Wat is een keukentafelgesprek en tips ter voorbereiding

Kon je voorheen aanspraak maken op de AWBZ, nu ben je aangewezen op de gemeente als je zorg en ondersteuning nodig hebt. Dit valt onder de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo). Wil je in aanmerking komen voor ondersteuning dan zal er een keukentafelgesprek volgen met de gemeente. De term keukentafelgesprek doet vermoeden dat het gaat om een gezellig gesprek aan de keukentafel, maar zo moet je het niet zien. Het woord zorgtoets dekt de lading beter. Wat is een keukentafelgesprek en hoe kun je je er op voorbereiden?

Inhoud artikel

• Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo)
• Keukentafelgesprek
• Waarom is een keukentafelgesprek zo belangrijk?
• Moet je bang zijn voor een keukentafelgesprek?
• Aanvraag van het keukentafelgesprek
• Tijdens het keukentafelgesprek
• Het verslag van het keukentafelgesprek
• Voorbeelden van vragen waar je van tevoren over na kunt denken

Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo)

Een gemeente moet er voor zorgen dat mensen zo lang mogelijk thuis kunnen wonen en heeft de verplichting om mensen die beperkingen ervaren in het meedoen in onze maatschappij te compenseren. Dit gaat middels de Wet maatschappelijke ondersteuning of Wmo. Je moet denken aan ondersteuning zelfredzaamheid, ondersteuning bij participatie, beschermd wonen en opvang, ondersteuning mantelzorg, cliëntondersteuning. Wmo: compensatiebeginsel waarbij centraal staat wat iemand zelf kan en het netwerk om iemand heen, hoe kunnen mensen meedoen aan de maatschappij, de gemeente bepaalt de wijze waarop (er kunnen dus verschillen ontstaan tussen gemeenten).

Keukentafelgesprek

Voor zorg en ondersteuning moet aangeklopt worden bij de gemeente: bij het Wmo-loket. Om voor ondersteuning in aanmerking te komen zal een keukentafelgesprek gehouden worden door de gemeente met de aanvrager. De term keukentafelgesprek doet denken aan een gezellig gesprek aan de keukentafel maar dat klopt niet. Het keukentafelgesprek moet je zien als een zakelijk gesprek inzake de minimale benodigde zorg. De aanvrager van de hulp heeft een gesprek samen met de gemeente om in aanmerking te komen voor ondersteuning. Er wordt besproken welke belemmeringen iemand tegenkomt in het dagelijks leven en wat hier aan gedaan kan worden. De aanvrager van hulp mag anderen vragen om aanwezig te zijn bij het gesprek, bijvoorbeeld zijn of haar mantelzorger, familieleden of een onafhankelijke cliëntenondersteuner.

Belangrijk is om middels het gesprek tot oplossingen te komen die passen bij de hulpvrager. Eerst moet besproken worden hoe het leven eruit ziet van de persoon en wat precies de vraag is. De volgende stap is het zoeken naar oplossingen die passen bij de persoon. Er wordt niet alleen gesproken over de problemen die de persoon in het leven ervaart, maar er wordt breder gekeken: naar alle terreinen van het leven. Dan moet je denken aan: daginvulling, inkomen, wat voor een netwerk heeft iemand, buurtcontacten enzovoort. Ook wordt gekeken naar de voorzieningen in de buurt zoals een wijkcentrum (koffiedrinken, de maaltijd nuttigen, activiteiten). Er zijn gemeenten waarbij men kijkt of iemand een tegenprestatie kan doen. Bijvoorbeeld iemand krijgt een scootmobiel en gaat dan als tegenprestatie af en toe voorlezen op een school.

Waarom is een keukentafelgesprek zo belangrijk?

Het is van groot belang dat je je goed voorbereidt op het gesprek! Het gesprek is bepalend voor waar je recht op krijgt qua zorg en ondersteuning. Je hebt niet automatisch recht meer op de zorg en ondersteuning die je voorheen kreeg. Er wordt ook in kaart gebracht wat de mensen in je naaste omgeving voor je kunnen betekenen.

Moet je bang zijn voor een keukentafelgesprek?

Nee, het is wel heel belangrijk dat je je goed voorbereidt op het gesprek. Wees eerlijk en realistisch over je problemen en over de dingen die je wel kunt doen. Zo kan de persoon van de gemeente goed in kaart brengen wat er precies nodig is om je te kunnen helpen bij bepaalde zaken. Iedere gemeente heeft zijn eigen werkwijze. Je kunt bij het Wmo-loket van je gemeente navragen of je bijvoorbeeld voor het gesprek een aanvraagformulier moet invullen. Soms kun je zo'n formulier downloaden via de website van de betreffende gemeente.

