Jones en Yarhouse de gelegenheid om jarenlang onderzoek te doen naar een aantal van hun deelnemers. Exodus werkt met mensen die zélf willen veranderen, dus intrinsiek gemotiveerd zijn. Echte verandering op dit gebied bewerk je niet onder sociale druk of met dwang en drang. Exodus zegt zelf dat ze de beste resultaten behalen bij cliënten die de volgende kenmerken bezitten:

"Each possessed great motivation to change, an enormous desire to leave their homosexual orientation behind. They each held a firm commitment to invest their time in the counseling and recovery process. They did not miss sessions. They struggled with their problems steadfastly, even with all the pain that they faced many times when recalling the past. They had an active prayer life." (Bron: http://www.exodusinternational.org/content/view/205/52/)

Voorts blijkt uit het onderzoek van Jones en Yarhouse dat een aantal deelnemers aan het Exodus-programma er op den duur voor kiest om zich wél (volledig) te identificeren als gay en aldus te leven. Het gaat om 8% van de populatie. Zo blijkt maar weer dat mensen hun eigen keuzes maken (http://goo.gl/ljNll).

Nogmaals, ik begrijp heel goed dat een groot aantal mensen heden ten dage moeite hebben met de gedachte dat mensen hun homoseksuele oriëntatie willen/kunnen veranderen of bijstellen, dan wel er geen uiting aan (willen) geven. Uit uw woorden: ‘…zou ik het nog enigszins kunnen accepteren dat iemand die keuze maakt om te veranderen” valt op te maken dat u het gewoonweg niet accepteert dat mensen deze keuze maken. ‘Mensen zijn nu eenmaal zo, het is een normale seksuele variant en accepteer dat nu maar gewoon, ' hoor je vaak. Er wordt dan naarstig gezocht naar allerlei alternatieve verklaringen waarom mensen met ongewenste SSA zouden willen veranderen: mensen veranderen slechts onder sociale druk, het is een schijnverandering enz. Doch onderzoek wijst toch echt op verandering van mensen die dat zélf willen. Met de nadruk op ‘zélf willen’. Het is te gemakkelijk dat af te doen met 'schijnaanpassing onder sociale druk' of woorden van gelijke strekking.

Het huidige geestelijke klimaat omtrent dit onderwerp kwam prominent tot uiting naar aanleiding van de berichtgeving rondom de vermeende homotherapie van het Amsterdamse Different. Dit zorgde voor een sfeer van geweld en bedreiging. Dat vertelde manager Anouk van Tooren woensdag 1 februari in het EO-programma Moraalridders:

"We moesten door de achterdeur naar buiten." Van Tooren zei geschokt te zijn door de negativiteit en de hardheid van de reacties op twitter en email. Ook bij de voordeur kregen de medewerkers van Different het zwaar te verduren. "We kregen een hoop haat over ons heen gestort. Insinuaties, verwensingen… We konden doodvallen of rotten in de hel. Wij en alle christenen met ons."

De teneur is dat je je diep moet schamen als je volgens Bijbelse maatstaven richting en sturing wilt geven aan je leven en je je homoseksuele gevoelens niet wilt uitleven.

Mensen met SSA zoeken om de volgende redenen hulp (Uit: ‘My Genes Made Me Do It! Homosexuality and the scientific evidence’, hoofdstuk 12: ‘Can sexual orientation change?’ van Neal en Briar Whitehead):
- Short-lived and unstable relationships. Some homosexuals find after a time that, homosexuality does not yield the promised satisfaction.
- Unfaithfulnes.Even in spite of ‘intense longings for stability and continuity, ’ gay monogamous relationships are rarely faithful.
- Compulsive behaviour. Terms like ‘compulsive, ’ ‘hyper-sexual, ’ and ‘addictive’ are turning up more and more in studies of gay sexuality, sexual addiction being three times as common than among heterosexuals.
- Loneliness with increasing age. Male homosexuals become isolated with age.
- Early death. A less common motive for therapy (41%) is fear of death.
- Conscience. The root of this is often religious conviction…

De auteurs schrijven dat onbekendheid met de mogelijkheden tot verandering veel gays ervan weerhoudt om hulp te zoeken:

“Ex-gays who have spent years in the gay scene say many gays would get out of the scene if only they knew how. Given the abundant statistical evidence of change, the attempt by gay activists to discredit the change process is a culpable form of discrimination against a significant group of homosexuals who want to change.”

En dát is precies de reden dat ik het onderhavige artikel heb geschreven.

In het genoemde boek staan uitgebreide literatuurverwijzingen (Bron: ww.mygenes.co.nz/PDFs/Ch12.pdf).

Overigens was het ‘Mr’ die in zijn/haar reactie aangaf dat ‘geslachtsverandering toch ook gewoon vergoed wordt’. Dit zijn niet mijn woorden. Ik ga hier dus niet op in.

Sceptisch, 06-03-2012
"Gemiddeld duurde het een jaar of vijf voordat zij konden zeggen dat zij een stabiele verandering hadden bereikt". Het feit dat deze mensen zeggen dat zij een stabiele verandering hebben bereikt, is een totaal irrelevant. Zelfs als mensen die veranderingen denken te voelen, betekent dit niet dat zij daadwerkelijk een "heroriëntatie" ondergaan hebben. Een onderzoeksopzet waarbij de mensen die zeggen dat zij van seksuele voorkeur veranderd zijn, zullen kijken naar bijvoorbeeld verschillende pornografische beelden, zowel naar mannen als naar beelden waar alleen vrouwen in voor komen, waarbij de mate van opgewondenheid gemeten wordt, zal waarschijnlijk een andere uitkomst geven dan alleen het rapporteren van de ervaringen… Reactie infoteur, 06-03-2012
Het is niet irrelevant wat mensen melden in onderzoek. Het gebruik van vragenlijsten is en (gestructureerde) interviews zijn zeer gebruikelijk in psychologisch onderzoek. In het onderzoek van Jones & Yarhouse bijvoorbeeld is geen gebruik gemaakt van 'psychophysiological (biological) measurement of sexual orientation'. Zij leggen in hun studie uit waarom niet (p112 vv). Zij noemen drie redenen op (die ze daarna toelichten):
(1) The use of the methods posed insurmountable practical challenges for our study;
(2) the methods would have been morally unacceptable to our study participants, and
(3) these methods are not the indisputable scientific measures that many imagine to be.

Mr, 17-01-2012
Vandaag berichten de media dat een Kamermeerderheid van VVD, PvdA, D66 en GroenLinks zich verzet tegen het vergoeden van christelijke therapie om van homoseksualiteit af te komen. Zorgverzekeraars zijn wettelijk verplicht de therapie te vergoeden.

Dagblad Trouw meldde eerder deze week dat zorgverzekeraars de therapie, waarvan de werking omstreden is, moeten vergoeden. De organisatie die de behandelingen aanbiedt, Different, is een erkende instelling voor zwaardere geestelijke gezondheidszorg. De therapieen vallen daarom onder basiszorg. Ook artsenorganisatie KNMG is bezorgd. "Een therapie die helpt om te onderdrukken wie je bent, kan zelfs schadelijk zijn", zegt Lode Wigersma, directeur beleid van de artsenorganisatie. "In zijn algemeenheid mag een arts geen therapie geven die niet werkt. Er is geen enkel wetenschappelijk bewijs dat een therapie zou werken die erop gericht is om iemands homoseksuele geaardheid te onderdrukken."

Dat is echt pure onzin. Different helpt niet om gevoelens te onderdrukken. Dat stellen is misleidend en asociaal. En de bewering 'er is geen enkel wetenschappelijk bewijs' schaar ik onder het kopje bedrog.

Bovendien vind ik dat elke individuele homo zelf moet kunnen bepalen of hij zijn/haar seksuele beleving als een probleem ervaart. Homo's die een herorientatietherapie willen volgen, moeten dat gewoon kunnen krijgen. Geslachtsverandering wordt toch ook gewoon vergoed. Er blijkt een grote behoefte van christenen met homoseksuele gevoelens aan een specifiek christelijke benadering van de problemen die zij ervaren. Dit wordt door een kamermeerderheid volledig miskend. Het eigen (seculiere) mens- en wereldbeeld wordt opgedrongen. Bah! Ik heb zo'n hekel aan deze dwingelandij. Reactie infoteur, 17-01-2012
De berichtgeving hierover is inderdaad tendentieus en vooringenomen en politici van seculiere signatuur buitelen over elkaar heen om hun afschuw te uiten over de therapie die Different biedt. Minister Schippers van Volksgezondheid vindt dat het vergoeden van een therapie voor christelijke homo’s zo snel mogelijk moet stoppen. De minister noemt het "bizar" dat deze therapie in het basispakket zit, meldt de NOS. GroenLinks-Kamerlid Van Gent tegenover de NOS: "Het is een zinloze therapie. Het is heel erg dat mensen niet kunnen zijn wie ze willen zijn. Het is kwakzalverij."

'Bizar', 'kwalzalverij', de negatieve oordelen zijn niet van de lucht. Maar een goede onderbouwing van hun bezwaren geven ze niet. Kunnen ze ook niet, want er is niets bizars of kwakzalverigs aan. Hier is overduidelijk sprake van een hetze. Hieronder volgt de reactie van Different over deze voorstelling van zaken.

"Verklaring Different n.a.v. berichtgeving in Trouw

Het dagblad Trouw bracht vandaag een artikel over onze hulpverlening bij Different. Wij vinden het artikel een onjuiste en onvolledige voorstelling van zaken geven. Ook in de suggesties dat het zou gaan om een therapie die ‘gevoelens moet onderdrukken’ en cliënten ‘die door afwijzing van geloofsgenoten in de knoei komen’ herkennen we ons niet. Naar aanleiding van het artikel in Trouw zijn wij overladen met vragen om te reageren in allerlei media. Daar kunnen wij op korte termijn niet aan voldoen. Bovendien gaat het hier om een gecompliceerde en beladen problematiek die in veel gevallen heel vooringenomen benaderd wordt. Om deze reden willen wij voorlopig volstaan met deze verklaring. Op latere momenten zijn we bij voldoende ruimte en een evenwichtige aanpak graag bereid om in de media een nadere toelichting te geven.

Different in een notendop
Different werkt met een professioneel behandelteam dat mensen helpt bij psychisch lijden dat samenhangt met vragen rond seksuele identiteit. De hulpvraag van de cliënt staat altijd centraal. Onze cliënten ervaren een bredere psychische problematiek die veelal verbonden is met andere psychische aspecten als schaamte en eenzaamheid en zoeken naar de betekenis van hun gevoelens. De meeste cliënten die zich bij ons melden (ruim 95%) hebben een christelijke achtergrond en geven aan elders onvoldoende gehoor of begrip voor hun specifieke problematiek te vinden.

De situatie en hulpvraag van de cliënten loopt enorm uiteen. Er zijn cliënten die hun homoseksuele gevoelens net ontdekt hebben en er geen raad mee weten, maar soms ook klopt men pas aan na jarenlange worsteling met deze gevoelens in een huwelijkse situatie. Het behandelteam staat onder leiding van een psychiater. Voor zo ver het gaat om door zorgverzekeraars vergoede hulpverlening gebeurt dit via de geldende procedures. Na een intakegesprek en een adviesgesprek volgt de behandelfase. Na de intake en de diagnose wordt het diagnoseverslag en het behandelplan getoetst door twee externe onafhankelijke therapeuten. Pas na goedkeuring start de behandeling. Alle behandelingen worden geregistreerd en zijn toetsbaar aan de gestelde behandeldoelen. Onderdeel van onze aanpak is ook een continue tevredenheidsmeting. Daarin scoort Different zeer hoog. Bovendien worden hulpverleningstrajecten zelden afgebroken. Gemiddeld leidt begeleiding door Different tot een hoger welbevinden en een mindere zorgvraag. Nut en effectiviteit van onze aanpak is hiermee voor ons voldoende aangetoond.

Inspectie
Tot slot van deze verklaring melden we dat we de in Trouw gedane suggestie om de Inspectie voor de Gezondheidszorg onderzoek te laten doen van harte toejuichen. Hopelijk kan er zo een correctie komen op de ontstane beeldvorming.

drs. Henk van Rhee, algemeen directeur Stichting Tot Heil des Volks
Amsterdam, 17 januari 2012"

Het is m.i. te bizar voor woorden dat politici en zelf een minister zonder goed geïnformeerd te zijn, met zeer vergaande kwalificaties komen. Different slaat de spijker op z'n kop door te zeggen dat het hier om een gecompliceerde en beladen problematiek gaat, die in veel gevallen heel vooringenomen benaderd wordt.

Helena, 10-12-2011
Slecht onderbouwde tekst vind ik. Je hebt duidelijk een homofoob karakter en wil maar al te graag bewijzen dat ik als lesbische vrouw ervoor kan kiezen me te heroriënteren. Mijn excuses, maar waarom zou het überhaupt nuttig zijn me te laten heroriënteren? Waarom al die energie steken in iets wat me nooit zo gelukkig zal maken als een vrouw naast me aan het altaar? Sorry, maar leer het accepteren! En kijk zelf iets verder dan je neusje lang is meneer! Reactie infoteur, 10-12-2011
Bedankt voor uw reactie. Als u iets beter mijn 'slecht onderbouwde' artikel had gelezen, dan had u kunnen zien dat ik een lans breek voor keuzevrijheid, welke 'pro-choice' wordt genoemd en aansluit bij het individuele zelfbeschikkingsrecht van de mens. Als u als vrouw ervoor kiest uw leven te delen met een andere vrouw, dan bent u daar geheel vrij in. Ik leg u geen strobreed in de weg. Mijn artikel is bedoeld voor mensen die (in meer of mindere mate) te kampen hebben met ongewilde same-sex attraction. Ik wil ze duidelijk maken dat ze hulp kunnen zoeken, waarbij niet gezegd dat iedereen die verandering van seksuele oriëntatie nastreeft daar ook in zal slagen. U had mij dus niet denigrerend hoeven uit te maken voor 'homofoob' en als een persoon die 'iets verder moet kijken dan zijn neusje lang is'. Maar ook daarin bent u volkomen vrij.

Ikbenhomo, 12-09-2011
Het is (natuurlijk) irrelevant of Yarhouse ook peer-reviewed artikelen heeft geschreven. De kritiek ging over DIT onderzoek. Het ontbreken van peer-review is in dit geval niet zonder redenen en dat weet je zelf ook wel. Het is in geen enkel wetenschappelijk tijdschrift of anderszins gepubliceerd omdat er geen peer-review heeft plaatsgevonden en het onderzoek aan alle kanten rammelt.

Over gewichtig doen t.a.v. peer-review: leuk geprobeerd, maar zo simpel kun je zo’n krachtig instrument natuurlijk niet wegwuiven. Het spreekt voor zich dat peer-review an sich niet zaligmakend is, dat wordt ook nergens beweerd. Het ontbreken ervan is echter vaak wel een indicatie, en geen positieve. In beginsel is het een vast onderdeel bij een wetenschappelijke publicatie, en hoewel ik ook wel zie dat men er soms te luchtig mee om gaat, zorgt het empirisch vastgesteld voor betere onderzoeken en rapportages. Je maakt er nu een karikatuur van.

Ik heb meerdere bronnen t.a.v. de kritiek, maar goed:

1. Fijn dat je dat benoemt, en prima dat ze dit zelf ook melden, maar dat doet niets af aan het feit dat de onderzoeksgroep NIET voldoet aan de zelf opgestelde eisen en bovendien afbreuk doet aan de betrouwbaarheid van de conclusies.

2. Het is een feit dat praktisch ieder onderzoek uitval laat zien, maar dat doet niets af aan het feit dat GEEN onderzoek naar deze groep is gedaan, waardoor de cijfers aan sterke inflatie onderhevig zijn. Gezien de grootte van de uitval ten opzichte van de oorspronkelijke groep kunnen de bevindingen in deze groep zeer significant zijn, en gezien de aard van het onderzoek en de onderzoeksvragen is dat ook de verwachting. Bovendien negeert het een groep die naar alle waarschijnlijkheid zeer relevante informatie t.a.v. de tweede onderzoeksvraag kan verschaffen. De conclusies zijn nu ondeugdelijk.

3. De groep “Succes: seksuele onthouding” is natuurlijk sowieso al een farçe: dit is helemaal geen succes want dit duidt op geen enkele manier op een verandering van de geaardheid. De groep “Voortzetting” is ook duidelijk geen “succes”. De groep “Veranderd” wordt te hoog weergegeven zoals eerder vermeld en levert geen kwalitatieve informatie ten aanzien van de onderzoeksvraag. Bovendien diskwalificeer je de integriteit van de onderzochte personen. Er kan op basis van het onderzoek geen onderscheid worden gemaakt tussen “werkelijke verandering” en “voorgewende verandering”, en de bevindingen achteraf ten aanzien van specifieke personen in de “Succes” groep laten dat dan ook duidelijk zien.

4. Gezeur over moraal ten aanzien van seksuele geaardheid is meer iets voor religieuze dogmatici, dus daar doe ik niet aan mee. Wat neutraliteit betreft: het maakt voor mij als homo niets uit of het aangeboren is of niet; ik ben in beide gevallen homo en heb daar geen enkel probleem mee. Voor religieuzen ligt dit duidelijk anders. De onderzoekers kunnen stellen dat de financier geen invloed heeft gehad op de rapportage of de bevindingen, maar dit is niet hard te maken. Bovendien beschuldig je de seculiere onderzoekers daar zelf ook van dus je argument is een drogreden. De methodologie van het onderzoek kraakt en gezien je niet in staat bent deze puntenlijst te weerleggen ben je jezelf daar ook wel van bewust.

5. Conclusie: de hoofdvraag is onbeantwoord.

6. Kom ik nog op terug.

7. Conclusie: de geaardheid is niet veranderd (!).

8. De tabellen weerspreken dit. Bovendien geldt hier weer: de geaardheid is niet veranderd (!).

9. Self-response. In dit geval bovendien in de aanwezigheid van externe druk en grotendeels retrospectief en gemeten op korte termijn. Self-response t.a.v. gevoelens is nooit een hard bewijs. Zoals Chapman het verwoord: “they freely acknowledge that people in ex-gay programs declare they are heterosexual even if they experience exclusive and powerful homosexual attractions (p. 220)”

10. Je kunt geen gemiddelde uitrekenen t.a.v. emotionele of psychologische schade. Als er 10 mensen meedoen, en 1 is beschadigd, dan levert therapie kennelijk potentieel schade op. Je kunt niet stellen dat er gemiddeld geen schade is, want men stelde nou juist vast dat er wel mensen waren die schade ondervonden (de opmerking dat hier sprake zou zijn van overdrijving vind ik dan weer vergezocht en propagandistisch). De conclusie is daarmee ongegrond. Bovendien wordt, nogmaals, de hele groep dropouts genegeerd, ten aanzien waarvan de nulhypothese op basis van logische redenatie is dat schade hier juist meer voorkomt dan bij de “blijvers”. Idem dito t.a.v. zelfmoorden e.d.: men verschuilt zich achter de bekende stokpaardjes, maar eigenlijk weten ze het zelf ook niet.

Er is een duidelijk verband tussen homoseksualiteit en de neiging tot o.a. zelfmoord en een groter aandeel van psychologische problemen. Uit onderzoek blijkt dit voornamelijk samen te hangen met reacties uit de omgeving. Zoek eens op Google zou ik zeggen. Maar eigenlijk zou dat helemaal niet nodig moeten zijn, want dit kun je zelf ook best bedenken. Je sluit bewust je ogen, jammer dat je zelf aan je beschuldiging van kokervisie lijdt.

Dit onderzoek kan best significant beter zijn dan eerdere onderzoeken, maar zo’n relatieve maatstaf zegt niets over de betrouwbaarheid van de uitkomsten. Van 0 naar 1 is een verbetering, maar op een schaal van 0 tot 100 is dat nog steeds erbarmelijk. Ik verwerp het onderzoek ook niet op grond van de uitkomst, maar op grond van de methodologische missers, het niet stroken van de conclusies met de data, noch met de onderzoeksvragen, enzovoorts.

Het mooie is bovendien dat je mij beschuldigt van het afgaan op tendentieuze websites. KIJK EENS NAAR JEZELF! Wil je nu met droge ogen gaan beweren dat de website van zowel NARTH als Exodus niet tendentieus zijn?! In dat geval ben je nog verder heen dan ik dacht.

Je quote van Satinover kan op 2 manieren worden uitgelegd (zoals ieder onderzoek op dit gebied):
1. De geaardheid is aangeboren, de omgeving bepaalt of men acteert in overeenstemming met die geaardheid of niet.
2. De geaardheid is geworteld in biologische factoren, de omgeving … enzovoorts.

De algemene consensus is dat de 1e uitleg van toepassing is op homoseksualiteit.

“Win-winsituatie”: je overdrijft aanzienlijk in je eerste zin, er zijn amper onderzoeken naar dergelijke veranderingen (en dat is ook exact de reden dat jouw hele artikel slechts op 1 onderzoek is gebaseerd). Mijn standpunt is en blijft dat homoseksualiteit een aangeboren geaardheid is, waarna de omgevingsvariabelen bepalen of men acteert in overeenstemming daarmee. Is bijvoorbeeld sprake van een religieuze omgeving, dan zal men dat in mindere mate doen (qua aantallen). Er is geen enkel onderzoek, ook niet dat van Jones/Yarhouse, waarin onomstotelijk is vastgesteld dat iemand zijn homoseksuele geaardheid volledig vaarwel heeft gezegd. Onthouding is geen verandering, aanpassing van het gedrag ook niet.

Wat betreft gezondheidsrisico’s: dit is geen gevolg van de “homoseksuele praxis” maar van het hebben van onveilige sex. Dat geldt evengoed voor hetero’s. Je tracht een beeld neer te zetten van een direct verband tussen homoseksualiteit en SOA, maar dat is uiteraard een valse voorstelling van zaken omdat hier andere variabelen een rol spelen. Een simpel voorbeeld: binnen een religieuze omgeving waarin men op grond van religieuze redenen getrouwd blijft (ondanks alles), zal men minder sexuele contacten hebben en daarom minder SOA. Je speelt een statistisch spelletje, waarbij je keihard door de mand valt. Met zulke spelletjes kun je ook simpel aantonen dat een stijging van de welvaart homoseksualiteit veroorzaakt. Waarbij je dan even vergeet te vermelden dat een stijging van de welvaart meestal samengaat met een algemene verhoging van het intelligentieniveau en tolerantie ten aanzien van andersdenkenden, waardoor homoseksuelen eerder uit de kast zullen komen. Erg doorzichtig.

Het “opgaan in een homoseksuele identiteit en de homoseksuele praxis” betekent in praktische zin: een relatie aangaan met iemand van hetzelfde geslacht. Het enige punt van verschil t.o.v. heteroseksueel is derhalve het geslacht van de andere partner. Het is pure bullshit om te veronderstellen dat dit schadelijke gevolgen zou hebben. Ongegronde propaganda, niets meer en niets minder.

Er is geen enkele reden waarom ik als homoseksueel niet “anti-homo” literatuur of websites zou lezen of bezoeken. Ook heb ik nog nooit gehoord van indoctrinatie in dat opzicht en ik heb dat ook nooit ervaren. Het enige dat jij doet is homoseksuelen in bepaalde hokjes en hoeken zetten, en ik vind dat een walgelijke manier van doen. Mensen als jij zijn dé reden dat voorlichting op scholen m.b.t. homoseksualiteit een noodzaak zijn. Jouw onbegrip komt voort uit kennisgebrek en het feit dat hier maar één persoon is die geïndoctrineerd is: jij.

Tot slot: een homoseksueel die een verandering meemaakt "in de richting van heteroseksueel" is nog steeds homoseksueel, of op zijn minst biseksueel. Bovendien zal een groot deel van de groep sowieso al biseksueel zijn geweest. Dus wat is er nu feitelijk veranderd? Nu denken ze in plaats van 10 keer per dag aan sex met hetzelfde geslacht 9 keer daaraan? En dat noem je dan een succesvolle verandering? Wat een flauwekul. Reactie infoteur, 14-09-2011
Ik vraag u steeds om bepaalde onderzoeken. Ik moet dan googelen van u. Wat mij dan weer niet lukt… volgens u. U komt zelf ook niet met die onderzoeken, want u wilt niet, zo zegt u, dat ik hele epistels ga schrijven over die onderzoeken, maar komt zelf wel met hele epistels over één van de onderzoeken die ik heb aangedragen. Ik kan mijn vinger er niet op leggen, maar ergens klopt er iets niet.

Afgezien van de kwaliteit zou ik, met Robert Higgs (zie mijn vorige reactie), nog wel wat andere redenen kunnen bedenken waarom bepaald onderzoek niet peer-reviewed is. Dit betekent overigens niet dat vakgenoten er hun licht niet over hebben laten schijnen en het bijvoorbeeld hebben over "this landmark study" (dr. A. Dean Byrd) en "This study is a groundbreaking classic -- scientifically erudite and clearly presented" (Merton Strommen), enz. Als het onderzoek aan alle kanten zou rammelen, dan denk ik niet dat zij hun naam eraan hadden willen verbinden, tenzij het in hun hoofd rammelt.

1. Jones en Yarhouse hadden de lat hoog liggen. Dat ze hun doelstellingen niet op alle punten hebben behaald (waar ze uitgebreid verantwoording over afleggen), doet geen afbreuk aan de betrouwbaarheid van de conclusies.

Ook dit 'draadje' heeft weer een hoog welles-nietes gehalte.

Nietes.

2. Waren de dropouts beschadigd? De onderzoekers beschikken, the authors had insufficient data, niettemin concluderen ze: “The data reported in this chapter does not appear to support the hypothesis that it is the change process, in and of itself, that produces clinical distress and psychological harm” (359).

Retentie. Onderzoeken, en zeker longitudinale studies, houden niet alle onderzochten binnenboord. De auteurs bespreken dit thema in het boek (p145-146). Ik heb niet het idee dat de mate van retentie erg afwijkt van de gemiddelde retentiegraad. De drop out rates zijn in vergelijking met andere (langerdurende) onderzoeken niet inacceptabel.

De schrijvers zeggen zelf: "Retention. We began with 98 subjects at T1. Our sample eroded to 73 at T3, a retention rate of 74.5%. This retention rate compares favorably to that of respected longitudinal studies."

Waarom haakten deze mensen af? "We know from direct conversation that a few subjects decided to accept gay identity and did not believe that we would honestly report data on their experience. On the other hand, we know from direct conversations that we lost other subjects who believed themselves healed of all homosexual inclinations and who withdrew from the study because continued participation reminded them of the very negative experiences they had had as homosexuals. Generally speaking, as is typical, we lost subjects for unknown reasons."

Nu mag het zo zijn dat deze groep afhakers interessant is t.a.v. de vraag of behandeling schadelijk is. Maar Jones en Yarhouse kunnen niet verweten worden dat de afhakers niet meer mee wilden doen. Ook niet dat ze niet hebben geprobeerd ze alsnog te benaderen. Ieder onderzoek kent uitval. Zolang het binnen een bepaalde range blijft, is het acceptabel.

3. "Chastity in the minds of many is not succes" (386). Toch is het in de ogen van de deelnemers wel een succes en dat is waar het om gaat. De hulpvraag van de cliënt staat centraal, niet wat anderen ervan vinden. Dit wordt uitgebreid besproken in hfst. 2. Als u perspectief kunt nemen, lees dan: http://www.onzeweg.nl/vrg_txt.htm.

De groep 'veranderd' laat zien dat verandering mogelijk is. De onderzoekers kunnen niet bevestigen dat de aanzienlijke veranderingen die worden ervaren door sommige deelnemers van deze studie permanent of pervasief zijn (p375). Dan hadden ze dat de onderzochten nog veel langer moeten volgen.

Onderzoek Spitzer
Ook vanuit onverdachte hoek (Spitzer) is de opvatting weerlegd dat homoseksualiteit onveranderbaar is. Ruim dertig jaar
geleden nam, mede door zijn inbreng, de meerderheid van de Amerikaanse psychiaters het besluit homoseksualiteit te schrappen uit de lijst met psychiatrische stoornissen (de zgn. Diagnostic and Statistical Manual of Mental Diseases II). Homoseksualiteit werd niet langer beschouwd als een psychiatrische ziekte, en hulpverlening moest zich dus niet richten op genezing. Onze Weg vat het onderzoek heel mooi samen in het jubileumnummer van BinnensteBuiten (2011):

"[Spitzer] heeft 200 ex-homoseksuelen (143 mannen en 57 vrouwen) geïnterviewd die veranderd waren op de volgende aspecten: homoseksuele aantrekkingskracht, homoseksuele fantasieën, verlangen naar een romantische, emotioneel intieme relatie met iemand van hetzelfde geslacht, en homoseksueel gedrag met seksuele opwinding. Deze verandering moest minstens vijf jaar stand gehouden hebben. Zij hadden er veel voor gedaan om tot deze verandering te komen. Zij hadden een programma gevolgd dat door een christelijke organisatie voor hulp aan homoseksuelen was georganiseerd, of zij waren in therapie geweest bij hulpverleners die zich hebben gespecialiseerd in seksuele heroriëntatie. Meer dan 90% had gebruik gemaakt van beide vormen van hulpverlening.

Het duurde meestal een paar jaar voordat zij zich seksueel anders gingen voelen. Het veranderingsproces bestond uit een geleidelijke vermindering van homoseksuele en een intensivering van heteroseksuele gevoelens. Gemiddeld duurde het een jaar of vijf voordat zij konden zeggen dat zij een stabiele verandering hadden bereikt.76% van de mannen en 47% van de vrouwen waren heteroseksueel getrouwd. Ongeveer 20% gaf aan ondanks hun verandering te blijven worstelen met hun homoseksuele gevoelens. Vrouwen bleken minder moeite te hoeven doen om tot een verandering te komen dan mannen."

En ja, ik ben genoegzaam bekend met alle lof én kritiek die zijn onderzoek heeft gehad (Analyzing the Spitzer Study and Its Relation to Science, Religion, Politics, and Culture, 2006).

4. Ho, ho, wat ik wilde zeggen is dat als u twijfelt aan de eerlijkheid van Jones en Yarhouse, u net zo goed de seculiere onderzoekers op de korrel kan nemen, vooral omdat blijkt dat veel onderzoekers op dit terrein zelf holebi zijn.

Ho, ho, wilt u religieuzen voor zichzelf laten praten. Voor religieuzen gaat aangeboren zijn en normaal niét noodzakelijkerwijs samen (zie o.a. J. Dallas, Een antwoord op de homotheologie, 2007, p.75).

5. Conclusie: de hoofdvraag is beantwoord, en verder onderzoek is nodig (deze aanbeveling doen de onderzoekers zelf ook).

6. U heeft het boek inmiddels misschien zelf aangeschaft. Probeer wel perspectief te nemen, als u de betreffende pagina gaat lezen.

7. De groep heet dan ook 'Complete of bijna (!) complete verandering'. Op de Kinsey Schaal hebben sommigen een behoorlijke verschuiving meegemaakt, vooral degenen die eerst voluit homoseksueel waren.

Onderzoek van Spitzer laat ook zien dat mensen die sterk gemotiveerd zijn en gebruik maken van verschillende hulpbronnen om te veranderen kunnen aanzienlijke veranderingen bereiken op meerdere aspecten van de seksuele oriëntatie, en tot een goede heteroseksuele relatie komen. Een totale verandering komt nauwelijks voor, zeker niet bij mannen. En er zijn veel mensen die wel hun homoseksuele gedrag leren beheersen of zichzelf niet meer benoemen als homoseksueel, maar niet veranderen in de richting van heteroseksualiteit. Ook dit is in hún ogen een positieve ontwikkeling.

Maar al dat gediscussieer over veranderen, leidt af van de verandering die centraal zou moeten staan. Ik citeer Onze Weg:

"Als Onze Weg het heeft over verandering, dan is het van belang om dit begrip nauwkeurig te definiëren. Onze Weg gelooft dat als mensen Christus ontmoeten en Hem gaan volgen hun leven niet meer hetzelfde zal blijven. Het Nieuwe Testament beschrijft het leven van de christen als een levenslang proces van groei en verandering. Dit betekent niet dat al onze problemen worden opgelost of dat alles wat wij wensen ook gebeurt. Het gaat er in de eerste plaats om dat we leren in afhankelijkheid van God te leven en dat we steeds meer gaan lijken op de Here Jezus."

Dat laatste is waar het ten diepste om gaat. God verandert mensen, gisteren, vandaag en morgen.

8. De seksuele oriëntatie op de Kinsey Schaal is wel degelijk veranderd:

"By empirically derived standards of effect size, the average movement away from homosexual orientation may be termed medium to large, and the average shift toward heterosexual orientation is small. This generalization is, of course, not true for every single test of every variable, but this is the clear trend in the data." (p275)

9. Over self-response heb ik in de vorige reactie al e.e.a. gezegd.

10. De kans op psychische schade is nihil, zo laat het onderzoek zien. Uitsluiten kun je nooit. Iedere behandeling (zowel farmaceutische als psychotherapeutische) brengt mogelijke risico's met zich mee. Dat is onvermijdelijk. Bijv. de kans dat een cliënt of patiënt gaat decompenseren. Dit betekent overigens niet per se dat dit voortkomt uit de behandeling zelf, maar door factoren in de persoon zelf ofschoon er altijd een interactie is tussen die twee (en andere factoren).

Er is een duidelijk verband tussen homoseksualiteit en de neiging tot o.a. zelfmoord en een groter aandeel van psychologische problemen. U wijdt dit volledig aan de omgeving. Google ten spijt, het is nooit overtuigend aangetoond dat dit alleen daarmee samenhangt. U sluit bij voorbaat intra-psychische factoren die samenhangen met homoseksualiteit en/of homoseksuele leefwijze uit.

Ik ben idd ver heen, als je het bekijkt vanuit uw perspectief. Ach, ik slik mijn pilletje, ik smeer mijn zalfje en ga weer verder.

Over die algemene consensus en wat daarna komt is het nodige gezegd en ik houd het daarbij, anders wordt het welles/nietes.

Verder staat buiten kijf dat de homoseksuele leefstijl geassocieerd wordt met serieuze gezondheidsrisico's. Daar maakt onveilig vrijen (met barebacking en bug chasing) onderdeel van uit. Er is geen direct verband tussen homoseksualiteit en SOA (nee, SOA's komen iemand niet aanvliegen omdat hij homoseksueel is), maar een homoseksuele leefstijl is geassocieerd met serieuze gezondheidsrisico's (http://www.ncfpc.org/FNC/0707S3.html).

"Er is geen enkele reden waarom ik als homoseksueel niet 'anti-homo' literatuur of websites zou lezen of bezoeken. Ook heb ik nog nooit gehoord van indoctrinatie in dat opzicht en ik heb dat ook nooit ervaren. Het enige dat jij doet is homoseksuelen in bepaalde hokjes en hoeken zetten, en ik vind dat een walgelijke manier van doen. Mensen als jij zijn dé reden dat voorlichting op scholen m.b.t. homoseksualiteit een noodzaak zijn. Jouw onbegrip komt voort uit kennisgebrek en het feit dat hier maar één persoon is die geïndoctrineerd is: jij."

Dat is uw ervaring. Kennelijk hebben andere mensen (sommige ex-gays) een andere ervaring. Laten we het eens omdraaien: 'Het enige dat jij doet is ex-gays en mensen met ongewenste SSA in bepaalde hokjes en hoeken zetten, en ik vind dat een walgelijke manier van doen. Mensen als jij zijn dé reden dat voorlichting op scholen m.b.t. homoseksualiteit en mensen met ongewenste SSA een noodzaak zijn. Jouw onbegrip komt voort uit kennisgebrek en het feit dat hier maar één persoon is die geïndoctrineerd is: jij… ' Wat ik wil zeggen: neem eens perspectief. Ervaringen van ex-gays en mensen met SSA en alle onderzoeken op dat gebied worden door u consequent in twijfel getrokken, maar ik moet wel uw verhalen, die van uw vrienden en die van ex-ex-gays enz. geloven.

