Profijt of spijt van de zomertijd?

Altijd wintertijd. Geen zorgen, dat betekent niet dat het altijd vriest en sneeuwt. Het betekent dat we de klok niet meer verzetten, en het hele jaar door de wintertijd aanhouden. Anno 2019 wordt de klok nog steeds twee keer per jaar verzet, een uur achteruit in de winter of een uur vooruit in de zomer. Voor iedereen dus één keer per jaar een uur extra slaap en voor een aantal mensen die zich verkijken op de tijd een uur te laat bij een afspraak. In 1977 hebben we deze regeling ingevoerd (Bouma, 2018), daarvoor was er alleen de wintertijd. De zomertijd werd destijds ingevoerd met als bedoeling het besparen van energie. De meningen over of we terug moeten naar de ‘normale’ wintertijd zijn verdeeld. Met gevolgen op het gebied van bijvoorbeeld gezondheid en verkeersongelukken blijft het een lastige kwestie. Kunnen we het huidige tijdsysteem beter behouden of moeten we de zomertijd afschaffen?

Energiebesparing

De zomertijd is dus ingevoerd voor het besparen van energie. Het idee hierachter was dat men in de zomertijd een uur later de lampen pas aan hoeft te zetten, omdat het een uur langer licht is. Anno 2019 is er steeds meer twijfel bij dit argument. Essent heeft onderzoek gedaan of de zomertijd ook daadwerkelijk energie bespaart. Hieruit bleek dat de voordelen qua energiebesparing verwaarloosbaar zijn. Essent: ‘In de wintertijd ligt het verbruik van energie hoger. Zo’n 2,6 procent. Maar slechts een half procent hiervan wordt veroorzaakt door het terugdraaien van de klok.’ De bedoeling is dat er in de zomer energie wordt bespaard om de toename aan energieverbruik in de winter op te vangen. De zomertijd is hier echter niet toe in staat. Daarnaast verbruiken airco’s in de zomer extra energie omdat het overdag dan langer warm is. Het argument voor de energiebesparing is dus niet geldig.

Bioritme

Daarnaast is het gedraai van de klok slecht voor het bioritme. Van de zomertijd naar de wintertijd zullen de meeste mensen er waarschijnlijk minder last van hebben, omdat de we dan een uur langer kunnen slapen. Maar bij de wisseling in het begin van de zomer is het voor een aantal mensen even schakelen. De eerste week is het wat lastiger om uit bed te komen, maar na een week is bijna iedereen weer gewend aan de 'nieuwe' tijd. Toch heeft één op de vijf mensen nog langer last van deze wisseling. Bij die groep is het ritme zo erg verstoord dat het langer duurt voordat de aanmaak van melatonine weer een goed ritme heeft. Dit kan hetzelfde gevoel geven als een kleine jetlag.

Uur langer licht

Maar als we de zomertijd behouden is het in de zomer een uur langer licht. Dit is voor velen de reden om de zomertijd niet af te schaffen. Er zitten meerdere voordelen aan een uur langer licht in de zomer. Niet alleen de horeca en de luchtvaart profiteren hiervan, maar zelfs NOC*NSF heeft hier een voordeel bij. Als we weer terug zouden gaan naar de wintertijd zouden zij bijvoorbeeld de sporten wielrennen en hardlopen minder goed kunnen trainen omdat daar vooral daglicht voor nodig is. Voor de horeca is het langere licht vooral een voordeel omdat mensen dan langer op de terrassen blijven zitten en dit is goed voor de economie. De luchtvaart wil juist voorkomen dat er chaos ontstaat bij het veranderen van het systeem.

Vitamine D

Daarnaast is het uurtje extra zon ook nog eens goed voor onze gezondheid. Daglicht zorgt voor een aanmaak van vitamine D en geeft ons energie. Vitamine D is belangrijk voor het menselijk lichaam, dus extra vitamine D kan geen kwaad. Het is vooral goed voor de stevigheid van botten en tanden. Ook speelt het een rol bij een goede werking van de spieren en het immuunsysteem. Voor bijvoorbeeld kinderen, ouderen, zwangere vrouwen en mensen met een getinte huidskleur is het advies om te zorgen voor een extra inname van vitamine D.

Verkeersongelukken

Ook vermindert het behouden van de zomertijd het aantal verkeersongelukken. Als het in de avond een uur langer licht is gebeuren er in de avondspits minder ongelukken. Maar het verzetten van de klok zorgt wel voor het overhoop gooien van de slaapritmes van mensen in de eerste week na de wisseling. Dit heeft meer ongelukken in de ochtend tot gevolg, omdat mensen slecht geslapen hebben en daardoor ongelukken veroorzaken.

Conclusie

In conclusie zijn er veel voor- en nadelen van de zomertijd. Zo geldt het argument voor de energiebesparing niet meer anno 2019. Ook raakt onze biologische klok even ongeregeld van de wisseling. Maar tijdens de zomertijd is het wel een uur langer licht wat voor veel mensen een voordeel is, en dan krijgen we meer vitamine D binnen. Er gebeuren minder verkeersongelukken in de avond, maar in de eerste week na de wisseling meer in de ochtend. Wat er uiteindelijk ook wordt besloten, het is belangrijk dat er duidelijke afspraken worden gemaakt zodat iedereen weet wat de klok slaat.