Aanvraag van het keukentafelgesprek

• Meld het als je het gesprek liever niet thuis voert, maar op een andere locatie.
• Je hoeft als hulpvrager niet alleen te zitten bij het gesprek. Vraag iemand die je situatie goed kent om bij het gesprek aanwezig te zijn maar probeer dit te beperken tot maximaal twee personen. Het kan gaan om een mantelzorger, een familielid, vriend, buur. Ook een professionele hulpverlener mag gevraagd worden.
• Het is goed om na te vragen of het een oriënterend gesprek is of dat er meteen beslissingen genomen zullen worden.
• Denk voor het gesprek na over welke belemmeringen je tegenkomt in het dagelijks leven. Wat wil je bereiken, wat kun je zelf, wat kunnen mensen in je omgeving voor je doen. Zet alles bij voorkeur op papier zodat je niets kunt vergeten tijdens het gesprek.
• Zoek voor het gesprek stukken bij elkaar die wat meer duidelijkheid geven over je situatie zoals testen, uitslagen van keuringen, schoolverslagen.
• Indien mogelijk: neem alles wat je wil zeggen door met degene die je bij het gesprek hebt gevraagd.

Tijdens het keukentafelgesprek

• Aan bod moet komen: doel van het gesprek, wat is de rol van diegene die het gesprek leidt, rol van familie en/of mantelzorgers, welke problemen ervaar je, resultaten die je zou willen bereiken, oplossingen die mogelijk zijn, wat moet je zelf financieel bijdragen, wat komt er in het gespreksverslag te staan en wat kun je voor actie ondernemen als je het niet eens bent met de inhoud, wie gaat wat doen en wanneer.
• Er moet voldoende tijd voor het gesprek zijn. Is dit niet het geval dan moet je vragen om een vervolgafspraak. Het kan ook zijn dat je niet in staat bent om een lang gesprek aan te gaan, ook dan moet er een tweede of derde afspraak gepland worden.
• Ook belangrijk is dat er geen druk wordt uitgeoefend op een mantelzorger. Deze moet niet overbelast worden. Ook moet er geen druk op familie worden uitgeoefend om mantelzorg te gaan verlenen.
• Ben je niet tevreden over het gesprek dan kun je vragen of het mogelijk is om het gesprek overnieuw te doen, eventueel met een andere persoon van de gemeente.

Het verslag van het keukentafelgesprek

Je zal een verslag ontvangen van het gesprek, het is belangrijk om dit goed door te nemen. Klopt het wat er in het verslag staat en staan de gemaakte afspraken duidelijk vermeld? Als je iets niet begrijpt is het verstandig om uitleg te vragen. Kun je terugvinden wie je moet benaderen als afspraken niet nagekomen worden? Vindt er na een bepaalde tijd een evaluatie plaats?

Voorbeelden van vragen waar je van tevoren over na kunt denken

Het is belangrijk dat je je goed voorbereid op een gesprek, dat kun je doen door na te denken over onderstaande vragen.

• Heb je mensen in je omgeving die wat huishoudelijk werk zouden willen verrichten?
• Voel je je veilig in je huis?
• Zijn er aanpassingen nodig in de woning?
• Voel je je veilig op straat?
• Wonen er nog kinderen thuis?
• Kun je zelf het huishouden doen: schoonmaken huis, de was, koken?
• Zijn er huishoudelijke taken die te zwaar zijn?
• Krijg je hulp bij het huishouden?
• Kun je zelf de dagelijkse boodschappen in huis halen?
• Kun je zelf opstaan, aankleden, wassen, toiletgang?
• Krijg je hulp bij de dagelijkse verzorging?
• Kun je je goed verplaatsen in huis?
• Heb je angst om te vallen?
• Kun je zelfstandig naar buiten om bijvoorbeeld naar de huisarts te gaan, familiebezoek, supermarkt?
• Kun je je redden in het verkeer?
• Heb je hulpmiddelen nodig zoals een rollator, stok, scootmobiel, rolstoel?
• Heb je voldoende contact met familieleden?
• Heb je voldoende contact met vrienden?
• Heb je voldoende contact met buren?
• Kun je hulp vragen aan de mensen uit je omgeving?
• Wil je nieuwe mensen leren kennen?
• Wat vind je van je huidige daginvulling?
• Zou je nog andere activiteiten willen doen?
• Red je het met je inkomen of uitkering?
• Heb je schulden en zo ja krijg je hulp bij het verminderen van de schulden?
• Doe je zelf de financiële administratie?
• Hoe is je gezondheid momenteel?
• Is er sprake van fysieke problemen?
• Is er sprake van mentale problemen?
• Vind je het moeilijk om met je beperkingen om te gaan?
• Heb je behoefte aan contact met lotgenoten?