En wat betreft voorlichting op scholen het volgende. Ik heb als jongere uit eigen initiatief overal rondgeneusd. Ik ben bijvoorbeeld in het COC geweest (gespreksavond), ik ben geregeld wezen stappen in het homo-uitgaansleven, ik heb goede vrienden (gehad) die voluit gay zijn (waaronder een voormalig voorganger van een zogenaamde gay-kerk), enzovoort, enzovoort, enzovoort. Ik durf er een fles Château le Pin onder te verwedden dat ik mij meer georiënteerd heb en meer mensen met SSA ken / heb gekend (in vriendschappelijk zin en dus niet als vage kennis) dan de gemiddelde Nederlander. En ik hou van hen, net zoals ik van mijn andere vrienden hou. Kom niet aanzetten met voorlichtingspraatjes op scholen. Ik weet niet wie u denkt voor zich te hebben, maar ik leef niet op een zolderkamertje, afgeschermd van de boze buitenwereld vol enge homo's en altijd is de (schijn)heilige Tartuffel ziek, midden in de week maar zondags niet, want zondags gaat hij naar de kerk met zijn boeken over ex-gays en zet hij homo's onder druk om een veranderingsprogramma te volgen. Ik weet niet of ik moet lachen of huilen. Hou alsjeblieft op.

En als u wilt blijven denken dat mensen met ongewenste SSA niet kunnen veranderen of dat dat ongezond is want tegennatuurlijk, ik vind het prima. Ik heb geen zin in welles-nietes-spelletjes. Ik hoop slechts te bereiken dat mensen met ongewenste SSA weten dat er organisaties zijn waar ze aan kunnen kloppen voor hulp en steun. Daarbij is het wel belangrijk reële verwachtingen te hebben. Ik sluit daarom af met een citaat van Onze Weg:

"Dit onderzoek [van Spitzer] schetst een realistisch beeld: bij de meeste blijkt nog een behoorlijke mate van homoseksuele gevoelens aanwezig te zijn. Mensen die hulp zoeken kunnen zeer hoge verwachtingen hebben met betrekking tot het ontluiken van heteroseksuele gevoelens. Het gevaar bestaat dat ze teleurgesteld raken, zich schuldig gaan voelen, denken ‘gefaald’ te hebben of zich tegen de hulpverlener gaan keren als het gewenste resultaat uitblijft. Eerlijke informatie vóór de aanvang van de hulpverlening zal de cliënten helpen realistische verwachtingen te hebben. Bovendien blijkt, door Gods hulp en de ondersteuning van vrienden, dat het mogelijk is de eigen seksuele gevoelens te onderwerpen aan een hoger ideaal, dat meer bepalend is voor de eigen identiteit dan de seksuele gerichtheid" (http://www.onzeweg.nl).

We hebben nu ieder zo'n 25 keer op elkaar gereageerd. Ik vind het wel genoeg. U kunt als u wilt nog reageren, maar daarna beschouw ik de discussie als gesloten.

Ikbenhomo, 12-09-2011
Je komt (helaas) weer met een lange reactie vol afdwalingen en zijsprongen. Ik verzoek je vriendelijk dat niet meer te doen. Ik stel voor het geneuzel verder te laten voor wat het is. Als econoom heb ik ook echt niet de behoefte (noch bestaat daartoe de noodzaak) om een marketingverhaal aan te gaan horen m.b.t. underdog-posities.

Wat betreft tolerantie: het interesseert mij werkelijk geen zier hoe Cliteur dit definieert en welke 2, of zijn het er nou 3, aspecten aanwezig moeten zijn. Ik heb nergens gezegd dat JIJ intolerant bent. Je beschuldigt mij dus van iets dat bewijsbaar onwaar is. Wat ik gezegd heb is dat jij van het slag bent dat vooruitgang in omgangsvormen, acceptatie en tolerantie tegenhoudt.

Wat betreft het aanwakkeren van homofobie: de door jou geïnterpreteerde gedachtenlijn die ik zou volgen is niet meer dan dat: jouw interpretatie. Bovendien geldt hier hetzelfde als het hiervoor gestelde t.a.v. tolerantie: ik heb niet gezegd dat jij homofoob bent, maar dat de eenzijdige behandeling van het onderwerp alsmede foutieve informatie die je verstrekt koren op de molen is voor mensen die hun onterechte en irrationele homofobie willen verdedigen. Iets anders kan ik daar niet van maken: dat is nu eenmaal het gevolg van jouw wijze van informatieverstrekking, of dit je doel al dan niet is, is daarbij irrelevant.

Dan de punten:

1. Het is je vast bekend dat de gedachten ten aanzien van een onderwerp nogal eens plegen te veranderen, niet in het minst op het gebied van nature versus nurture en psychologische vraagstukken. Ook bij homoseksualiteit is dit duidelijk het geval. Oudere onderzoeken zullen in de praktijk mede gestoeld zijn op deze denkbeelden. Indien de vooronderstellingen bij dergelijke onderzoeken niet (meer) geldig (blijken te) zijn, dien je zeer voorzichtig met de uitkomsten van dergelijk onderzoek om te gaan. Bovendien wijzigen ook de denkbeelden t.a.v. de vraag hoe bepaalde aspecten gemeten kunnen/zouden moeten worden. Ook dat is hier zeer duidelijk het geval. Uitkomsten uit onderzoeken van jaren geleden zijn alleen al om dergelijke reden niet 1 op 1 door te trekken naar de huidige tijd. In feite geef je dit zelf ook aan door te stellen dat onderzoeken uit het verleden mogelijk niet meer voldoen aan de nu aan dergelijk onderzoek gestelde eisen. Dit betekent in de praktijk feitelijk dat de eisen nu anders zijn en dat zal niet zonder reden zijn. Die redenen kun jij zelf ook wel bedenken. De conclusie blijft derhalve dat de ouderdom van de door jou aangehaalde onderzoeken negatieve invloed heeft op de betrouwbaarheid en validiteit.

1a. De steekproef is in alle opzichten te klein om degelijke uitspraken te kunnen doen. De onderzoekers wensen statistische bewerkingen toe te passen op de populatie, hiervoor is de groep simpelweg te klein. De conclusie blijft derhalve staan.

1b. De onderzochte populatie is homogeen in de zin dat zij alleen religieus zijn. Een controlegroep waarin dit niet zo is respectievelijk in mindere mate kan o.a. duidelijkheid verschaffen over achterliggende motivaties. Je probeert hier weg te komen met de impliciete veronderstelling dat geen sprake is van religieuze motivaties (ten aanzien van de veranderingswens, maar zeer zeker ook ten aanzien van de druk om te voldoen aan de wensen van de omgeving, en dus van “valse getuigenissen”). Daar kun je niet zomaar mee weg komen, al was het maar omdat Jones/Yarhouse daar helemaal geen onderzoek naar hebben gedaan. De conclusie die je trekt naar aanleiding van je uitwijding over controlegroepen is natuurlijk niet juist: je spreekt over biologische determinantie alsof determinantie daarbij inhoudt dat iets onveranderlijk is. We hebben het over het al dan niet aangeboren zijn van een geaardheid of de biologische oorzaken daarvan. De discussie ging niet over de vraag of een biologische aanleg niet kan veranderen in de tijd. Het kan best zijn dat biologische aspecten in een mens gedurende een lange periode veranderen, waardoor bepaalde voorkeuren wijzigen. Jouw artikel gaat daar echter niet over. Ik geloof er overigens geen snars van dat een volledig homoseksueel ooit volledig heteroseksueel kan worden en de resultaten van Jones/Yarhouse geven dat ook duidelijk weer.

1c. Of ieder mens een opvatting heeft over de oorzaak van homoseksualiteit waag ik ten eerste te betwijfelen en ten tweede is het niet relevant. Wat wel relevant is, is de vraag in hoeverre een bepaalde opvatting samenhangt met potentiële onderzoeksresultaten.
In dat opzicht probeer je (wederom) makkelijk weg te komen, door simpelweg te stellen dat een onderzoeker met een religieuze overtuiging geen baat heeft bij de conclusie dat geaardheid niet is aangeboren. Dat is natuurlijk onzin van de bovenste plank. De hele vraag of er een ethische verantwoording is, is een vervolgvraag (die op zichzelf natuurlijk al volstrekte bullshit is: alsof een levenswijze die geen enkel negatief gevolg heeft überhaupt “ethisch verantwoord” zou moeten worden).
Laat ik het simpel stellen:
- Als de conclusie luidt dat geaardheid aangeboren is, dan zal men binnen de religieuze omgeving op zoek moeten gaan naar zeer goede argumenten om aan te tonen dat sprake is van een ongewenste afwijking of van gedrag dat niet door de beugel kan.
- Als de conclusie luidt dat geaardheid niet is aangeboren, dan is het aanzienlijk makkelijker om een homoseksuele levensstijl af te keuren en kan men bovendien bepaalde maatschappelijke ontwikkelingen, die vanuit religieus gezichtspunt ongewenst zijn, aanvallen.

Dit ontkennen is pas een voorbeeld van oogkleppen opzetten. En het trieste is dat je dat zelf ook wel weet en beseft, maar niet anders kunt dan zijsprongen nemen om dat te verdoezelen.
Overigens kan het best zijn dat Swaab determinist is, maar dit is een gevolg van zijn onderzoek en niet een vooraf ingenomen standpunt. Wetenschappers hebben namelijk een broertje dood aan vooraf vaststaande conclusies omtrent de werkelijkheid. En zoals o.a. quantummechanica laat zien, is determinisme binnen de wetenschap volstrekt niet heilig. Bovendien zijn het juist bevindingen die ondersteund door keihard bewijs het tegendeel van een bestaande theorie (in wetenschappelijke zin) laten zien, die de voorpagina halen. Er is helemaal geen algemene deterministische theorie ten aanzien van bijvoorbeeld geaardheid, en er is al helemaal geen vooraf vaststaande baat bij bepaalde onderzoeksconclusies. Dat heb ik al eerder gezegd: wetenschappelijke theorie op dit gebied is beschrijvend en geeft louter meer inzicht in de werkelijkheid. Jouw redenaties laten meer zien over jouw dogmatische wereldbeeld dan je je bewust bent.

1d. Ex-Exodus clienteel beweert het tegendeel. Ten aanzien van de conclusies van Jones/Yarhouse zie volgende reactie. Je begrijpt kennelijk niet wat ik bedoelde m.b.t. het vooraf vaststaan van belang, het kan niet anders dan dat bij de begeleiders van Exodus een bepaald idee bestaat over homoseksualiteit (en dat zal niet positief zijn). Dit zal bewust of onbewust ook duidelijk zijn voor de mensen die de therapie volgen, en zal invloed hebben op hun reacties. Hoe meer retrospectief het onderzoek, hoe groter die invloed bovendien zal zijn. “Self-reporting” zal gekleurd zijn en dat blijkt ook uit de kritieken op het onderzoek en bevindingen achteraf.
Er bestaat voorts niet zoiets als een “gay-gemeenschap”. Natuurlijk zijn er homoseksuelen die voornamelijk met andere homoseksuelen omgaan, maar er bestaat zeer zeker niet zoiets als een complete gemeenschap met gelijkgestemden die op anderen druk uitoefenen om vooral homoseksueel te blijven. De “getuigenis” van Glatze is propagandistisch, niet meer en niet minder.

1e. Ik trek het “in het belachelijke” om een punt duidelijk te maken. Uit vrije wil streven naar iets hoeft niet per definitie voordelig te zijn. Dit is volkomen afhankelijk van de situatie, het subject en object, enzovoorts. Indien mijn standpunt dat homoseksualiteit aangeboren is, waar is, staat zo’n verandering “uit vrije wil” acceptatie van en berusting in de situatie in de weg, hetgeen cognitieve dissonanties alleen maar zal vergroten (met alle gevolgen van dien).

2a. Als je daar niets over kunt vinden heb je simpelweg niet gezocht.

2b. Je geeft ook hier weer een valse voorstelling van zaken. Het antwoord dat de helft van geaardheid niet erfelijk bepaald is, betekent niet dat er *geen* volledig biologische oorsprong bestaat, maar enkel dat er een (bepaalde) relatie is tussen genen en geaardheid, maar geen 100% causale relatie. Je trekt ondeugdelijke conclusies op basis van onvolledigheid en bovendien op basis van de huidige kennis, zonder te erkennen dat de kennis op dit gebied alleen maar verder zal toenemen. Je conclusies zijn om die reden voorbarig.

Je gezeik (want dat is het) over problemen in de jeugd slaat werkelijk nergens op. En eerlijk gezegd vind ik het nog beledigend ook. Ik heb je al gezegd, en dat is de ervaring van alle homoseksuelen die ik ken, dat er geen enkele omstandigheid in de jeugd is geweest die homoseksualiteit heeft “aangewakkerd” (of in welke bewoording je het ook wilt omschrijven). Daar is ook helemaal geen bewijs voor. Bovendien gebeurt in een mensenleven zoveel, dat het eenduidig vaststellen van dergelijke causaliteiten bijzonder lastig is.

Idem dito het gezanik over homohuwelijk overigens. Je wuift daarbij zelf potentiële verklaringen weg zonder onderbouwing. Bovendien is het ook hier lastig ook maar iets zinnigs te kunnen zeggen: de zoektocht naar oorzaken is (zeer lange termijn) terugblikkend (dus onbetrouwbaar), en wordt door enorme aantallen potentiële aspecten beïnvloed. Alleen al de mogelijkheid om te trouwen kan voor homoseksuelen een reden zijn om dat dan ook te doen. Het zegt niets over homoseksualiteit zelf. Het geeft enkel potentieel verbanden tussen gezinsomstandigheden en het aangaan van een huwelijk. In die zin voegt het dus niets toe aan je stellingen en conclusies.

2c. Ik weet niet waar je je verknipte ideeën vandaan haalt, maar er is ook niet zoiets als een “gay-identiteit”. De overgrote meerderheid zijn volstrekt normale mensen die in alle opzichten, op 1 na, exact hetzelfde zijn als jou.

Onder homofobie vat ik een van neutraal naar beneden afwijkend beeld ten aanzien van homoseksualiteit in zijn algemeenheid. Dat kan zijn ten aanzien van het accepteren van die geaardheid, maar ook de benadering van homoseksuelen in het algemeen of in specifieke omstandigheden. Een normaal denkend, redelijk mens heeft in beginsel een neutrale blik ten aanzien van homoseksualiteit: er is geen reden voor hem om een negatieve houding in te nemen.

Noem mij eens andere, liefst onderbouwde, redenen, behalve een religieuze overtuiging, die homofobie kan hebben? Ik ken er namelijk geen.

Jouw artikel biedt geen gezond tegenwicht, maar een tendentieus, slecht onderbouwd en eenzijdig beeld. Reactie infoteur, 14-09-2011
Ik word een beetje droevig als uiterst serieus wordt ingegaan op grappig bedoelde opmerkingen. Maar goed, ik pak een zakdoek, droog mijn tranen af en ga door.

Is iemand die tolerantie tegenhoudt niet ipso facto intolerant? Of kan iemand tegelijk tolerant zijn en tolerantie tegenhouden? Maar tolerantie tegenhouden getuigt toch van intolerantie? Maar goed, ik vind de definitie van Cliteur wél interessant, namelijk om een gecorrumpeerd tolerantiebegrip uit te sluiten en de discussie zuiver te houden. Dan nu de vraag: waaruit blijkt dat ik tolerantie (naar de betekenis die Cliteur eraan geeft) tegenhoud?

En aangaande homofobie heeft u het over mijn "eenzijdige behandeling van het onderwerp alsmede foutieve informatie" die ik verstrek. Nou, da's ook wat. U zegt dat nl. op basis van uw eenzijdige behandeling van het onderwerp alsmede foutieve informatie. Dat gezegd hebbende, wat voor fobie wakkert u dan aan? Een ex-gay-fobie? Nee, natuurlijk niet, want die bestaan toch niet?

1. Nu is het zo dat vooronderstellingen en hypotheses d.m.v. wetenschappelijk onderzoek worden getoetst. De uitkomsten van onderzoek bepaald of de vooronderstellingen of hypotheses (gedeeltelijk) correct zijn. De conclusie dat de ouderdom van de door mij aangehaalde onderzoeken (in de eerder gegeven reactie) negatieve invloed hebben op de betrouwbaarheid en validiteit, is prematuur. Dit kan niét op voorhand gesteld worden. Een voorbeeld uit een zeer recent boek:

"Onderzoek heeft overtuigend aangetoond dat standaard cognitieve therapie zoals geformuleerd door Beck en zijn navolgers effectief is voor de behandeling van veel as-I-stoornissen (o.a. Barlow & Hofmann, 1997; DeRhubeis & Crits-Cristoph, 1998; Hollon, 1998; Scott, 1996)."

Gaat u nu ook allerlei uitroeptekens zetten achter de jaartallen?

1a. Dit punt krijgt (evenals de hele discussie) een hoog welles-nietes karakter.
Nietes.

1b. Ik impliceer nergens dat de deelnemers niet religieus gemotiveerd zouden zijn. Dat zou ridicuul zijn, ze doen immers mee aan een programma van een religieuze instelling. Dat de onderzochte groep homogeen zou zijn, doet niets af aan hun bevindingen en is met het oog op de vooraf gestelde hypothese niet bezwaarlijk. De uitkomst is: verandering d.m.v. het Exodus-programma is mogelijk, ofschoon we er ook weer geen hoge verwachtingen van mogen koesteren en het nastreven van verandering d.m.v. het programma van Exodus veroorzaakt geen schade.

In het onderzoek van Spitzer bleken de volgende drie motieven het belangrijkst te zijn om hulp te zoeken:
1. Een innerlijk conflict tussen geloofsovertuiging en homoseksuele levensstijl.
2. Teveel emotionele onrust door de homoseksuele gevoelens.
3. Het verlangen om te trouwen of getrouwd blijven met iemand van de andere sekse.

Er is niets mis met deze motieven. Het innerlijk conflict tussen geloofsovertuiging en homoseksuele levensstijl zou ook opgelost kunnen worden door je geloofsovertuiging aan te passen of deze vaarwel te zeggen, maar dat is aan de mensen zelf. Mensen zijn vrij om te bepalen wat ze willen geloven en hoe ze hun leven willen leven.

1c. "Als de conclusie luidt dat geaardheid aangeboren is, dan zal men binnen de religieuze omgeving op zoek moeten gaan naar zeer goede argumenten om aan te tonen dat sprake is van een ongewenste afwijking of van gedrag dat niet door de beugel kan."

U redeneert sec vanuit uw eigen ethische beschouwing, projecteert dat op gelovigen, maar u zou perspectief moeten nemen.

Ik herhaal nogmaals dat er geen logische brug is die leidt van 'sein' naar 'sollen'. Laten we voor het gemak aannemen dat seksuele oriëntatie is aangeboren. Prima, maar uit feiten kan men geen normen afleiden. (Dat dit toch dikwijls gebeurt en dat zelfs de “allergrootsten [zoals de filosoof Kant] deze verzoeking niet altijd hebben overwonnen”, men leze: de bijdrage van ds. F.J. de Holl in het boek 'De kennis van goed en kwaad, gedachtewisseling tusschen prof.dr. G. Heymans, ds. F.J. de Holl en prof. Mr. R. Kranenburg', 1928, p. 84 e.v.). Uit de vaststelling dat dit gebeurt of bestaat kan nooit en te nimmer afgeleid worden dat dit ook behoort te gebeuren of te bestaan. Een zijnsoordeel is geen waardeoordeel. Ook uit het psychologische feit 'ik voel de instinctieve neiging of aandrang om x of y te doen' is volgens C.S. Lewis "met de grootste scherpzinnigheid geen praktische stelregel 'ik moet aan deze neiging toegeven' af te leiden". (Men lezen mijn artikel: http://kunst-en-cultuur.infonu.nl/recensies/30089-cs-lewis-de-afschaffing-van-de-mens-over-de-tao.html.)

De homoseksuele praxis wordt in orthodox christelijke kringen op Bijbelse gronden afgewezen (lees en huiver: http://www.onzeweg.nl/vrg_txt.htm), niet op het al dan niet aangeboren zijn van de homoseksuele oriëntatie. De opvatting "alsof een levenswijze die geen enkel negatief gevolg heeft überhaupt 'ethisch verantwoord' zou moeten worden" is úw opvatting, niet die van hen.

"Wetenschappers hebben namelijk een broertje dood aan vooraf vaststaande conclusies omtrent de werkelijkheid." U gelooft het misschien niet, maar toch zijn wetenschappers net mensen… Lees bijvoorbeeld W.J. Ouweneel en Karl Popper. Onbevooroordeelde, objectieve, neutrale wetenschap bestaat niet en zal nooit bestaan. Net zomin als er onbevooroordeelde, objectieve, neutrale mensen bestaan. (W.J. Ouweneel) De wetenschapsfilosoof Karl R. Popper verwoordt het in zijn boek ‘De groei van kennis’ zeer treffend: “Wat wij echter moeten doen is dit: wij moeten het idee van de uiteindelijke bronnen [waarneming/verstand] van onze kennis opgeven en erkennen dat alle kennis menselijk is; dat het met onze fouten, onze vooroordelen, onze dromen en verwachtingen is vermengd.(…).” (Popper, Karl R., De groei van kennis, Boom Meppel/Amsterdam, (1963) 1983, p. 53.) Niettemin moeten wetenschappers wel streven naar goed wetenschappelijk onderzoek dat aan de standaard voldoet en zo min mogelijk is vermengd met subjectieve elementen. Dat is ook wat Jones en Yarhouse doen. Zie hun verantwoording.

1d. De begeleiders van Exodus hebben een vooropgezet idee over homoseksualiteit. Een open deur: anders werk je daar niet. Zo hebben mensen die bij De Hoop werken een vooropgezet idee over verslaving en drugs.

Het getuigenis van Glatze is misschien wel net zo propagandistisch als een ex-Exodus-cliënt die negatieve ervaringen ventileert over Exodus. Niets meer en niets minder. Of heet dit dan opeens 'waarheidsverkondiging', omdat het in uw straatje past? Ik heb niet voor niets iemand als Glatze opgevoerd. Het toont nl. dat u selectief bent in wat u gelooft en wilt aannemen. Een ex-gay als Glatze is propagandistisch, maar een ex-cliënt van Exodus zou daarentegen de waarheid spreken.

Ik zeg nergens dat de gay-gemeenschap een monolithisch blok is. Maar daarom kan iemand in z'n algemeenheid nog wel druk ervaren vanuit (bepaalde groepen en individuen) uit deze gemeenschap. Net zoals iemand vanuit de christelijke gemeenschap een bepaalde druk kan ervaren. Kan ik wel zeggen dat dé christelijke gemeenschap niet bestaat; punt is, dat u maar al te graag gelooft dat gays druk kunnen ervaren vanuit christelijke hoek maar dat als iemand zegt druk te ervaren vanuit de gay-gemeenschap wordt het afgedaan als propagandistisch. In uw houding bemerk ik steeds deze dubbelheid.

Self-reporting. Ik heb het vermoeden dat u inmiddels het boek hebt aangeschaft. Derhalve, zie p.385. Slechts één citaat: "It is also critical to note that almost the entire fabric of human research is built on the reliability and validity of self-report".

1e. Indien mijn standpunt dat homoseksualiteit voortkomt uit vroege problematiek in de jeugdsituatie die later op homoseksuele wijze is opgelost is, waar is, staat het “uit vrije wil” accepteren van en proberen te berusten in de situatie en daar actief uiting aan geven, het adequaat oplossen van deze problematiek in de weg, hetgeen mogelijk psychische klachten alleen maar zal vergroten (met alle gevolgen van dien).

2a. Als u niet met voorbeelden komt waaruit blijkt dat homoseksuele oriëntatie volledig biologisch verklaarbaar is, bestaat dit onderzoek simpelweg niet.

2b. Tsja, ik herhaal maar dat de tegenstelling 'aanleg versus omgeving' achterhaald is en heeft plaatsgemaakt voor het denken in termen van interacties tussen aanleg en omgeving.

Wat betreft uw ervaringen: u hebt een vooropgezet belang, dus wat voor waarde moet ik hieraan hechten? Nee, dat wil ik op voorhand niet zeggen. Ik wil u graag geloven, gelooft u dan ook de ervaringen van homoseksuelen die ik ken en heb gekend en dat een aantal hunner in groep 1 en groep 2 zitten? Zo nee, waarom zou ik u en uw vrienden wel moeten geloven en gelooft u mijn vrienden niet? Vooropgezet belang? U en uw vrienden hebben ook een vooropgezet belang, nl. het voorkomen van cognitieve dissonantie. Dit ontstaat zodra je de gedachte toelaat dat homoseksuele oriëntatie misschien wel eens niet aangeboren is, geen normale seksuele variant is en voortkomt c.q. samenhangt met een vroege problematiek in de jeugdsituatie.

2c. "Een normaal denkend, redelijk mens… " Wikipedia zegt: "'Ieder weldenkend mens zal het ermee eens zijn dat… '
De opzet is om tegenstanders ervan te weerhouden het standpunt tegen te spreken, doordat de opponent impliciet zou toegeven geen weldenkend mens te zijn."

Over homofobie. U zegt in feite dat wie uw morele opvattingen niet deelt t.a.v. de homoseksuele praxis, een homofoob is. Tsja, dat is net zoiets als zeggen dat je een christianofoob bent, als je kritiek hebt op het christendom. Of islamofoob, als je kritiek hebt op de islam. En zo bestaat de wereld uit allerlei 'foben'; etiketjes die we op elkaar plakken, omdat we het niet met elkaar eens zijn. Hier foob ik niets mee.

Ikbenhomo, 08-09-2011
Alsnog een toevoeging. In mijn reacties ten aanzien van het Jones/Yarhouse onderzoek had ik nog niet eens verder gezocht naar reacties uit de wetenschappelijke hoek. De eerste opmerking daarover had ik overigens al veel eerder moeten maken omdat dit het gebrek aan geloofwaardigheid en betrouwbaarheid van Jones/Yarhouse's rapport eens te meer duidelijk maakt: het rapport is niet peer-reviewed.

Maar over tot de inhoud, waarbij ik kort, puntsgewijs de kritiek op het onderzoek zal noemen:

1. Jones en Yarhouse claimen dat hun onderzoek "prospective" is, gebaseerd op een populatie die "net aan het veranderingsproces zijn begonnen". Hierover kunnen een aantal opmerkingen worden gemaakt:
a. 41 van de 98 waren al langer dan een jaar in therapie bij Exodus en voldoen derhalve niet aan bovenstaande claim.
b. 54 van de 98 waren reeds drie jaar of langer bezig met het nemen van stappen om hun geaardheid te veranderen via andere organisaties dan Exodus en waren dus niet net aan het veranderingsproces begonnen.
In totaliteit voldoen derhalve sowieso 95 van de 98 personen niet aan de door Jones/Yarhouse zelf opgestelde omschrijving respectievelijk criteria.

2. 23 van de 98 zijn tijdens het onderzoek gestopt met de therapie, hetgeen de onderzochte groep nog kleiner maakt en waarbij bovendien geen verder onderzoek is verricht met betrekking tot de 2 hoofdvragen van het onderzoek (is verandering mogelijk en is therapie schadelijk). Het is zeer aannemelijk (maar inderdaad een hypothese) dat juist deze groep géén verandering heeft waargenomen (frustratie ten aanzien van de therapie als reden om uit te vallen) en mogelijk wel schade heeft ondervonden (waarover later meer).

3. De groep bestond *exclusief* uit religieuze personen, die a priori baat hebben bij een positieve beantwoording van de hoofdvraag omdat dit juist de reden is om überhaupt aan de therapie te beginnen: ze hadden immers problemen (en wederom hypothetisch, maar zéér aannemelijk: religieus geïnspireerde problemen) met hun geaardheid. Extra problematisch daarbij is uiteraard dat óók het doen vóórkomen van verandering hen baat zou opleveren (bijvoorbeeld ten aanzien van acceptatie door hun omgeving).

4. Zowel de onderzoekers als de financierende partij zijn religieus en hebben baat bij een positieve beantwoording van de eerste hoofdvraag en negatieve beantwoording van de 2e. Dit hoeft an sich niet zo te zijn maar zonder objectieve peer-review en gezien de gehele opzet van het onderzoek en toon van het rapport is ook dit zeer aannemelijk.

5. De getrokken conclusie (verandering is mogelijk) is strijdig met hun eigen, eerder in het rapport vermelde, verklaring dat het vaststellen van verandering alleen mogelijk zou zijn met een lange-termijnstudie.

6. De getrokken conclusie is gebaseerd op 11 "succesgevallen. Hiervan:
a. is 1 geval bekend van iemand die later verklaarde dat hij geen enkele verandering had waargenomen.
b. is 1 ander geval bekend van iemand die verklaarde "nog steeds ongewenste seksuele aantrekkingskracht" te ervaren.
c. heeft een derde geval nog steeds "homo-erotische dromen".

7. De getrokken conclusie is mede gebaseerd op 23% die het gedrag heeft veranderd (dus heteroseksuele seks heeft). Hiervan:
a. heeft 1 geval verklaard geen pogingen meer te ondernemen van haar homoseksuele wensen en gedachten af te komen.
b. heeft 1 geval verklaard nog steeds homoseksuele aantrekking te ervaren.
c. heeft een ander geval nog steeds homoseksuele fantasieën.

8. De getoonde tabellen ondersteunen niet de conclusie dat significante verandering heeft plaatsgevonden (dit zeggen ze nota bene zelf).

9. De data impliceert dat er geen verandering is in homoseksuele aantrekking, wensen, opwinding e.d., maar enkel in gedrag. Bovendien stellen de auteurs zelf al dat het aannemelijk is dat personen die dit soort therapie ondergaan niet de waarheid vertellen (blz. 220).

10. Ten aanzien van de 2e hoofdvraag concluderen Jones/Yarhouse dat geen aanwijzingen zijn gevonden dat men schade ondervind. Van de onderzochte personen:
a. zijn er 5 die indicatief zijn voor afwijkingen van deze stelling. Genoemde termen door deze personen zijn "(de therapie is niet) gezond", "geloof wordt op de proef gesteld", "hopeloos, helpeloos, leeg, gefrustreerd, pijnlijk, (zich) alleen (voelen)", "ik heb me hier al zo lang op gefocused dat ik andere doelen in mijn leven voorbij heb laten schieten", "het leven is (door deze therapie) ingewikkelder geworden".
b. is 23% uitgevallen waarbij geen verder onderzoek naar deze vraag is gedaan, terwijl dit juist de groep is waar schade in de terminologie als hiervoor aannemelijk is.
Bovendien noemen de auteurs zelf gevallen van zelfmoord toen verandering onmogelijk bleek (geen personen uit het onderzoek overigens).

Samengevat: de onderzoeksgroep was al niet groot (en werd nog kleiner door de uitvallers), was niet representatief, voldeed niet aan de zelf opgestelde criteria voor deelname, geeft voornamelijk korte-termijngebaseerde conclusies (in tegenstelling tot het onderzoeksdoel), geeft dubieuze successcores (schetst een te positief beeld), negeert door onderzochte personen gegeven verklaringen (m.b.t. beide onderzoeksvragen) en worden de conclusies niet door de data gesteund.

Tot slot: uit onderzoek blijkt keer op keer de sterke samenhang met biologische factoren. En, in tegenstelling tot Jones en Yarhouse, dit betreffen weldegelijk peer-reviewed onderzoeken. Bovendien is er geen enkel onderzoek waaruit samenhang blijkt tussen homoseksualiteit en andere factoren (zoals omgeving, opvoeding). En daar zul je het mee moeten doen, hoe graag je op grond van je religieuze overtuiging ook het tegendeel wilt beweren. Reactie infoteur, 11-09-2011
Ik weet dat dr. Yarhouse inmiddels meer dan 60 peer-reviewed artikelen en (boek)hoofdstukken heeft geschreven (http://www.sexualidentityinstitute.org) en dat Jones zich ook niet onbetuigd heeft gelaten. Als u zegt dat déze studie niet peer reviewed is, dan geloof ik u op uw woord. Dit betekent echter niet dat het onderzoek als zodanig niet deugt. Peer review is allesbehalve zaligmakend. Laten we er vooral niet te gewichtig over doen. Ik laat Robert Higgs aan het woord:

"'Peer review' (intercollegiale toetsing), voor leken een heel gewichtige zaak, varieert van een belangrijke controle door een competente en verantwoordelijke redactie tot een complete farce. (…) De jongeren die ik adviseerde nadat een stuk van hen schijnbaar onterecht was afgewezen, heb ik altijd verteld dat het peer review-systeem riskant en onzeker is. Persoonlijke vendetta’s, ideologische conflicten, jaloezie, methodologische meningsverschillen, onversneden zelfpromotie, incompetentie en gebrek aan verantwoordelijkheid zijn niet onbekend in de wetenschappelijke wereld; integendeel, wetenschappers zijn gewone mensen. Peer review biedt geen enkele garantie dat het onderzoek juist is uitgevoerd of dat de conclusies kloppen. (…) Onderzoekers die onorthodoxe methodes of theoretische kaders hanteren hebben in het huidige systeem grote moeite om hun bevindingen in de 'beste' tijdschriften of überhaupt gepubliceerd te krijgen. Wetenschappelijke vernieuwers of creatieve excentriekelingen worden door de meerderheid van vakgenoten als geschift gezien - tot hun bevindingen niet meer ontkend kunnen worden, hetgeen vaak pas gebeurt als er een generatie peer reviewers is gestorven " (http://www.klimatosoof.nl/node/930)

Dat doet mij denken aan de toepasselijke KNAW-themabijeenkomst van enkele jaren geleden: 'Heeft peer review nog toekomst?'

Nu naar het onderzoek. Ik zie dat u onder meer exgaywatch.com hebt geraadpleegd, maar niet zelf het boek hebt gelezen. Jammer.

1. Dat staat ook in het onderzoek en ik benoem het ook in mijn artikel waarin ik het onderzoek bespreek:

"Prospectief: het betreft een onderzoeksopzet, waarbij een bij het begin van het onderzoek geïdentificeerde groep personen - bij voorkeur vanaf het prille begin van het veranderingsproces - wordt gevolgd met betrekking tot het optreden van een ontwikkeling. Helaas hebben de onderzoekers water bij de wijn moeten doen en zijn ze er niet in geslaagd alleen vrijwilligers aan het onderzoek deel te nemen die aan het begin van het onderzoek, dat wil zeggen in de eerste drie maanden van het veranderingsproces, zaten. Zij deelden de groep participanten in twee groepen. Groep 1 zat in het eerste jaar van het veranderingsproces en groep 2 reeds 1 tot 3 jaar. Van de 98 deelnemers aan het onderzoek behoren 57 tot fase 1 en 41 tot fase 2" (http://wetenschap.infonu.nl/onderzoek/31383-jones-yarhouse-ex-gays-kunnen-homoseksuelen-veranderen.html).

2. Dat 'probleem' kent ieder onderzoek.

3. Niemand begint aan een therapie als hij/zij geen hulpvraag heeft (i.c. geen problemen ervaart). Indien óók het voorwenden van verandering hen baat zou opleveren, dan vind ik de resultaten bedroevend teleurstellend en zou je verwachten dat de groepen 'Succes - Seksuele onthouding' (23%) en 'Voortzetting - Voortzetting van het veranderingsproces' (29%) niet zo groot zouden zijn en de groep 'Succes - Complete of bijna complete verandering' (15%) veel groter.

4. In mijn vorige mail reeds beargumenteerd dat de onderzoekers vanuit hun religieuze achtergrond niet per se baat hebben bij een positieve beantwoording van de eerste hoofdvraag. Wel of niet veranderbaar zegt niets over de morele acpecten van de homoseksuele praxis.

De auteurs maken duidelijk dat er maar weinig neutrale partijen zijn in het debat over homoseksualiteit, en dat het meeste onderzoek op dat gebied wordt verricht door homoseksuele, lesbische en biseksuele onderzoekers. Jones zei in het begin van het onderzoek tegen het bestuur van Exodus:

"Since it will be sponsored by Exodus and funded through Exodus contacts, the proposed study will be subject to severe criticism…the only possible counters to such criticisms are a clean and rigorous methodology and absolute intellectual and academic integrity… it is my unalterable intent as Principal Investigator to publish our findings regardless of what they are.' (p.131)

Ze merken ook op dat het niet de vraag is of de auteurs 'belangeloos' zijn, maar of het onderzoek methodologisch verantwoord en eerlijk is. Dit komt uitgebreid in het boek aan de orde (p.129-143). Zoals goede wetenschappers betaamt merken ze op dat ze in alle gevallen (dus ongeacht de uitkomsten) de onderzoeksresultaten hadden gepubliceerd, ook als deze Exodus onwelgevallig waren geweest. Dit hebben ze ook duidelijk met Exodus afgesproken:

"Exodus International funded our research but was not allowed to exercise any control over our methods or the reporting outcomes" (p.131).

5. Wat ze zeggen is dat sommige respondenten een significante en zinvolle verandering ervoeren van hun seksuele oriëntatie, maar hieruit mag niet de conclusie worden getrokkene dat iedereen kan veranderen (p.272). Voorts kunnen de onderzoekers niet bevestigen dat de aanzienlijke veranderingen die worden ervaren door sommige deelnemers van deze studie permanent of pervasief zijn (p.375). Daarvoor zou je ze tientallen jaren moeten volgen.

6. Een deelnemer die op Tijdstip 3 in de groep 'succes - complete of bijna complete verandering' was ingedeeld, deelde de onderzoekers later schriftelijk mede dat hij nu 'homo-geïdentificeerd' is. Deze en andere veranderingen hebben de auteurs in hun verdere studie (Tijdstippen 4, 5, en 6) meegenomen. Desalniettemin blijkt op Tijdstip 6 het succespercentage hoger te liggen dan op Tijdstip 3. Zie het definitieve rapport van Stanton L. Jones en Mark A. Yarhouse: Ex Gays? An Extended Longitudinal Study of Attempted Religiously Mediated Change in Sexual Orientation; Sexual Orientation and Faith Tradition Symposium; APA Convention, 2009.

7. Ibid. Bovendien gaat het om het volgende 'prototype': I'm healed; rarely experience homosexual desire to significant proportions, and am contented to enjoy healthy male and female relationships without worrying trying to 'become' heterosexual. God may bring about further change in the future" (p280). Dit sluit het sporadisch hebben of ervaren van bepaalde fantasieën of aantrekking in een bepaalde mate niet uit.

8. Significant is een statistisch begrip dat betekent dat de kans dat een bepaald verschijnsel voorkomt groter is dan het toeval normaal gesproken wil.

In hoofdstuk 7 (p230-276) worden de gemiddelde kwantitatieve resultaten besproken. Het algemene beeld dat oprijst uit de analyse is dat de onderzochte groep gemiddeld een significante verandering van een homoseksuele oriëntatie naar een heteroseksuele oriëntatie hebben doorgemaakt:

"By empirically derived standards of effect size, the average movement away from homosexual orientation may be termed medium to large, and the average shift toward heterosexual orientation is small. This generalization is, of course, not true for every single test of every variable, but this is the clear trend in the data." (p275)

9. U stelt: "De data impliceert dat er geen verandering is in homoseksuele aantrekking, wensen, opwinding e.d., maar enkel in gedrag. Bovendien stellen de auteurs zelf al dat het aannemelijk is dat personen die dit soort therapie ondergaan niet de waarheid vertellen (blz. 220)."

Allereerst zou ik u willen vragen: weet u welke testen de onderzoekers hebben gebruikt? En afgezet tegen ander vergelijkbaar onderzoek, kunt u dan met droge ogen beweren dat deze testen in kwalitatief en kwantitatief opzicht ondermaats zijn voor het beoogde doel?

Op pagina 220 van het boek staat NIET dat "personen die dit soort therapie ondergaan niet de waarheid vertellen". Ik weet niet waar u dat vandaan haalt. Ik raad u nogmaals aan het boek zelf te lezen, dat voorkomt dat u zulke fouten maakt. Het betreffende gedeelte gaat over "categrorial 'self' and 'orientation' rating variables". De onderzoekers leggen uit waarom zij twee vragen onderscheiden betreffende 'Self Rating' en 'Orientation Rating', terwijl normaal gesproken in onderzoek over seksuele oriëntatie alleen de vraag gesteld wordt: "Do you think of yourself as gay, straight, bisexual or other?" Als u geïnteresseerd bent, wil ik u wel vertellen waarom zij dat doen. Ik kan u al wel verklappen dat het niets te maken heeft met eventuele leugenachtigheid van de respondenten.

10. Ondanks de bevinding dat de deelnemers gemiddeld genomen niet beschadigd zijn als gevolg van het veranderingsproces, wil dit niet zeggen dat specifieke individuen niet werden geschaad:

"Specific individuals may claim to have experienced harm from the attempt to change, and those claims may be legitimate. Genuine and tragic harm may indeed result from intervention methods intervention methods that are inept, harsh, punitive or otherwise ill-conceived. Additionaly, specific individuals may be psychologically fragile in such ways that well-meaning interventions that would not cause harm to most other persons may be traumatic to those persons. It is also necessary to say that claims of harm may be ideologically based and exaggerated for the sake of foreclosing the option of the attempt to change" (p376).

Er is geen bewijs gevonden van schade als gevolg van de betrokkenheid van Exodus (p.354). Maar waren dropouts beschadigd? Hierover hadden de auteurs onvoldoende gegevens (het zijn immers 'dropouts'), maar de auteurs merken hierover op:

“[The] data reported in this chapter does not appear to support the hypothesis that it is the change process, in and of itself, that produces clinical distress and psychological harm” (p.359).

En hoe zit het dan met het anekdotische bewijs van schade, bijvoorbeeld op de website van de religieusactivistische pro-gay groep ‘Soulforce’ die verhalen opvoert van zelfmoord door degenen die zich niet konden verzoenen met homo en christen-zijn (p.359)? De auteurs schrijven dat terwijl we gevoelig moeten zijn voor zulke verhalen, ze minder bewijskracht hebben dan empirisch bewijs. Anekdotes die berichten over schade moeten ook worden gecompenseerd (‘counterbalanced’) door contra-anekdotes van velen die beweren te zijn geholpen door het veranderingsproces en door velen die zeggen dat homogevoelens en -gedrag hen tot wanhoop brachten, en dat deze wanhoop werd versterkt toen ze te horen kregen dat er geen manier was om te veranderen. En, zoals Jones en Yarhouse schrijven:

“the reality is that members of the gay community experience elevated risk for suicide and for many other types of psychological distress compared to the general population” (p.361).

Terwijl sommige schrijven dit toeschrijven aan homofobie en achterstelling van homo’s in de maatschappij, is daar geen sluitend bewijs voor. De auteurs betogen overtuigend dat mannen en vrouwen vrij moeten zijn om de eventuele risico's en voordelen van Exodus steungroepen af te wegen en hun eigen keuzes daarin te maken (p.361-362).

Samengevat:
Dit onderzoek is volgens de onderzoekers niet boven alle kritiek verheven, maar het is wel significant beter dan elk ander bestaand onderzoek op dit gebied. Hun onderzoeksresultaten mogen niet achteloos terzijde worden geschoven, omdat ze niet stroken met de heersende opvattingen.

De onderzoekers komen zelf met de volgende kritiekpunten:
1. The study population is large, but not as large as they originally anticipated;
2. The study is not fully prospective; the authors divided the population into Phase 1 subjects, who had entered the ministry within less than a year, and Phase 2 subjects, who had ministry involvement of 1-3 years);
3. The sample is satisfactorily representative (not of the LGBT population, but of people seeking change through Christian ministries, and not of all individuals seeking help through Exodus, but of 16 ministries that cooperated and were geographically close to their research teams (p.117-127).

Jones en Yarhouse merken in hun onderzoek op dat degenen die geloven dat homoseksualiteit onveranderlijk is - ondanks het overweldigende bewijs van het tegendeel (door veel onderzoeken) - voor het gemak in twee groepen zijn in te delen. In de eerste groep zijn degenen die de nadruk leggen op de biologische bepaaldheid van de homoseksuele oriëntatie. In de tweede groep zijn degenen die alle onderzoeken die laten zien dat verandering mogelijk is aanvallen en in twijfel trekken. De onderzoekers tonen dat beide posities onhoudbaar zijn. En er zijn natuurlijk ook mensen die in beide groepen zijn te plaatsen. Het boek is wat dat betreft echt een aanrader. Jammer dat u het niet zelf hebt gelezen, maar u onder meer baseert op tendentieuze websites.

Biologische factoren
Ik benadruk nogmaals dat ik biologische factoren niet uitsluit, dat zou ridicuul zijn. Er is altijd sprake van een samenspel tussen biologische factoren en omgevingsfactoren.

Ik denk dat Satinover het heel mooi samenvat:

"Like all complex behavioral and mental states, homosexuality is… neither exclusively biological nor exclusively psychological, but results from an as-yet-difficult-to-quantitate mixture of genetic factors, intrauterine influences… postnatal environment (such as parent, sibling and cultural behavior), and a complex series of repeatedly reinforced choices occurring at critical phases of development" (J. Satinover, M.D., Homosexuality and the Politics of Truth, 1996, Grand Rapids, MI: Baker Books).

Genetische en omgevingsinvloeden zijn vrijwel altijd gerelateerd. Prof.dr. R. Verheul schrijft ergens:

"De conclusie luidt dat leerervaringen en andere omgevingsinvloeden de expressie van onze genen materieel beïnvloeden, en dat dus de invloed va onze genen door manipulatie van gedrag, van denkprocessen en van de omgeving kan worden veranderd" (Roel Verheul: Veranderbaarheid van persoonlijkheidsstoornissen p.237-249, Handboek persoonlijkheidspathologie, 2e herziene druk, 2009, p.240).

Dit is goed nieuws! Mensen kunnen - indien ze dat willen - veranderen en ze zijn niet gedoemd te leven volgens voorgeprogrammeerde 'instructies'. Mensen zoals Swaab lopen achter de feiten aan. Dat komt omdat hij zit opgesloten in zijn eigen voorwetenschappelijke paradigma en daaruit losbreken is erg moeilijk.

Win-win-situatie
Ik begrijp niet zo goed waarom u zich - ondanks overweldigende bewijzen van de vele onderzoeken die in de afgelopen tientallen jaren zijn verschenen en talloze anekdotische bewijzen van duizenden mensen die claimen veranderd te zijn (en vele onderzoeken die wijzen op 'spontane remissie') - zo hevig verzet tegen het idee dat mensen met ongewenste SSA, vanwege hun moverende redenen, hun orientatie willen veranderen en daar ook (ten dele) in kunnen slagen. Dit lijkt mij een win-win-situatie: mensen met gewenste SSA kunnen zich voluit identificeren als gay en mensen met ongewenste SSA kunnen desgewenst verandering nastreven.

Motivatie
Al deze onderzoeken en getuigenissen kun je niet afdoen door de motivatie van de mensen in kwestie in twijfel te trekken. Ja, er zijn ex-ex-gays ('terugval' is bij geen enkele behandeling van wat voor probleem dan ook, uit te sluiten) en er zijn mensen die vanwege externe druk hulp zoeken (zoals dat met alle hulpvragen het geval kan zijn), dat wordt door niemand betwist. Maar een ex-ex-gay is geen bewijs dat alle ex-gays vroeg of laat weer zullen terugvallen. Tegelijk kun je ook niet met zekerheid zeggen dat gays die al 40 jaar 'uit de kast' zijn, nooit van seksuele oriëntatie zullen veranderen.

Ook kunnen de motieven van mensen die verandering nastreven twijfelachtig zijn. Maar dat geldt mutatis mutandis ook voor gays die zich voluit als zodanig identificeren. Het is goed mogelijk dat ze hard roepen dat ze tevreden zijn met hun homoseksuele identiteit, maar ondertussen latente gevoelens van onbehagen loochenen en onderdrukken, en hun jeugdervaringen idealiseren.

Schade
Uit onderzoek blijkt het volgende:

"Persons with Same Sex Attraction (SSA) are more likely than those without to suffer from psychological disorders, including depression, suicidal ideation, substance abuse problems" (http://www.narth.com/docs/whitehead.html).

De verklaring dat dit komt door homofoob gedrag en vijandigheid vanuit de maatschappij, is nooit overtuigend aangetoond. Ook kleven er aan de homoseksuele praxis serieuze gezondheidsrisico's:

"It is clear that there are serious medical consequences to same-sex behavior. Identification with a GLB community appears to lead to an increase in promiscuity, which in turn leads to a myriad of Sexually Transmitted Diseases and even early death" (John R. Diggs, Jr., M.D.: The Health Risks of Gay Sex, http://www.catholiceducation.org).

Punt dat ik wil maken, is dat als we het kunnen hebben over mogelijke schadelijke gevolgen van heroriëntatietherapie, we ook moeten kunnen spreken over de mogelijke schadelijke gevolgen van het volledig opgaan in een homoseksuele identiteit en de homoseksuele praxis. Dat kan wel eens een taboe zijn, vrees ik.

Taboe en indoctrinatie
Voormalig gay-activist Michael Glatze spreekt in een interview over dit taboe (waarbij M.G. de interviewer is):

M.G. Although when I look back on my life in the gay community, there was always a sense that “You don’t question your same-sex desires.”
J.N. Yes. That’s a very big rule in the gay community.
M.G. Right. In fact -- it’s rule number one.
J.N. Rule number one: “Don’t ask why.” People “just are.” No questions about why.
M.G. As soon as you join the club, that’s the first rule. You can go ahead and examine any other thing’s cause, except for homosexuality.
J.N. I can explore the foundations of my alcoholism, my overeating, my depression-- but not my homosexuality.
M.G. Right. And ironically, it’s even OK for straights to question their heterosexuality.
J.N. (nods)
(Bron: www.narth.com/docs/glatze.pdf)

De getuigenissen en motieven van ex-gays worden stelselmatig in twijfel getrokken en bekritiseerd door een deel van de gay-community (zie onder meer exgaywatch.com), onwelgevallige onderzoeksresultaten worden consequent afgekraakt, maar er mag niet gereflecteerd worden op de eigen 'same-sex desires'. Dit is een extreme (haast sektarische) vorm van koker-denken.

Volgens Wikipedia is indoctrinatie een vorm van manipulatie door het systematisch en eenzijdig onderwijzen van aanvechtbare overtuigingen of opvattingen, met de bedoeling dat deze kritiekloos worden aanvaard. Nog een leuk voorbeeld van hoe zwaar geïndoctrineerd Michael Glatze was:

"It’s insane. I just don’t understand it. I’ll tell you that when I first looked at the NARTH site, I felt so guilty. Of course, I already knew about it-- I was an activist, and always just had catalogued you guys in with all the 'right-wing hate groups'. I knew who you were, because I had to keep abreast of all the 'hateful people' out there. Honestly, when I got to the point of clicking on an article at the NARTH site, I felt like I was breaking the law; like I almost shouldn’t even read it. I could only read a few words and then I would have to stop." (Bron: www.narth.com/docs/glatze.pdf)

En misschien lopen er wel meer Michaels rond in de gay-gemeenschap. We kunnen het niet uitsluiten. En ga nu niet via Google naarstig op zoek naar nare trekjes van Michael Glatze (hij zal vast donkere en zwarte kanten hebben, zoals ieder mens), want dat doet aan de ervaringen van deze 'ervaringsdeskundige' geen enkele afbreuk.

Ikbenhomo, 07-09-2011
Zoals gezegd ga ik enkel in op de inhoudelijke punten. Ik heb geen zin jouw pogingen jezelf in een underdog-positie te manoeuvreren te behandelen.

1. De onderzoeken die je noemt zijn:
- Spitzer (2003): inmiddels 8 jaar oud. Bovendien behandel je dit onderzoek niet inhoudelijk.
- Jones/Yarhouse (2007): het enige onderzoek waar je werkelijk iets over zegt.
- Frisch/Hviid (?): het onderzoek betreffende homohuwelijken, hetgeen zoals reeds behandeld geen zinvolle ondersteuning voor je conclusie biedt.

Aanvullend noem je nu:
- Throckmorton (1998): 13 jaar oud! Onderzoeker geeft les op een christelijk college, en is gelieerd aan diverse andere religieuze instellingen. Weer uit dezelfde hoek dus. Het onderzoek richt zich dan ook uitsluitend op de ondervonden botsing tussen homoseksuele geaardheid en religieuze overtuiging.
- MacIntosh (1994): Nog ouder! Is door diverse andere wetenschappers flink bekritiseerd, zoals je ongetwijfeld weet.
- Nicolsi/Byrd/Potts (2000): 11 jaar oud! Hebben diverse artikelen geschreven, dus ik weet niet zeker welke je bedoelt. In het algemeen geldt overigens voor alle artikelen dat ze voornamelijk verwijzen naar andere onderzoeken.

1a. 98 personen is verre van een representatieve steekproef. Uitleg over de redenen voor de beperktheid van het onderzoek zijn daarbij niet relevant. Relevant is in hoeverre statistisch significante uitspraken kunnen worden gedaan, die bovendien gecorrigeerd zijn voor variabelen zoals ik reeds eerder noemde.

1b. De gegeven reden is onvoldoende. Indien men wil aantonen dat homoseksualiteit "veranderbaar" is, kan niet simpelweg gesteld worden dat geen controlegroep nodig is omdat het aantonen van 1 geval reeds voldoende is. Dit is een valse redenatie omdat de achterliggende redenen voor de gevonden verandering altijd relevant is.
Indien bijvoorbeeld sprake is van een externe sociale druk, is wellicht helemaal geen "echt" verandering waargenomen maar een enkel op wilskracht gebaseerde verandering (m.a.w. onderdrukking van nog steeds aanwezige gevoelens). Enkel met een controlegroep (voor zover is vast te stellen) is voor dergelijke variabelen te corrigeren.

1c. Ik denk dat je het verschil niet aanvoelt als gevolg van je eigen wereldbeeld. Het is namelijk vrij simpel: een "seculiere" onderzoeker heeft niet a priori baat bij welke uitkomst dan ook. Het zal hem worst zijn of verandering wel of niet mogelijk is: of het wel of niet zo is verandert niets aan zijn wereldbeeld. Voor een religieuze onderzoeker ligt dit duidelijk anders.

1d. De steekproef is in geen enkel opzicht significant. Het punt waar het mij echter voornamelijk om gaat is dat de groep volledig uit religieuze personen bestond. Dit is geen zuivere doorsnee van de bevolking of groep waar het over gaat. De betreffende personen hadden allen *vooraf aanwezige* problemen met hun geaardheid als gevolg van hun religieuze overtuiging. Dit geeft hen een duidelijk *vooraf bestaand belang* bij verandering van hun geaardheid, waarbij ik voornamelijk denk aan zaken als cognitieve dissonantie en sociale, externe druk. Indien dergelijke factoren maar sterk genoeg zijn, zou het geen enkel probleem moeten zijn om jarenlang gevoelens te onderdrukken. A priori is daar geen stelling over te poneren zoals jij nu doet.

1e. De vraag ten aanzien van wenselijkheid wordt door jou anders uitgelegd dan ik het bedoelde. De klant is niet altijd koning. Een patiënt met de wens om een moord te plegen zal ook niet ondersteund worden in die wens. De vraag is wat mij betreft voornamelijk afhankelijk van de achterliggende redenen en motivaties.

2a. Ik denk dat je zelf best in staat bent om te googelen. Bovendien heb ik geen zin in de waarschijnlijk ellenlange replieken die je daar weer op gaat geven.

2b. Dit betreft geen eigen onderzoek, maar een stuk dat drijft op andere onderzoeken. En ook hierbij geldt weer dat specifiek gezocht wordt naar zo gunstig mogelijke cijfers. Bovendien worden allerlei irrelevante zaken aangehaald (zoals het voorbeeld t.a.v. het zwanger worden van een 15 jarig meisje). Het 50% getal is aanzienlijk vaker bevestigt.

Vervolgens kom je weer met een stortvloed aan foutieve interpretatie en shooting-the-messenger. Triest. Het is inmiddels wel wetenschappelijk vastgesteld dat genetica niet de enige determinant is, dat is duidelijk en dat ontken ik dan ook niet. Er zijn echter zodanig veel andere biologische invloeden waarvan nog totaal niets bekend is (laat staan de interactie van al zulke invloeden) dat je op dit moment absoluut niet tot de conclusie kunt komen dat hooguit sprake is van een "dispositie" waarbij homoseksualiteit vervolgens veroorzaakt wordt door enkel omgevingsfactoren.

Om dat laatste in een voorbeeld weer te geven: binnen streng religieuze groepen, waarbij ik bijvoorbeeld denk aan islamitische gemeenschappen, komt homoseksualiteit (en dan bedoel ik niet louter homoseksuele handelingen, die daar vrij algemeen voorkomen, maar werkelijke homoseksualiteit, dus niet alleen een seksueel aspect maar ook een gevoelsaspect/emotioneel aspect/niet-seksuele aantrekking) in dezelfde mate voor als binnen liberale gemeenschappen zoals het niet religieuze deel van de Nederlandse maatschappij. Het moge bekend zijn dat de sociale omgevingsfactoren in die landen zodanig zijn dat homoseksualiteit feitelijk niet geaccepteerd wordt, hetgeen ook zijn weerslag zal vinden in bijvoorbeeld de opvoeding. Indien de omgevingsfactoren een relatief grote invloed zouden hebben, is dat precies niet wat je zou verwachten. De nulhypothese zou zijn dat binnen zulke gemeenschappen in veel mindere mate homoseksualiteit zou voorkomen.

Bovendien is er geen enkel onderzoek dat statistisch significante relaties laat zien tussen specifieke factoren, zoals de ziekelijke factoren die NARTH naar voren brengt, en homoseksualiteit. Dat is overigens, nogmaals, ook mijn eigen ervaring (waarbij ik niet alleen op mezelf doel maar ook op alle homoseksuelen die ik ken). Er is er geen één waarbij misbruik, scheiding of andere afwijkende omstandigheden voorkwamen.

Er is ook geen sprake van politieke correctheid ten aanzien van de vraag of homoseksualiteit biologisch verklaarbaar is. Dit blijkt gewoon domweg uit (objectieve!) onderzoeken, keer op keer. DAT is de reden dat het bij steeds meer mensen "ingang vindt".

Wat het onderzoek t.a.v. homohuwelijk betreft: ik begrijp dat je daar niet echt op in gaat. Maar het zal voor eenieder met een beetje verstand volstrekt duidelijk zijn dat aantallen homohuwelijken niets zegt over het aantal homoseksuelen. Het zegt meer over de vraag of het homohuwelijk in het betreffende land is toegestaan (anders score nihil), in hoeverre het huwelijk in dat land wordt gezien als bezegeling van een relatie, eventuele voordelen die een huwelijk biedt (bijvoorbeeld fiscaal) enzovoorts. Plus de factoren die ik al eerder noemde: wellicht zegt het iets over de gezinsomstandigheden, maar dan betreffende psychologische aspecten zoals verlatingsangst.

2c. Het feit dat Swaab alom gerespecteerd wordt is niet bedoeld als drogargument (autoriteit), maar zegt zeer zeker iets over 's mans kwaliteiten als onderzoeker. Zoals reeds eerder betoogd is er geen enkele reden om aan te nemen dat Swaab baat zou hebben bij welke uitkomst van onderzoek naar veranderbaarheid ook. Kan het wel, dan is dat voor hem louter een conclusie die niets aan zijn wereldbeeld verandert. Kan het niet, dan geldt exact hetzelfde.

Je kunt roepen tot je een ons weegt dat je pro-choice bent. Dat is bezijden het hele punt en bezijden de hele teneur van je artikel. De eenzijdige belichting van de problematiek past precies in het straatje van homofoben, en dat is jou zeer zeker wel aan te rekenen.

Ik ga er nu verder echt geen woorden meer aan vuil maken. De strekking van je artikel is duidelijk en ik heb toegelicht wat ik daar verkeerd aan vind. Dat je je baseert op eenzijdige artikelen, die voornamelijk uit religieuze hoek komen, maakt het tot een zwak verhaal over een complex onderwerp waar de wetenschappelijke wereld bij lange na nog niet z'n zegje over heeft gedaan, maar waar je desondanks ferme uitspraken over doet (met genoemde zwakke onderbouwing).

Ik berust mij in het feit dat ik als ervaringsdeskundige spreek en gelukkig wel weet hoe het in elkaar zit. En ik hoop dat de lezers van dit artikel ook deze comments meenemen zodat ook zij inzien dat je artikel voornamelijk bestaat uit religieus gefundeerd galspuwen, waarbij ik nog wens op te merken dat het feitelijk *ENKEL* religieus gefundeerd fanatisme is dat homofobie in de maatschappij veroorzaakt. Er zijn buiten religieuze bezwaren namelijk geen redenen te bedenken om problemen met homoseksualiteit te hebben. Reactie infoteur, 11-09-2011
Underdog-positie
U slingert allerlei ongefundeerde opmerkingen naar mijn hoofd en wanneer ik u daarop aanspreek, krijg ik het verwijt dat ik mijzelf in een underdog-positie manoeuvreer. Dat is op z'n minst curieus te noemen.

Uit de literatuur is bekend dat mensen de neiging hebben te sympathiseren met iemand die in de underdogpositie verkeert. Ook veel merken spelen bij tijd en wijle bewust in op het underdog-gevoel in (Paharia, N., Keinan, A., Avery, J., Schor, J.B., 2011, The underdog effect: the marketing of disadvantage and determination through brand biography. Journal of Consumer Research, vol.37, no.5, p.775-790). In strategische zin lijkt het derhalve een goede positie. Toch moet ik - zonder onbeleefd te willen zijn - voor deze rol bedanken, want hij past mij niet zo. Ik richt mij liever op de inhoud. Ik lees dat u dat vanaf nu ook van plan bent. Dat is prijzenswaardig. Blijft nog over de beschuldiging dat ik intolerant ben en dat ik homofobie aanwakker. Hier wil ik toch eerst op terugkomen, voordat ik inhoudelijk reageer op uw reactie. Zo gemakkelijk komt u er niet vanaf.

Intolerant
Wat is tolerantie? Paul Cliteur heeft het over twee kernelementen. Het eerste element betreft de stelling dat wie tolerant is iets niet verbiedt. Het tweede kernelement van het begrip tolerantie houdt in dat men tegenover de gedragingen of de meningsuitingen die men niet verbiedt een (negatieve) emotionele houding moet hebben. Het derde kernelement van tolerantie regardeert macht. Wie tolerant is moet macht hebben. Alleen een meerderheid of een zeer machtige minderheid kan tolerant zijn (Paul Cliteur: Verscheidenheid en verdraagzaamheid - Op de bres voor tolerantie, Lezing gegeven op 31 maart 2001 op de Comeniusdag in de Grote Kerk te Naarden, Comenius Stichting Naarden / Marcel ten Hooven (red.): De lege tolerantie - Over vrijheid en vrijblijvendheid in Nederland, 2001, Uitgeverij Boom, Amsterdam - n.b.: dit boek raad ik iedereen aan). U mag mij vertellen waar ik mij intolerant heb uitgelaten. Met andere woorden: waar pleit ik bijvoorbeeld voor een verbod op de homoseksuele praxis of wil ik het COC aan banden leggen?

Homofobie
Ik word ook door u beticht van het aanwakkeren van homofobie. De onuitgesproken gedachtelijn is dat wie uw mening niet deelt wel moet aanzetten tot homofobie en homohaat. Volgens Wikipedia is homofobie letterlijk de angst voor homoseksualiteit (http://nl.wikipedia.org/wiki/Homofobie). U mag mij uitleggen waaruit blijkt dat ik deze angst uitdraag of aanwakker.

Dan nu een inhoudelijke reactie.

1. U verbaast zich hogelijk dat ik refereer aan wetenschappelijke onderzoeken die ouder zijn dan pak ‘m beet 8 jaar. Daar begrijp ik niets van. We hebben het hier toch niet over wetenschappelijk onderzoek over een onderwerp als het klimaat? Dergelijk onderzoek kan al snel verouderd zijn. Ook hebben we het hier niet over een GSM-model, die na één jaar al weer hopeloos verouderd is. Het gaat om onderzoeken over de effecten van een bepaalde behandeling voor een bepaalde groep mensen. Deze resultaten blijven van kracht (tenzij de groep of behandeling in de loop der tijd veranderd, maar dat doet niets af aan de resultaten die men toen vaststelde). Als in 1990 een bepaald percentage mensen succesvol hun seksuele oriëntatie hebben veranderd, dan kun je 20 jaar later toch niet zeggen dat dit niet zo is omdat we nu 20 jaar verder zijn. Als 20 jaar geleden X% van de mensen met agorafobie succesvol werd behandeld met cognitieve gedragstherapie, dan zijn deze resultaten toch niet na twee decennia van nul en generlei waarde? Stel, dat dit het enige onderzoek was op dit gebied, dan kun je toch niet zeggen dat je niets kan zeggen m.b.t. de behandeling van agorafobie d.m.v. cognitieve gedragstherapie, omdat het onderzoek 20 jaar oud is? Dat is ridicuul. Iets wat in het verleden werkte zal, indien men het op dezelfde wijze toepast bij dezelfde populatie, logischerwijze ook in het heden werken. Wel zou het mogelijk kunnen zijn dat het onderzoek toentertijd voldeed aan de toen heersende wetenschappelijke standaard, maar nu niet meer. Dat is bijvoorbeeld het geval met de onderzoeken die als afbeelding zijn opgenomen in mijn artikel. Maar ook in dat geval, kun je de onderzoeksresultaten niet achteloos terzijde schuiven.

1a. De steekproef is wel bevredigend representatief. Niet wat betreft de LGB populatie (LGB staat voor 'Lesbian, Gay, Bisexual', kortom de holebi bevolking), maar wel wat betreft de mensen die veranderen door de hulp van christelijke organisaties. En voor de beantwoording van de onderzoeksvraag was het ook niet relevant om een representatieve steekproef voor wat betreft de LGB populatie te hebben.

1b. De achterliggende redenen voor de gevonden verandering vaststellen, bereik je niet door het instellen van een controlegroep. Wat kan een controlegroep daar nu voor licht op werpen? Tenzij je ‘spontane remissie’ (of wellicht beter: ‘verandering zonder therapeutische interventies’) wilt uitsluiten. Maar mocht in de controlegroep dit fenomeen worden vastgesteld, dan blijkt daar ondubbelzinnig uit dat niet gesteld kan worden dat de homoseksuele oriëntatie vastligt en onveranderbaar is en deze vaststelling onderstreept slechts de conclusie van het onderzoek van Jones en Yarhouse. En als er geen gevallen zijn van ‘verandering zonder therapeutische interventies’, dan kan gesteld worden dat van alle mensen die het traject bij Exodus hebben gevolgd, andere factoren die mogelijk geleid hebben tot hun verandering uitgesloten kunnen worden. In beide gevallen doet het geen afbreuk aan de bevindingen van Jones en Yarhouse. Integendeel, in het geval van ‘verandering zonder therapeutische interventies’, wordt hun conclusie onderstreept dat verandering mogelijk is. Ik begrijp derhalve niet dat u pleit voor een controlegroep.

Seksuele oriëntatie en de eventuele verandering daarvan, is op diverse manieren door Jones en Yarhouse gemeten. Ik raad u wederom aan het onderzoek zelf aan te schaffen en kennis te nemen van alle vragenlijsten en meetinstrumenten waar de onderzoekers gebruik van hebben gemaakt. U loopt steeds te vuren op een aantal methodologische aspecten van het onderzoek, terwijl u niet de minste moeite neemt om de methodologische verantwoording door te nemen. Jones en Yarhouse bespreken bijvoorbeeld in hoofdstuk 4 de door hun gevolgde methode van onderzoek. Zij geven aan welke professionele standaarden hun onderzoek zou moeten voldoen en in hoeverre zij daarin geslaagd zijn (p117-127).

Toch wil ik nog even terugkomen op die controlegroep. Ik kan u wel vertellen wat daar ongeveer uitgekomen zou kunnen zijn:

“For females, sexual preference does seem to change over time. A 5-year study of lesbians found that over a quarter of these women relinquished their lesbian/bisexual identities during this period: half reclaimed heterosexual identities and half gave up all identity labels (Diamond, L. M. 2003. Was it a phase? Young women's relinquishment of lesbian/bisexual identities over a 5-year period. J. Pers. Soc. Psychol. 84: 352-64). In a survey of young minority women (16-23 years of age), half of the participants changed their sexual identities more than once during the two-year survey period (Diamond, L. M. 2000. Sexual identity, attractions, and behavior among young sexual-minority women over a 2-year period. Dev. Psychol. 36: 241-50). In another study of subjects who were recruited from organizations that serve lesbian/gay/bisexual youths (ages 14 to 21 years) in New York City, the percentage that changed from a lesbian/gay/bisexual orientation to a heterosexual orientation was 5% over the period of just 12 months (the length of the survey) (Rosario M., E.W. Schrimshaw, J. Hunter, and L. Braun. 2006. Sexual identity development among gay, lesbian, and bisexual youths: consistency and change over time. J Sex Res. 43: 46-58). Other studies have confirmed that sexual orientation is not fixed in all individuals, but can change over time, especially in women” (Kinnish, K.K., Strassberg, D.S., Turner, C.W., 2005. Sex differences in the flexibility of sexual orientation: a multidimensional retrospective assessment. Archives of Sexual Behavior 34, 173–183). (Bron: http://www.godandscience.org).

Conclusie 1: wanneer de homoseksuele oriëntatie volledig biologisch gedetermineerd zou zijn en omgevingsinvloeden er niet toe doen, dan zou je niet verwachten dat deze zou veranderen gedurende iemands leven.
Conclusie 2: iemands homoseksuele oriëntatie kan (mettertijd) veranderen.

En om het effect van het programma van Exodus goed te kunnen beoordelen, is een controlegroep interessant. Stel, dat bij Exodus het percentage ‘Complete of bijna complete verandering’ 15% is, en bij de controlegroep 9%, dan kun je het effect beoordelen van een behandeling bij Exodus. Maar ook dit was voor beantwoording van de onderzoeksvraag niet relevant.

1c. U schrijft vol overtuiging: "Het is namelijk vrij simpel: een ‘seculiere’ onderzoeker heeft niet a priori baat bij welke uitkomst dan ook. Het zal hem worst zijn of verandering wel of niet mogelijk is: of het wel of niet zo is verandert niets aan zijn wereldbeeld. Voor een religieuze onderzoeker ligt dit duidelijk anders." Deze vlieger gaat echter niet op. Ieder mens heeft in meer of mindere mate een opvatting over (het ontstaan van en de ontwikkeling van) (homo)seksualiteit. Ga mij niet vertellen dat alleen religieuze mensen deze hebben. Dat is quatsch.

Nog een citaat van uw hand: "Zoals reeds eerder betoogd is er geen enkele reden om aan te nemen dat Swaab baat zou hebben bij welke uitkomst van onderzoek naar veranderbaarheid ook. Kan het wel, dan is dat voor hem louter een conclusie die niets aan zijn wereldbeeld verandert. Kan het niet, dan geldt exact hetzelfde." Welnu, het zal u wellicht verbazen, maar dat geldt exact voor (de meeste) religieuze onderzoekers. Als de homoseksuele gerichtheid aangeboren is, moet die dan zonder meer als normaal aanvaard worden? Nee, natuurlijk niet, want het bestaan van homoseksualiteit en een zekere aanleg (of van mijn part het aangeboren zijn) tot homoseksuele gerichtheid geeft geen ethische rechtvaardiging van een homoseksuele leefwijze. Er is geen logische brug die leidt van ‘zijn’ naar ‘behoren te zijn’. Het verandert dus niets aan hun opvattingen. Bij Swaab ligt dat overigens compleet anders, want hij is een determinist. ‘Wij zijn ons brein’, weet u nog? Hij zal zijn uitgangspunten drastisch moeten herzien indien ons brein toch wat plastischer blijkt te zijn dan hij wil geloven en anderen wil doen laten geloven. Zo zijn er ook veel (seculiere) dogmatici die uitgaan van de aanname dat homoseksualiteit onveranderbaar is. Vanuit deze aanname proberen ze op krampachtig, dogmatische wijze alle onderzoeken die een ander beeld laten zien, te ontkrachten met opmerkingen in de trant van: ‘Homo’s die claimen veranderd te zijn, zijn niet echt veranderd. Het is (schijn)aanpassing vanuit externe druk en geïnternaliseerde homofobie’. Deze dogmatici hebben door hun oogkleppen en rigide denkpatronen echter niet door dat ze klem zitten in een cirkelredenering.

Het zijn dus inderdaad ‘gelovigen’ die belang hebben bij een bepaalde uitkomst, maar niet de gelovigen die u op het oog hebt.

1d. De behandeling van Exodus is niet gericht op het onderdrukken van homoseksuele gevoelens, maar op het onderkennen van deze gevoelens terwijl je je niet identificeert als gay. Mensen met ongewenste SSA die begeleid worden door Exodus en die hun gevoelens willen onderdrukken, kunnen beter met het programma stoppen. Het programma is daar niet op gericht en faciliteit ook op geen enkele wijze een dergelijke, in psychische zin, schadelijke houding. Dat druist in tegen de beroepsethiek. Bovendien werkt het niet en is het schadelijk. Ik raad u aan zicht eerst te verdiepen in de behandeling van Exodus voordat u suggereert dat gevoelens onderdrukt worden.

Het onderzoek van Jones en Yarhouse heeft zich ook gericht op mogelijke psychische schade die deelnemers oplopen a.g.v. de behandeling. De onderzoekers concluderen nadat ze alle feiten hebben gepresenteerd: "The findings presented in this chapter represent significant evidence supporting the rejection of our hypothesis that the change process causes harm" (p.363).

En natuurlijk hebben degenen die ergens hulp voor zoeken een *vooraf aanwezig* probleem, want waarom zou je anders hulp zoeken? En natuurlijk hebben hulpvragers een duidelijk *vooraf bestaand belang* bij verandering van hun probleem. Dat is een feit als een geit. Komt een hulpvrager bij de psycholoog: “Ik heb nergens last van. Toch wil ik in therapie”. Of: “Ik heb last van depressie, maar of ik hier wel of niet van af kom is verder niet belangrijk.” Ziet u het voor zich? En die motivatie kan religieus van aard zijn. So what?

Die externe druk en beïnvloeding waar u het steeds over heeft, kan (ook) ervaren worden in de gay-gemeenschap. Veelzeggend zijn de woorden van Michael Glatze, die langere tijd actief was in de Amerikaanse homorechtenbeweging:

“In my experience, ‘coming out’ from under the influence of the homosexual mindset was the most liberating, beautiful and astonishing thing I've ever experienced in my entire life” (How a 'gay rights' leader became straight http://www.wnd.com).

1e. Het gaat niet om zoiets als een moord. U trekt het in het belachelijke. Het uit vrije wil streven naar verandering van je homoseksuele oriëntatie is niet schadelijk, maar biedt juist veel psychische voordelen, zo blijkt telkens weer uit onderzoek. Een therapeut zal altijd rekening houden en doorvragen naar iemands drijfveren. De psychiater Satinover bijvoorbeeld, schrijft hierover ergens dat hij geen heroriëntatiebehandeling met een hulpvrager aangaat, wanneer blijkt dat deze daar zit vanwege externe druk. Hij zegt hierover:

"One has to be highly motivated and not overtaken by external pressure and shame. There must be a core conviction to lead your life differently. Shame and guilt are not good motivators" (http://www.virtueonline.org/portal/modules/news/article.php?storyid=10361).

2a. U hoeft niet bang te zijn voor ellenlange replieken. Ik denk dat ik gemiddeld bekwaam ben in googelen en ik ben geen enkel relevant onderzoek tegengekomen die een biologische verklaring van homoseksualiteit rechtvaardigt (met uitsluiting van omgevingsinvloeden).

2b. Ik reageer met een citaat van ‘homogen-onderzoeker’ Dean Hamer, die de vraag van ‘Scientific American’ kreeg voorgelegd of homoseksualiteit volledig een biologische oorsprong heeft. Hij repliceerde:

"Absolutely not. From twin studies, we already know that half or more of the variability in sexual orientation is not inherited. Our studies try to pinpoint the genetic factors… not negate the psychosocial factors" (http://www.narth.com/docs/istheregene.html).

Er is geen bewijs voor een sterke concentratie op de biologische en genetische bepaaldheid van menselijke eigenschappen en menselijk gedrag. Een interessant voorbeeld:

"De invloed van erfelijkheid is ook verschillend in verschillende omgevingen. Boomsma e.a. (1999) vonden bijvoorbeeld dat een religieuze opvoeding de invloed van de genen op impulsiviteit reduceert. Bij mannelijke tweelingen die een religieuze opvoeding krijgen lijken genetische invloeden zelfs helemaal te ontbreken. Verder blijkt uit een moleculair genetisch onderzoek dat jongens die een bepaalde vorm hebben van het gen dat codeert voor een lage activiteit van het neurotransmitterenzym monoamineoxidase A (MAO-A) een grotere kans lopen om gewelddadig antisociaal gedrag te ontwikkelen wanneer ze als kind ook mishandeld zijn (85%) dan wanneer er geen sprake is van mishandeling in de voorgeschiedenis (20-30%). (Caspi e.a., 2002). Dit zijn voorbeelden van gen-omgevingsinteracties." (Roel Verheul: Veranderbaarheid van persoonlijkheidsstoornissen p.237-249, Handboek persoonlijkheidspathologie, 2e herziene druk, 2009, p.239).

Ik beweer overigens nergens dat homoseksualiteit ‘veroorzaakt wordt door enkel omgevingsfactoren’. De tegenstelling 'aanleg versus omgeving' is achterhaald en heeft plaatsgemaakt voor het denken in termen van interacties tussen aanleg en omgeving. Ik ga uit van een zekere kwetsbaarheid, waarbij omgevingsfactoren de doorslag geven. En de mate van acceptatie van homoseksualiteit in een bepaald land en/of groep en/of gezin, is geen omgevingsfactor van betekenis. Het gaat om vroege problematiek in de jeugdsituatie die later op een homoseksuele wijze is opgelost. Zie onder meer het boek 'Moderne psychiatrie' van Johan Cullberg. Op de website van NARTH zijn er ook een aantal artikelen over te vinden.Er is op dat gebied ook veel Angelsaksische literatuur verschenen. Als u daarin geïnteresseerd bent, wil ik u wel een literatuurlijst doen toekomen.

Onder 2b spreekt u wederom over “(objectieve!) onderzoeken” waaruit “keer op keer” blijkt dat “homoseksualiteit biologisch verklaarbaar is”. Vertel! Om welke onderzoeken gaat het en wat zijn de uitkomsten daarvan (bijv.: laten deze onderzoeken toch ook ruimte voor omgevingsfactoren)?

“Maar het zal voor eenieder met een beetje verstand volstrekt duidelijk zijn dat…”. Als ik hier dus tegenin ga, geef ik impliciet toe dat ik geen greintje verstand heb. Maar ik kan het zweet van mijn voorhoofd vegen, want ik hoef hier niet tegen in te gaan (hoor mij opgelucht ademhalen). Ik beweerde namelijk nergens dat het aantal homohuwelijken iets zegt over het aantal homoseksuelen in een land. Uit de studie van Morten Frisch en Anders Hviid “blijkt dat het sterk afhangt van de gezinsomstandigheden tijdens de kindertijd of mensen een homohuwelijk aangaan” (in plaats van een heteroseksueel huwelijk). De verschillen kunnen niet wegverklaard worden door te suggereren dat mensen die in een homohuwelijk treden dit vooral doen vanuit “een vorm van verlatingsangst die zich manifesteert in de wens om middels een huwelijk de relatie te bekrachtigen”. Dat is erg vergezocht. Dr. Frisch concludeerde: “…whatever ingredients determine a person’s sexual preferences and marital choices, our population-based study shows that environmental factors are important” (http://www.drthrockmorton.com).

2c. Mijn boodschap is kennelijk tot dovemansoren gericht en daarom moet ik mijzelf tot vervelens toe herhalen. Ik herhaalde dat ik pro-choice ben, omdat u schreef dat mijn artikel krampachtig aandoet, “zoals men vroeger krampachtig probeerde om van linkshandigen, rechtshandigen te maken”. Ik weet niet hoe ik het nog duidelijker dan in het artikel staat verwoord moet uitdrukken, maar ik zal het proberen. Homoseksuelen die zich wensen te identificeren als gay, hoeven niet krampachtig te proberen hun oriëntatie te veranderen, net zo min als mensen met SSA krampachtig hoeven te proberen zichzelf een gay-identiteit aan te meten. Mensen mogen de doelen nastreven die zij zelf wensen. Mijn artikel ademt VRIJHEID uit. Ik hoop dat ik hiermee alle krampachtigheid uit de wereld heb geholpen.

Ik weet niet waar u de wijsheid vandaan haalt dat het feitelijk *ENKEL* religieus gefundeerd fanatisme is dat homofobie in de maatschappij veroorzaakt. Ik ben serieus benieuwd naar uw referenties. Ook wil ik dan graag weten wat u precies bedoelt met homofobie. Als homofobie zoiets betekent als ‘alles wat afwijkt van uw zienswijze omtrent homoseksualiteit’, dan weet ik genoeg en mag u mij homofoob noemen.

Over religieuze drijfveren gesproken: Ik laat andere mensen (jawel: religieus gemotiveerd) vrij om hun leven in te richten naar hun overtuiging, zo ook praktiserende homoseksuelen. Tegelijk verwacht ik dat mensen met SSA worden vrijlaten om hún weg te gaan en dat zij gevrijwaard zijn van seculier gefundeerd fanatisme die hun dat recht op zelfbeschikking ontzegd. En dat dit fanatisme bestaat toont onder meer Michael Glatze, een voormalig boegbeeld van de Amerikaanse homorechtenbeweging, die schrijft:

“Part of the homosexual agenda is getting people to stop considering that conversion is even a viable question to be asked, let alone whether or not it works” (How a 'gay rights' leader became straight http://www.wnd.com).

Mijn artikel biedt een gezond tegenwicht.

Ikbenhomo, 06-09-2011
Ik zie het niet zozeer als op de man spelen, maar meer als constateringen. Daar kunnen we een complete discussie over opzetten, maar dat vind ik dan weer niet terzakedoend.

Er zijn 2 punten die ik van belang acht ten aanzien van je artikel:
1. Het gehele artikel, alsmede je reacties, zijn onderbouwd met één enkel onderzoek. Ten aanzien van dat betreffende onderzoek zijn een aantal punten op te merken:
a. Als gevolg van de geringe omvang van de onderzochte groep kunnen de conclusies nooit statistisch significant zijn.
b. De conclusies zijn eenzijdig belicht omdat de geconstateerde "verandering" diverse oorzaken kan hebben, waaronder ik psychologische effecten zoals sociale druk schaar, waar geen verder onderzoek naar is gedaan.
c. De onderzoekende partij kan niet a priori als onbevooroordeeld worden beschouwd daar de religieuze overtuiging van betreffende personen reeds een inhoudelijk oordeel over homoseksualiteit als verschijnsel had veroorzaakt.
d. De onderzochte groep was homogeen in de zin dat zij allen religieus waren, waardoor bijzonder grote twijfel ten aanzien van het doortrekken van de conclusie naar het algemene ontstaat, alsmede twijfel ten aanzien van de motivatie van de onderzochte personen (intern versus extern) en het belang dat deze personen hadden bij constatering van "verandering".
e. Er wordt geen woord vuil gemaakt aan de wenselijkheid van dergelijk ingrijpen, niet in het minst wegens de redenen die de onderzochte personen (kunnen) hebben gehad.

2. Je artikel is eenzijdig:
a. Recent(er) onderzoek wijst keer op keer in de richting van biologische factoren.
b. Conclusies ten aanzien van zulke onderzoeken worden foutief weergegeven en/of niet onderbouwd. Om een voorbeeld te noemen: bij eeneiige tweelingen is niet eenderde beide homoseksueel, maar 50%. Bovendien is je conclusie dat in 100% van de gevallen beide homoseksueel zouden moeten zijn onjuist, omdat allerlei verstorende effecten een rol kunnen spelen, zoals toevallige variaties in de hoeveelheid van bepaalde hormonen of andere variaties die van invloed zijn op de hersenontwikkeling. Een eeneiige tweeling is niet hetzelfde als een exacte kopie, anders zouden zij in ALLES exact hetzelfde moeten zijn. Een ander voorbeeld is het onderzoek ten aanzien van het homohuwelijk: het aantal of percentage homoseksuelen dat een huwelijk aan gaat is niet representatief voor de vraag welk aantal of percentage homoseksueel is. Het kan bijvoorbeeld zo zijn dat de gezinsomstandigheden in de jeugd invloed hebben op de hang naar een externe bevestiging van hun relatie in de vorm van een huwelijk. Alle drie de factoren die je noemt lijken in ieder geval op zijn minst in die richting te wijzen. Wellicht is er eerder sprake van een vorm van verlatingsangst die zich manifesteert in de wens om middels een huwelijk de relatie te bekrachtigen. Het zegt, nogmaals, NIETS over het aantal homoseksuelen binnen een maatschappij. In Italië komen helemaal geen homohuwelijken voor, jouw redentatie volgend zijn daar dus helemaal geen homoseksuelen…
c. Swaab is een wereldwijd gerespecteerd hersenonderzoeker met ontelbare publicaties en andere meetbare prestaties op het gebied van hersenonderzoek. Ik persoonlijk vind de bevindingen van zo'n onderzoeker aanzienlijk meer betrouwbaar dan die van een bevooroordeelde, subjectieve organisatie die baat heeft bij een specifieke uitkomst omdat dit aansluit bij hun wereldbeeld. Bovendien is dat laatste onderzoek statistisch insignificant, niet objectief getoetst (bijvoorbeeld middels herhaling) en gebaseerd op één specifieke subgroep. Het is Swaab volstrekt niet aan te rekenen dat hij dit onderzoek niet heeft meegenomen in zijn uitlatingen, en ik durf er wel wat op te zetten dat als hij dat wél had gedaan, hij op wetenschappelijke gronden gehakt van de bevindingen had gemaakt, onder andere op basis van de argumenten die ik je net heb gegeven.

Tot slot een reactie op de vraag die je aan het einde stelt: uiteraard ben ik van mening dat eenieder vrij is om zijn leven te leven zoals hij dat wenst. Dat is echter niet de teneur van jouw artikel: de insteek daar is de vraag in hoeverre homoseksualiteit biologische danwel sociale oorzaken heeft. Daarbij sla je de plank volledig mis en schiet je feitelijk je doel voorbij. Of en in hoeverre de biologische aanleg tot homoseksualiteit veranderbaar is, is een vraag waar jij door de opzet van je artikel helemaal niet aan toe komt, nog los van het feit dat je geen enkel ethisch aspect van die vraag behandelt of zelfs maar probeert te behandelen. Het geheel doet krampachtig aan, zoals men vroeger krampachtig probeerde om van linkshandigen, rechtshandigen te maken. Het gevolg daarvan zijn minkukels als Verbist, die de eenzijdige en foutieve informatie die jij geeft maar al te graag aanpakken om hun onterechte en irrationele homofobie te kunnen rationaliseren. En precies om die laatste reden vind ik jou immoreel en een schande. Reactie infoteur, 07-09-2011
U kunt mij niet verantwoordelijk houden voor het gedrag van anderen. Ik geef in mijn artikel(en) en reacties nergens aanleiding tot homofoob gedrag. Mij hiervan beschuldigen is misplaatst en asociaal. Het stelt mij in een kwaad daglicht en daarmee probeert u hetgeen ik schrijf te bezoedelen. Wat mij betreft doet uw laatste opmerking de deur dicht. Uw zogenaamde 'constateringen' zijn ongefundeerde beschuldigen aan mijn adres. In al uw reacties (van dit jaar) krijg ik allerlei beschuldigingen naar mijn hoofd geslingerd die kant noch wal raken (nee, ik bedoel hier niet de opmerking dat ik wel eens zou kunnen worstelen met mijn eigen geaardheid). En als ik u er op aanspreek, wilt u er niet op ingaan en doet u het af als niet terzake doend. Als het niet terzake doet, waarom brengt u het dan in?

Toch nog inhoudelijk reageren, ook al voel ik er weinig meer voor.

1. Gebaseerd op één onderzoek? Ik refereer aan veel meer onderzoeken (sla het artikel er nog maar eens op na). Nog een paar dan: in 1998 verscheen een onderzoek waarin men tot de conclusie kwam dat pogingen van homoseksuele mannen om hun oriëntatie te veranderen te assisteren, effectief zijn, ethisch verantwoord en beschikbaar zouden moeten zijn ((Throckmorton, W., 1998). Zie ook: MacIntosh, H. (1994) en Nicolsi, J., Byrd, A.D,, Potts, R.W. (2000), enz. Het laatste onderzoek gaf aan dat de meerderheid van ontevreden homoseksueel georiënteerde hulpvragers die psychotherapeutische behandeling volgden, daarvan profiteerden in de zin van verandering van seksuele oriëntatie en verbetering van het psychisch functioneren.

1a. Jones en Yarhouse bespreken in hoofdstuk 4 de door hun gevolgde methode van onderzoek. Zij geven aan welke professionele standaarden hun onderzoek zou moeten voldoen en in hoeverre zij daarin geslaagd zijn (p117-127). Over de omvang van de groep het volgende. Oorspronkelijk wilden de onderzoekers 300-400 mensen deel laten nemen aan hun onderzoek. Ze hebben in enige mate een concessie moeten doen aan het ideale onderzoeksopzet. Uiteindelijk hebben 98 mensen meegedaan aan het onderzoek. Het is een respectabele hoeveelheid deelnemers en wetenschappelijk significant. In het boek wordt uitgelegd waarom zij een kleinere steekproefomvang hadden dan oorspronkelijk de bedoeling was. De groep is weliswaar wetenschappelijk significant, maar niet groot genoeg om allerlei statistische variabelen uit te voeren, zoals welke variabelen voorspellen hoe goed mensen reageren op het veranderingsproces, zijn jongeren ontvankelijker voor verandering dan ouderen, enz.

1b. Dit was niet van belang. Ik citeer de onderzoekers: "… [The] mental-health-care establishment has spoken clearly: homosexuality is immutable. Hence, our primary research hypothesis was that change would not occur at all. This greatly simplified our methodology, as we dit not have to worry about spontaneous remission, nor about proving that Exodus treatment is better than existing alternatives. Sexual orientation change is supposed to be impossible, and so any demonstration of change stands against a presumed backdrop of impossiblity. These logical arguments mitigate against the need for a control group of any kind" (p.110).

1c. Opvattingen van onderzoekers kunnen invloed hebben op de uitkomsten van de onderzoeken. Dat geldt ook voor seculiere onderzoekers die onderzoek doen naar homoseksualiteit. Geen enkel mens is neutraal, onbevooroordeeld en objectief. Karl R. Popper verwoordt het in zijn boek ‘De groei van kennis’ zeer treffend: “Wat wij echter moeten doen is dit: wij moeten het idee van de uiteindelijke bronnen [waarneming/verstand] van onze kennis opgeven en erkennen dat alle kennis menselijk is; dat het met onze fouten, onze vooroordelen, onze dromen en verwachtingen is vermengd.(…).” (Popper, Karl R., De groei van kennis, Boom Meppel/Amsterdam, (1963) 1983, p. 53.) Betekent dit dan dat we al het onderzoek van tafel kunnen vegen? Nee, natuurlijk niet. Maar we moeten er wel voor waken. Opvattingen van onderzoekers kunnen invloed hebben op de uitkomsten van de onderzoeken. Maar wie zegt dat het bij Jones en Yarhouse het geval was? De kwestie "of bias in research and biased researchers" komt ook in het onderzoek aan de orde (p.129-132).

1d. De steekproef is bevredigend representatief. Niet wat betreft de LGB populatie (LGB staat voor 'Lesbian, Gay, Bisexual', kortom de holebi bevolking), maar wel wat betreft de mensen die veranderen door de hulp van christelijke organisaties. En ook niet van alle personen die hulp zoeken bij Exodus, maar wel van maar liefst 16 afdelingen van Exodus die hebben meegewerkt aan het onderzoek. De conclusie hoeft niet doorgetrokken te worden, aangezien de hypothese luidde dat 'change would not occur at all'.

"Het belang dat deze personen hadden bij constatering van 'verandering'?" En wat is daar het belang van? En waarom zou dat zwaarder wegen dan het belang van eerlijke uitkomsten? En waarom rapporteerden bijvoorbeeld niet veel meer mensen een significante verandering, als ze daar zoveel belang bij hadden? Juist de categorie 'Seksuele onthouding' (23%), zou - uw redenering volgend - er alles aan gelegen moeten liggen om verandering te veinzen, maar dat doen ze dus niet (http://wetenschap.infonu.nl/onderzoek/31383-jones-yarhouse-ex-gays-kunnen-homoseksuelen-veranderen.html).

Interne versus externe motivatie. Welnu het betrof longitudinaal onderzoek. Mensen die extern gemotiveerd waren, zouden dus al snel afvallen en dus het succespercentage van het veranderingsproces drukken (of het uitvalspercentage omhoog doen schieten, ook niet goed voor het onderzoek). Want gedwongen proberen te veranderen houd je niet jaren vol. Als de onderzoekers de resultaten hadden willen sturen, hadden ze hierop moeten selecteren en een ieder met externe motivatie eruit moeten knikkeren - want zij zijn niet goed voor het succespercentage. Dat hebben ze dus niet gedaan.

1e. De wenselijkheid? Laat ik NARTH citeren: "NARTH supports the freedom of individuals to claim a homosexual identity or to explore their unwanted attractions and make changes in their lives. Clients have the right to self-determination. Ethically, therapists must honor the client’s right to choose his or her own goals, or the therapist must refer to another therapist who can do so. Ethical therapists support their clients in achieving their stated goals, including goals to move beyond a homosexual orientation.
NARTH supports the rights of clients to pursue psychological care for unwanted homosexual attractions and the rights of professionally qualified individuals to provide such care. Those candidates in the public spotlight, and it will get far more intense as we get closer to election-day, are to be congratulated for sticking to the science and supporting client rights no matter how politically incorrect it is to defend truth and freedom regarding homosexuality."

2a. Welke onderzoeken?

2b. Over onderzoek naar eeneiige tweelingen i.r.t. homoseksualiteit. Er zijn diverse onderzoeken verschenen op dat gebied. Het onderzoek waar u aan refereert is van Bailey en Pillard. Later onderzoek komt met andere cijfers: http://narth.com/2010/09/the-importance-of-twin-studies. U schrijft dat "… allerlei verstorende effecten een rol kunnen spelen, zoals toevallige variaties in de hoeveelheid van bepaalde hormonen of andere variaties die van invloed zijn op de hersenontwikkeling." Is dat speculatie of blijkt dat uit onderzoek? En zo ja, welk onderzoek? En wat blijkt dan precies uit dat onderzoek? Welke processen of verstorende effecten spelen daarbij een rol? En hoe vaak komt dat voor en hoe groot is dat effect? En hoe verhoudt zich dat tot de uitkomsten van het tweelingenonderzoek m.b.t. homoseksualiteit? Verklaart dat het verschil tussen de tweelingen of speelt het hooguit een kleine rol? Dit neemt niet weg dat ik aanneem dat genetische factoren en factoren in de baarmoeder een bepaalde kwetsbaarheid voor homoseksualiteit kunnen geven, maar ook niet meer dan dat. Er zal hooguit sprake zijn van een predispositie (aanleg), maar uiteindelijk zullen de omgevingsfactoren de doorslag geven. Het is geen wetenschappelijk feit dat een homoseksuele oriëntatie aangeboren is. Het is een thans 'politiek correcte' aanname die als feit gepresenteerd wordt en steeds meer ingang vindt bij mensen.

Bij het ontstaan van lichamelijke en psychische aandoeningen spelen naast diverse genen allerlei omgevingsfactoren een rol, waarbij interacties bestaan tussen de genen en de omgevingsfactoren. Er bestaat geen lineair oorzakelijk verband tussen genen en eigenschappen. Genen zijn geen sturende mechanismen die het organisme geheel bepalen. Er is geen bewijs voor een sterke concentratie op de biologische en genetische bepaaldheid van menselijke eigenschappen en menselijk gedrag. Een voorbeeld:

"De invloed van erfelijkheid is ook verschillend in verschillende omgevingen. Boomsma e.a. (1999) vonden bijvoorbeeld dat een religieuze opvoeding de invloed van de genen op impulsiviteit reduceert. Bij mannelijke tweelingen die een religieuze opvoeding krijgen lijken genetische invloeden zelfs helemaal te ontbreken. Verder blijkt uit een moleculair genetisch onderzoek dat jongens die een bepaade vorm hebben van het gen dat codeert voor een lage activiteit van het neurotransmitterenzym monoamineoxidase A (MAO-A) een grotere kans lopen om gewelddadig antisociaal gedrag te ontwikkelen wanneer ze als kind ook mishandeld zijn (85%) dan wanneer er geen sprake is van mishandeling in de voorgeschiedeis (20-30%). (Caspi e.a., 2002). Dit zijn voorbeelden van gen-omgevingsinteracties." (Roel Verheul: Veranderbaarheid van persoonlijkheidsstoornissen p.237-249, Handboek persoonlijkheidspathologie, 2e herziene druk, 2009, p.239).

Het artikel van Roel Verheul somt ook een aantal onderzoeken op waaruit blijkt dat het menselijk brein aanzienlijk plastischer is dan voorheen werd verondersteld (Milner, Squire & Kandel, 1998; Nader, 2003; Kilgard & Merzenich, 1998; Thelen, 1995; Robertson & Murre, 1999). Het laatste onderzoek toont de reversibiliteit van hersenschade.

"In Italië komen helemaal geen homohuwelijken voor, jouw redentatie volgend zijn daar dus helemaal geen homoseksuelen… " Dat is een onzinnige bewering. Er is door Morten Frisch en (statisticus) Anders Hviid onderzoek gedaan naar gegevens die bij de overheid bekend waren en daar (statistische) verbanden tussen gelegd. Gegevens over seksuele oriëntatie is niet bij de overheid bekend, wel de samenlevingsvorm van burgers, zoals (homo-)huwelijk. De onderzoekers hebben de gegevens geanalyseerd van in totaal 2.000.000 miljoen mannen en vrouwen.

2c. Ten eerste: wat zijn dan de wetenschappelijke bevindingen van Swaab t.a.v. homoseksualiteit?

U schrijft: "Het is Swaab volstrekt niet aan te rekenen dat hij dit onderzoek niet heeft meegenomen in zijn uitlatingen, en ik durf er wel wat op te zetten dat als hij dat wél had gedaan, hij op wetenschappelijke gronden gehakt van de bevindingen had gemaakt, onder andere op basis van de argumenten die ik je net heb gegeven." Hij heeft dat niet gedaan, want hij zou door het ijs gezakt zijn.

U schrijft: "Swaab is een wereldwijd gerespecteerd hersenonderzoeker met ontelbare publicaties en andere meetbare prestaties op het gebied van hersenonderzoek. Ik persoonlijk vind de bevindingen van zo'n onderzoeker aanzienlijk meer betrouwbaar dan die van een bevooroordeelde, subjectieve organisatie die baat heeft bij een specifieke uitkomst omdat dit aansluit bij hun wereldbeeld." Ik ben nooit zo onder de indruk van een beroep op autoriteit. Bovendien: wie zegt mij dat Swaab geen bevooroordeelde, subjectieve man is die baat heeft bij een specifieke uitkomst, omdat dit aansluit bij zijn atheïstisch, materialistisch-deterministisch wereldbeeld?

Verder is (homo)seksualiteit niet zoiets als links- of rechtshandigheid. Maar goed, om in uw vergelijking te blijven: Linkshandigen mogen van mij linkshandigen blijven en rechtshandigen rechtshandigen. Ik weet niet hoe vaak ik het moet herhalen, maar ik ben pro-choice.

Ikbenhomo, 05-09-2011
Infoteur, Bijzonder veelzeggend dat je volstrekt niet inhoudelijk reageert. Dat kun je uiteraard ook niet, want er is geen enkel wetenschappelijk onderzoek waaruit jouw stellingen blijken of die deze ondersteunen.

Overigens vind ik het diep triest dat je de opmerking dat het er schijn van heeft dat je zelf met je geaardheid worstelt als "op de man spelen" beschouwt. Alsof het een belediging is!

Ik raad je aan zelf eens je vooringenomen, bijbelse!, mensbeeld opzij te zetten en vergaande conclusies ten aanzien van een complex onderwerp als homoseksualiteit over te laten aan mensen die er wél verstand van hebben. Je bent geen ervaringsdeskundige (hoewel je reactie zoals hiervoor genoemd mij eerder in mijn idee lijkt te bevestigen), je bent niet eens een anderssoortige deskundige, hoe je ook maar enigszins het idee kunt hebben iets zinnigs over dit onderwerp te melden is volstrekt onduidelijk. Het enige dat jij hebt is je religieuze overtuiging en een enkel, in meerdere opzichten achterhaald, nietszeggend onderzoek van een subjectieve, vooringenomen en dubieuze bron. Het zou beter zijn als je je eens in de huidige, wetenschappelijke inzichten zou verdiepen in plaats van krampachtig aan zo'n stromhalm vast te houden. Mensen als jij zijn van het slag dat iedere vooruitgang in omgangsvormen, acceptatie en tolerantie tegenhoudt en dat is een schande voor de mensheid als geheel. Reactie infoteur, 06-09-2011
De suggestie dat ik de opmerking dat het er de schijn van heeft dat ik zelf met mijn seksuele oriëntatie worstel als een belediging beschouw, gaat niet op. Ik had het niet over een 'beledigende opmerking', maar over 'op de man spelen'. Volgens Wikipedia: "Ad hominem is een begrip uit het Latijn en betekent 'op de man'. In een debat noemt men een argument ad hominem wanneer het betrekking heeft op de persoon die een bewering doet, en niet op de bewering zelf. (…) In Nederland en Vlaanderen wordt ook de uitdrukking 'op de man spelen' wel gebruikt. En dat is precies wat u daar en op een aantal andere plekken doet. Door allerlei zaken over mij als persoon te beweren of te suggereren, wordt afbreuk gedaan aan mijn inhoudelijke argumenten en/of wordt de aandacht daarvan afgeleid. Zo van: ‘Hij beweert X en Y. Ach, da’s logisch: hij worstelt immers zelf met zijn seksuele identiteit.’ Of: ‘Hij is geen deskundige, niet eens een ervaringsdeskundige, dus hoe je ook maar enigszins het idee kunt hebben iets zinnigs over dit onderwerp te melden is volstrekt onduidelijk’. Terwijl het volstrekt irrelevant is wat mijn seksuele oriëntatie is, hoe ik dit beleef, of ik al dan niet ergens deskundig in ben, enz. (Nog los van de vraag of de beweringen die over mij worden gedaan wel juist zijn. Want wie zegt dat ik geen ‘ervaringsdeskundige’ ben? Ik heb dat toch nergens ontkend? Aangezien het volstrekt niet terzake doend is, ben ik dus ook niet van plan hier nader op in te gaan door het te ontkennen dan wel te bevestigen. Ik baseer mij immers nergens op mijn persoonlijke ervaringen.) Kortom, argumenten die betrekking hebben op mijn persoon doen niet ter zake. Het gaat om de inhoudelijke onderbouwing en de argumenten die ik hanteer, niets meer en niets minder.

Ondertussen gaat u doodleuk door met het op de man spelen:
- "… over te laten aan mensen die er wél verstand van hebben".
- "Je bent geen ervaringsdeskundige (…) is volstrekt onduidelijk".
- "Mensen als jij zijn van het slag dat iedere vooruitgang in omgangsvormen, acceptatie en tolerantie tegenhoudt en dat is een schande voor de mensheid als geheel."

Ik ben inmiddels een persoon met "achterlijke overtuigingen" en "achterhaalde ideetjes", met wie je beter niet in discussie kunt gaan aangezien het “meer op[levert] om tegen een lantaarnpaal te praten dan tegen een dogmatisch gelovige". Ik ben namelijk van “het type waar uiteindelijk toch geen discussie mee te voeren valt”. Bovendien heb ik volstrekt ‘geen verstand’ over dit ‘complexe onderwerp’, ik ben in geen enkel opzicht een deskundige, dus “hoe [ik] ook maar enigszins het idee [kan] hebben iets zinnigs over dit onderwerp te melden is volstrekt onduidelijk”. En als klap op de vuurpijl ben ik “een schande voor de mensheid als geheel”.

En dan verwijt u mij dat ik niet inhoudelijk reageer…

Wat ik doe is 'metacommunicatie', hetgeen communicatie over de communicatie betekent. Metacommunicatie is 'praten over de manier waarop je met elkaar praat'. Metacommunicatie is communiceren over de toon of de betrekkingsaspecten van de communicatie. Ik zou graag alleen inhoudelijk willen reageren, maar dan zou ik het op prijs stellen als u ophoudt met op de man te spelen.

Nu over naar de inhoud. In een eerdere reactie haalde ik u aan: "Het Exodus-programma is hersenspoeling in optima forma. Puur gericht op het onderdrukken van gevoelens vanuit een externe, religieuze overtuiging. Niets meer en niets minder. Immoreel in alle opzichten, evenals jouw achterlijke overtuigingen." Ik schreef toen: “Onderbouw dit eerst maar eens met harde bewijzen. Doet u dit niet, dan is het te beschouwen als een valse beschuldiging en lasterpraat.” Ik wacht nog steeds op de onderbouwing.

U schrijft: “Dat kun je uiteraard ook niet, want er is geen enkel wetenschappelijk onderzoek waaruit jouw stellingen blijken of die deze ondersteunen.” Ik neem aan dat u doelt op de veranderbaarheid van de seksuele oriëntatie van mensen met SSA. In mijn artikel noem ik het recente onderzoek van Jones en Yarhouse, het artikel van Spitzer en een overzicht van allerlei onderzoeken van oudere datum (die toentertijd prima voldeden aan de vigerende regels m.b.t. wetenschappelijk onderzoek). Is seksuele geaardheid of seksuele oriëntatie een vaste en onveranderlijke eigenschap? En zijn de inspanningen die gericht zijn op het veranderen van ongewenste same-sex attraction (SSA) schadelijk? Jones en Yarhouse volgden jarenlang 98 deelnemers van Exodus International, met onder andere als resultaat dat 15% zich is gaan identificeren als hetero en bijna een kwart van de ondervraagden ervoer 'substantiële reductie' van homoseksuele gevoelens. De kans op psychische schade is nihil. Dit kunt u niet zonder enige onderbouwing van tafel vegen en afdoen als een ‘subjectieve, vooringenomen en dubieuze bron’. U schrijft zelf: “Het zou beter zijn als je je eens in de huidige, wetenschappelijke inzichten zou verdiepen.” Welnu, dat heb ik dus reeds gedaan. U kunt een samenvatting van het onderzoek van Jones en Yarhouse hier lezen: http://wetenschap.infonu.nl/onderzoek/31383-jones-yarhouse-ex-gays-kunnen-homoseksuelen-veranderen.html. Laat ik daarom de vraag maar omkeren. Waar zijn de onderzoeken die hun bevindingen ontkrachten?

Over tolerantie. Ik ben pro-choice, wat betekent dat ik vind dat iedere homoseksueel zelfstandig en in vrijheid een keuze moet kunnen maken hoe hij zijn leven inricht en vormgeeft en daar uiting aan kan geven, zowel m.b.t. praktiserende homoseksuelen die hun oriëntatie voluit accepteren, als zij die kampen met ongewenste SSA en verandering nastreven. Dit zonder discriminatie en achterstelling in de maatschappij (wat dus betreden dient te worden) en dit ongeacht mijn eigen morele opvattingen m.b.t. de homoseksuele praxis. Kunt u dit ook zeggen? Of moeten mensen met SSA van u gedwongen worden hun oriëntatie te accepteren? Zo ja, hoe verhoudt zich dat met het recht op zelfbepaling van ieder mens en de tolerantie? U mag het zeggen.

Verbist, 05-09-2011
Goeiendag - ik ben geen neurobioloog en resultaten van wetenschappelijke onderzoeken
over homofilie zijn niet à priori 1 plus 1 is gelijk aan 2 - men wordt niet geboren als homofiel
zoals men niet geboren wordt als crimineel of terrorist - het zit allemaal in de hersenen -
in princiepe worden verschillende seksen tot elkaar aangetrokken - afwijkingen van deze norm zijn het gevolg van verschillende omstandigheden, frustraties door niet aan een man of een vrouw te geraken, geen succes bij het andere geslacht, mislukte huwelijken, kinderverwaarlozing, ontspoorde jeugd, massochistische geaardheid, in en cool willen zijn, mode verschijnselen, minderwaardigheidscomplexen, enz, enz, enz, enz, enz, enz.-
Homofilie is in zekere zin ook een afkeer tot de andere sekse die gecreeerd werd en die verschillende motieven kan hebben - onvoldane ervaringen, de vrouw vies vinden bvb -

Bij amoureuze avances van man tot vrouw en omgekeerd vind ik het beledigend als man of vrouw te moeten ervaren dat de persoon in kwestie voor mijn sekse geen belangstelling heeft, de persoonlijkheid buiten beschouwing gelaten.
Sexualiteit is een complexe materie die bij de mens overheerst wordt door het zoeken naar lichamelijk genot in tegenstelling tot de dieren.- fascinatie en obsessie spelen bij homofilie ook een rol zoals bvb in de geest van pedofielen.
relaas van een normale man@vrouwenminnaar. Reactie infoteur, 06-09-2011
Er bestaan allerlei theorieën over het ontstaan van homoseksualiteit. Wat betreft de invloed van omgevings- en ontwikkelingsfactoren, komt het er in de theorievorming vaak op neer dat er een vroege problematiek bestond in de jeugdsituatie, die later op een seksuele wijze is opgelost. Zie onder meer het boek 'Moderne psychiatrie' van Johan Cullberg. Op de website van NARTH zijn er ook een aantal artikelen over te vinden.

Ikbenhomo, 04-09-2011
Laatste reactie, want jij bent van het type waar uiteindelijk toch geen discussie mee te voeren valt. Ik ben enkel denigrerend ten aanzien van jouw opvattingen, niet ten aanzien van jou als persoon. Je hebt alleen zelf niet door dat het denigrerende voornamelijk jezelf is aan te rekenen in je opvattingen ten aanzien van homoseksualiteit en homoseksuelen.

Je zegt: "Ik sluit nergens uit dat er biologische factoren een rol spelen, maar het is niet terecht om alleen daarin de verklaring te zoeken."

Dat wordt dan ook niet gedaan. Het blijkt echter keer op keer dat de biologische factoren een aanzienlijk grotere rol spelen dan bijvoorbeeld sociale factoren, en bovendien kunnen die sociale factoren alleen een rol spelen als de biologische basis er reeds is. Ergo: sociale factoren zorgen ervoor dat de biologisch, latent aanwezige, homoseksuele geaardheid tot uitdrukking komt, maar uitdrukkelijk NIET dat een "geboren heteroseksueel" zich ineens tot mannen aangetrokken gaat voelen.

Ten aanzien van de "getuigenis" van mensen die voelen dat zij zo geboren zijn: ik heb al eerder betoogd dat er voor eventuele schijnbare correlaties tussen sociale omgeving en homoseksualiteit veel betere psychologische verklaringen zijn dan jouw stelling dat de sociale omgeving die geaardheid heeft gevormd. Overigens is het schijnstatistiek om tot zulke correlaties te komen, het aantal homoseksuelen dat uit een gezin met voor religieuzen voor de hand liggende "problematiek" komt is niet significant.

Ik hanteer geen a priori deterministisch standpunt. Jij gaat echter de fout in door plasticiteit van de hersenen en de uitdrukking daarvan in acties en gedrag op specifieke gebieden zonder enig voorbehoud door te trekken naar seksuele voorkeur. Het is goed mogelijk dat door stimulatie in welke vorm dan ook de hersenen van een depressief aangelegd persoon plasticiteit laten zien die zorgt voor een verandering van of in die aanleg, maar dit zegt bij voorbaat niets over de vraag of dit ook geldt ten aanzien van geaardheid.

Het antwoord op de vraag waarom je dit überhaupt zou willen is heel simpel: wegens externe omstandigheden. Er is geen enkel bewijs voor interne motivaties ten aanzien van dergelijk karakter- en gedragsveranderende therapie. Exact de reden voor mijn vraag waarom er geen niet-religieuze (maar evengoed in een andere extern-motiverende situatie verkerende) homoseksuelen zijn die hun geaardheid als dermate ongewenst ervaren dat zij dit willen veranderen.

De rest van je reactie laat ik maar voor wat het is. Het levert meer op om tegen een lantaarnpaal te praten dan tegen een dogmatisch gelovige. Overigens is het opvallend hoezeer je bezig bent met homoseksualiteit. Ik zou bijna gaan denken dat je problemen met je eigen geaardheid hebt. Reactie infoteur, 04-09-2011
"Ik ben enkel denigrerend ten aanzien van jouw opvattingen, niet ten aanzien van jou als persoon."

Oké, ik vergeet even mijn "achterlijke overtuigingen" en "achterhaalde ideetjes". Toch lees ik:

"Het levert meer op om tegen een lantaarnpaal te praten dan tegen een dogmatisch gelovige."

En:

"Want jij bent van het type waar uiteindelijk toch geen discussie mee te voeren valt."

(Vraag mij dan toch af waarom u het überhaupt probeert, maar dat terzijde.)

Bovenstaande opmerkingen interpreteer ik als denigrerend.

En u eindigt uw reactie door op de man te spelen:

"Overigens is het opvallend hoezeer je bezig bent met homoseksualiteit. Ik zou bijna gaan denken dat je problemen met je eigen geaardheid hebt."

U bent geheel vrij dat te denken en te suggereren. Maar ook al zou ik hebben geworsteld, of nog steeds worstelen en van mijn part tot aan mijn dood worstelen met mijn seksuele oriëntatie, dan doet dat niets af aan hetgeen ik in het artikel en in de reacties heb beschreven. Met andere woorden: het is volstrekt niet terzake doend.

N.B.: Mensen kunnen in uw beleving niet intern gemotiveerd zijn om hun homoseksuele oriëntatie te veranderen. Dat past kennelijk niet in uw mens- en wereldbeeld en moet daarom wel (door druk) van buiten komen. Dat noem ik vooringenomenheid. Mijn advies zou zijn: 'Zet je vooroordelen opzij en verdiep je met een onbevangen blik in deze mensen'.

Ikbenhomo, 30-08-2011
@infoteur:

Ik zie dat je blijft volharden in je achterhaalde ideetjes. Zonde.

Het punt dat al keer op keer gemaakt is, maar wat niet door lijkt te komen, is de achterhaalde stelling dat homoseksualiteit aangeleerd gedrag is. Dat is gewoon domweg niet zo. De titel "Wij zijn ons brein" is in dat opzicht indicatief: emoties en handelen zijn een gevolg van ons brein en niet andersom. Bovendien zijn er miljoenen homoseksuele mannen en vrouwen die jou kunnen bevestigen dat ze als homoseksueel geboren zijn.

Nu kun je wel met het idee gaan stoeien of het mogelijk is dit gevoel (want dat is het in eerste instantie, een gevoel, niet een handeling) middels therapie te veranderen, maar hier zul je op zijn minst een aantal ethische vragen bij moeten beantwoorden. Dat weigerde je vorig jaar al te doen en dat zul je nu waarschijnlijk nog steeds niet doen.

Denk eens na over de volgende vragen:
1. Kun je een heteroseksueel middels therapie "omvormen" tot homoseksueel? (zou dit bij jou lukken?)
2. Waarom zou je dit überhaupt willen?
3. Zou je moeten toetsen of de reden dat iemand dit zou willen intern of extern gemotiveerd is? Welke conclusie zou je uit het antwoord moeten trekken?
4. Waar zijn de voorbeelden van ongelovige homoseksuelen die op vrijwillige basis een therapie volgen om heteroseksueel te "worden"? Waarom zijn deze niet te vinden? Zegt dit iets over de motivatie van de gelovige homoseksuelen?
5. Waar is het bewijs dat therapie de hersendelen die in verband worden gebracht met homoseksualiteit kunnen veranderen? Waarom ga jij ervan uit dat dit zo is zonder bewijs daarvoor? Waarom zou dit hetzelfde werken als bij depressie?
6. Is het niet tekenend dat je enkel voorbeelden weet te noemen van zaken waarbij sprake is van duidelijke negatieve invloed op het leven van betreffende personen (depressie, psychische klachten)?

De kritiek van NARTH is helemaal een lachtertje:
> - The Report is unscientific and lacks objectivity and impartiality.
Dit is eerder NARTH aan te rekenen gezien hun zeer subjectieve en partijdige vertrekpunt.

> - The Report falsely claims as proven “scientific facts” that homosexuality is normal and that homosexual relationships are equivalent to heterosexual relationships and families.
De term "normaal" is een menselijke kwalificatie. Een wetenschappelijk onderzoek KAN NIET bewijzen dat iets normaal is omdat dit per definitie subjectief is. Het onderzoek van APA zal dus nooit tot zo'n bewering hebben kunnen leiden. Bovendien is er geen enkel argument om de stelling te onderbouwen dat homoseksuele relaties NIET gelijkwaardig zijn aan heteroseksuele relaties.

> - The Report irresponsibly ignores fifty years of scientific and clinical evidence that psychological care for unwanted homosexuality was accepted, effective treatment which never has been shown to be ineffective.
Een erg vreemde zin, om het maar eufemistisch te zeggen. Sinds wanneer zeggen acties uit het verleden iets over de juistheid van de acceptatie daarvan? In WOII was het zeer acceptabel om Joden te vergassen, dus dat was goed? De bijzin is helemaal onvolgbaar: effectieve behandeling die nooit ineffectief was? Dat lijkt me nou juist een kenmerk van effectieve behandeling… Maar wanneer spreek je van effectief? En bovendien zegt het niets over de wenselijkheid, de werkelijke motivatie, enzovoorts.

Het Exodus-programma is hersenspoeling in optima forma. Puur gericht op het onderdrukken van gevoelens vanuit een externe, religieuze overtuiging. Niets meer en niets minder. Immoreel in alle opzichten, evenals jouw achterlijke overtuigingen. Reactie infoteur, 01-09-2011
Een aantal opmerkingen n.a.v. uw reactie.

- "Ik zie dat je blijft volharden in je achterhaalde ideetjes". En: "… evenals jouw achterlijke overtuigingen". Dit komt over als: 'Die domme, achterlijke gelovige met zijn middeleeuwse opvattingen, je zou hem naar een seculier heropvoedingskamp willen sturen'. Waarom zo denigrerend, vraag ik mij dan af. Ik laat u toch ook in uw waarde, ondanks dat ik het niet met u eens ben? Ik ben pro-choice. Ik leg praktiserende homoseksuelen geen strobreed in de weg om hun leven in te richten zoals zij dat wensen. Is het soms te veel gevraagd om mensen met ongewenste SSA ook de vrijheid te geven om hun leven in te richten naar hun overtuiging? Zijn hier misschien de woorden van theoloog Van der Heijden van toepassing: "Als je een andere levensbeschouwing hebt dan de seculiere meerderheid wordt dat met een hautaine vanzelfsprekendheid als minder gewaardeerd." U mag het zeggen.

- Ik sluit nergens uit dat er biologische factoren een rol spelen, maar het is niet terecht om alleen daarin de verklaring te zoeken.

- "Bovendien zijn er miljoenen homoseksuele mannen en vrouwen die jou kunnen bevestigen dat ze als homoseksueel geboren zijn." Wellicht dat er veel homoseksuele mannen en vrouwen zijn die menen en voelen dat het aangeboren is, niettemin bewijst een dergelijke ervaring alleen zichzelf. Het bewijst slechts dat hij/zij dat zo voelt of ervaart.

- U huldigt kennelijk een deterministisch standpunt. Dit gaat in tegen de laatste inzichten. Ik herhaal nog meer eens: "Onder invloed van onze handelingen, de waarnemingen van onze zintuigen en onze gedachten, overtuigingen en verbeeldingen zijn de hersenen in staat hun structuur en functie te veranderen." Zie mijn reactie op Ewald Rietberg.

- U vraagt: "Kun je een heteroseksueel middels therapie 'omvormen' tot homoseksueel? (zou dit bij jou lukken?)" Vervolgens vraagt u zich af: "Waarom zou je dit überhaupt willen?" U werpt een goede vraag op. Ik hoor graag van u het antwoord.

- U vraagt: "Waar is het bewijs dat therapie de hersendelen die in verband worden gebracht met homoseksualiteit kunnen veranderen?" Ik schreef dat hersenen plastisch zijn en dat de hersenen onder invloed van onze handelingen, de waarnemingen van onze zintuigen en onze gedachten, overtuigingen en verbeeldingen in staat zijn hun structuur en functie te veranderen. Dat staat buiten kijf. En dan nu over homoseksualiteit. Is seksuele geaardheid of seksuele oriëntatie een vaste en onveranderlijke eigenschap? En zijn de inspanningen die gericht zijn op het veranderen van ongewenste same-sex attraction (SSA) schadelijk? Jones en Yarhouse volgden jarenlang 98 deelnemers van Exodus International, met onder andere als resultaat dat 15% zich is gaan identificeren als hetero en bijna een kwart van de ondervraagden ervoer 'substantiële reductie' van homoseksuele gevoelens. De kans op psychische schade is nihil."

- "Is het niet tekenend dat je enkel voorbeelden weet te noemen van zaken waarbij sprake is van duidelijke negatieve invloed op het leven van betreffende personen (depressie, psychische klachten)?" Nee, gezien de context: mensen met ongewenste SSA (waarbij dus de nadruk ligt op 'ongewenst').

- "Dit is eerder NARTH aan te rekenen gezien hun zeer subjectieve en partijdige vertrekpunt." Je draait het om, maar daarmee is het rapport van de APA nog niet objectief en onpartijdig en dat is waar ik op reageerde.

- "Het onderzoek van APA zal dus nooit tot zo'n bewering hebben kunnen leiden." Hebt u het rapport gelezen?

- Met de in uw ogen vreemde zin wordt het volgende bedoeld: Er zijn in het verleden veel onderzoeken gepubliceerd waaruit blijkt dat homoseksuelen in meer of mindere mate van seksuele oriëntatie veranderden. Thans voldoen deze onderzoeken dan wel niet aan de normen die gesteld worden aan wetenschappelijk onderzoek, maar in de tijd dat ze gepubliceerd werden voldeden ze aan de toen geldende wetenschappelijke standaard. (Zie het overzicht die ik in het artikel heb opgenomen.)

- "Waar zijn de voorbeelden van ongelovige homoseksuelen die op vrijwillige basis een therapie volgen om heteroseksueel te 'worden'? Waarom zijn deze niet te vinden? Zegt dit iets over de motivatie van de gelovige homoseksuelen?" Ik raad u aan verder te zoeken, want die zijn er dus wel. Volgens mij zijn ze zelfs te vinden via de site van NARTH. Ik weet niet wat u probeert te insinueren met de zinsnede: "Zegt dit iets over de motivatie van de gelovige homoseksuelen". Zijn hier misschien de woorden van theoloog Van der Heijden van toepassing: "Als je een andere levensbeschouwing hebt dan de seculiere meerderheid wordt dat met een hautaine vanzelfsprekendheid als minder gewaardeerd." U mag het zeggen.

- "Het Exodus-programma is hersenspoeling in optima forma. Puur gericht op het onderdrukken van gevoelens vanuit een externe, religieuze overtuiging. Niets meer en niets minder. Immoreel in alle opzichten, evenals jouw achterlijke overtuigingen." Onderbouw dit eerst maar eens met harde bewijzen. Doet u dit niet, dan is het te beschouwen als een valse beschuldiging en lasterpraat. Ook u raad ik aan de studie van Jones & Yarhouse te lezen. Bij Bol.com is het boek nu voor € 21,99 verkrijgbaar (excl.verzendkosten). De aanvulling is ergens te downloaden. Als u er prijs op stelt, dan kan ik het wel voor u opzoeken.

- Ter afsluiting een citaat van de website van Different: "Bij veel mensen leeft het idee dat er maar twee manieren zijn om met homoseksuele gevoelens om te gaan. Een is: je doet iets met deze gevoelens, bijvoorbeeld je aanvaardt ze, ‘oké, ik ben homo of lesbienne’ en je staat er voor open om een relatie met iemand van het eigen geslacht aan te gaan. Tweede manier: je doet er niets mee, je stopt je gevoelens gewoon weg. Zijn dit de enige twee opties of is er toch nog een derde weg?" Verder lezen: http://www.totheildesvolks.nl/nl/different/downloads/artikelen/229-de-derde-weg.html

Ewald Rietberg, 01-08-2011
De persoon die bovenstaand artikel geschreven heeft, heeft zo lijkt het, geen kennis genomen van het neurobiologisch inderzoek waarop de heer Swaab zich baseert, waarschijnlijk heeft ie alleen de column gelezen.

Wetenschappelijk staat onomstotelijk vast dat (delen) hersenen van homofiele mannen (/vrouwen) functioneel en structureel anders werken en anders reageren op seksuele prikkels dan die van heteroseksuele mannen (/vrouwen). In het meest recente boek van de heer Swaab ("wij zijn ons brein") vind u diverse bronnen en verwijzingen.

Het 'recent onderzoek' dat door de auteur aangehaald wordt om het tegendeel te bewijzen is van gedragswetenschappelijke aard en weerlegt bovenstaande neurobiologische wetenschappelijk conclusies niet. Het enig dat in het geciteerd onderzoek wordt aangetoond is dat je homseksuele gedrag kunt veranderen (onderdrukken?) dmv een therapie of sociale druk uit de omgeving (kerkelijk). Dat is geen nieuws. Je kunt met hersenspoeling en hypnose mensen zelfs laten geloven dat ze een hond zijn, maar daarmee heb je de structurele patronen in het brein nog niet veranderd.

De enig juiste wijze (wetenschappelijk gezien) om Swaabs stelling te weerleggen is aan te tonen dat je die gemeten verschillen tussen homo's en hetero's, zoals die zichtbaar zijn in de werking van de hersenen, door bijvoorbeeld gedragstherapie ongedaan zou kunnen maken. Met de resultaten van onderzoek naar neurololinguistisch programmeren in het achterhoofd sluit ik niet uit dat dat mogelijk is, . maar het lijkt me niet erg waarschijnlijk. Ik heb in ieder geval nog nooit enige houdbare resultaten van een dergelijke strekking gezien of gehoord. Reactie infoteur, 03-08-2011
Beeldvormend onderzoek bij patiënten met depressie heeft uitgewezen dat een aantal structuren een ander volume of activiteitsniveau hebben dan in mensen zonder deze stoornis. De afwijkingen zijn voornamelijk gevonden in gebieden die geassocieerd zijn met het waarnemen en reguleren van emoties.

Betekent dit dat patiënten er maar mee moeten leren leven? Nee, gelukkig niet. De hersenen zijn plastisch; ze kunnen zich aanpassen en reorganiseren. Dit gegeven wordt soms wel de belangrijkste ontdekking binnen de hersenwetenschappen genoemd. Onder invloed van onze handelingen, de waarnemingen van onze zintuigen en onze gedachten, overtuigingen en verbeeldingen zijn de hersenen in staat hun structuur en functie te veranderen. Inmiddels begint het besef steeds meer door te dringen dat neuroplasticiteit gebruikt kan worden om mensen te helpen om beter van psychische en neurologische klachten te herstellen.

In een eerder artikel maakte ik reeds gewag van het feit dat de nieuwste onderzoeken en wetenschappelijke inzichten laten zien dat de persoonlijkheid en persoonlijkheidsstoornissen in tegenstelling tot wat vaak gedacht wordt, wel degelijk veranderbaar zijn. Ik schreef onder meer:

"Erfelijke aanleg oefent een belangrijke invloed uit op de ontwikkeling van de mens, doch deze invloed is afhankelijk van leerervaringen en andere omgevingsinvloeden. Het leervermogen van de mens is zeer groot. De veranderbaarheid van genexpressie, dat wil zeggen de manier waarop de erfelijke informatie zich uitdrukt of de mate van het tot uiting komen van de genetische informatie, moet niet onderschat worden. Leren en ervaring leiden tot een explosieve groei van het aantal verbindingen tussen bestaande hersencellen; de hersenen zijn zeer plastisch. Vanuit de wetenschap dat leerervaringen en andere omgevingsinvloeden de expressie van het genetisch materiaal beïnvloeden, volgt de conclusie dat de invloed van de genen kan worden veranderd door het veranderen van gedrag, denkprocessen en de omgeving." (Bron: http://mens-en-samenleving.infonu.nl/psychologie/47408-veranderen-van-persoonlijkheid-persoonlijkheidsstoornissen.html)

De hersenen zijn kortom geen massief en onveranderlijk blok. Door anders te leren denken en door leerervaringen, veranderen hersenstructuren en dit is weer van invloed op ons denken en doen. Er is sprake van een wisselwerking. Zo zijn mensen met een persoonlijkheidsstoornis of een depressie niet gedoemd hun verdere leven daarmee verder te moeten.

Wij zijn ons brein? Wij maken (tot op zekere hoogte) ons brein! Swaab draagt in zijn boek wat dat betreft een verouderd materialistisch en deterministisch paradigma uit.

En dan nu over homoseksualiteit. Is seksuele geaardheid of seksuele oriëntatie een vaste en onveranderlijke eigenschap? En zijn de inspanningen die gericht zijn op het veranderen van ongewenste same-sex attraction (SSA) schadelijk? Jones en Yarhouse volgden jarenlang 98 deelnemers van Exodus International, met onder andere als resultaat dat 15% zich is gaan identificeren als hetero en bijna een kwart van de ondervraagden ervoer 'substantiële reductie' van homoseksuele gevoelens. De kans op psychische schade is nihil.

Men leze:
- Stanton L. Jones en Mark A. Yarhouse: Ex-Gays? A Longitudinal Study of Religiously Mediated Change in Sexual Orientation; InterVarsity Press, Downers Grove, IL, 2007.
- Stanton L. Jones en Mark A. Yarhouse: Ex Gays? An Extended Longitudinal Study of Attempted Religiously Mediated Change in Sexual Orientation; Sexual Orientation and Faith Tradition Symposium; APA Convention, 2009.

In het volgende artikel bespreek ik dit onderzoek: http://wetenschap.infonu.nl/onderzoek/31383-jones-yarhouse-ex-gays-kunnen-homoseksuelen-veranderen.html

Zonet heb ik in een boekwinkel in Swaabs boek gebladerd. Swaab haalt in zijn boek 'Wij zijn ons brein' (juli 2008) een rapport van de APA aan waarmee hij zijn stelling onderbouwd dat homoseksualiteit onveranderbaar is en dat pogingen de seksuele oriëntatie te veranderen schadelijk zijn. De organisatie NARTH maakt korte metten met dit rapport. NARTH komt met de volgende kritiek:
- The Report is unscientific and lacks objectivity and impartiality.
- The Report falsely claims as proven “scientific facts” that homosexuality is normal and that homosexual relationships are equivalent to heterosexual relationships and families.
- The Report irresponsibly ignores fifty years of scientific and clinical evidence that psychological care for unwanted homosexuality was accepted, effective treatment which never has been shown to be ineffective.
(Bron: http://www.narth.com/docs/apataskforcereportbroch.pdf)

Niets hierover in het boek van Swaab. Swaab neemt kritiekloos de bevindingen van het APA-rapport over, vermoedelijk omdat het in zijn ideologische straatje past. Dit is geen wetenschappelijke houding te noemen. Ook kon ik in het boek nergens een referentie vinden naar het onderzoek van Jones & Yarhouse. Geen enkel woord was daaraan gewijd. (Of ik moet er over heen hebben gekeken, maar dat lijkt mij sterk. Ik heb op mijn gemak het hoofdstuk doorgelezen waar het thema homoseksualiteit wordt besproken.) Wat een omissie! En dan doodleuk het APA-rapport napraten en zijn lezers doen geloven dat homoseksualiteit onveranderbaar is en dat het schadelijk is als je het toch probeert te veranderen. Geen woord over het wetenschappelijk onderzoek dat tegenovergestelde uitkomsten laat zien. Maar wel weer al die gruwelbehandelingen opdissen, die in het verleden op homo's zijn losgelaten. Swaab is zeer selectief in wat hij zijn lezers voorschotelt. Hij laat weg wat niet strookt met zijn ideologische vooringenomenheid en hij neemt kritiekloos rapporten over als deze wel aansluiten bij zijn gedachtegang. Dit is geen wetenschappelijke, maar een propagandistische houding.

Tot slot zij opgemerkt dat het programma van Exodus waar Jones & Yarhouse over schrijven, geen hypnose toepast en dat er ook geen sprake is van hersenspoeling. Mensen doen vrijwillig mee aan het programma. Het programma is ook niet gericht op het onderdrukken van gevoelens. Dat zou niet werken, zelfs schadelijk zijn. Dat weet iedereen die wel eens in de avonduren een module psychologie bij de LOI heeft gevolgd. Ik raad u aan de studie van Jones & Yarhouse te lezen.

Juze, 18-02-2011
"Een ziekte genees je en homoseksualiteit is geen ziekte, dus kun je het ook niet genezen." Net zoals aids te genezen valt zeker. Reactie infoteur, 19-02-2011
Het gaat om het woord 'genezen' dat niet van toepassing is op homoseksualiteit. Een ziekte kan men proberen te genezen of men kan proberen een geneesmiddel of andere behandeling te ontwikkelen als die nog niet voorhanden is. Aangezien homoseksualiteit geen ziekte is (maar een scheefgroei in de ontwikkeling), kan er in dat geval niet gesproken worden van 'genezing'.

Verandering (dus niet 'genezing') van seksuele oriëntatie is mogelijk. Jones en Yarhouse volgden jarenlang 98 deelnemers van Exodus International, met onder andere als resultaat dat 15% zich is gaan identificeren als hetero en bijna een kwart van de ondervraagden ervoer 'substantiële reductie' van homoseksuele gevoelens. De kans op psychische schade is nihil. Sommige respondenten ervoeren een significante en zinvolle verandering van hun seksuele oriëntatie, maar hieruit mag niet de conclusie worden getrokkene dat iedereen kan veranderen. Zie:

http://wetenschap.infonu.nl/onderzoek/31383-jones-yarhouse-ex-gays-kunnen-homoseksuelen-veranderen.html

Ikbenhomo, 01-02-2010
Je zegt: "U bevindt zich in een hermeneutische cirkel waar niemand uit kan ontsnappen."

En jij ook, zo lust ik er nog wel eentje…
Overigens zie ik niet in wat er verouderd is aan het idee dat de mens een brein met benen is.
Het aanvaarden van een premisse is overigens in veel gevallen wel logisch benaderbaar. De premisse mag bijvoorbeeld niet gevolgen hebben die de werkelijkheid of zichzelf tegenspreken, anders zijn ze logisch inconsistent. Vergelijk het met de logische inconsistentie van de bekende godsbewijzen, zoals het kosmologische.
Los van dit alles verzet ik mij tegen de gedachte dat er objectieve morele normen bestaan. Alle normen zijn uiteindelijk door de mens bedacht. De quotes die je gebruikt bewijzen op dat punt namelijk niets: er is niet af te leiden of heidenen "toevallig" aan "goddelijke" normen voldoen, of dat het omgekeerde het geval is en de "goddelijke" normen niets meer dan afgeleiden van menselijke normen zijn. Dit is een wezenlijk punt. Het is het verschil tussen "En God schiep de mens naar Zijn evenbeeld" en "De mens schiep God naar zijn evenbeeld".

Je zegt: "Wel als je het volgende aanvaardt:?Wij geloven dat de Bijbel"

Dat is de crux, ik geloof dat dus niet.

Je zegt: " En daarmee hadden de makers van de tentoonstelling niet begrepen wat de geestelijke had bedoeld met zijn uitspraak?tegennatuurlijk?. Bovendien gaat er van de tentoonstelling ook een bepaalde suggestie uit, waar ik mij tegen keer:?Het is natuurlijk, dus normaal?,"

Wellicht had de geestelijke dan een andere bewoording moeten gebruiken? Overigens is de suggestie die uit de tentoonstelling uitgaat inderdaad "het is natuurlijk, dus normaal". Want homoseksualiteit is natuurlijk, en normaal.

Je zegt: "Ik toets?leer en leven? aan de Schrift - de hoogste autoriteit."

Voor jou de hoogste autoriteit, voor mij niet meer dan een sprookjesboek. Ik toets aan een simpele gulden regel: wat u niet wilt dat u geschiedt… ", met andere woorden: doe wat je wilt, maar schaadt een ander daarbij niet.

Ik zal proberen morgen op je andere reactie te reageren, het ontbreekt mij even aan tijd. Reactie infoteur, 02-02-2010
Hallo,

Inderdaad! Ook ik zit met mijn beweringen omtrent een objectieve morele orde en het bestaan van God in een hermeneutische cirkel. Bovendien zijn de beweringen over een 'a-prioristische existentiële overtuiging' zelf ook weer een a-prioristische existentiële overtuiging. Het punt wat ik wil maken is dat ieder mens ten diepste uitgaat van 'a-prioristische, bovenlogische, bovenrationele, voorwetenschappelijke, existentiële overtuigingen'.

U gaat bijvoorbeeld uit van de volgende 'a-prioristische existentiële overtuigingen':Alle normen zijn uiteindelijk door de mens bedacht; homoseksualiteit is normaal; de Bijbel is een sprookjesboek (een geen Goddelijke openbaring). U gaat daarbij uit van 'een materialistisch wereldbeeld'.

Nogmaals, ieder mens gaat uit van existentiële vooraannames. Het is echter van belang dat dat (h)erkend wordt. Dat houdt de discussie zuiver. Wat bedoelt Ouweneel met de opmerking dat de mens geen brein op benen is? Hij bedoelt dat er niet zoiets bestaat als 'een autonome rede', waarmee we door strikt logisch redeneren de waarheid van al wat is kunnen bereiken. We kunnen krampachtig proberen alles (rationeel) te funderen, doch de uiteindelijke grond is bovenrationeel (niet te verwarren met irrationeel). We komen uiteindelijk allemaal uit bij wat we 'geloven' noemen. U zegt het zelf: "Dat is de crux, ik geloof dat dus niet."

Als alle waarden door mensen zijn bedacht - dus ook de gulden regel - dan hebt u geen grond om bijvoorbeeld de doodstraf op apostasie in de islam, in moreel opzicht te veroordelen. U kunt dan een heel betoog afsteken over het belang van individuele vrijheid en vrijheid van godsdienst, en daar hele boeken over vol schrijven en heel veel mensen overtuigen, maar… "Dat mag dan zo zijn, " zou de rechtgeaarde moslim zeggen, "maar dat zijn slechts úw waarden".

En ik probeerde met de aangehaalde bijbelteksten uit de Romeinenbrief te laten zien dat 'Bijbels gezien' (dus niet wetenschappelijk gezien of iets dergelijks) niet iedere heiden 'van God los is'. Waarmee ik wilde zeggen dat de aanname dat geloven in de Bijbelse Openbaring en deze aanvaarden als objectieve richtlijn en maatstaf voor leer en leven, geenszins betekent dat mensen die de Bijbel niet kennen of niet accepteren als Goddelijke openbaring, DUS in moreel opzicht losgeslagen zijn. In de eerste plaats is dit geen logische gevolgtrekking en in de tweede plaats wordt dit tegengesproken door de Bijbel (Romeinenbrief) zelf.

Mvg en tot morgen, Tartuffel

Ikbenhomo, 31-01-2010
Je zegt: "Welnu, uit feiten (er zijn mensen die homoseksueel zijn en hier uiting aan geven) kan men niet afleiden dat dit ook zo behoort te zijn."

Dat is dan ook exact wat ik zeg: de onderbouwing van je andere artikel gaat scheef omdat je onderbouwing (vergelijking met kannibalisme) geen relatie heeft met hetgeen je wilde onderbouwen (mens en dier zijn verschillend). Ik zei dan ook: "Je onderbouwing d.m.v. de analogie met kannibalisme zegt dus niets over een onderscheid tussen mens en dier in zijn algemeenheid, het zegt hooguit dat natuurlijk gedrag niet automatisch voor iedere soort hetzelfde is."

Je zegt: "C.S. Lewis spreekt over een objectieve morele orde. Er zijn drie bronnen om kennis hierover te verkrijgen: de Openbaring, de rede en de Traditie, respectievelijk de goddelijke openbaring, zoals neergeslagen in de Bijbel, het gezonde menselijke verstand en de traditie, de door eeuwen opeengestapelde menselijke praktische wijsheid. Als we een van deze bronnen niet gebruiken of aanspreken, dan gaan we mank."

Lewis gaat al mis bij de eerste zin: spreekt over een objectieve morele orde. Er is namelijk geen objectieve morele orde. Er is geen NIET DOOR MENSEN vastgestelde norm waaraan de moraal getoetst kan worden. De drie bronnen die je noemt zijn dan ook van hetzelfde laken een pak: de goddelijke openbaring is niet toetsbaar buitenmenselijk maar is wel zeker door mensen opgetekend en is dus subjectief; het gezond menselijk verstand is subjectief en de traditie is subjectief aangezien het refereert aan door mensen verzamelde wijsheid (dus eigenlijk hetzelfde als gezond menselijk verstand).

Je zegt: "Doch de hoogste bron is de Openbaring, waaraan de Traditie en de Rede onderworpen zijn. Zonder de Openbaring tasten we in het duister en hebben we geen richtsnoer voor ons denken en handelen."

Hetgeen inhoudt dat alle volken die het zonder jouw Openbaring stellen, geen enkel richtsnoer hebben voor het denken en handelen, en geen traditie en rede bezitten. Dit betreffen dus naast atheïsten onder andere de Inca's, Maya, Indianen, Aboriginals, Boeddhisten en ga zo maar door. Dat is nogal een stelling. Je stelt niets minder dan dat al deze groepen/volken volkomen immoreel zijn in hun denken en handelen. Neem jij jezelf nog serieus?

Je zegt: "Ik herhaal dat uit een vaststelling van mogelijke functies en gevolgen van gedrag, niet kan worden afgeleid dat dit ook behoort te gebeuren of te bestaan."

Dat ontken ik dan ook niet. Wat ik stelde is dat er geen universele objectieve norm is waarlangs moraliteit kan worden getoetst. Hooguit kan gekeken worden naar functie en gevolgen. Ik kan de stelling ook omdraaien: uit een willekeurige "goddelijke" openbaring, noch uit rede of traditie, kan afgeleid worden dat iets behoort te gebeuren of te bestaan.

Je zegt: "Wat ik hiermee zeg is dat gedrag wat bij dieren voorkomt, geen blauwdruk vormt van hoe mensen zich zouden moeten gedragen."

En wat ik al eerder heb gezegd, is dat de expositie die je bespreekt dat doel ook niet had. Het doel was aan te tonen dat homoseksueel gedrag natuurlijk is, daar het in de natuur veelvuldig voorkomt. En dat doel heeft het bereikt.

Je zegt: "Handelingen met een?ought?-karakter wel, d.w.z. handelingen die voortvloeien uit keuzen waarvoor de mens verantwoordelijk gesteld kan worden. Deze handelingen vormen het domein van de moraal. In dit verband gaat het dus om de homoseksuele praxis of leefstijl"

Waarmee je dus stelt dat de homoseksuele praxis of leefstijl een keuze is die handelt over goed en kwaad. En waarmee je de cirkel voor jezelf weer rond maakt. Laat ik de discussie een versimpelen tot de volgende vraag:

Waaraan toets jij of homoseksualiteit goed of kwaad is? Reactie infoteur, 31-01-2010
Hallo,

U: “Lewis gaat al mis bij de eerste zin: spreekt over een objectieve morele orde. Er is namelijk geen objectieve morele orde. Er is geen NIET DOOR MENSEN vastgestelde norm waaraan de moraal getoetst kan worden. De drie bronnen die je noemt zijn dan ook van hetzelfde laken een pak: de goddelijke openbaring is niet toetsbaar buitenmenselijk maar is wel zeker door mensen opgetekend en is dus subjectief; het gezond menselijk verstand is subjectief en de traditie is subjectief aangezien het refereert aan door mensen verzamelde wijsheid (dus eigenlijk hetzelfde als gezond menselijk verstand).”

Ik: U bevindt zich in een hermeneutische cirkel waar niemand uit kan ontsnappen. Ik citeer Ouweneel: “In één zin samengevat: theoretische argumenten voor of tegen de goddelijke opbaring zijn altijd noodzakelijk gegrond in een a-prioristische existentiële overtuiging aangaande die openbaring. Dat geldt zowel voor theïsten als voor atheïsten. (…) Daarom moeten theïsten noch atheïsten zichzelf of anderen willen wijsmaken dat hun … overtuiging betreffende een goddelijke openbaring puur het resultaat van logische redenatie is. Wie dat denkt, lijkt nog steeds uit te gaan van de hopeloos verouderde mensvisie die de mens ziet als een brein op benen. Het is een belangrijk punt in mijn verhaal … dat er geen logische redenering is zonder bovenlogische, existentiële premissen.” (Willem J. Ouweneel: De God die is - waarom ik geen atheïst ben, 2005, p. 207-208).

De door u gedane bewering: “Er is geen NIET DOOR MENSEN vastgestelde norm waaraan de moraal getoetst kan worden, “ is gestoeld op bovenlogische, existentiële premissen. Daar is niets mis mee, want ieder mens gaat ten diepste uit van bovenlogische, existentiële premissen, alleen moet men zich daar wel bewust van zijn.

C.S. Lewis is zich van het bovenstaande (zie het citaat van Ouweneel) terdege bewust. Hij spreekt van ‘premissen‘ die we moeten 'aanvaarden': “Waarden kun je volgens Lewis niet bereiken als conclusies; het zijn maar premissen en “als je niet zonder meer aanvaardt dat zij in de wereld van de daad de betekenis hebben die axioma’s hebben in de wereld van de theorie, dan zul je het zonder praktische beginselen moeten stellen”.”

Jij: “Je stelt niets minder dan dat al deze groepen/volken volkomen immoreel zijn in hun denken en handelen. Neem jij jezelf nog serieus?”

Ik: Wellicht is het verstandig om voortaan eerst te vragen om verduidelijking, voordat u conclusies trekt. Want ik ga daar niet vanuit. (Ik ga overigens wel uit van de gedachte dat ieder mens gelijkelijk zondaar is). Nog een citaat:

“Het werk der wet in het hart geschreven
Romeinen 1:32 (:28-32).
De heidenen hebben niet de geschreven wet van Mozes en toch wordt hier gezegd dat zij de rechtseis van God kennen. Zij weten dus rechtstreeks dat allerlei gedragingen niet deugen en daarom de dood verdienen.

Romeinen 2:14-16.
Er zijn heidenen die van nature doen wat de wet gebiedt. Niet volledig (Romeinen 3:11,19,23) maar toch voldoende om te zien dat het werk der wet in hun harten geschreven is.
God heeft bij elke mens een aangeboren besef van goed en kwaad in het hart gelegd. God heeft de mensen een geweten gegeven, dit geweten is geen onbeschreven blad, er is aangeboren morele kennis, kennis van goed en kwaad. Het geweten is door God reeds voorgeprogrammeerd, daardoor weet ieder mens, via zijn geweten, wat goed en wat kwaad is in Gods ogen. De grote lijnen van Gods morele wet zijn hem daarom bekend.

Het is wel mogelijk om het geweten dicht te schroeien (in hun eigen geweten gebrandmerkt" (1 Tim. 4:2)). Door keer op keer geen acht te slaan op wat het geweten zegt, door daar keer op keer tegen in te gaan, wordt op den duur de stem van het geweten het zwijgen opgelegd. Vooral als daarbij de waarschu­wingen van het geweten worden weggeredeneerd. Het geweten kan ook besmet worden (Titus 1:15). Dan werkt het niet meer zuiver. Ons geweten moet versterkt en gezuiverd worden door het woord van God.” (Bron: http://www.deboodschapvandebijbel.nl/doc/baslz12.htm)

Ik denk zelfs dat er een flink aantal niet-christenen zijn die in moreel opzicht een beter leven leiden dan veel christenen.

En nee, ik neem mijzelf niet al te serieus. Een flinke dosis zelfspot op z’n tijd is heel heilzaam.

Jij: “Ik kan de stelling ook omdraaien: uit een willekeurige "goddelijke" openbaring, noch uit rede of traditie, kan afgeleid worden dat iets behoort te gebeuren of te bestaan.”

Ik: Wel als je het volgende aanvaardt: “Wij geloven dat de Bijbel, die bestaat uit de Tenach (Oude Testament) en de B'rit Hadasha (Nieuwe testament), de enige onfeilbare en gezaghebbende Woord van God is. We herkennen de goddelijke inspiratie van de Schrift en beschouwen het als de hoogste autoriteit voor leer en leven (Deuteronomium 6:4-9; Openbaring 3:1-6; Psalm 119:89, 105; Jesaja 48: 12-16; Romeinen 8:14-17; 2 Timoteüs 2:15, 3:16-17).” (Bron: http://mens-en-samenleving.infonu.nl/religie/49680-messiaans-joodse-christelijke-geloofsbelijdenis-ik-geloof.html). Maar ook deze aanname is uiteindelijk gestoeld op bovenlogische, existentiële premissen. (Net als uw stelling overigens). Dit neemt niet weg dat er niet over gedicussieerd kan worden. Een ieder heeft de plicht zijn overtuigingen rationeel te verantwoorden, doch de rede speelt niet de hoofdrol - of we nu sterke of zwakke argumenten aavoeren. Ons gelovige of ongelovige hart speelt de hoofdrol. Want het hart heeft zijn eigen redenen, die de rede niet kent (Pascal). Ofwel: het hart wordt beheerst door geloof of ongeloof en de menselijke rede wordt beheerst door het hart.

U: “En wat ik al eerder heb gezegd, is dat de expositie die je bespreekt dat doel ook niet had. Het doel was aan te tonen dat homoseksueel gedrag natuurlijk is, daar het in de natuur veelvuldig voorkomt. En dat doel heeft het bereikt.”

Ik: En daarmee hadden de makers van de tentoonstelling niet begrepen wat de geestelijke had bedoeld met zijn uitspraak ‘tegennatuurlijk’. Bovendien gaat er van de tentoonstelling ook een bepaalde suggestie uit, waar ik mij tegen keer: ‘Het is natuurlijk, dus normaal’, alsof de geestelijke had bedoeld: ‘Het komt niet in de natuur voor, dus is het tegennatuurlijk (niet normaal).’ Bovendien moet het gedrag van dieren niet op dezelfde wijze geïnterpreteerd worden als bij mensen.

U: “Laat ik de discussie een versimpelen tot de volgende vraag: Waaraan toets jij of homoseksualiteit goed of kwaad is?”

Ik: Ik toets ‘leer en leven’ aan de Schrift - de hoogste autoriteit. Het valt buiten het bestek van dit artikel dit verder uit te werken. Wellicht dat ik hier een artikel over ga schrijven. Verder verwijs ik naar het boek: Robert A.J. Gagnon: 'The Bible and Homosexual Practice. Text and Hermeneutics'.

Mvg, Tartuffel

Ikbenhomo, 31-01-2010
Je zegt: "Nergens in het artikel heb ik beweerd dat homoseksualiteit een keuze is."

Hoewel ik gezien heb dat je een aantal zaken in je oorspronkelijke artikel hebt aangepast, ademt het geheel nog steeds een sfeer van keuzevrijheid uit. Dit blijkt o.a. uit:
"Homoseksualiteit niet aangeboren. (Wel keuze of aangeleerd?)" (de titel van het artikel nota bene)
"Deze uitkomsten maken een biologische verklaring steeds onwaarschijnlijker." (Hetgeen suggereert dat het niet aangeboren is).

Je zegt: ""They find themselves with it", gelijk ieder ander die kampt met scheefgroei in de ontwikkeling."

Dit is niet alleen op geen enkele wijze onderbouwd, ik vind het bovenal een vreselijke belediging. Alsof in mijn ontwikkeling vanaf mijn geboorte "ergens iets mis is gegaan", walgelijk. Ik kan je meedelen dat ik in een volstrekt normale omgeving ben opgegroeid, met een vader en een moeder, naar een normale school ben geweest en geen enkele invloed van buitenaf is te bedenken die een "scheefgroei" in mijn ontwikkeling zou kunnen hebben veroorzaakt.

Je zegt: "Een geloofsovertuiging komt van binnenuit en ieder mens gaat uit van geloofsovertuigingen. Ik ook, u ook, dat is in uw reacties ook zichtbaar geworden."

Ik ga op geen enkele wijze uit van een geloofsovertuiging. Waar ik van uitga is het feitenmateriaal, hetgeen ik om mij heen zie en daar trek ik mijn conclusies uit.

Je zegt: "Dat geldt evenzogoed voor de door u gecreëerde werkelijkheid en de daaruit voortvloeiende zekerheid."

Ik creëer geen werkelijkheid, dat is het grote verschil. Werkelijkheid is hetgeen "dat is", hetgeen dat uit de feiten blijkt. Vergelijk het met de vorm van de aarde: vanuit een geloofsovertuiging is een platte aarde mogelijk, vanuit de feiten echter niet.

Je zegt: "Randommutatie en natuurlijke selectie zijn ontoereikend om de veronderstelde algemene evolutie te kunnen verklaren. Dat staat als een paal boven water." "Bewijs maar eens dat het niet zo is."

Het probleem is dat je vast blijft houden aan een arbitrair onderscheid tussen micro- en macroevolutie. Waar jij op lijkt te doelen is een vis die verandert in een kikker binnen een (relatief?) korte tijd o.i.d. Er bestaat niet zoiets als macro-evolutie. Bovendien geeft de natuur in beginsel geen houvast voor een indeling naar soorten, ook dat betreft een arbitraire grens. Er is sprake van een opeenvolging van zeer kleine stappen. Gegeven voldoende lange tijd stapelen die stappen zich op. Vergelijk het met een kubus van klei, waar je iedere dag een klein deukje in maakt. Doe dit een paar jaar achter elkaar en je zult moeten concluderen dat het product dat je dan hebt in geen enkel opzicht meer lijkt op de kubus uit het begin. Er is dus (ook hier) sprake van een continuüm. Het zogenaamde fossil record geeft ook voldoende bewezen transities weer (zie ook http://www.talkorigins.org/indexcc/CC/CC200.html). Uit de feiten blijkt derhalve dat macroevolutie, zoals jij het noemt, veelvuldig is voorgekomen. En nee, natuurlijk zien we dat niet in ons huidige tijdsgewricht. Hoe kun je verwachten dat een transitie die miljoenen jaren geduurd heeft, zich in bijvoorbeeld een laboratoriumsetting binnen een dag/week/jaar/decade laat zien? De evolutietheorie is geen theorie in het praktische woordgebruik meer, het is een bewezen feit. Deal with it.

Je zegt: "Maar ook al de mens het product zijn van evolutionaire processen, dan is het nog niet gezegd dat homoseksualiteit aangeboren is."

Ik heb ook niet beweerd dat dat wel zo is. Hoewel er indicaties zijn dat dit wel het geval is.

Je zegt: "Ja, dat hij vanuit zijn geloofsovertuiging zijn homoseksuele oriëntatie wilde veranderen."

Bijna goed. Het zegt dat zijn geloofsovertuiging is gestoeld op de bijbel, hetgeen een externe bron is voor die persoon. Iemand kan volledig geloven in het bestaan van een god, maar de bijbel niet accepteren als woord van God. Zonder die bijbel heeft hij geen enkele reden om homoseksualiteit als een zonde te zien (eerder het tegendeel: zijn beeld zal zijn dat God hem gemaakt heeft tot wat hij is). De motivatie van de persoon waar het hier om ging is dus niet intern gelegen, maar komt uit een externe bron. Reactie infoteur, 01-02-2010
Hallo,

U: “Hoewel ik gezien heb dat je een aantal zaken in je oorspronkelijke artikel hebt aangepast, ademt het geheel nog steeds een sfeer van keuzevrijheid uit.”

Ik: Deze keuzevrijheid betreft: ‘The choice to make the attempt to do something about it.’ Dat is ook de reden dat ik mijn artikel heb aangepast. Ik ben nu al vier keer druk bezig om dit uit te leggen: in mijn artikel schoot ik daar kennelijk in tekort. En nog steeds volgens mij. Dat is overigens ook waar de studie van Stanton L. Jones en Mark A. Yarhouse over gaat: verandering van homoseksuele orientatie en dat is waar mensen een keuze hebben: wil ik dit wel of niet proberen te veranderen.

Het was geenszins mijn bedoeling u te beledigen. Sinds de zondeval hebben we te maken met gebrokenheid. En ieder mens heeft in meer of mindere mate te maken met scheefgroei en gebrokenheid - niet in de laatste plaats ikzelf. Ook is ieder mens gelijkelijk zondaar.

Hoe homoseksualiteit zich mogelijk kan ontwikkelen: http://www.narth.com/docs/pieces.html

Verder verwijs ik naar de websites:
- http://www.totheildesvolks.nl/different/home.html
- http://www.narth.com
- http://www.exodusinternational.org

En het boek:
- Moderne Psychiatrie van Johan Cullberg.

Verder een interessant artikel over het onderwerp scheefgroei i.r.t. homoseksualiteit:
- http://www.nd.nl/artikelen/2005/december/30/scheefgroei-

En:
- http://www.different.nl/cms/content/view/181/200/

U: “Ik ga op geen enkele wijze uit van een geloofsovertuiging. Waar ik van uitga is het feitenmateriaal, hetgeen ik om mij heen zie en daar trek ik mijn conclusies uit.”

Ik: Vanuit feiten kunt u geen waarden afleiden. Voorts wordt ieder mensenhart beheerst door geloof of ongeloof - ofwel ieder mens gaat ten diepste uit van geloofsuitgangspunten (God bestaat wel of niet, de mens is de maat der dingen of we moeten ons onderwerpen aan het Woord van God) en axioma’s (zo gaan alle mensen uit van de principiële betrouwbaarheid van hun zintuigen, optische illusies uitgezonderd). Doordat we uitgaan van axioma’s is er geen bewijs zonder geloof (geloof in de zin van 'aannames die we niet kunnen bewijzen'). Ofwel: alle bewijsvoering is dus hooguit geldig in de zin dat het in overeenstemming is met de axioma’s, maar het leidt strikt genomen nooit tot waarheid.

U: “De evolutietheorie is geen theorie in het praktische woordgebruik meer, het is een bewezen feit. Deal with it.”

Ik: Nogmaals, variatie en selectie enerzijds moet duidelijk worden onderscheiden van mutatie en selectie anderzijds. Mutatie van bestaand DNA en selectie van gunstige nieuwe mutaties, waarbij de genetische code dus groeit is de basisgedachte van ‘macro-evolutie’. De empirie ondersteunt dit concept geenszins. Deal with it. ;)

U: “Bijna goed. Het zegt dat zijn geloofsovertuiging is gestoeld op de bijbel, hetgeen een externe bron is voor die persoon. Iemand kan volledig geloven in het bestaan van een god, maar de bijbel niet accepteren als woord van God. Zonder die bijbel heeft hij geen enkele reden om homoseksualiteit als een zonde te zien (eerder het tegendeel: zijn beeld zal zijn dat God hem gemaakt heeft tot wat hij is). De motivatie van de persoon waar het hier om ging is dus niet intern gelegen, maar komt uit een externe bron.”

Ik: De toewijding en motivatie om Gods Woord te gehoorzamen komt uit de persoon zelf (ofschoon de Heilige Geest daar ook een rol in speelt). Het gaat uiteindelijk om de keuze: is de mens de maat der dingen of is het Woord van God de maatstaf. Is de Schrift de hoogste autoriteit voor leer en leven of ben ik dat zelf? Beide geloofskeuzes komen voort vanuit het hart van de mens, dus uit de mens zelf.

Mvg, Tartuffel

P.S.: Over de titel van het artikel het volgende. Ik overweeg om de titel te veranderen in: 'Homoseksuele orientatie is veranderbaar'. Dat dekt volgens mij beter de lading.

Ikbenhomo, 31-01-2010
Je zegt: "Wat ik vervolgens beoog met dit artikel is duidelijk maken dat dit niets zegt over mensen, aangezien mensen en dieren van elkaar verschillen. En ik probeerde duidelijk te maken wat de geestelijke met 'tegennatuurlijk' bedoelt te zeggen."

Ik weet wat je beoogde met het artikel, dat zeg ik nota bena zelf al in mijn eerdere reactie. Je beoogde duidelijk te maken dat het niets over mensen zegt omdat mens en dier van elkaar verschillen. Dat is een goede stelling, maar wel één die schreeuwt om onderbouwing. Zonder onderbouwing is je stelling inhoudsloos. Het punt dat ik maakte is dat je die onderbouwing slechts zeer summier geeft, en dat de onderbouwing die je geeft, rammelt.

Je onderbouwing behelst dat kannibalisme ook bij dieren voorkomt, en dan ook als natuurlijk gedrag zou moeten worden gezien. Welnu, dat wordt ook als natuurlijk gedrag gezien, immers het komt bij bepaalde dieren in de natuur voor. Echter het betekent niet dat kannibalisme dus ook voor mensen natuurlijk gedrag zou moeten zijn. Er zijn ook talloze diersoorten waarbij kannibalisme NIET voorkomt. De simpele conclusie: kannibalisme is voor bepaalde diersoorten volstrekt normaal gedrag. De mens behoort kennelijk tot de diersoorten waarbij kannibalisme niet volstrekt normaal gedrag is (dat is de waarneming).

Hetzelfde geldt voor homoseksueel gedrag: ook dit komt bij veel diersoorten voor. Ook dit is dus natuurlijk gedrag. Er zijn ook dieren waarbij homoseksueel gedrag NIET voorkomt. Conclusie: homoseksueel gedrag is voor bepaalde diersoorten volstrekt normaal gedrag. De mens behoort kennelijk tot de diersoorten waarbij homoseksueel gedrag volstrekt normaal gedrag is (dat is de waarneming).

Met andere woorden: iedere diersoort heeft zijn eigen gedragingen. Alle gedragingen behoren tot natuurlijk gedrag, maar dat betekent niet dat alle gedragingen bij iedere diersoort hetzelfde zijn. Het is kijken naar de feiten, en de logische conclusie trekken, meer niet.

Je onderbouwing d.m.v. de analogie met kannibalisme zegt dus niets over een onderscheid tussen mens en dier in zijn algemeenheid, het zegt hooguit dat natuurlijk gedrag niet automatisch voor iedere soort hetzelfde is. Maar dat was niet wat je beoogde te onderbouwen.

Je zegt: "Het zwakste argument voor wat? Moraal is niet iets wat je via de wetenschap kunt bereiken. De wetenschap is begrensd. Wetenschap kan alleen maar vaststellen wat is en niet wat zou moeten zijn. (A. Einstein) "

Een waarheid als een koe. Wetenschap zegt niets over moraal, maar dat was dan ook niet het punt. Het punt was dat de bijbel een zwak argument is voor een onderscheid tussen mens en dier en als argument tegen homoseksueel gedrag. De bijbel is voor velen niets meer dan een door andere mensen geschreven bundel verhalen. Het geeft in die zin de moraliteit of ethiek weer van de schrijvers en van de tijd waarin het geschreven is.

De moraliteit t.a.v. homoseksualiteit komt voort uit het door deze schrijvers veronderstelde onderscheid tussen mens en dier, als zijnde twee afzonderlijk door een schepper gecreëerde groepen. Er is echter geen bewijs dat dit daadwerkelijk het geval is (bewijzen dat er geen sprake is van afzonderlijke groepen, maar van gemeenschappelijke voorouders is er echter in overvloed, zie ook de eerdere links). Dat is de "biologische" kant van het verhaal.

De filosofische kant betreft dan de vraag of de moraliteit van de schrijvers "de juiste is". Daar kan de wetenschap geen antwoord op geven. Dit is ook volstrekt logisch, omdat moraliteit geen vaststaand gegeven is. Moraliteit evolueert als het ware: wat in een bepaalde tijd en omgeving de heersende moraliteit is, is dat in een andere tijd of andere omgeving niet. Er is m.a.w. geen toetsbaarheid mogelijk, hetgeen het buiten de wetenschap plaatst. Echter ook buiten de wetenschap kan er geen simpel antwoord op gegeven worden (hetgeen zich uit in de nooit eindigende discussies over ethische vraagstukken).

Je zegt: "En (homo)seksualiteit heeft alles met ethiek en moraal te maken. Ethiek gaat over moraal en moraal vormt de neerslag van wat in een bepaalde gemeenschap, groep of cultuur als vanzelfsprekend gedrag is aanvaard."

De crux is gelegen in de vraag waar ethiek en moraal over gaan. Moraal zegt iets over correctheid en wenselijkheid. Ethiek probeert te achterhalen wat goede moraal is, ergo de moraliteit binnen een bepaalde context (tijd, groep) is niet per definitie "goed". Ethiek heeft dus een toetsmoment nodig: wat is goed en wat niet. Het probleem is daarbij dat er geen objectieve toets mogelijk is. Dit geldt des te meer voor natuurlijk gedrag: er is geen universele norm om te bepalen of natuurlijk gedrag goed of niet goed is. Als mens kunnen we wat dat betreft hooguit kijken naar functie en gevolg: heeft het gedrag een functie, en welke gevolgen heeft het. Ten aanzien van homoseksualiteit zijn er indicaties dat het binnen de context van natuurlijk gedrag functies heeft (sociaal cement, grotere overlevingskans). Kennelijk is er sprake van functie, en van positieve gevolgen (voor bijvoorbeeld de groep als geheel).

De reden dat ik stel dat homoseksualiteit niets met moraal te maken heeft, is de simpele vaststelling dat iets amoreel is, als het niet handelt over goed en kwaad. En daar ligt wat mij betreft de kern: homoseksualiteit heeft niets met goed of kwaad te maken. Homoseksualiteit is een gegeven, net zo goed als heteroseksualiteit. Daar komt geen goed of kwaad bij kijken.

Zie ook:
http://www.nu.nl/wetenschap/2024049/homoseksualiteit-helpt-diersoorten-overleven.html
http://www.talkorigins.org/indexcc/CB/CB403.html
http://nl.wikipedia.org/wiki/Moraal Reactie infoteur, 31-01-2010
Hallo,

U schreef: “Je onderbouwing behelst dat kannibalisme ook bij dieren voorkomt, en dan ook als natuurlijk gedrag zou moeten worden gezien. Welnu, dat wordt ook als natuurlijk gedrag gezien, immers het komt bij bepaalde dieren in de natuur voor. Echter het betekent niet dat kannibalisme dus ook voor mensen natuurlijk gedrag zou moeten zijn. Er zijn ook talloze diersoorten waarbij kannibalisme NIET voorkomt. De simpele conclusie: kannibalisme is voor bepaalde diersoorten volstrekt normaal gedrag. De mens behoort kennelijk tot de diersoorten waarbij kannibalisme niet volstrekt normaal gedrag is (dat is de waarneming).

Hetzelfde geldt voor homoseksueel gedrag: ook dit komt bij veel diersoorten voor. Ook dit is dus natuurlijk gedrag. Er zijn ook dieren waarbij homoseksueel gedrag NIET voorkomt. Conclusie: homoseksueel gedrag is voor bepaalde diersoorten volstrekt normaal gedrag. De mens behoort kennelijk tot de diersoorten waarbij homoseksueel gedrag volstrekt normaal gedrag is (dat is de waarneming).

Met andere woorden: iedere diersoort heeft zijn eigen gedragingen. Alle gedragingen behoren tot natuurlijk gedrag, maar dat betekent niet dat alle gedragingen bij iedere diersoort hetzelfde zijn. Het is kijken naar de feiten, en de logische conclusie trekken, meer niet.”

Ik: Welnu, uit feiten (er zijn mensen die homoseksueel zijn en hier uiting aan geven) kan men niet afleiden dat dit ook zo behoort te zijn. Een citaat uit een van mijn artikelen:

“Lewis (de schrijver C.S. Lewis in ’De afschaffing van de mens’) toont aan dat men “noch in een constatering van feiten, noch in een beroep op het instinct de basis voor een waardesysteem kan vinden.” Sein leidt niet tot Sollen, er is geen logische brug die leidt van datgene wat is tot datgene wat behoort te zijn. Met andere woorden: uit feiten kan men geen normen afleiden. Uit de vaststelling dat dit gebeurt of bestaat kan nooit en te nimmer afgeleid worden dat dit ook behoort te gebeuren of te bestaan. Een zijnsoordeel is geen waardeoordeel. Ook uit het psychologische feit 'ik voel de instinctieve neiging of aandrang om x of y te doen' is volgens Lewis "met de grootste scherpzinnigheid geen praktische stelregel 'ik moet aan deze neiging toegeven' af te leiden". Waarden kun je volgens Lewis niet bereiken als conclusies; het zijn maar premissen en “als je niet zonder meer aanvaardt dat zij in de wereld van de daad de betekenis hebben die axioma’s hebben in de wereld van de theorie, dan zul je het zonder praktische beginselen moeten stellen”.” (http://kunst-en-cultuur.infonu.nl/recensies/30089-cs-lewis-de-afschaffing-van-de-mens-over-de-tao.HTML)

C.S. Lewis spreekt over een objectieve morele orde. Er zijn drie bronnen om kennis hierover te verkrijgen: de Openbaring, de rede en de Traditie, respectievelijk de goddelijke openbaring, zoals neergeslagen in de Bijbel, het gezonde menselijke verstand en de traditie, de door eeuwen opeengestapelde menselijke praktische wijsheid. Als we een van deze bronnen niet gebruiken of aanspreken, dan gaan we mank. Doch de hoogste bron is de Openbaring, waaraan de Traditie en de Rede onderworpen zijn. Zonder de Openbaring tasten we in het duister en hebben we geen richtsnoer voor ons denken en handelen.

U: “Als mens kunnen we wat dat betreft hooguit kijken naar functie en gevolg: heeft het gedrag een functie, en welke gevolgen heeft het. Ten aanzien van homoseksualiteit zijn er indicaties dat het binnen de context van natuurlijk gedrag functies heeft (sociaal cement, grotere overlevingskans). Kennelijk is er sprake van functie, en van positieve gevolgen (voor bijvoorbeeld de groep als geheel).”

Ik: Ik herhaal dat uit een vaststelling van mogelijke functies en gevolgen van gedrag, niet kan worden afgeleid dat dit ook behoort te gebeuren of te bestaan.

U: “Je onderbouwing d.m.v. de analogie met kannibalisme zegt dus niets over een onderscheid tussen mens en dier in zijn algemeenheid, het zegt hooguit dat natuurlijk gedrag niet automatisch voor iedere soort hetzelfde is. Maar dat was niet wat je beoogde te onderbouwen.”

Ik: Wat ik hiermee zeg is dat gedrag wat bij dieren voorkomt, geen blauwdruk vormt van hoe mensen zich zouden moeten gedragen.

U: “De reden dat ik stel dat homoseksualiteit niets met moraal te maken heeft, is de simpele vaststelling dat iets amoreel is, als het niet handelt over goed en kwaad. En daar ligt wat mij betreft de kern: homoseksualiteit heeft niets met goed of kwaad te maken. Homoseksualiteit is een gegeven, net zo goed als heteroseksualiteit. Daar komt geen goed of kwaad bij kijken.”

Ik: Ik heb het over ‘gedrag‘ vandaar ook dat ik het woord ‘homo‘ tussen haakjes had gezet, het ging mij over ‘seksualiteit‘, het handelen van de mens. Ik zal mijn punt verduidelijken. Ethiek is de bezinning op het morele handelen, het morele handelen is menselijk handelen (gedragingen). Moreel handelen is normatief handelen, d.w.z. in overeenstemming met bepaalde normen. Niet al het menselijk handelen is van normatieve aard. Handelingen met een ‘must‘-karakter zoals geeuwen en slaapwandelen vallen hier niet onder. Handelingen met een ‘ought’-karakter wel, d.w.z. handelingen die voortvloeien uit keuzen waarvoor de mens verantwoordelijk gesteld kan worden. Deze handelingen vormen het domein van de moraal. In dit verband gaat het dus om de homoseksuele praxis of leefstijl en niet om homoseksualiteit an sich.

Mvg, Tartuffel


Geraadpleegde bronnen:
- http://kunst-en-cultuur.infonu.nl/recensies/30089-cs-lewis-de-afschaffing-van-de-mens-over-de-tao.html
- http://bashengstmengel.wordpress.com/2008/09/30/het-natuurrecht-bij-cs-lewis/
- Dr. J. Douma: Grondslagen - Christelijke Ethiek; Kok, Kampen, 1999.

Ikbenhomo, 30-01-2010
Je zegt: "Homoseksualiteit zoals dat bij mensen voorkomt en beleefd wordt, kan niet bij dieren op dezelfde wijze 'gelezen' worden. Zie: http://mijn-kijk-op.infonu.nl/mens-en-gezondheid/30140-homoseksualiteit-tegennatuurlijk-bij-mensen-en-dieren.html"

Het grappige in dat artikel is dat je ook daar ageert tegen de gangbare theorie (voor zover nog van een theorie gesproken kan worden, en daarop doorgaand feitelijk de wetenschappelijke betekenis van het woord theorie). Het vreemde aan dat artikel is dat je stelt wat je hier ook stelt ("mens en dier is niet hetzelfde"), echter je onderbouwt het zeer summier, namelijk met twee argumenten:

1) Kannibalisme: kannibalisme komt ook bij dieren voor, dus is dat ook natuurlijk gedrag wat mensen normaal zouden moeten vinden.

Het probleem hier is dat je de zaak omdraait: je stelt dat hetgeen bij dieren normaal is, dan ook bij mensen normaal zou moeten zijn c.q. iets over mensen zou moeten zeggen. De bijzonder simpele verklaring is dat iedere soort zijn gedragingen heeft. Het is zoiets als zeggen dat lopen niet natuurlijk is, omdat er dieren zijn die niet lopen. Dat was duidelijk niet het doel van de besproken expositie. Het doel was te laten zien dat homoseksueel gedrag natuurlijk is, aangezien het ook in de natuur voorkomt, hetgeen duidelijk is aangetoond. Het doel was NIET te laten zien dat dingen die bij bepaalde soorten in de natuur voorkomen, ook bij mensen voor zouden moeten komen.

2) De bijbel, wat per definitie het zwakste argument is dat bestaat. Homoseksualiteit heeft ook niets met moraal te maken. Reactie infoteur, 31-01-2010
Hallo,

De expositie is ontwikkeld door het Natuurhistorisch Museum van de Universiteit van Oslo, naar aanleiding van de opmerking van een prominente Noorse geestelijke die homoseksualiteit “tegennatuurlijk” vindt. Ze stellen dat homoseksueel gedrag in het dierenrijk veelvoorkomend en doodnormaal is. Wat ik vervolgens beoog met dit artikel is duidelijk maken dat dit niets zegt over mensen, aangezien mensen en dieren van elkaar verschillen. En ik probeerde duidelijk te maken wat de geestelijke met 'tegennatuurlijk' bedoelt te zeggen.

"De bijbel, wat per definitie het zwakste argument is dat bestaat." Het zwakste argument voor wat? Moraal is niet iets wat je via de wetenschap kunt bereiken. De wetenschap is begrensd. Wetenschap kan alleen maar vaststellen wat is en niet wat zou moeten zijn. (A. Einstein)

En (homo)seksualiteit heeft alles met ethiek en moraal te maken. Ethiek gaat over moraal en moraal vormt de neerslag van wat in een bepaalde gemeenschap, groep of cultuur als vanzelfsprekend gedrag is aanvaard.

Mvg, Tartuffel

Ikbenhomo, 30-01-2010
Je zegt: "Omdat er mensen zijn die deze homoseksuele gevoelens niet wensen te hebben vanuit religieuze of andere motieven en er ook geen uiting aan wensen te geven en dat willen veranderen."

We zijn in ieder geval al een stuk opgeschoten. Als je nu die laatste stap nog even kunt zetten zijn we er volgens mij.

Want was het oorspronkelijke punt ook weer? Volgens mij de vraag of homoseksualiteit aangeboren is of een keuze betreft. Je schoof halverwege de discussie al een stuk op ("they find themselves with it", hetgeen al een zeer sterke neiging heeft naar "aangeboren"). Je standpunt ging toen meer in de richting van "homoseksualiteit is geen keuze, maar of je ernaar handelt of niet is een keuze". Welnu, dat laatste betwist ik natuurlijk niet, hoewel ik van mening blijf dat iemand die "zich in die situatie vindt" *nooit* tot "volledig heteroseksueel" kan worden "omgevormd". Het is hooguit een onderdrukking van het uiten ervan, bijvoorbeeld in de zin van een heteroseksuele relatie aangaan. Hoe het ook zij, de laatste stappen nog even maken en je bent er.

Je zegt: "En daar zijn ze geheel vrij in. En dat er mensen zijn die zich dat niet kunnen voorstellen omdat ze dat zelf heel anders beleven, verandert hier niets aan. Deze mensen zijn er. Punt uit."

Ik betwist dan ook niet dat mensen hier niet vrij in mogen zijn, integendeel, leef zoals je wilt. Echter is daar niet een ontkenning van wat je bent / hoe je geboren bent voor noodzakelijk. Het enige probleem dat ik er dan nog mee heb is de werkelijke redenen dat iemand van zijn "homoseksualiteit af wil". Zoals betoogd zijn puur interne motieven hier m.i. irrelevant, en zijn er enkel redenen vanuit geloofsovertuigingen en andere groepsdynamieken.

Je zegt: "maar geloof wat opgedrongen wordt is geen (persoonlijk beleefd) geloof. Door dwang en drang krijg je nominale of cultuurgelovigen of schijngelovigen - geef het een naam -, maar ze beleven dat geloof niet persoonlijk."

Daar barst het dan ook van… Overigens is meestal opvoeding de reden, niet zozeer dwang en drang. Het is een gecreëerde zekerheid en het is zeer moeilijk om die zekerheid op te geven.

Je zegt: "U kunt met heel veel voorbeelden komen van sites als god voor dommen enz., waaruit blijkt dat mensen in een soort geloofsstelsel worden geperst of in een bepaalde zuil leven met oogkleppen op, enz."

Ik kwam niet met een voorbeeld van sites als [… ], ik gebruikte een quote van een ander op die site omdat het verwoordde hoe ik er over denk. Noem het maar luiheid ;-)

Je zegt: "Het punt is echter dat u ervan uit lijkt te gaan dat alle homoseksuele gelovigen die hun seksuele oriëntatie willen veranderen, dit louter doen vanuit sociale druk. Ik bestrijd dat beeld, en daar waar het wel gebeurt, zal deze verandering slechts oppervlakkig zijn aangezien voor echte en blijvende verandering op dit gebied intrinsieke motivatie nodig is."

Wat ik zeg is dat sprake is van sociale druk of een bepaald wereldbeeld vanuit de geloofsovertuiging, niet per se gecombineerd. Zoals ik ook hiervoor al stelde, zal er m.i. inderdaad slechts sprake zijn van een oppervlakkige verandering. Vergelijk het met een alcoholist: die kan gestopt zijn met drinken, en dat de rest van zijn leven volhouden, maar dat betekent niet dat hij geen alcoholist meer is (waarmee ik natuurlijk niet wil zeggen dat homoseksualiteit ook maar iets met een verslaving te maken heeft!).

Je zegt: "… Het ene is verandering binnen de soort en het andere is?macro-evolutie?. Bij?A? komt geen mutatie aan te pas. Bij?B? wel en daar ligt nu net het probleem: mutaties van het DNA zijn onveranderlijk schadelijk."

Je kunt springen tot je een ons weegt, maar in de eerdere links had je al kunnen zien dat dit minstens 10 jaar geleden al ontkracht is. Zie ook http://www.talkorigins.org/indexcc/CA/CA202.html voor een opsomming en de daar genoemde link m.b.t. macroevolutie.

Je zegt: "Lees hier bv. het verhaal van een homoseksueel die ondergedompeld was in de gay-scene, wiens omgeving het volledig accepteerde dat hij homo was en op een gegeven ogenblik toch wilde veranderen"

Een prachtig voorbeeld van wat ik in eerdere reacties ook al gezegd heb. Quotes als de volgende geven duidelijk aan waar de motivatie voor de betreffende persoon vandaan komen:

"It couldn't have been any clearer for me: homosexuality and Jesus do not go hand in hand."
"But I knew then like I know now that faith and homosexuality do not mix."
"But I believe people know inwardly that homosexuality is not permitted by God."

Zegt toch genoeg? Reactie infoteur, 31-01-2010
Hallo,

Nergens in het artikel heb ik beweerd dat homoseksualiteit een keuze is. Ik herhaal daarom nog maar eens wat ik op 28-01-2010 schreef:

- Homoseksualiteit is NIET een keuze.
- Er zijn homoseksuelen die om hun moverende redenen ervoor kiezen hun homoseksuele oriëntatie te veranderen. Dat is WEL een keuze.
- Uit onderzoek blijkt dat aan aantal hunner (die in meer of mindere mate worstelen met homoseksuele gevoelens) hier (deels of volledig) in slagen en dat zij hier geen schade door oplopen.
- Hiermee zeg ik NIET dat alle homoseksuelen of mensen die homoseksuele gevoelens hebben 'worstelen' met deze gevoelens of zouden moeten veranderen.
- Het moet mensen vrij staan te kiezen hun homoseksuele oriëntatie te veranderen of te accepteren. Mensen moeten niet onder dwang of drang hun homoseksuele oriëntatie proberen te veranderen en vice versa!

"They find themselves with it", gelijk ieder ander die kampt met scheefgroei in de ontwikkeling. En is verandering mogelijk? "Yes, change is possible. In almost any human condition people do have the choice to make the attempt to do something about it.” Ja, scheefgroei kan gecorrigeerd worden.

U: “Zoals betoogd zijn puur interne motieven hier m.i. irrelevant, en zijn er enkel redenen vanuit geloofsovertuigingen en andere groepsdynamieken.”

Ik: Een geloofsovertuiging komt van binnenuit en ieder mens gaat uit van geloofsovertuigingen. Ik ook, u ook, dat is in uw reacties ook zichtbaar geworden. En op basis van onze geloofsovertuigingen maken we keuzes, richten we ons leven in een vinden we het één goed en keuren we het andere af. U vindt homoseksualiteit oké op basis van uw morele overtuiging. En (homo)seksualiteit heeft alles met ethiek en moraal te maken. Ethiek gaat over moraal en moraal vormt de neerslag van wat in een bepaalde gemeenschap, groep of cultuur als vanzelfsprekend gedrag is aanvaard.

U: “Het is een gecreëerde zekerheid en het is zeer moeilijk om die zekerheid op te geven.”

Ik: Dat geldt evenzogoed voor de door u gecreëerde werkelijkheid en de daaruit voortvloeiende zekerheid.

Randommutatie en natuurlijke selectie zijn ontoereikend om de veronderstelde algemene evolutie te kunnen verklaren. Dat staat als een paal boven water. Ik heb het daarbij NIET over veranderingen in de soort! Macro-evolutie is een problematische theorie, aangezien mutaties van het DNA onveranderlijk schadelijk zijn (en zo zijn er nog veel meer problematische zaken). Bewijs maar eens dat het niet zo is. Die websites waarnaar u verwijst lossen dit probleem niet op. En dan niet komen met resistentie van bacteriën en dat soort zaken die een andere verklaring hebben en geen bevestiging vormen voor de evolutietheorie.

Maar ook al is de mens het product van evolutionaire processen, dan is het nog niet gezegd dat homoseksualiteit aangeboren is.

U schreef: “Een prachtig voorbeeld van wat ik in eerdere reacties ook al gezegd heb. Quotes als de volgende geven duidelijk aan waar de motivatie voor de betreffende persoon vandaan komen:

"It couldn't have been any clearer for me: homosexuality and Jesus do not go hand in hand."
"But I knew then like I know now that faith and homosexuality do not mix."
"But I believe people know inwardly that homosexuality is not permitted by God."

Zegt toch genoeg?”

Ik: Ja, het zegt dat hij vanuit zijn geloofsovertuiging zijn homoseksuele oriëntatie wilde veranderen. Net zoals er mensen zijn die vanuit hun aannames en geloofsovertuiging ('er bestaat geen God, de mens is het product van evolutionaire processen, de mens is de maat der dingen, enz.') ervan overtuigd zijn dat (het uiting geven aan) homoseksualiteit oke is.

Mvg, Tartuffel

Felicia, 30-01-2010
Natuurlijk is homoseksualiteit geen keuze. Je bent het of je bent het niet.

zelfs in het dierenrijk komt homoseksualiteit veelvuldig voor. mensen willen altijd alles maar verklaren. accepteer ook eens dan dingen gewoon zo zijn. Reactie infoteur, 30-01-2010
Hallo Felicia,

Homoseksualiteit zoals dat bij mensen voorkomt en beleefd wordt, kan niet bij dieren op dezelfde wijze 'gelezen' worden. Zie: http://mijn-kijk-op.infonu.nl/mens-en-gezondheid/30140-homoseksualiteit-tegennatuurlijk-bij-mensen-en-dieren.html

Verder wil ik opmerken dat ieder individu zelfstandig een keuze moet kunnen maken of hij of zij zijn of haar (gedeeltelijke of volledige) homoseksuele orientatie al dan niet accepteert… Accepteer dat nu maar! ;)

Mvg, Tartuffel

Ikbenhomo, 30-01-2010
Je zegt: "Als ik het continuüm voor het gemak verdeel van 1 tot 10, waarbij 1 staat voor voluit hetero en 10 voluit homo, dan kan de seksuele oriëntatie dus opschuiven naar 1. Dit is bevestigt in onderzoek."

Zoals ik al eerder stelde: dit is objectief onmeetbaar. Hoe kun je nou verwachten dat je met zekerheid iets kunt stellen over het gevoel van een ander? Je gaat uit van zelfevaluatie, wat per definitie subjectief is. Zie je het ridicule van je stellingen zelf niet in? Waarom zou iemand die biseksueel is (laten we zeggen dat hij/zij op 5 zit in jouw schaal), uit zichzelf willen opschuiven naar 3 op die schaal? Wat is hij daar voor zichzelf mee opgeschoten? Er zit totaal geen logica in, alleen wishful thinking.

Je zegt: "Voor sommige mensen is hun seksuele gerichtheid wel een issue, bv. vanuit hun christelijke geloof. En geloof is iets wat uit jezelf moet komen, in die zin dat het niet opgedrongen kan worden."

Hoe naïef kun je zijn?! Ik quote hierbij maar even wat ik vandaag op de blog god.voor.dommen las omdat het exact mijn idee hierover verwoordt [sic]:

"7 dagen per week, 52 weken per jaar, jaar in, jaar uit; hoor je hetzelfde. Op zondag zit je gekluisterd in de kerkbanken. Sommigen twee keer. En de jeugdigen mogen na een snelle maaltijd na de zondagsschool. Door de week is er cathechesatie en de bijeenkomst van de jeugdvereniging. En natuurlijk de christelijke school die het nog eens dunnetjes overdoet. Ook in de thuissituatie wordt er aandacht aan geschonken. Men bid en leest dagelijks in de bijbel. Soms meerdere malen per dag. En leest een christelijke krant (RD of ND). Krijgt inzicht in de samenleving door christelijke magazines (gezinsgids, terdege, eo-visie, eva etc). En wordt omringd door een christelijk netwerk van familie en vrienden." (PietV, http://www.godvoordommen.nl/2010/01/29/ruzie-in-staphorst-om-archeologisch-rapport/).

"En inderdaad, mensen kunnen dingen doen vanuit sociale druk en verwachtingen, enz. Doch 'veranderingen' die op deze manier tot stand komen beklijven niet. Om gedrag te veranderen, zeker m.b.t. het onderhavige onderwerp, is intrinsieke motivatie onontbeerlijk."

Ik verwijs gemakshalve maar even naar landen als Iran, waar je letterlijk neergesabeld wordt als je "afvallig" bent. Als de druk maar groot genoeg is confirmeer je wel.

Je zegt: " Ik ga op mijn beurt ook even flauw doen: Meer dan 99% van de mutaties zijn schadelijk, de rest is neutraal en slechts een fractie daarvan is positief. Er wordt echter nooit nieuw erfelijk materiaal toegevoegd. Door mutatie kan een soort zich aanpassen aan zijn omgeving (laten we dat micro-evolutie noemen, eigenlijk een foute term), doch er komt nooit een hoger ontwikkelde soort uit (laten we dat macro-evolutie noemen)."

Je doet inderdaad flauw, want dit soort creationistische onzin is al talloze malen weerlegd:
1) De meeste mutaties zijn neutraal (http://www.talkorigins.org/indexcc/CB/CB101.html)
2) Nieuw erfelijk materiaal wordt wél toegevoegd (http://www.talkorigins.org/indexcc/CB/CB102.html, http://www.godvoordommen.nl/2010/01/20/hoe-evolutie-nieuwe-informatie-toevoegt-aan-het-genoom/)
3) Er is inderdaad geen verschil tussen micro- en macroevolutie (dit zijn creationistische termen die in de wetenschap niet eens gebruikt worden. Ten aanzien van wat je "macroevolutie" noemt is al het nodige bewijs aanwezig (http://www.talkorigins.org/indexcc/CB/CB901.html, http://www.talkorigins.org/indexcc/CB/CB910.html).

Dus inderdaad, je doet flauw. En dat is op zich niet zo erg, erger is dat je onwetend bent.
Voor wat betreft afdwalen van het onderwerp, dat ben ik niet met je eens. Gezien mijn stellingname is het van wezenlijk belang dat seksualiteit gestuurd wordt door biologische processen. Zie ook:
http://www.talkorigins.org/indexcc/CB/CB350.html
http://www.talkorigins.org/indexcc/CB/CB403.html

Je zegt: "Vanuit de (atheïstische) evolutieleer kun je wel stellen dat een bepaalde situatie of gegevenheid bijdraagt aan de overleving of een nadeel is m.b.t. de overleving. Maar meer ook niet. Je kunt uit feiten niet afleiden dat het ook zo behoort te zijn."

Dat is precies het punt dat ik 1 reactie terug maakte: "Ten tweede heb ik al aangegeven dat in een omgeving waar geaardheid geen issue is, niemand vanuit zichzelf problemen met die geaardheid zou hebben. Dit zijn enkel dissonanties (bijvoorbeeld: ten opzichte van de sociale groep, ten opzichte van de geloofsovertuiging."
Je bevestigt dus dat het de omgeving (met name religieuze overtuigingen) is die een waardeoordeel uitspreekt.

Je zegt: "In de context van de huidige stand van zaken is het geen "valse" koren op de molen om te beweren dat "een biologische verklaring steeds onwaarschijnlijker" wordt."

Vanuit het eenzijdige beeld (nogmaals: zie je bronnenlijst) dat je aanhangt lijkt dat zo te zijn ja. Als je andere onderzoeken erbij betrekt lijkt echter eerder het tegendeel waar te zijn. Reactie infoteur, 30-01-2010
Hallo,

Mijn stellingen zijn ridicuul, creationistische onzin, er zit geen logica in en ik ben naïef en onwetend. Ik zal het daar maar mee doen. :)

U beweert dat e.e.a. objectief onmeetbaar zou zijn. Het onderzoek van Jones & Yarhouse heeft een uitgebreide verantwoording. Ik raad u aan deze eerst te lezen, voordat u het hele onderzoek met één pennenstreek neersabelt.

U: “Zie je het ridicule van je stellingen zelf niet in? Waarom zou iemand die biseksueel is (laten we zeggen dat hij/zij op 5 zit in jouw schaal), uit zichzelf willen opschuiven naar 3 op die schaal? Wat is hij daar voor zichzelf mee opgeschoten? Er zit totaal geen logica in, alleen wishful thinking.”

Ik: Omdat er mensen zijn die deze homoseksuele gevoelens niet wensen te hebben vanuit religieuze of andere motieven en er ook geen uiting aan wensen te geven en dat willen veranderen. En daar zijn ze geheel vrij in. En dat er mensen zijn die zich dat niet kunnen voorstellen omdat ze dat zelf heel anders beleven, verandert hier niets aan. Deze mensen zijn er. Punt uit.

Ik zeg verder niet dat geloof in de praktijk nooit opgedrongen wordt, dat zou idd naïef zijn, maar geloof wat opgedrongen wordt is geen (persoonlijk beleefd) geloof. Door dwang en drang krijg je nominale of cultuurgelovigen of schijngelovigen - geef het een naam -, maar ze beleven dat geloof niet persoonlijk. Een klassiek voorbeeld zijn de Maranen die hun Joodse geloof bleven praktiseren en naar de buitenwereld deden voorkomen alsof ze katholiek waren.

U kunt met heel veel voorbeelden komen van sites als god voor dommen enz., waaruit blijkt dat mensen in een soort geloofsstelsel worden geperst of in een bepaalde zuil leven met oogkleppen op, enz. Dat zij zo en dat zal ik ook niet ontkennen, maar daaruit kan niet de conclusie getrokken worden dat alle gelovigen alleen maar dat doen wat hun sociale omgeving van ze verwacht en er slechts sprake is van sociale aanpassing. Dat zou een overhaaste generalisatie zijn. Er zijn talloze gelovige (en niet-gelovige) mensen die zelfstandig de keuze maken heroriëntatietherapie te volgen, omdat zij er zelf van overtuigd zijn dat dat een juiste keuze is. Dat is de weg die zij willen gaan.

U: “Als de druk maar groot genoeg is conformeer je wel.”

Ik ben het voor 100% met u eens. Het punt is echter dat u ervan uit lijkt te gaan dat alle homoseksuele gelovigen die hun seksuele oriëntatie willen veranderen, dit louter doen vanuit sociale druk. Ik bestrijd dat beeld, en daar waar het wel gebeurt, zal deze verandering slechts oppervlakkig zijn aangezien voor echte en blijvende verandering op dit gebied intrinsieke motivatie nodig is. Druk van buitenaf zorgt ervoor dat mensen zich aanpassen en conformeren, maar het zorgt er niet voor dat mensen innerlijk veranderen (behalve dan dat ze ongelukkig worden vanwege de externe druk of zelfs vervolging) en vroeg of laat zal dit zich psychisch wreken. Echte verandering kan alleen van binnenuit komen. Dat is wat ik bedoel.

Nog een paar opmerkingen over ‘creationistische onzin’ (ofschoon wat volgt niet creationistisch is, doch een algemene vaststelling). Variatie en selectie enerzijds moet duidelijk worden onderscheiden van mutatie en selectie anderzijds. Dat wil zeggen: a) variatie van genencombinaties binnen de bestaande genenpool van een soort en selectie van gunstige combinaties (de verandering van de snavel van Darwins vinken en het fokken van dieren en veredelen van planten); en b) mutatie van bestaand DNA en selectie van gunstige nieuwe mutaties, waarbij de genetische code dus groeit i.t.t. ‘A’ waarbij dat niet gebeurt. Het ene is verandering binnen de soort en het andere is ‘macro-evolutie’. Bij ‘A’ komt geen mutatie aan te pas. Bij ‘B’ wel en daar ligt nu net het probleem: mutaties van het DNA zijn onveranderlijk schadelijk. (Genetici komen er steeds meer achter dat resistentie van bacteriën voortkomt door een uitwisseling van genen tussen verwante stammen. Er vindt geen mutatie plaats. Zie bv.: P. Awadalla: ‘The evolutionary genomics of pathogen recombination‘, Nature Genetics, Vol.4, januari 2003, P.50-59 en dr. ir. W.M. de Jong: Ellips, jaargang 31, nr. 267, mei 2006). Mutaties leiden tot een verslechtering: verminderd functioneren, erfelijke ziekten en kanker. Randommutatie en natuurlijke selectie zijn ontoereikend om de veronderstelde algemene evolutie te kunnen verklaren.

(N.B.: De opmerking in mijn vorige ractie: "Door mutatie kan een soort zich aanpassen aan zijn omgeving" is fout. Er had moeten staan: "… door variatie van genencombinaties binnen de bestaande genenpool van een soort en selectie van gunstige combinaties, treden veranderingen op binnen de soort en kan een soort zich aanpassen.")

Jij schreef: “Je bevestigt dus dat het de omgeving (met name religieuze overtuigingen) is die een waardeoordeel uitspreekt.”

Ik: Mensen kunnen dingen doen of nalaten te doen vanuit hun geloof - omdat ze geloven dat God dat van hen vraagt of zo bedoeld is door God, en dan vanuit een verlangen God te gehoorzamen een keuze maken. Niets mis mee, zolang iemand maar vrijheid van consciëntie heeft.

Lees hier bv. het verhaal van een homoseksueel die ondergedompeld was in de gay-scene, wiens omgeving het volledig accepteerde dat hij homo was en op een gegeven ogenblik toch wilde veranderen: http://www.exodusinternational.org/content/view/236/149/

Er zijn meerdere studies verschenen over geslaagde verandering van homoseksuele oriëntatie:
- Pattison, E., & Pattison, M. (1980). ‘Ex-gays: Religiously mediated change in homosexuals. American Journal of Psychiatry, 137, 1553-1562.
- Spitzer, R.L. (2003). Can some gay men and lesbians change their sexual orientation? 200 participant reporting a change from homosexual to heterosexual orientaion. Archives of Sexual Behavior, 32(5), 403-417.
- Stanton L. Jones en Mark A. Yarhouse, Ex-Gays? A Longitudinal Study Of Religiously Mediated Change In Sexual Orientation, IVP Academic, 2007.

En natuurlijk is er nog veel meer onderzoek nodig.

Mvg, Tartuffel

Ikbenhomo, 29-01-2010
Je zegt: "Dan kun je ook lezen: "Er zijn mensen die in meer of mindere mate homoseksueel georienteerd zijn en om hun moverende redenen ervoor kiezen deze oriëntatie te veranderen. Dat is WEL een keuze.""

Begrijp je het nou niet, of wil je het niet begrijpen? Wat jij keer op keer stelt is dat iemand van in meer of mindere mate homoseksueel georiënteerd kan "veranderen" in "volledig heteroseksueel". De notie "in meer of mindere mate" geeft al aan: biseksualiteit. Dus is er helemaal geen sprake van een "verandering".

Je zegt: "Voor sommige mensen is hun seksuele gerichtheid wel een issue, bv. omdat ze ervan uitgaan dat seksualiteit op een bepaalde manier bedoeld is."

En waar denk je dat ze dat uitgangspunt vandaan hebben? Komt helemaal uit henzelf natuurlijk volgens jou. Het komt niet eens in je op dat dat met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid uit de omgeving komt.

Je zegt: " Mutaties komen tot stand door toeval, of door inwerking van een radioactieve of chemische stof. De evolutietheorie gaat uit van toevallige mutaties die behouden worden door een proces van natuurlijke selectie. Er is geenszins sprake van een zelfregulerend proces gericht op ontwikkeling op basis van een bepaald ontwerp. Er is sprake van toeval: de mutaties zijn niet intentioneel of bedoeld. Ze ontstaan toevallig."

Als ik héél flauw doe, zou ik zeggen: toeval is wat je niet van te voren ziet aankomen. In strikte zin zijn mutaties dus geen toeval, omdat je vooraf al weet dat er mutaties zullen plaatsvinden (een bewezen kenmerk van leven).

Toeval is ook in het praktische spraakgebruik verbonden aan een positieve (onverwachte) gebeurtenis (bij negatief noem je het pech o.i.d.). Gezien de tijdspanne van miljarden jaren zullen dus mutaties optreden (geen toeval, vooraf bekend). Het enige dat je toeval zou kunnen noemen, is dat sommige van die mutaties ervoor zorgen dat de overlevingskans wordt vergroot. Maar ja, is dat nog toeval te noemen over zo'n groot tijdsverloop en binnen zoveel situaties? De rol van toeval is hooguit marginaal (zie ook http://www.robwijnberg.nl/site/blog/essay-zin-90-evolutie-als-een-proces-dat-berust-op-toeval--misvatting-3-).

Je zegt: "De angst dat mensen misbruik maken van bepaalde informatie, mag echter nooit leiden tot een vorm van (zelf)censuur: 'Laten we het er maar niet over hebben, want mensen kunnen er misbruik van maken'."

Je haalt dan ook 1 zin volstrekt uit de context. In de context van mijn verwachting is het "valse" koren op de molen. Reactie infoteur, 29-01-2010
Hallo,

De verandering waar ik het over is een verschuiving van (een voluit of partiële) homoseksuele oriëntatie naar heteroseksuele oriëntatie. Ook bij biseksuelen kan er derhalve sprake zijn van een verandering: zij schuiven bij een (eventuele) verandering in het continuüm op naar een meer heteroseksueel gerichte oriëntatie en dus minder homoseksuele oriëntatie. Als ik het continuüm voor het gemak verdeel van 1 tot 10, waarbij 1 staat voor voluit hetero en 10 voluit homo, dan kan de seksuele oriëntatie dus opschuiven naar 1. Dit is bevestigt in onderzoek.

Voor sommige mensen is hun seksuele gerichtheid wel een issue, bv. vanuit hun christelijke geloof. En geloof is iets wat uit jezelf moet komen, in die zin dat het niet opgedrongen kan worden. Laat ik een Bijbeltekst citeren: "Dus door te luisteren komt men tot geloof, en wat men hoort is de verkondiging van Christus." (Romeinen 10:17)

En inderdaad, mensen kunnen dingen doen vanuit sociale druk en verwachtingen, enz. Doch 'veranderingen' die op deze manier tot stand komen beklijven niet. Om gedrag te veranderen, zeker m.b.t. het onderhavige onderwerp, is intrinsieke motivatie onontbeerlijk.

Toeval is wat je niet van te voren ziet aankomen. Je weet dat er mutaties zullen plaatsvinden, maar niet welke mutaties. Ik ga op mijn beurt ook even flauw doen: Meer dan 99% van de mutaties zijn schadelijk, de rest is neutraal en slechts een fractie daarvan is positief. Er wordt echter nooit nieuw erfelijk materiaal toegevoegd. Door mutatie kan een soort zich aanpassen aan zijn omgeving (laten we dat micro-evolutie noemen, eigenlijk een foute term), doch er komt nooit een hoger ontwikkelde soort uit (laten we dat macro-evolutie noemen). Maar deze discussie dwaalt af van het eigenlijke onderwerp…

Wat ik bedoelde te zeggen met toeval versus ontwerp, is dat je vanuit een ontwerpgedachte kunt zeggen dat God of de Ontwerper iets zus of zo bedoeld heeft (op voorwaarde dat Hij zich geopenbaard heeft aan de mens). Vanuit een atheïstische evolutiegedachte, kun je slechts vaststellen dat wat is. Maar een zijnsoordeel kan echter nooit leiden tot een waardeoordeel. http://kunst-en-cultuur.infonu.nl/recensies/30089-cs-lewis-de-afschaffing-van-de-mens-over-de-tao.html
Vanuit de (atheïstische) evolutieleer kun je wel stellen dat een bepaalde situatie of gegevenheid bijdraagt aan de overleving of een nadeel is m.b.t. de overleving. Maar meer ook niet. Je kunt uit feiten niet afleiden dat het ook zo behoort te zijn.

In de context van de huidige stand van zaken is het geen "valse" koren op de molen om te beweren dat "een biologische verklaring steeds onwaarschijnlijker" wordt.

Mvg, Tartuffel

Ikbenhomo, 28-01-2010
Jammer dat het kwartje niet wil vallen…
Alleen al het feit dat je hebt over de keuze om "er iets aan te doen" geeft al aan dat je uit gaat van een volledige homoseksueel. Immers voor iemand die biseksueel is, is er per definitie geen sprake van een keuze.

Ik heb al toegelicht waarom ik geaardheid als hetzelfde beschouw als links- of rechtshandigheid: er is m.i. een samenspel van biologische factoren die de geaardheid vormen. Het is de reinste flauwekul dat het gezin waarin je opgroeit ook maar iets te maken heeft met die geaardheid, getuige o.a. de vele personen die ontzettend veel moeite hebben met het "uit de kast komen". Het is de omgeving die toestaat dat iemand zijn geaardheid accepteert en ernaar handelt, of juist niet. Maar het is niet hetgeen de geaardheid bepaalt. Je kunt hele bomen op gaan zetten over hoe seksualiteit met diep menszijn te maken heeft, maar daar is geen enkele onderbouwing voor. Integendeel, seksualiteit behoort tot de basale zaken, was dat niet het geval dan hadden wij hier überhaupt niet zitten discussiëren, want de gemiddelde homo habilus / homo erectus / enz. blonk naar alle waarschijnlijkheid niet bijster uit in het denken over het menszijn, die was bezig met overleven.

"Vanuit uw opvatting is de mens het product van toeval, een evolutionair product en in de evolutie is er geen sprake van 'behoren te zijn' of 'niet behoren te zijn', hooguit van nadeel of voordeel m.b.t. de overleving."

Dit laat wederom het perspectief zien van waaruit je het onderwerp, nota bena één waar je vanuit je persoonlijke menszijn niets over kunt vertellen, benadert. Ik gok erop dat je ergens in de ID / creationisten sfeer zit of in ieder geval daar je informatie vandaan haalt. Ik raad je aan je eens in de evolutietheorie te verdiepen, evolutie heeft namelijk niets met toeval te maken, natuurlijke selectie is juist het tegendeel daarvan.

"Maar dat wil niet zeggen dat u het bij het rechte eind heeft en niemand zich ook maar iets interesseert of hij/zij op het eigen geslacht valt."

Mag ik je er allereerst even op wijzen dat jij je conclusies trekt alsof het keiharde feiten zijn, terwijl je niet de minste opening laat dat jij het misschien zelf niet bij het rechte eind hebt?
Ten tweede heb ik al aangegeven dat in een omgeving waar geaardheid geen issue is, niemand vanuit zichzelf problemen met die geaardheid zou hebben. Dit zijn enkel dissonanties (bijvoorbeeld: ten opzichte van de sociale groep, ten opzichte van de geloofsovertuiging.

"Er is geen direct nadeel aan te wijzen. Waarom zou het je ook maar iets interesseren of je op het eigen geslacht valt?' U dringt hiermee uw eigen opvattingen op aan anderen."

Nee, ik stel dat indien er geen sprake is van een issue, er geen reden is voor het maken van een keuze. Dat is iets totaal anders. Wat ik zeg is: wees vooral wie je bent.

Het typische is dat wij uiteindelijk op hetzelfde punt belanden. Het verschil is dat geaardheid m.i. aangeboren is, en volgens jou niet. Het gevaar daarvan heb ik al eerder toegelicht: het is koren op de molen van personen die iets tegen homoseksuelen of homoseksueel gedrag hebben. Het vervelende is dat beide standpunten vooralsnog niet bewezen zijn. Maar, nogmaals, mijn verwachting is dat sprake is van een complex aan biologische factoren, en tevens dat dit ergens in de toekomst zal worden aangetoond. Reactie infoteur, 28-01-2010
Hallo,

Bedankt voor je reactie. Het begint vervelend te worden, maar ik als ik schrijf: "Er zijn homoseksuelen die om hun moverende redenen ervoor kiezen hun homoseksuele oriëntatie te veranderen. Dat is WEL een keuze." Dan kun je ook lezen: "Er zijn mensen die in meer of mindere mate homoseksueel georienteerd zijn en om hun moverende redenen ervoor kiezen deze oriëntatie te veranderen. Dat is WEL een keuze." Over welke keuze heb ik het? Niet de keuze homoseksueel te zijn of homoseksuele gevoelens te hebben, maar de keuze om een proces van verandering in te gaan, herorientatietherapie. Er zijn veel mensen die een dergelijk proces van verandering in zijn gegaan, met resultaat en soms met minder resultaat. Nu is het echter door onderzoek bevestigd dat herorientatietherapie succesvol kan verlopen.

Voor sommige mensen is hun seksuele gerichtheid wel een issue, bv. omdat ze ervan uitgaan dat seksualiteit op een bepaalde manier bedoeld is. Daar kun je het niet mee eens zijn, dat is prima. "Wees vooral wie je bent." Ook prima, maar geef anderen de ruimte te doen wat zij vanuit hun overtuiging willen doen.

Mvg, Tartuffel

P.s.: U schreef: "Ik raad je aan je eens in de evolutietheorie te verdiepen, evolutie heeft namelijk niets met toeval te maken, natuurlijke selectie is juist het tegendeel daarvan." Mutaties komen tot stand door toeval, of door inwerking van een radioactieve of chemische stof. De evolutietheorie gaat uit van toevallige mutaties die behouden worden door een proces van natuurlijke selectie. Er is geenszins sprake van een zelfregulerend proces gericht op ontwikkeling op basis van een bepaald ontwerp. Er is sprake van toeval: de mutaties zijn niet intentioneel of bedoeld. Ze ontstaan toevallig.

P.s. 2: Ik schreef laatst een artikel over hoe Messiaanse Joden in israel te lijden hebben onder orthodoxe Joden. Toen schreef iemand mij dat dat koren op de molen was van Jodenhaters. Welnu, ik ben tegen Jodenhaat en tegen homohaat. Bepaald gedrag mag iemand vanuit zijn overtuiging afkeuren, zoals - om bij het onderwerp te blijven - de homoseksuele praxis. Maar dit mag nooit leiden tot de vervolging of onderdrukking van homo's of het verbieden van het aangaan van homoseksuele relaties. Als homohaters mijn stukjes gebruiken om hun boodschap van haat te ventileren, dan moeten deze lieden aangepakt worden. De angst dat mensen misbruik maken van bepaalde informatie, mag echter nooit leiden tot een vorm van (zelf)censuur: 'Laten we het er maar niet over hebben, want mensen kunnen er misbruik van maken'.

Ikbenhomo, 27-01-2010
Alsnog een reactie dan:

Je zegt: "Deze bewering komt als een boemerang bij u terug: "? Omdat je geen inzicht hebt? in hun motivatie". Waarom stelt u dan 'hun' motivatie ter discussie?"

Er is geen sprake van een conflicterende bewering. Wat ik stelde was dat je geen inzicht hebt in hun motivatie, maar dat er *geen reden* is om aan te nemen dat er een diepe innerlijke motivatie bestaat. Laat ik proberen het met een analogie duidelijker te maken:

Stel iemand is linkshandig. In het verleden is uitvoerig geprobeerd dit bij kinderen te veranderen in rechtshandigheid (met name ten aanzien van schrijven). Natuurlijk zal het sommigen best lukken om redelijk rechtshandig te schrijven, maar vanuit die persoon zelf bezien is er geen enkele reden om aan te nemen dat er een innerlijke motivatie is geweest om rechtshandig te worden, de persoon in kwestie is in feite indifferent, om de simpele reden dat linkshandigheid geen directe nadelen met zich meebrengt. Daarnaast wordt linkshandigheid als een natuurlijke variatie beschouwd, dus ook van die zijde is er geen druk.

Vergelijk dit met de situatie waarin homoseksualiteit als natuurlijke variatie wordt beschouwd, en de betreffende personen niet anders worden behandeld dan heteroseksuelen. Waarom zou dáár wel sprake zijn van een innerlijke motivatie? Er is immers geen direct nadeel aan te wijzen. Waarom zou het iemand, vanuit zichzelf, ook maar iets interesseren of hij/zij op het eigen geslacht valt?

Het verschil dat ik constateer is dat de laatstgenoemde situatie niet de realiteit weergeeft (in de ene context sterker dan in de andere). Vandaar dat mijn natuurlijke reactie is dat sprake is van externe omgevingsfactoren, die in meer of mindere mate druk leggen op personen. Het lastige is dat dit zeer moeilijk, zoniet onmogelijk, objectief is vast te stellen.

Je conludeert vervolgens:
"- Er homoseksuelen zijn die om hun moverende redenen ervoor kiezen hun homoseksuele oriëntatie te veranderen.
- Uit onderzoek blijkt dat aan aantal hunner hier (deels of volledig) in slagen en dat zij hier geen schade door oplopen."

Waarbij je (weer) uitgaat van het idee dat er twee strikt gescheiden kampen bestaan.
Je derde conclusie is te dwaas voor woorden, juist homoseksuelen interesseert het weinig hoe anderen met hun seksualiteit omgaan. De reden dat er tegen geageerd wordt is de impliciete conclusie dat homoseksualiteit niets meer dan een keuzemogelijkheid is, en dat gaat in tegen de eigen ervaring.

Ik stel je ook nogmaals de vraag: ik kan jou met de "juiste therapie" opgewonden laten worden van sex met mannen?

Je zegt: "Welnu, er is nog nooit een gen of een setje genen ontdekt die de mens determineert tot een homoseksuele oriëntatie." " Het is geen wetenschappelijk feit dat een homoseksuele oriëntatie aangeboren is."

Er is heel veel nog niet ontdekt, maar dat betekent niet dat het er niet is!

Ten aanzien van de genoemde onderzoeken:
"Als genen determineren tot homoseksualiteit, dan zou 100% van de broers ook homo moeten zijn."

Dat is dan ook de reden dat ik zei dat ik zelf verwacht dat er sprake is van een combinatie van biologische factoren. De minder dan 100% score is daardoor mogelijk verklaarbaar. Puur genetisch zou ook vreemd zijn, aangezien mijn beide ouders hardstikke heteroseksueel zijn ;-)
Daarbij: uitgaande van een verder sterk gelijkende jeugd (zelfde gezin, zelfde omgeving, zelfde school enz.) zou je in het geval de omgevingsfactoren doorslaggevend zijn, óók een hogere score dan gemiddeld verwachten, dus feitelijk toont dit onderzoek nog steeds weinig aan. Het zou iets kunnen zeggen indien de tweelingen direct na de geboorte volstrekt gescheiden opgroeien.

"Uit een 10 jaar lopende studie die in 2006 is afgerond onder twee miljoen Denen bleek dat het sterk afhangt van de gezinsomstandigheden tijdens de kindertijd of mensen een homohuwelijk aangaan."

Ik kan zo snel niets over deze studie vinden, maar als deze gaat over het *homohuwelijk*, dan zie ik niet in waarom dit iets zegt over de *oorzaak van homoseksualiteit*. De kans dat iemand in Iran een homohuwelijk aangaat is 0, dus daar zijn geen homoseksuelen?

De factoren die je noemt lijken eerder een beeld op te roepen van mensen die in het verleden gemiste geborgenheid e.d. zoeken, en daardoor wellicht eerder geneigd zijn een huwelijk (in de zin van een geborgen relatie) aan te gaan. Ook zou de factor "oudere moeder" juist kunnen wijzen in de richting van een biologische verklaring (waarbij ik veronderstel dat je daarmee bedoelt: de moeder was relatief oud toen het kind geboren werd), maar nogmaals, als dit enkel gerelateerd is aan wel of geen huwelijk, dan kan ik er weinig mee.

Overigens zul je begrijpen dat ik het totaal oneens ben met hetgeen je in het artikel stelt t.a.v. neutraal onderwijs. Ik heb je hiervoor al een indicatie gegeven waarom ik van mening ben dat neutraliteit geen utopie is, en zo zijn er nog diverse andere redenen te noemen. Tevens geeft het mij nogmaals aan dat jouw achtergrond waarschijnlijk een zeer sterke invloed heeft op het hier behandelde onderwerp, ook omdat het met name onder religieuzen normaal is homoseksualiteit liever als keuze dan als biologisch bepaald te zien. Reactie infoteur, 28-01-2010
Hallo,

Ik val meteen met de deur in huis, want ik ben kennelijk niet duidelijk genoeg geweest:

- Ik zie homoseksualiteit NIET als een keuze. "They find themselves with it, " zoals Satinover zei. Waar heb je dan wel een keuze in? Ik citeer wederom satinover: "Yes, change is possible. In almost any human condition people do have the choice to make the attempt to do something about it."
- Ten tweede: ik ga NIET uit van twee kampen en het door mij besproken onderzoek ook niet. Er is sprake van een continuüm.

Verder is (homo)seksualiteit niet zoiets als links- of rechtshandigheid. Seksualiteit heeft te maken met ons diepste mens-zijn, (religieuze of niet-religieuze) waarden m.b.t. relatie en seksualiteit, opvattingen over het goede leven, over wie de mens is, enz. Vanuit uw opvatting is de mens het product van toeval, een evolutionair product en in de evolutie is er geen sprake van 'behoren te zijn' of 'niet behoren te zijn', hooguit van nadeel of voordeel m.b.t. de overleving. Tsja, vanuit dit mens- en wereldbeeld kan ik mij voorstellen dat u zegt dat er geen diepere drijfveer is voor een mens om zijn homoseksuele oriëntatie te veranderen. Maar dat wil niet zeggen dat u het bij het rechte eind heeft en niemand zich ook maar iets interesseert of hij/zij op het eigen geslacht valt. Er zijn mensen (zowel religieuze als niet-religieuze) die hier compleet anders over denken en 'gebrokenheid' ervaren in wie ze zijn en wel willen veranderen. Wie bent u om te zeggen: 'Er is geen direct nadeel aan te wijzen. Waarom zou het je ook maar iets interesseren of je op het eigen geslacht valt?' U dringt hiermee uw eigen opvattingen op aan anderen. Over druk vanuit de omgeving gesproken! Het moet mensen vrij staan hier een zelfstandige keuze in te maken en ze daarin serieus te nemen.

Samenvattend:
- Homoseksualiteit is NIET een keuze.
- Er zijn homoseksuelen die om hun moverende redenen ervoor kiezen hun homoseksuele oriëntatie te veranderen. Dat is WEL een keuze.
- Uit onderzoek blijkt dat aan aantal hunner (die in meer of mindere mate worstelen met homoseksuele gevoelens) hier (deels of volledig) in slagen en dat zij hier geen schade door oplopen.
- Hiermee zeg ik NIET dat alle homoseksuelen of mensen die homoseksuele gevoelens hebben 'worstelen' met deze gevoelens of zouden moeten veranderen.
- Het moet mensen vrij staan te kiezen hun homoseksuele oriëntatie te veranderen of te accepteren. Mensen moeten niet onder dwang of drang hun homoseksuele oriëntatie proberen te veranderen en vice versa!

Mvg, Tartuffel

Ikbenhomo, 26-01-2010
Ik ga geen bloemlezing van alle onderzoeken hier geven. Je noemt zelf al één van de bekendere (Swaab). Een ander voorbeeld is dat van Dean Hamer, en van Michael Bailey.

Het probleem zal voorlopig blijven bestaan dat er nog geen doorslaggevende biologische factor is gevonden, en wellicht zoeken we wat dat betreft ook niet naar hetgeen we zouden moeten zoeken. Ik verwacht zelf dat het een samenspel van biologische factoren is (een bepaalde genetische aanleg in combinatie met hormoonwerking bijvoorbeeld).

De reden dat ik daarvan overtuigd ben is heel simpel: een kind van 6 is niet bezig met een keuze ten aanzien van seksualiteit (heeft daar vaak zelfs nog geen enkel benul van), maar weet toch dat hij/zij anders is dan anderen, wat zich op latere leeftijd uit in homoseksuele gevoelens (zo is het overigens ook bij mij gegaan). Vergelijk het ook eens met je eigen situatie (er even van uitgaand dat jij hetero bent): er is geen bewuste keuze die ervoor zorgt dat je vrouwen opwindend vindt en mannen niet. Mijn stelling blijft derhalve dat homoseksualiteit aangeboren is.

Verklaringen voor (ogenschijnlijk?) switchgedrag heb ik al gegeven: groeps- of sociale druk, een vorm van ongenoegen met zichzelf, het niet in overeenstemming kunnen brengen met de geloofsovertuiging enzovoorts. Ook gaf ik al aan dat er sprake is van een continuüm ten aanzien van geaardheid. Ook daarbij is geen sprake van een keuze, veelgehoord is de uitspraak "het gaat mij om de persoon zelf, het geslacht is niet relevant". Voor mensen die ergens binnen het continuüm vallen is het niet vreemd dat zij bijvoorbeeld eerst een homoseksuele relatie hebben, en later misschien voorgoed een heteroseksuele relatie aangaan, of omgekeerd. Jij stelde in je eerste reactie dat vooral bij zelfverklaarde "voluit homoseksuelen" de verandering het meest significant was, het probleem daarbij is dat voor een buitenstaander niet controleerbaar is of dit inderdaad het geval was, dus in die zin kun je m.i. niet spreken over "het meest significant". Ik gaf in mijn eerste reactie ook al aan dat iemand die louter opgewonden raakt van het eigen geslacht, nooit die verandering kan ondergaan, tenzij iets in de hersenen veranderd (wat ook nog een reële mogelijkheid is!) of van een aangeleerde (pavlov) reactie. Ook dit is waarschijnlijk niet objectief vast te stellen.

Je schrijft: "Mensen kunnen denken, fantaseren, ideeën bedenken, uitvoeren en evalueren, ze ontwikkelen een identiteit, ze ontwikkelen een cultuur, en bovendien zijn mensen morele en religieuze wezens."

Daarmee stel je dus het tegengestelde ten aanzien van dieren, waar ik het niet mee eens ben. Daarbij is denken/fantaseren overigens de lastigste, want hoe definieer je dit? De andere zijn aanzienlijk makkelijker en zie je dagelijks: met name apen zijn zeer sterk in ideeën bedenken (bijvoorbeeld gereedschappen gebruiken om iets voor elkaar te krijgen, dit uitproberen en evalueren (het werkt of niet)). In principe is dit ook een vorm van denken/fantaseren, waardoor de eerstgenoemden wellicht toch makkelijker zijn dan ik eerder stelde. Ook herkennen ze zichzelf in een spiegel, wat een aanduiding is voor identiteit. Praktisch iedere diersoort die in een groep leeft heeft een cultuur en moraliteit (opkomen voor de ander bijvoorbeeld). Religie is helaas een zuiver menselijke uitvinding, althans het is in feite niet vast te stellen of dieren ook een vergelijkbaar geloofsbeeld kunnen hebben. Wat de mens onderscheid is dat zij met name ten aanzien van denken verder geëvolueerd is dan dieren. Echter seksuele gevoelens bevinden zich niet in de hogere "denk-lagen" maar in de basale gevoelens en instincten.

Je schrijft: "Welnu, iedere onderzoeker - zeker op dit terrein - gaat uit van een bepaald wereld- en mensbeeld. En dit beïnvloedt in meer of mindere mate zijn of haar (wetenschappelijke) arbeid."

Dat ben ik niet met je eens. Het wereld- en mensbeeld van een strikt religieus overtuigd persoon gaat per definitie uit van een geschapen persoon, in overeenstemming met zijn godsbeeld. In de basis van de grote wereldreligies is homoseksualiteit vanuit de bijbel (enz.) gezien een zonde en niet in overeenstemming met de eerder genoemde uitgangspunten, waardoor een natuurlijk/biologische oorzaak bij voorbaat onmogelijk wordt geacht. Een strikt atheïstisch persoon heeft geen voorkeur voor "aangeboren" of "sociaal bepaald" (als voorbeeld, natuurlijk zijn er meer mogelijkheden) en zal een onderzoek dus neutraal kunnen evalueren. Uiteraard ben ik wel met jou van mening dat je ieder onderzoek kritisch moet bekijken, maar dat heeft te maken met de onderbouwing en degelijkheid van eventuele vooronderstellingen en de uitvoering van het onderzoek zelf.

Je vraagt je af waarom zoveel mensen niet willen accepteren dat er homoseksuelen zijn die a) hun homoseksuele oriëntatie willen veranderen vanuit een diep gevoelde innerlijke motivatie; en b) daar ook deels of volledig in geslaagd zijn.

Die vraag lijkt mij vrij simpel te beantwoorden. Ten aanzien van
a) omdat er geen reden is om aan te nemen dat er een diepe innerlijke motivatie bestaat. Er is geen reden waarom iemand uit zichzelf "per se" heteroseksueel zou willen zijn, als homoseksueel zijn een normale natuurlijke variatie is en ook als zodanig wordt gezien. Er zijn enkel negatieve motivatoren aan te wijzen zoals groepsdruk enzovoorts.
b) dit is geen issue als a) niet klopt.

Je schrijft: "Het mooie is dat ik ook geen onderzoek nodig heb om te weten dat het mogelijk is dat mensen (in meer of mindere mate) hun homoseksuele oriëntatie kunnen veranderen als ze dat zélf willen."

Dat kan alleen als jij zelf in het verleden homoseksueel georiënteerd was? Je kunt dit namelijk ten aanzien van een derde niet vaststellen, omdat je geen inzicht hebt in hun geclaimde "oorspronkelijke" plaats in het continuüm, noch in hun motivatie. Je kunt enkel uitgaan van wat zij je vertellen, waardoor de nodige haken en ogen ontstaan (sociaal wenselijk antwoorden bijvoorbeeld).

Ik besluit met de conclusie dat ik er zelf van overtuigd ben dat biologische factoren bepalend zijn. Sociale factoren zijn m.i. enkel omstandigheden die iemand bewegen op een bepaalde manier met hun geaardheid om te gaan. De vraag die je je in dat kader ook eens zou moeten stellen is dat als jouw stelling waar is, dan ook het omgekeerde geldt: je kunt een overtuigd heteroseksueel dan met "therapie" ook homoseksueel maken. Ik ken veel heteromannen die om dat idee erg hard zouden lachen…

Tot slot: ik zal zeker je eventuele reactie nog lezen, maar ga er daarna niet meer op in. Ik heb gezegd wat ik wilde zeggen en denk dat ons beider reacties hier in combinatie een voldoende nuancering ten aanzien van je oorspronkelijke artikel geven. De rest is wat mij betreft aan de lezer. Reactie infoteur, 27-01-2010
Hallo,

U schrijft:

"Die vraag lijkt mij vrij simpel te beantwoorden. Ten aanzien van
a) omdat er geen reden is om aan te nemen dat er een diepe innerlijke motivatie bestaat. Er is geen reden waarom iemand uit zichzelf "per se" heteroseksueel zou willen zijn, als homoseksueel zijn een normale natuurlijke variatie is en ook als zodanig wordt gezien. Er zijn enkel negatieve motivatoren aan te wijzen zoals groepsdruk enzovoorts.
b) dit is geen issue als a) niet klopt."

Conflicteert met uw bewering:
"Dat kan alleen als jij zelf in het verleden homoseksueel georiënteerd was? Je kunt dit namelijk ten aanzien van een derde niet vaststellen, omdat je geen inzicht hebt in hun geclaimde "oorspronkelijke" plaats in het continuüm, noch in hun motivatie. Je kunt enkel uitgaan van wat zij je vertellen, waardoor de nodige haken en ogen ontstaan (sociaal wenselijk antwoorden bijvoorbeeld)."

Deze bewering komt als een boemerang bij u terug: "… Omdat je geen inzicht hebt … in hun motivatie". Waarom stelt u dan 'hun' motivatie ter discussie? Ik geef u het antwoord: omdat hun keuze u niet welgevallig is.

Kortom, ik stel vast dat:
- Er homoseksuelen zijn die om hun moverende redenen ervoor kiezen hun homoseksuele oriëntatie te veranderen.
- Uit onderzoek blijkt dat aan aantal hunner hier (deels of volledig) in slagen en dat zij hier geen schade door oplopen.
- Dit voor een aantal mensen die homoseksualiteit zien als een normale natuurlijke variatie en zelf geen enkele reden zien om te veranderen, moeilijk te verkroppen is.

Verder zij opgemerkt dat hersenen zeer plastisch zijn. Ze veranderen gedurende ons hele leven; er worden steeds nieuwe verbinden aangemaakt. Dat maakt ook dat een mens kan leren en veranderen.

Dat brengt mij op het onderzoek van Swaab. U haalt in uw reactie het hersenonderzoek van Swaab aan, waaruit zou blijken dat een bepaald deel in de hersenen (de plek die de biologische klok regelt) bij homoseksuele mannen groter is dan bij heteroseksuele mannen. Sommige mensen concluderen daaruit dat homoseksualiteit berust op een anders gerichte ontwikkeling van de hersenen. De ter zake kundige geleerden Byne en Parsons merken over dit onderzoek van Swaab – dat overigens nooit is bekrachtigd door ander onderzoek – echter op, dat de omvang van het desbetreffende plekje in de hersenen niet direct van invloed is op de seksualiteit, laat staan de seksuele oriëntatie. Ik voeg daaraan toe dat als er al sprake is van een (causaal) verband, het beter in tegengestelde richting gezocht kan worden. Wellicht dat een homoseksuele levensstijl voor een (geleidelijke) vergroting van dit deel van de hersenen zorgt. Eén ding staat immers vast: de hersenen veranderen tijdens ons leven voordurend. Er worden steeds nieuwe verbindingen aangelegd en sommige delen worden zelfs groter. Herhaling (van gedrag of een gebeurtenis) beïnvloedt de hersenen, evenals de context waarin we ervaringen opdoen.

Er wordt dikwijls gesuggereerd dat het intussen wel duidelijk is geworden dat homoseksualiteit genetisch wordt bepaald. Welnu, er is nog nooit een gen of een setje genen ontdekt die de mens determineert tot een homoseksuele oriëntatie. Er zal hooguit sprake zijn van een predispositie (aanleg), maar uiteindelijk zullen de omgevingsfactoren de doorslag geven. Het is geen wetenschappelijk feit dat een homoseksuele oriëntatie aangeboren is. Het is een thans 'politiek correcte' aanname die als feit gepresenteerd wordt en steeds meer ingang vindt bij de mensen. Het is de driewerf: 'Een homo is nu eenmaal zo, hij kan zijn seksuele geaardheid niet veranderen en het is een normale seksuele variant', die steeds populairder wordt.

Wellicht ten overvloede wil ik er op wijzen dat tweelingenonderzoek onder eeneiige manlijke tweelingen (die dus identieke genen hebben) aantoont dat iets meer dan eenderde van de broers van eeneiige tweelingen die homoseksueel zijn, ook homoseksueel zijn. Als genen determineren tot homoseksualiteit, dan zou 100% van de broers ook homo moeten zijn. Genen spelen dus hooguit indirect een rol, zoals bij elk gedrag. Uit een 10 jaar lopende studie die in 2006 is afgerond onder twee miljoen Denen bleek dat het sterk afhangt van de gezinsomstandigheden tijdens de kindertijd of mensen een homohuwelijk aangaan. Een aantal factoren die de kans aanzienlijk vergroten bij mannen zijn: opgroeien in een instabiel gezin, een afwezige of onbekende vader, gescheiden ouders en een oudere moeder. Bij vrouwen: die als kind hun moeder misten door scheiding of overlijden. Het frappante is dat - voor zover ik heb kunnen nagaan - slechts één Nederlandse krant op het internet, het Nederlands Dagblad, van dit onderzoek gewag maakte! Het lijkt erop dat de heersende opvattingen over homoseksualiteit bepalen wat in de media verschijnt over dit onderwerp. Een onderzoek als dat van swaab verspreidt zich als een olievlek door de wereld, maar onderzoeken die een andere richting uitwijzen worden genegeerd… Zo blijkt maar weer dat iemands mens- en wereldbeeld niet alleen in de wetenschap, maar ook in de media het denken en handelen van mensen bepalen.

Mvg, Tartuffel

P.s.: over de zogenaamde ''neutraliteit' van atheïsten, zie: http://mijn-kijk-op.infonu.nl/educatie-en-school/30408-neutraal-onderwijs-bestaat-niet-alleen-bijzonder-onderwijs.html

Ik sluit af met een citaat (ik hou van citaten):
"Education on the causes of homosexuality is greatly needed, as few people really understand the developmental nature of same-sex attractions. Many people believe the theory that homosexuality is solely biological, while many others mistakenly believe it is a choice. (…) While homosexuality is not simply biologically based, neither are homosexual attractions a conscious choice. Attractions and desires are like feelings; they come from deep within us and are not a conscious choice on our part. Furthermore, the idea that same sex attractions are a choice is extremely offensive and hurtful to those who have these desires. Promoting the perspective that it is a choice often perpetuates judgmental attitudes towards homosexuals." (bron: http://www.narth.com/docs/coll-harren.html)

Ikbenhomo, 25-01-2010
Narth zegt het niet expliciet, maar heeft alle kenmerken van een Amerikaans rechts-conservatieve organisatie. Los van de vraag hoe objectief zij zijn, vind ik het erg summier om vrijwel uitsluitend uit te gaan van informatie van deze organisatie (zie je bronnenlijst). Het onderzoek van Whitehead is bij mijn weten in geen enkel wetenschappelijk journal gepubliceerd.

Daarnaast weet jij waarschijnlijk net zo goed als ik dat er tegenover het genoemde onderzoek tientallen onderzoeken staan waar exact het tegengestelde uit blijkt. Het is ook maar de vraag of onderzoek bij eeneiïge tweelingen überhaupt de juiste groep is om te onderzoeken. Zo'n onderzoek is gericht op de vraag of de genen een rol spelen bij homoseksualiteit. Mogelijk zijn er andere biologische factoren met een veel grotere invloed op seksuele voorkeur die ook verschillen in de hersenstructuur kunnen verklaren. Ook is het niet zo dat het simpele feit dat geen 100% biologische factor is aangetoond automatisch betekent dat die factor niet bestaat. Mogelijk is het een samenspel van diverse factoren (wat ook genetisch mogelijk is).

Ik ben inderdaad van mening dat seksuele voorkeur (in ieder geval zolang geen biologische factor is aangetoond) niet objectief meetbaar is. Onderzoek bij o.a. fruitvliegjes heeft al laten zien dat de seksuele voorkeur geswitched kan worden via een kleine aanpassing (zowel heen als terug), ik verwacht dat dit over enige tijd ook bij andere dieren aangetoond kan worden, en uiteindelijk ook bij de mens. Een aantal redenen hiervoor heb ik in mijn eerste reactie ook al genoemd. Het onderscheid dat je maakt tussen mensen en dieren is m.i. artificieel en willekeurig. Er is geen biologische of andere wetenschappelijke reden om aan te nemen dat seksuele voorkeur bij dieren anders werkt dan bij mensen.

Natuurlijk spreek ik ook uit ervaring, het is bijzonder geestig om te zien hoe hartstochtig met name heteroseksuele onderzoekers beweren dat IK een keus heb gemaakt om homoseksueel te zijn. En dat terwijl ik toch wel zeker ben van het feit dat ik GEEN keuze heb gemaakt tussen seksueel opgewonden raken van mannen of vrouwen, net zo min als dat jij die gemaakt hebt. Het feit dat mensen sowieso kunnen denken dat je daar een keuze in hebt is voor mij onbegrijpelijk. Iedere homo die ik hierover gesproken heb wist al zeer vroeg (kleuterschool) dat er "iets" aan de hand was.

Ik neem onderzoeken op dit gebied per definitie skeptisch indien een religieuze overtuiging mee kan spelen. Het moge bekend zijn dat dergelijke "onderzoekers" niet objectief kunnen zijn daar wordt uitgegaan van een bepaald wereldbeeld (hier is de conclusie, welke feiten kunnen we vinden die dit ondersteunen). Het onderscheid dat je maakt tussen mens en dier is daar een sprekend voorbeeld van. In die zin mag jij vinden dat ik uitga van een vooroordeel. Ik ben echter van mening dat uiteindelijk de vraag of er sprake is van een biologische of andere factor, totaal irrelevant is.

De conclusie die je trekt, impliceert duidelijk dat sprake is van een keuze, hetgeen niet meer dan koren op de molen van bepaalde groepen is. Je hebt geen degelijk onderzoek gedaan naar tegenstrijdige bevindingen, waardoor ik je conclusie op zijn minst voorbarig vindt. En ultimo, zoals ik al heb aangegeven, denk ik zelfs dat je conclusie onjuist is. En het mooie is, dat ik daar niet eens een onderzoek voor nodig heb. Reactie infoteur, 26-01-2010
Hallo,

Ik ben benieuwd naar de 'tientallen onderzoeken' waaruit het tegengestelde zou blijken, namelijk dat de homoseksuele oriëntatie onveranderbaar is. Ik denk overigens dat de seksuele ontwikkeling bepaald wordt door een samenspel van factoren; maar het ligt niet bij de geboorte vast zoals vaak gesuggereerd wordt.

Verder heb ik al aangegeven dat 'keuze' een woord is, dat voor veel misverstanden kan zorgen. Dat blijkt nu maar weer. Ik herhaal daarom het volgende citaat van dr. Jeffrey Satinover: To say that no one chooses to be gay is true. They find themselves with it. Homosexuality, however, is not genetically traceable. No one is compelling one to be gay. It is false to say that they have chosen this." Satinover zegt verder: "Yes, change is possible. In almost any human condition people do have the choice to make the attempt to do something about it." Maar dat is niet een kwestie van de knop omzetten. De interviewer schrijft: "When I asked what his [=Dr. Jeffrey Satinover] central message is with regard to homosexuality, having written a book on the subject, he said that he believes homosexuality is potentially changeable, maybe not for everybody, but for people who are highly motivated." Bron: http://www.narth.com/docs/satinover09.html

Kortom: niemand heeft er voor gekozen homoseksueel te zijn, doch dit wel of niet proberen te veranderen is daarentegen een keuze.

U stelt: "Er is geen biologische of andere wetenschappelijke reden om aan te nemen dat seksuele voorkeur bij dieren anders werkt dan bij mensen." Mensen kunnen denken, fantaseren, ideeën bedenken, uitvoeren en evalueren, ze ontwikkelen een identiteit, ze ontwikkelen een cultuur, en bovendien zijn mensen morele en religieuze wezens. Er zijn kortom, heel veel redenen om mensen en dieren van elkaar te onderscheiden.

U schrijft: "Ik neem onderzoeken op dit gebied per definitie skeptisch indien een religieuze overtuiging mee kan spelen. Het moge bekend zijn dat dergelijke "onderzoekers" niet objectief kunnen zijn daar wordt uitgegaan van een bepaald wereldbeeld (hier is de conclusie, welke feiten kunnen we vinden die dit ondersteunen). Het onderscheid dat je maakt tussen mens en dier is daar een sprekend voorbeeld van. In die zin mag jij vinden dat ik uitga van een vooroordeel. Ik ben echter van mening dat uiteindelijk de vraag of er sprake is van een biologische of andere factor, totaal irrelevant is." Welnu, iedere onderzoeker - zeker op dit terrein - gaat uit van een bepaald wereld- en mensbeeld. En dit beïnvloedt in meer of mindere mate zijn of haar (wetenschappelijke) arbeid. Geen enkele wetenschapper uitgezonderd. U zult dus sceptisch (lees: kritisch) moeten staan t.o.v. ieder onderzoek. Waar dus naar gekeken moet worden, is hoe het onderzoek is uitgevoerd: voldoet het aan de hedendaagse wetenschappelijke standaard. Ik raad u nogmaals aan het onderzoek zelf aan te schaffen.

Wat mij bezighoudt is de vraag waarom een steeds groter wordende groep mensen niet wil accepteren dat er homoseksuelen zijn die: a) hun homoseksuele oriëntatie willen veranderen vanuit een diep gevoelde innerlijke motivatie; en b) daar ook deels of volledig in geslaagd zijn. Om misverstanden te voorkomen, herhaal ik dat de individuele mens in vrijheid zijn of haar eigen afwegingen moet kunnen maken op dit gebied. Indien een persoon zijn homoseksuele orientatie ten volle aanvaardt en een homoseksuele levenswijze heeft, dan staat hem dat vrij. Ik leg hem geen strobreed in de weg.

Het mooie is dat ik ook geen onderzoek nodig heb om te weten dat het mogelijk is dat mensen (in meer of mindere mate) hun homoseksuele oriëntatie kunnen veranderen als ze dat zélf willen. Let op: ik zeg niet dat het in alle gevallen en onder alle omstandigheden mogelijk is. Ik zeg alleen maar dat het mogelijk is.
Hoe dan ook, de stelling of claim dat de homoseksuele oriëntatie voor het leven vastligt en onveranderbaar is, is eenvoudigweg onderuit te halen door met slechts 1 persoon te komen die wel veranderd is. En dat is gebeurd.

Ik sluit af met de opmerking dat ik onderhavig artikel geschreven heb, omdat deze informatie bijna nergens te lezen is. Terwijl er talloze Swaabs rondlopen. Ook wil ik laten zien dat de hedendaagse aannames rondom dit onderwerp (het ligt vast, onveranderbaar, enz.) niet gestoeld zijn op feitelijke omstandigheden, maar meer ingegeven lijken te zijn vanuit een bepaalde visie op de mens en de menselijke seksualiteit en daarmee samenhangende overtuigingen en waarden. En vervolgens ontstaat er een papegaai-effect. Een 'tegengeluid' (het bespreken van onderzoeken die lijnrecht indruisen tegen de tijdsgeest en de heersende opvattingen) is amper te horen en te lezen (in Nederland althans).

P.S.: om misverstanden te voorkomen heb ik de zin 'Ook blijkt uit recent onderzoek dat homoseksuelen hun seksuele oriëntatie kunnen veranderen…' veranderd in: 'Ook blijkt uit onderzoek dat het programma van 'Exodus International' een significante verandering van de seksuele oriëntatie van homoseksuelen tot stand kan brengen…'

Mvg, Tartuffel

Ikbenhomo, 10-01-2010
Interessant artikel, maar behoorlijk kort door de bocht. Het artikel lijkt evenwichtig en objectief te zijn, maar is dit op een aantal punten niet en is minstens zo tendentieus als waar Schwaab van wordt beschuldigd. Om een paar aspecten te noemen:

- Als tegenwerping tegen aangeboren homoseksualiteit worden tweelingen aangedragen. Als geaardheid niet is aangeboren, en we in de meeste gevallen mogen aannemen dat de omgeving voor deze kinderen gelijk is (zelfde ouders c.q. gezinsomgeving, zelfde woonomgeving, vaak zelfs dezelfde school, enzovoorts), dan zou ook als het niet is aangeboren worden verwacht dat in de meerderheid van de gevallen beide kinderen homoseksueel zijn.

- Homo vs. hetero is geen zwart-wit tegenstelling, waar dit artikel impliciet van uitgaat. Er zit een hele range van mensen tussen die in meer of mindere mate op beide geslachten valt. In die context zijn mensen die "switchen" helemaal niet vreemd, dat is zelfs de verwachting.

- Er zijn homo's die uitsluitend opgewonden raken van mensen van hetzelfde geslacht. Dit kun je niet veranderen, met welke therapie dan ook, aangezien dit een puur lichamelijke zaak is.

- Een verklaring voor switchen na een therapie zou evengoed kunnen zijn dat eerder sprake is van aangeleerd gedrag, bijvoorbeeld onder groepsdruk (zeker onder gelovigen). Homoseksualiteit is niet objectief meetbaar, in vragenlijsten kunnen sociaal wenselijke antwoorden gegeven worden. Je kunt dus niet objectief bepalen dat iemand "geen homo meer is".

- Er zijn gedocumenteerde gevallen van dieren die uitsluitend homoseksueel gedrag vertonen (ook in de aanwezigheid van vrouwelijke exemplaren). Bovenstaande artikel zou impliceren dat deze dieren hun geaardheid kiezen, wat een ronduit onbewezen stelling is.

- Dat er nog geen afdoende wetenschappelijk verklaring is voor homoseksualiteit, biologisch aantoonbaar verschil in hersenen bijvoorbeeld, betekent niet dat deze er niet is en er dus sprake is van een keuze.

- Waarom zou iemand kiezen om tot een minderheid te behoren? Het is niet zo dat homo zijn voordelen met zich meebrengt. Er is eerder sprake van nadeel (dat blijkt al uit het feit dat veel jongeren moeite hebben om uit de kast te komen).

De hoek/context waar dit artikel uit geschreven is, wordt enigszins duidelijk wanneer je kijkt naar de andere artikelen van de schrijver van dit artikel. Ik vind dit een ronduit gevaarlijk, stemmingmakend artikel. Reactie infoteur, 25-01-2010
Hallo 'Ikbenhomo',

Bedankt voor uw reactie.

- Een zeer recente studie onder eeneiige tweelingen laat zien dat genetische invloeden op het ontstaan van homoseksualiteit minimaal is. N.E. Whitehead, Ph.D. schrijft over deze studie:

"(…) The authors believe prenatal hormonal theories as a cause of SSA [same-sex-attraction] do not hold up, because they should lead to greater similarity between identical twins, not less similarity as we see above. Also, we see a continuation of an already-established trend -- the more recent and better-conducted the study, the smaller the detected genetic influence on SSA. In the meantime, the reader should continue to assume that genetic causal effects on SSA are minor, and that other, very individualistic factors predominate." Bron: http://www.narth.com/docs/isminor.html

- Ik ga in het artikel niet uit van een tegenstelling homo-hetero en niets ertussenin. Ook het boek dat ik aanhaal van Stanton L. Jones en Mark A. Yarhouse: Ex-Gays? A Longitudinal Study Of Religiously Mediated Change In Sexual Orientation, gaat daar absoluut niet vanuit. Wel zijn de uitkomsten verrassend te noemen. De populatie die de meest significante veranderingen doormaakte, was de groep die zich van te voren als voluit homoseksueel identificeerde.

- De hiervoor genoemde studie laat zien dat homoseksuele orientatie veranderbaar is. Homoseksualiteit is geenszins een puur lichamelijk zaak. De hele persoon is erbij betrokken.

- U schrijft: "Een verklaring voor switchen na een therapie zou evengoed kunnen zijn dat eerder sprake is van aangeleerd gedrag, bijvoorbeeld onder groepsdruk (zeker onder gelovigen). Homoseksualiteit is niet objectief meetbaar, in vragenlijsten kunnen sociaal wenselijke antwoorden gegeven worden. Je kunt dus niet objectief bepalen dat iemand "geen homo meer is"."

Als e.e.a. niet objectiveerbaar is, dan is ieder onderzoek naar seksuele orientatie bij voorbaat onmogelijk. Ik raad u aan de studie zelf te lezen en dan met name ook de zeer uitgebreide verantwoording van het onderzoek. U kunt het boek aanschaffen bij Bol.com.nl of anders Amazon.com. Het betreft longitudinaal onderzoek. Andere karakteristieken van deze studie zijn: 'prospective'; representatieve steekproef; het verzamelt data van de personen zelf (dat wil zeggen zelfrapportage, geen therapie-evaluaties over de verandering; grote steekproefomvang, enz. Het betreft degelijk wetenschappelijk onderzoek. Eerst lezen, dan oordelen.

- De organisatie Exodus in de VS werkt met mensen die zelf willen veranderen, dus intrinsiek gemotiveerd zijn. Echte verandering bewerk je niet onder sociale druk, met dwang en drang. Exodus zegt zelf dat ze de beste resultaten behalen bij clienten die de volgende kenmerken hebben: "Each possessed great motivation to change, an enormous desire to leave their homosexual orientation behind. They each held a firm commitment to invest their time in the counseling and recovery process. They did not miss sessions. They struggled with their problems steadfastly, even with all the pain that they faced many times when recalling the past. They had an active prayer life." Bron: http://www.exodusinternational.org/content/view/205/52/

Ik begrijp dat een groot aantal mensen moeite hebben met de gedachte dat mensen hun homoseksuele orientatie kunnen veranderen of bijstellen. 'Ik ben nu eenmaal zo, en accepteer dat nu maar gewoon, ' hoor je vaak. Er wordt dan naarstig gezocht naar allerlei alternatieve verklaringen: mensen veranderen slechts onder sociale druk, het is een schijnverandering enz. Doch onderzoek wijst toch echt op verandering van mensen die dat zelf willen. Met de nadruk op 'mensen die dat zelf willen'. Het is te gemakkelijk dat af te doen met 'schijnaanpassing onder sociale druk'. Zo hef je misschien 'cognitieve dissonantie' op, maar het getuigt niet van een 'open wetenschappelijke houding'.

- Ik heb het in mijn artikel niet over dieren. Mensen zijn geen dieren en dieren zijn geen mensen. Zie mijn artikel: http://mijn-kijk-op.infonu.nl/mens-en-gezondheid/30140-homoseksualiteit-tegennatuurlijk-bij-mensen-en-dieren.html

- Ik beweer in mijn artikel niet dat er 'DUS sprake is van een keuze'. Ik druk mij voorzichtig uit: "Ik kan niet anders dan vaststellen dat Swaab 'er lelijk naast zit' als hij beweert dat de homoseksuele oriëntatie al voor de geboorte vastligt en (dus) onveranderbaar is. Recent onderzoek WIJST juist op het tegendeel. Ook blijkt uit recent onderzoek dat homoseksuelen hun seksuele oriëntatie kunnen veranderen (…)."

- 'Keuze' is een woord dat voor veel misverstanden kan zorgen. Dr. Jeffrey Satinover die over het onderhavige onderwerp een boek heeft geschreven en met homoseksuelen werkt, zegt in een interview: To say that no one chooses to be gay is true. They find themselves with it. Homosexuality, however, is not genetically traceable. No one is compelling one to be gay. It is false to say that they have chosen this." Satinover zegt verder: "Yes, change is possible. In almost any human condition people do have the choice to make the attempt to do something about it." Maar dat is niet een kwestie van de knop omzetten. De inteviewer schrijft: "When I asked what his [=Dr. Jeffrey Satinover] central message is with regard to homosexuality, having written a book on the subject, he said that he believes homosexuality is potentially changeable, maybe not for everybody, but for people who are highly motivated." Bron: http://www.narth.com/docs/satinover09.html

- U schrijft: "De hoek/context waar dit artikel uit geschreven is, wordt enigszins duidelijk wanneer je kijkt naar de andere artikelen van de schrijver van dit artikel. Ik vind dit een ronduit gevaarlijk, stemmingmakend artikel." Op het moment dat u dit schreef, had ik vele artikelen gepubliceerd over christelijke onderwerpen. Volgens mij spelen vooroordelen u parten. Christendom staat niet voor repressie en onderdrukking. Ik sluit mijn artikel nota bene af met een statement over 'pro choice'. Duidelijker kan ik toch niet zijn: mijn boodschap luidt dat niemand zijn of haar moraal aan anderen moet opdringen. Mensen onder dwang of drang doen veranderen van seksuele orientatie is moreel verwerpelijk en contraproduktief. Ik begrijp daarom niet waar uw beschuldiging 'ronduit gevaarlijk, stemmingmakend'' op gebaseerd is, behalve dan wellicht op vooroordelen m.b.t. het christendom.

Mvg, Tartuffel

Tartuffel (2.971 artikelen)
Laatste update: 12-05-2024
Rubriek: Mens en Samenleving
Subrubriek: Psychologie
Bronnen en referenties: 53
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Artikelen met het label 'Mijn kijk op…' bevatten naast objectieve informatie ook een persoonlijke mening en/of ervaring.